Praktiese Teologie 1 SERTIFIKAAT IN CHRISTELIKE DIENS. Module 8 Liturgie.

Transcription

1 Praktiese Teologie 1 SERTIFIKAAT IN CHRISTELIKE DIENS. Module 8 Liturgie. 1

2 Inhoud Bladsy 1. INLEIDING Die Liturg Liturgie BEVOEGDHEDE VAN DIE LITURG Getrouheid Voorbeeldig Bekwaamheid Nie n nuweling nie Gedrag in die Huis van God Waardigheid Moet in die Gees wees Ander eienskappe PLIGTE VAN DIE LITURG Die opening van die diens Die liturg as sangleier Koordanse en manifestasies Prediking Lewer van sangstukke, items, opvoerings Getuienisse Uitnodigings gee vir gebed Bediening van die Nagmaal KONKLUSIE WERKSOPDRAG. 13 2

3 1). INLEIDING. Die woorde LITURG en LITURGIE is redelike nuwe terme in ons kerk. Dit is egter duidelik gedefinieer en verduidelik n bepaalde deel van ons Christelike aanbidding wat van uiterste belang is. Dit bring ons egter voor die groot uitdaging om dit te integreer in ons kultuur en styl van aanbidding Die Liturg. Die H.A.T. [Handboek van die Afrikaanse Taal] se verduideliking is treffend wanneer dit die liturg verklaar as: die leier van n erediens [1979:657 uitgawe]; en volgens Deist [1990:145] verwys dit na: the person. conducting a church service. Met ander woorde in ons kerkverband sal n liturg dus wees: die presiderende pastoor wat die diens lei, of een deur hom aangestel, bv. mede of hulp pastoor, vise-pastoor, ouderling, bestuursraadlid, jeugleier, ens., of die sangleier as onderafdeling van die liturgie Liturgie. Liturgie kom van die Griekse woord leitourgia wat verwys na die diens van n individueel of Christelike diens. Dit beskryf n vasgestelde formaat vir openbare aanbidding e n n voorgeskrewe ritueel wat in baie kerke toegepas word in die uitvoering van godsdienstige seremonies ( Al die gebede, handelinge, liedere van n erediens heet dus liturgie. Ook die inrigting van n erediens. [HAT: 1979:657] ; The prescribed form and order of the acts to be performed at a public religious ceremony, eg. the rituals for celebrating the eucharist [nagmaal] and the sequence of votum, song, prayer, sermon, etc. constituting a church service [Deist, 1990:145] ; the forms of public services officially prescribed by a Church [Collins English Dictionary, 1994 : 910]. Volgens hierdie definisies behels liturgie dus in kort die volgende komponente van n kerkdiens: 3

4 Opening en verwelkoming van die gemeente. Openingsgebed. Samesang. Getuienisse. Bediening van die Nagmaal. Toewyding van babas en kindertjies. Bekendstelling van nuwe lidmate. Aanbieding van n sangstuk deur individu of koor. Bediening van gawes / manifestasies. Prediking. Uitnodiging. Gebed vir siekes Slot gebed Dan behels dit ook nog: Begrafnis prosedure. Huweliksbevestiging. Opvoerings. Bybelstudie / Woord skool. Bid vir invulling/doping met die Heilige Gees Spesiale dienste [bv. evangelisasie]. Moedersdag / Vadersdag dienste. Ander spesiale geleenthede [bv. besoek van Bybelgenootskap]. 4

5 2. BEVOEGDHEDE VAN DIE LITURG. n Liturg is n bedienaar van die gemeente en as sulks moet hy/sy beantwoord aan Bybelse riglyne vir bedienaars. Dit behels: 2.1. Getrouheid. En verder word van die bedienaars vereis dat hulle getrou bevind moet word. [1 Kor. 4:2]. In hierdie opsig dien vermeld te word dat n liturg nie net kan kerk toe kom vir die diens wat hy/sy moet ageer nie, maar inteendeel getrou moet wees om alle dienste/bidure by te woon Voorbeeldig. Hier geld sekerlik ook die apostel Paulus se woorde aan Timotheüs:... om n voorbeeld te wees... [1 Tim. 1:16 ; ook in Titus 2:7]. Dit behels meer as net om Sondae op die kansel, of tydens n diens op te tree; maar om wel n voorbeeldige lewenstyl te handhaaf in daaglikse omgang Bekwaamheid. Paulus verwag dat die opsieners en diakens bekwaam om te onderrig [1 Tim. 3: 2] sal wees so sekerlik kan dit verwag word dat n liturg hom/haar sal laat bekwaam vir die werk wat hulle moet doen, naamlik deur die nodige agtergrond kennis, insig te verkry deur navraag, onderrigting, oefening, oplettendheid [die voorbeeld te volg van ander reeds bekwame liturge]. Bekwaamheid kom nie vanself nie, dit word verwerf Nie n nuweling nie. n Liturg behoort nie n nuweling te wees nie [1Tim.3:6]. So n persoon moet dus iemand wees wat reeds ervaring en bekwaamheid het en wat vertroue inboesem. 5

6 2.5. Gedrag in die Huis van God. Hy/sy moet weet hoe om hulle te gedra in die huis van God 1 Tim. 3:15. Hulle moet dus weet wat die riglyne is en moet daarvolgens kan optree; nie eiewys of opgeblase wees nie Waardigheid. Titus 2:7 verwys na waardige optrede. n Liturg is nie n hanswors of grapjas op die kansel nie. Sulke optrede doen grootliks afbreuk aan sy waardigheid asook die waardigheid van die Huis van die Here Moet in die Gees wees. [Rom. 8: 8:9; 12:11: Fil. 3:3.]. In ons Kerk se kultuur is dit n vereiste dat die liturg in voeling met die Heilige Gees sal wees wanneer hy optree, of te wel vol van die Heilige Gees [Hand. 6:5] een wat weet hoe om deur die Heilige Gees gelei te word [Rom.8:14]; ja, iemand wat optree in die betoning van Gees en krag [1 Kor. 2:4]. As n diens oppervlakkig van voor gelei word, sal die gemeente ook oppervlakkig in hul toewyding en aanbidding wees, en sal hul geestelike behoeftes nooit bevredig word nie, selfs gaan die diens gepaard met n goed uitgewerkte preek. Die diens moet lewendig bedien word, want die Gees maak lewendig [2 Kor. 3:6] en ons mense is mense:... wat God in die Gees dien [Fil. 3:3]. Die teks: blus die Gees nie uit nie [1 Thes. 5:19] geld ook dus vir liturge. Om dit te bereik, is die liturg iemand wat lewe na God in die Gees [1 Pet. 4:6]. Die liturg moet ingestem wees vir die Heilige Gees influistering en ervaring en beweeglik vir en deur die Gees kan wees. Hy moet sensitief vir die Gees wees om suksesvol te wees. 6

7 2.8. Ander eienskappe. Onpartydigheid, vriendelikheid, aangename gees, m. a. w. al die vereistes soos uiteengesit in die Woord van Here (Gal. 5:5:22; Efes. 4:32). 3. PLIGTE VAN DIE LITURG. Die liturg se pligte in die diens behels: 3.1. Die opening van die diens. Opening met gebed, verwelkoming van die mense teenwoordig, afkondigings [voor of na die diens]. Dis is ook belangrik dat die persoon wat gevra word om die diens [of verrigtinge] te open met gebed, bewus moet wees wat die aard van die diens is [erediens, sangdiens, lof-en -aan- biddings diens, lesing ens.] Sodat hy die openingsgebed daarvolgens kan aanpas. Hierdie bidder moet n kragtige gebed kan doen om die diens as t ware op te lig na n hoër vlak in die Gees Die liturg as sangleier. Hier moet ons kennis neem dat die Bybel duidelik vir ons dit omskrywe dat: daar is n verskeidenheid van bedieninge... daar is n verskeidenheid van werkinge, en tog is dit dieselfde God wat alles in almal werk [1 Kor. 12:5, 6]. Hiermee wil die Bybel vir ons duidelik laat verstaan dat God n God is van verskeidenheid, soos dit ook duidelik geopenbaar is in die natuur. Dit word dus aanbeveel dat daar n verskeidenheid van sang bedienings in die Kerk moet wees; ouer koortjies, meer moderne liedere en allerhande melodieë met die doel om God te verheerlik. Die voorwaarde natuurlik dat dit tot STIGTING van die gemeente moet wees [1 Kor. 14: 12, 26]. Nie net tot stigting van die persoon wie die sang lei nie. Ook moet ons kennis neem dat die Bybel ons aanspoor om wat tot vrede en onderlinge 7

8 stigting dien [Rom. 14:19] te bevorder; en dit alles, geliefdes, tot julle stigting. [2 Kor. 12:19]. Ook mag ons nie iets doen wat vir mede-gelowiges en die gemeente tot struikeling bring nie [Rom. 14:21; 1 Kor. 8 : 13 ]. Ons moet deur die sang aanbieding dus die gemeente stig, bou, opwek, en nie geestelik benadeel nie. Dit is noodsaaklik om gereeld nuwe liedere te leer [Psalm 149:1]. Daar moet n gesonde balans wees met lofprysing en aanbidding en daar moet gewaak word om nie net vinnige opgewekte koortjies te sing wat dan aangejaag word met vinnige handeklap nie Koordanse en manifestasies. Die bevordering van hierdie geestelike aktiwiteite val ook binne die skopus van die liturg se bediening. Hy kan die diens so beheer dat dit totaal uitgeskakel word OF dat dit buite verhouding plaasvind en die modus operandi in elke diens word. Wat hier nodig is, is n gesonde BALANS, nl. om nie die Gees uit te rangeer nie [ Blus die Gees nie ], maar ook nie om dit n gewoonte ritueel te maak nie [ die geeste van die profete is aan die profete onderworpe 1 Kor. 14:32]. n Balans tussen lofprysing en aanbidding moet ook gehandhaaf word. [sien bv. die Boek Psalms die een psalm is word gewy aan lofprysing, die volgende een aanbidding, en n ander een bestaan miskien weer uit n gebed] Prediking. Prediking word breedvoerig bespreek in die module oor homeletiek Lewer van sangstukke, items, opvoerings. Dit moet weereens geskied tot STIGTING van die gemeente. Die liturg moet waak om nie net sekere persone te gebruik vir items terwyl daar ander is wie ook graag sou wil deelneem nie. n Diens behoort ook nie oorlaai te wees met items nie 8

9 tensy dit n spesiale diens is wat op talent gefokus is soos n talent aand. Die deelnemers behoort ook daarin geskool te word om nie sulke geleenthede te gebruik vir preek sessies nie Getuienisse. Dit kan of n seën in n diens wees OF groot probleme vir die herder en gemeente skep. n Getuienis is nie die geleentheid vir mense om mekaar of ander predikers of ander denominasies aan te val nie. Die Apostel Paulus beveel aan dat gemeentelede n beurt sal kry om te getuig en n woord uit te gee [1 Kor. 14:26] met die uitdruklike voorwaarde tot STIGTING van die gemeente. n Pragtige voorbeeld van getuig word gevind in Handelinge 15:12: terwyl hulle van al die tekens en wonders vertel wat God deur hulle onder die heidene gedoen het., en ook: het hulle verslag gedoen van al die dinge wat God met hulle gedoen het [Hand. 14: 27]. Ook Petrus se getuienis: en aan hulle vertel hoe die Here hom uit die gevangenis uitgelei het. [Hand. 12: 17]. Belangrike punte omtrent getuienisse behels: Getuienisse moet wees tot eer van God en nie n mens nie; Dit moet opbouend wees; Dit moet iets vir ander kan leer omtrent wat God kan doen; Taalgebruik moet stigtelik wees; Dit moet nie ontaard in n preek nie; Die persoon wie getuig moet entoesiasties wees oor dit wat hy uitgee; Dit moet nie langdradig wees en die luisteraars verveel nie. 9

10 3.7. Uitnodigings gee vir gebed Uitnodiging om vir siekes te bid. Dit is n noodsaaklike komponent wat baie keer nagelaat word in ons Kerk, maar wat met veel vrug aangewend kan word. Dit is egter noodsaaklik dat: - Dit moet inpas by die tema en diensorde. - Verkieslik te bid vir dieselfde geslag. - Moenie mense probeer omstoot nie hulle sal wel omval as God se krag regtig oor hulle kom en so lei maar dit behoort nie n gewoonte te word nie. - Moenie verwag dat almal altyd onmiddellik gesond sal word nie. - Almal wat reageer op die uitnodiging ontvang nie altyd genesing nie. - Moenie n aparte diens maak van hierdie uitnodiging nie, tensy die diens spesifiek gemik was op genesing en afgekondig was as n genesingsdiens. - Nie almal is geestelik bekwaam om vir siekes te kan bid nie. - Dis wys om die gemeente aan te moedig om saam te bid of saam te sing terwyl daar vir die siekes gebid word, om die atmosfeer en stemming te handhaaf. - Wanneer met duiwelbesetenes gedeel word, neem hulle eerder uit na n ander vertrek, want die duiwels kan manifesteer en onstigtelik raak en dit kan gemeentelede ernstig ontstel. Waarsku ook die mense om ernstig biddende te bly onder die Bloed van Jesus. - Moenie in mense se ore skreeu nie. Party mense is sensitief oor hulle privaat kwale en sal dalk nie hulle behoefte wil noem nie. - Moenie n eie diagnose maak nie, tensy die Heilige Gees baie duidelik die openbaring gee. 10

11 Uitnodiging vir diegene wie die Here wil aanneem. Hierdie prosedure word breedvoerig bespreek in Altaarwerk [sien Vissers van Mense Reeks] Bediening van die Nagmaal. Dit is noodsaaklik wanneer Nagmaal bedien word om dit behoorlik georganiseerd te doen. Die volgende riglyne kan toegepas word met die bediening van Nagmaal: Gebruik die korrekte Skrifplasings ter inleiding [1 Kor.11:23-32; Joh. 6:51-56]. Bid die seën af op die bediening. Was eers hande voor die begin bedien. Dis wys om eers die broeders wat voor staan te bedien met die brood en die beker omdat hulle die gemeente moet bedien. Maak voorsiening vir gebruik van kelkies en die beker [vir hulle wat die beker verkies]. Reël vooraf watter prosedure gevolg gaan word met die bediening om verwarring te voorkom. Vra of iemand dalk oorgeslaan is met die brood en kelkies [beker] voor slotgebed Gedoen word. Laat n gepaste lied gespeel en/of gesing word tydens die bediening van die Nagmaal. 4. KONKLUSIE. Ongeorganiseerdheid en verwarring is nie die manier om die werking van die Heilige Gees te demonstreer nie. Dis nodig dat die liturg sal verseker dat die Heilige Gees werking nie uit die diens gerangeer word nie, maar aan die ander kant noodsaaklik dat orde gehandhaaf sal word. Daar is niks so aangenaam soos wanneer die Heilige Gees die orde bepaal nie, maar dit word gekenmerk deur omstandighede wat harmoniseer met die gees van die aanbidder. Ons ontvang in 11

12 ons gemeentes dikwels besoek van mense wie lidmate in goed georganiseerde kerke is en alhoewel ons styl van die Here dien dalk vreemd vir hulle mag wees, weet hulle wanneer dit deur die Heilige Gees gelei word. Dis nie net ons kerk se mense wie n verhouding met die Heilige Gees het nie. Die manifestasie van die Heilige Gees in dienste verjaag nie mense nie, en al vind hulle dit selfs so vreemd dat hulle vlug kom hulle agterna weer terug omdat daar iets in hulle harte gebeur het. Christus se bediening het soos n tornado deur die Joodse land getrek. Orals was oorblyfsels van siekes wie gesond geword het; die stokke, kieries en draagbare van die lammes en kreupeles, die lappe van die melaatses en mense het saamgedrom om selfs net te probeer om Hom aan te raak. Daar was nie iemand wie meer as Hy onder die leiding van die Heilige Gees beweeg het nie. Hy was egter nooit in verwarring oor wat om te doen nie. Sy beplanning was deeglik. Hy sê vir die dissipels dat hulle n man sal kry met n kruik wie hulle moet volg [Mark. 14:13], hulle sal n esel en vul kry wat vasgemaak is [Matt. 21:1&2] ens. Hy het nooit snaakse goed aangevang en dan die Heilige Gees daarvoor geblameer nie. Mag die Heilige Gees altyd die leiding en rigting aan ons dienste gee en mag Hy ons leer om met wysheid op te tree sodat die wie werklik behoefte het by Hom sal uitkom. 12

13 5. WERKSOPDRAG. 1. Bespreek die definisies van Liturg en Liturgie en verduidelik hoe dit van toepassing is op ons kerkdienste. [20] 2. Skryf aantekeninge oor die bevoegdhede van n liturg en verwys na die toepaslike Skrifte. [40] 3. Bespreek kortliks agt (8) pligte wat van n liturg verwag mag word. [30] 4. Hoe sou u as liturg n begrafnisdiens in die kerk hanteer. [10] 13