JESUS, EK GEE GRAAG AAN U!

Transcription

1 Jacob Pretorius & Neels Kornelius Nov 2011 JESUS, EK GEE GRAAG AAN U! Jacob Pretorius & Neels Kornelius Nov 2011 ʼn Gesprek oor die betekenis van tiendes, offergawes en eerstelinge en die inpak daarvan op bediening in die GKL en ander kerke

2 Inhoud 1. Inleiding Wat gee God? Tiendes en offergawes in die OT Inleiding Tiendes voor die koms van die Wet Tiendes en offergawes volgens die Wet Tiendes en offergawes na die ballingskap Tiendes en offergawes in die Nuwe Testament Verdeeldheid oor die gee van tiendes Die Nuwe Testamentiese bediening is meer, nie minder nie! Jesus kritiseer die Fariseërs se gee van tiendes sonder om die gee van tiendes af te skaf Hoe kry tiendes en offergawes hulle volle betekenis in Jesus? Alles behoort aan die Here! Tiendes, offergawes en eerstelinge as aanduidings van ʼn gesonde gemeente ʼn Paar praktiese vrae Hoe lyk die gee van tiendes en offergawes vandag in die GKL en ander protestantse kerke? Tiendes, offergawes en eerstelinge as aanduiding van ʼn gesindheid van oorgawe en feesviering! Gedagtes oor die pad vorentoe Ten slotte: God wil JOU graag terughê!

3 1. Inleiding Hierdie skrywe word opgestel in die tyd waarin ons as gemeente nadink oor die betekenis van die kerk in ons projek beleef die koninkryk. Ons vind in die Nuwe Testament (NT) geen duidelik omskrewe kerklike praktyk ten opsigte van finansies nie. Die Gees gee die beginsels in die Woord, maar die plaaslike gemeente moet hierdie beginsels in hulle harte dra en leef. So word kerklike praktyk gebore. Die doel van hierdie skrywe is daarom dat elke leser Jesus sal ontmoet binne die geleentheid wat ons finansies en bediening in die gemeente bied. Ten diepste gaan dit daaroor dat ons God se hart jeens ons sal raaksien en daarop sal reageer. Die doel is glad nie om wette daar te stel nie. Wanneer die Gees ons oortuig van die Waarheid van God se Woord en ons dit toepas, vind lewensverandering plaas. Dan beheers Jesus as Koning ons finansies en ons bediening in sy liggaam. Dit is wat beleef die koninkryk, beteken. Die opskrif is Jesus ek gee graag! Dit is so gekies na aanleiding van Jesus se eie woorde wat goed bekend was in die eerste gemeentes Onthou die woorde van die Here Jesus. Hy het self gesê: Om te gee, maak ʼn mens gelukkiger as om te ontvang (Hand 20:35). Maar wat het God self gegee? Dit is die vraag wat eerstens aan die orde gestel word. Daarna sal ons kyk wat tiendes in die Ou en Nuwe Testament beteken het. Hierdie insigte word toegepas op kerkwees vandag en op GKL se huidige situasie. Dit is belangrik dat hierdie skrywe nie net gaan oor tiendes en finansies nie. Tiendes, offerandes en eerstelinge, is tekens of spore wat ʼn gemeente se gesindheid ten opsigte van die bediening in geheel help beoordeel en help stuur. Laastens word enkele voorstelle vir die toekoms gemaak. Kom ons vra eers, wat gee God? 2. Wat gee God? Wanneer ons besin oor finansiële en bedieningsoffers, moet ons by Jesus se offer begin. Dit is die Groot Fokus van GKL. Die Vader kon vir ons niks, of liewer Niemand beters gegee het as sy Seun nie. En die Seun kon Niemand beters belowe het en vir die Vader gevra het as die Heilige Gees nie! Ons leef in tye wat die kerk die Heilige Gees oorvloedig ontvang het. Dit is wat die woorde uitstort en doop aandui. Dit is alles gawes wat teen ʼn prys gekom het. God het daarvoor betaal. Dit is duur geskenke. Jesus se woorde om te gee, is beter as om te ontvang het Hom duur te staan gekom en Hy het dit vooraf geweet. Hy het sy lewe gegee sodat ons deur die Heilige Gees in ʼn intieme verhouding met Hom en ons hemelse Vader (Pa) kan leef (Joh 3, veral v16). God se oorgawe en gawe aan ons word geïllustreer aan die hand van die verbond wat God met Abraham gesluit het 1. In die tyd van Abraham was dit die gebruik dat wanneer ʼn groot koning met ʼn mindere heerser ʼn verbond gesluit het, hulle diere sou slag as teken daarvan dat die een 1 Willem van der Waal se preek Sondagaand 3 Julie

4 wat die verbond verbreek met sy lewe sou boet. In so ʼn geval sou die mindere party alleen tussen die offerdiere se stukke vleis deurstap. Hy is immers die swakker skakel in die verbond, die een wat moontlik nie die middele of vermoë sal hê om sy kant te bring nie. Daarom moet hy mooi kyk na die dooie diere en besef dit is sy voorland as hy die verbond sou verbreek. Wanneer God wat by verre Abraham en die mensdom se meerdere is, met Abraham die verbond sluit, gebeur die teenoorgestelde. God laat Abraham in ʼn diepe slaap val en die Here stap alleen tussen die offervleis deur (Gen 15:17). Hy, die grote God, neem die posisie in van die mindere. Hy weet Abraham kan nie die wet nakom nie. Hy weet Hy sal dit in Abraham se plek nakom. Hy weet toe al dat Jesus in Abraham en sy nageslag se plek sou moes sterf. God begeer nietemin hierdie verhouding met die mens wat Hy gemaak het so sterk, dat Hy die verbond sluit. Daarom is dit vir die gelowige die uiterste genade. God gee alles! Hy het woord gehou. Jesus word die Middelaar van die nuwe verbond (Heb 8:6) en sterf in ons plek. Na Sy opstanding en hemelvaart ontvang ons sy Gees as eerste gawe in hierdie nuwe verhouding! Dus, die Seun van God kan met onvergelykbare gesag sê: dit is beter om te gee as om te ontvang! God gee alles. Hy gee nie omdat ons eerste gegee het nie. Hy gee uit genade! Die gee van tiendes het ten doel om die mens te herinner aan God se volmaakte genade! Kyk nou na tiendes en offergawes in die Skrif, beginnende by die Ou Testament (OT). 3. Tiendes en offergawes in die OT 3.1 Inleiding Tiendes en offergawes het vir baie gelowiges ʼn omstrede vraag geword. Die vraag word veral gevra of die gee van tiendes en offergawes vandag nog geld. Verder, indien ons vandag nog tiendes moet gee, waar en vir wie moet ons dit gee? Antwoorde op hierdie vrae gaan verder terug as in die Nuwe Testament. Hieronder sal aangetoon word dat hierdie antwoorde gevind kan word in die oudste gedeelte in die Skrif oor tiendes wat ook in ʼn gedeelte in die Nuwe Testament herhaal word. Maar kyk eers na die paadjie wat die sogenaamde tiende in die OT loop. Vir doeleindes van die behandeling van tiendes kan die OT losweg in drie periodes of tye in die geskiedenis ingedeel word. Daar is die die tyd voor die Wet; die tydperk na die ontvangs van die Wet en die tydperk van herstel na die ballingskap. Die beginsel van tiendes geld vir elkeen van hierdie tydperke. 3.2 Tiendes voor die koms van die Wet Die oudste tydperk in die OT is die tyd van die skepping en die sogenaamde aartsvaders of stamvaders, dit wil sê die tyd voor die volk Israel (die twaalf stamme) bestaan het. In hierdie tydperk lees ons dat Abraham tiendes gegee het, asook Jakob. 3

5 18 En Melgisédek, die koning van Salem, wat ʼn priester van God, die Allerhoogste, was, het brood en wyn gebring 19 en hom geseën en gesê: Geseënd is Abram deur God, die Allerhoogste, die Skepper van hemel en aarde. 20 En geseënd is God, die Allerhoogste, wat u vyande in u hand gegee het. Toe gee [Abram] [vir Melgisedek] die tiende van alles (Gen 14: AOV) Abram red sy broerskind Lot uit die mag van sy vyande en ontmoet dan vir Melgisedek. Melgisedek is koning van Salem, ʼn ou woord vir Jerusalem en ʼn naam wat verband hou met vrede. Melgisedek was ook ʼn priester van God. Melgisedek gee vir Abram iets en Abram gee vir hom iets. Hy gee vir Abram brood en wyn en Abram gee vir hom ʼn tiende van alles van sy oorlogsbuit. Die gee van tiendes was dus van toepassing voordat die Wet aan die volk gegee is. Trouens dit gebeur nog voordat die volk Israel bestaan het. Abram se naam is nog nie eers verander na Abraham (vader van nasies) nie. In Gen 28:2 het Abraham se kleinkind Jakob ook onderneem om aan God ʼn tiende van alles te gee. 3.3 Tiendes en offergawes volgens die Wet In die tyd toe die sogenaamde Twaalf Stamme van Israel (Jakob) ʼn volk geword het, ontvang hulle na die bevryding uit Egipte, die Wet. Drie vorme van wet kan onderskei word naamlik die seremoniële; sedelike of etiese (veral die Tien Gebooie) en siviele of burgerlike (hoofsaaklik die volk se regstelsel). Op verskeie plekke in die seremoniële wette, word na tiendes en offergawes verwys. 21 Vir die dienswerk wat die Leviete in die tent van ontmoeting verrig, gee Ek aan hulle as hulle besitting al die tiendes wat die Israeliete as offergawes bring (Num 18:21) 5 Julle moet na die wil van God gaan vra op die plek wat die Here julle God sal kies uit al julle stamgebiede om sy Naam daar te vestig en daar te woon. Daarheen moet julle gaan 6 en julle brandoffers en ander offers bring, ook julle tiendes en ander bydraes (offergawes), julle gelofteoffers en vrywillige offers, die eerstelinge van julle groot- en kleinvee. 7 Daar in die teenwoordigheid van die Here julle God moet julle en julle families saam eet en bly wees oor alles wat julle reggekry het deurdat die Here julle God julle voorspoedig gemaak het Maar julle sal deur die Jordaan trek en gaan woon in die land wat die Here julle God julle sal laat besit en daar sal julle rus hê van al julle vyande in die omgewing en daar sal julle veilig woon. 11 Daar is die plek wat die Here julle God sal kies om sy Naam daar te laat woon en daarheen moet julle al die offers bring soos ek julle beveel het: julle brandoffers en ander offers, julle tiendes en ander bydraes, en al die gelofteoffers wat julle aan die Here beloof het. 12 Daar moet julle en julle kinders en julle slawe en slavinne daarvan geniet in die teenwoordigheid van die Here julle God, ook die Leviete wat by julle woon, want hulle het nie ʼn deel van die land as besitting saam met julle gekry nie In die plekke waar julle woon, mag julle ook nie die tiende van julle koring of wyn of olie eet nie, ook nie die eerstelinge van julle grootvee of kleinvee nie, en ook nie iets wat julle aan die Here beloof het of enige vrywillige offer of ander bydrae aan die Here nie. 18 Dit mag julle net in die teenwoordigheid van die Here julle God eet op die plek wat Hy gekies het. Eet dit, saam met julle seuns en dogters, julle slawe en slavinne en die Leviete wat by julle woon. In die teenwoordigheid van die Here julle God moet julle bly wees oor alles wat Hy julle laat regkry het. 19 So lank as julle in julle land woon, mag julle nie die Leviet afskeep nie (Deut 12:5-7; 10-19) 4

6 22 Jy moet elke jaar ʼn tiende van die opbrengs van jou gesaaides, van wat op jou land groei, opsy sit: 23 jy moet in die teenwoordigheid van die Here jou God eet op die plek wat Hy sal kies om sy Naam daar te laat woon. Jy moet die tiende opsy sit van jou koring, jou wyn en jou olie en dan ook nog die eerstelinge van jou grootvee en jou kleinvee, sodat jy kan leer om die Here jou God altyddeur te eer. 24 Maar as die Here jou God jou baie voorspoedig maak en die plek wat Hy sal kies om sy Naam daar te vestig boonop nog ver van jou af is, sodat jy nie die tiende die hele ent pad kan dra nie, 25 kan jy die tiende in geld omsit. Jy moet dan die geld vat en na die plek toe gaan wat die Here jou God vir Hom gekies het. 26 Daar moet jy met die geld koop net wat jy wil: bees, skaap, wyn, bier, of enigiets anders wat jy wil hê. Dan moet jy en jou familie dit daar in die teenwoordigheid van die Here jou God eet en bly wees. 27 Moenie die Leviete wat in jou omgewing woon, vergeet nie, want hulle het nie ʼn eie grondgebied as besitting saam met jou gekry nie. 28 Om die drie jaar moet jy die volle tiende van daardie jaar se opbrengs in jou dorpe gaan wegpak. 29 Dan kan die Leviete wat nie ʼn eie grondgebied as besitting saam met jou gekry het nie, die vreemdelinge, die weeskinders en die weduwees in jou omgewing genoeg eet. As jy dit doen, sal die Here jou God jou voorspoedig maak in alles wat jy aanpak. (Deut 14:22-29) 28 Om die drie jaar moet jy die volle tiende van daardie jaar se opbrengs in jou dorpe gaan wegpak. 29 Dan kan die Leviete wat nie ʼn eie grondgebied as besitting saam met jou gekry het nie, die vreemdelinge, die weeskinders en die weduwees in jou omgewing genoeg eet. As jy dit doen, sal die Here jou God jou voorspoedig maak in alles wat jy aanpak. (Deut 14:28-29). Sekere Skrifverklaarders onderskei in hierdie gedeeltes drie soorte tiendes 2 : (a) Die tiendes vir die Leviete. Hulle was as priesters voltyds in diens van die Here. Hulle het geen ander werk verrig as die neerskryf en onderrig van die wet nie, kon dus nie ʼn ander inkomste verdien nie en moes uit die tiendes onderhou word. Hulle het ook nie grond van hulle eie gekry nie; (b) die tiendes as eerstelinge van die oes (soos die eerstelinge van die fees). Dit is aangewend as deel van die feeste waarin die hele gesin, saam met die Leviete, gedeel het en (c) die tiendes vir armes (vreemdelinge, weduwees en weeskinders) wat elke derde jaar gegee moes word (Deut 14:28-29). In vandag se terme sou ons kon dink aan (a) die onderhouding van die kerk/erediens; (b) die onderlinge gemeenskap/koinonia en (c) die liefdesplig teenoor armes. Hierdie tiendes was verpligtend. Soos die eerstelinge, dui dit op die beste deel en dit het aan die Here behoort. Die Israeliete het eintlik nie die tiendes vir die Here gegee nie. Dit het nooit aan hulle behoort nie. Hulle het bloot na die Here teruggebring wat reeds syne was. Volgens Deut 14:23 moes hulle dit bring om sodoende te leer (herinner te word) om die Here hulle God altyd te eer. Bo en behalwe die tiendes was daar verskeie vrywillige offers. Daar was ander offergawes, vrywillige offergawes en offers wat iemand gebring het omdat hy ʼn gelofte gemaak het. In hoofkategorieë kan van tiendes en offergawes gepraat word. Laasgenoemde was vrywillig, eersgenoemde nie. Al die tiendes en offergawes word feestelik gegee en hou ook verband met feestelike seremonies. Dis nie belasting wat met ʼn swaar hart afgedra word nie. Tiendes en offergawes word gegee op die plek wat die Here daarvoor bepaal en aan persone wat amptelik belas is met die tempeldiens. Later was dit in Jerusalem by die tempel. 2 Kyk Fruchtenbaum in 35 Biblical principles of giving (beskikbaar by Jacob Pretorius) 5

7 3.4 Tiendes en offergawes na die ballingskap Die tyd na die ballingskap kan vergelyk word met die tyd na die bevryding uit Egipte. Soos by Sinai waar die wet in al sy vorms gegee word sodat die mens se verhouding met God herstel kon word, is die bepalings na die ballingskap, gemik op die herstel van die teruggekeerde ballinge se verhouding met God. 44 Daardie dag is daar ook manne aangestel oor die voorraadkamers vir die offergawes, die eerstelinge en die tiendes, sodat daarin die deel opgeberg kon word wat volgens wet die priesters en die Leviete uit die boerderygebiede van die stede toekom. Die priesters en die Leviete wat diens gedoen het, het voordeel getrek uit die blydskap van Juda (Neh 12:44) 7 Van julle voorvaders se tyd af het julle van my voorskrifte afgewyk en nie daarvolgens geleef nie. Bekeer julle tot My, dan sal Ek terugkom na julle toe, sê die Here die Almagtige. Maar julle vra: Waarom moet ons ons bekeer? 8 Sal ʼn mens werklik vir God beroof? Tog beroof julle My. Julle vra: Waarvan beroof ons U? Van tiendes en offergawes. 9 Daar rus alreeds ʼn vloek op julle en tog bly julle My beroof; die hele nasie doen dit. 10 Bring die volle tiende na die voorraadkamer toe sodat daar iets te ete in my huis kan wees, en toets My hierin, sê die Here die Almagtige. Toets My of Ek nie die vensters van die hemel vir julle sal oopmaak en vir julle reën sal uitgiet, meer as wat julle kan gebruik nie (Mal 3:7-10) Nehemia onderskei tussen offergawes, eerstelinge en tiendes. Eerstelinge en tiendes behoort aan die Here. Wanneer dit wat aan die Here behoort nie aan Hom teruggegee word nie, word Hy beroof. Hy het dus reg op sake soos tiendes en offergawes. Die ballinge het fisies teruggekeer uit ballingskap. Maar hulle harte moes ook nog terugkeer na God, soos wat ook die geval was met die Israeliete wat slawe was in Egipte. ʼn Bekeerde vrygemaakte hart gee graag die tiende terug aan die Here en gee graag ook ander vrywillige gawes. 4. Tiendes en offergawes in die Nuwe Testament 4.1 Verdeeldheid oor die gee van tiendes Daar is verdeeldheid in die kerklike tradisie oor die gee van tiendes. Aan die een kant is groepe wat aandring op die gee van tiendes. Sommiges gaan baie wetties daarmee om, byna as ʼn tipe resep vir seën. Aan die ander kant is daar ʼn groep wat verklaar dat tiendes nie in die Nuwe Testament geleer word nie en dat ons bloot volgens vermoë behoort te gee. Oor die algemeen gee mense wat laasgenoemde standpunt huldig veel minder as ʼn tiende en kwyn die kerke waar hulle lidmate is. Daarom is dit baie noodsaaklik om klarigheid te kry oor wat die Skrif in die Nuwe Testament oor die saak leer. 6

8 Om die gee van tiendes en offergawes in die Nuwe Testament te verstaan, is dit eerstens belangrik om te verstaan hoe die verhouding tussen Ou en Nuwe Testament verstaan moet word. 4.2 Die Nuwe Testamentiese bediening is meer, nie minder nie! In die OT is daar eers die aartsvaders. Die volk Israel word uit hulle gebore. In die Nuwe Testament is daar Jesus, sy dissipels en apostels. Op laasgenoemde as fondament word die kerk met Pinkster gebore en verder gebou, tot vandag toe (1 Kor 3:10-12; Ef 2:20). Die Bybel kan gesien word as God se progressiewe openbaring van Homself. In elke tydperk openbaar Hy aspekte van sy volmaakte wese. Daarom kan die OT en die NT nooit van mekaar losgemaak word nie. Gelowige lees van die Bybel beteken verder om ʼn oop oog te hê vir hoe die Gees sake duideliker en vollediger in die NT openbaar. Die NT kondig ʼn bediening aan wat in alle opsigte voller en ryker is as die oue. Die OT word immers in die NT, want die Messias het gekom! 7 Die wet wat in letters op klip gegraveer is, het in heerlikheid gekom. Hierdie heerlikheid, wat tog gou sou verdwyn, het op die gesig van Moses so geskitter dat die Israeliete nie na hom kon bly kyk nie. As die bediening wat tot die dood lei, met soveel heerlikheid gekom het, 8 hoeveel groter sal die heerlikheid van die bediening wat deur die Gees geskied, dan nie wees nie? (2 Kor 3:7-8). Daar is talle voorbeelde van die groter heerlikheid van die nuwe bediening van die Gees, naamlik: In die OT is die kerk net die volk Israel en diegene wat met hulle assosieer. In die NT gaan die evangelie na al die nasies. In die OT word ʼn dag gevier, naamlik die Sabbat. In die NT behoort elke dag aan die Here (Heb 4:7). In die OT kom die Gees sporadies en net op sommige. In die NT word die Heilige Gees op elke gelowige uitgestort. In die OT word net die seuntjies besny. In die NT word mans en vroue gedoop en gee die Gees gawes (ook die sogenaamde amp ) soos Hy wil (1 Kor 12:11). In die NT is elke gelowige ook profeet, priester en koning. Jesus self het die NT as ʼn meer-bedeling duidelik aangekondig: 17 Moenie dink dat Ek gekom het om die wet of die profete ongeldig te maak nie. Ek het nie gekom om hulle ongeldig te maak nie, maar om hulle hulle volle betekenis te laat kry. 18 Dit verseker Ek julle: Die hemel en die aarde sal eerder vergaan as dat een letter of letterstrepie van die wet sal wegval voordat alles voleindig is. 19 Wie dan ook een van die geringste van hierdie gebooie ongeldig maak en die mense so leer, sal die minste geag word in die koninkryk van die hemel. Maar wie die wet gehoorsaam en ander so leer, sal hoog geag word in die koninkryk van die hemel. 20 Ek sê vir julle: As julle getrouheid aan die wet nie meer inhou as dié van die skrifgeleerdes en die Fariseërs nie, sal julle nooit in die koninkryk van die hemel ingaan nie (Matt 5:17-20). Die wet en die profete is ʼn uitdrukking wat verwys na die hele OT. Jesus het dus met sy koms, veral met sy kruis-opstanding-hemelvaart, die hele OT kom vervul. Hierdie nuwe verbond of testament sal nie wees soos die oue nie (Jer 31:31-33). Dit is ʼn bedeling waarin daar baie groter heerlikheid is. ʼn Heerlikheid wat steeds toeneem totdat alles voleindig is. Die Gees sorg hiervoor (2 Kor 3:18). 7

9 Verder is dit baie belangrik om in ag te neem dat die seremoniële en burgerlike wette afgeskaf of herroep word in die NT omdat hulle in Jesus en in sy liggaam vervul is. Afskaffing of herroeping is belangrik want seremoniële en siviele wette verskil van die etiese wette (soos die Tien Gebooie) daarin dat hulle in uiterlike seremonies en vorme manifesteer. So kan die burgerlike bepalings vir die volk Israel nie meer vandag as deel van die kerk se regspleging geld nie. Die kerk bestaan vandag uit verskeie nasies, met verskillende gebruike en gewoonte. Tog geld dieselfde basiese beginsels van reg en geregtigheid wat vir Israel gegeld het, vandag nog vir die kerk. Die seremoniële wette is afgeskaf omdat hulle heengewys het na die Messias. Daarom is dit dwaalleer, wettisisme, ʼn slawejuk (Gal 5:1) om hulle na Jesus se kruis en hemelvaart in die kerk in te dra. Waar hulle navolging vroeër getuig het dat die Messias sou kom, beteken hulle navolging vandag presies die omgekeerde. Wie vandag wette in die kerk nakom getuig daarmee dat die Messias se koms en werk onvoldoende was! Hierdie dwaalleer word in verskeie briewe in die Nuwe Testament bestry (vgl Kol 2:16-20). Dis baie belangrik om raak te sien hoe hierdie afskaffing in die kerklike praktyk gerealiseer het. Eers kom wys Jesus deur sy lewe en deur die boodskap van sy koninkryk dat hierdie seremonies in Hom vervul is. Sekere sake soos die offerdiens hou dan onmiddellik met sy kruis en opstanding op, selfs onder die Jode. Ander sake neem langer. Die praktyke word nog in die eerste gemeentes beoefen en dan kom leer die Gees die kerk wat die volle waarheid oor hierdie sake is (presies soos Jesus belowe het in Joh 16:13). Dit was byvoorbeeld die geval met beide die sabbat en die besnydenis. Jesus het nie die sabbat afgeskaf nie, maar Hy het deur sy uitsprake en optrede gewys dat die sabbat in Hom vervul is (Mark 2:27; Matt 11:28-30; Joh 5:9-8). Wanneer die sabbatsviering in die kerk voortgaan, skaf die Gees dit by monde van die apostels af (Kol 2:16-17; Gal 4:10-11). Dieselfde geld vir die besnydenis. Jesus het nie die besnydenis afgeskaf nie. Die Gees kom leer later deur die apostels dat dit vervul is in die wedergeboorte en noem dit die besnydenis deur Christus (Kol 2:11). Die kerk is vandag nog besig om hierdie uitsprake van die Gees te interpreteer en toe te pas (vgl Rom 2:28-29; Gal 5:6, 11, 15; Fil 3:3). Sonder die Gees kan ons dit nie doen nie (2 Pet 1:20-21). Die vraag of die seremoniële wette oor tiendes dieselfde pad loop as die sabbat en die besnydenis word hieronder aan die orde gestel. Hierdie vraag is baie belangrik. In die plek van die sabbat en die besnydenis, kom in die Nuwe Testament veel meer. Geld dieselfde vir tiendes? 4.3 Jesus kritiseer die Fariseërs se gee van tiendes sonder om die gee van tiendes af te skaf Jesus het aan die een kant die kerkleiers gekritiseer oor hulle wettiese gee van tiendes en aan die ander kant nie die praktyk om tiendes te gee, gekritiseer nie. Soos altyd het Hy, met respek gesê, ʼn punt beet gehad, presies die regte punt! Wat hierdie punt is, of Wie hierdie punt is, sou die Gees later in die boek Hebreërs nog duideliker maak. Kom ons kyk eers na Jesus se gesprek met die kerkleiers en dan na die progressiewe openbaring van die Gees in die Hebreër-preek. 8

10 23 Ellende wag vir julle, skrifgeleerdes en Fariseërs, huigelaars! Julle gee tiendes van kruisement, anys en koljander, maar wat volgens die wet van God die swaarste weeg, laat julle na: geregtigheid, barmhartigheid en betroubaarheid. Juis hierdie dinge moet ʼn mens doen en die ander nie nalaat nie (Matt 23:23). Jesus kritiseer die wettiese gesindheid van die kerkleiers. Hy het gekom om die wet in ons plek na te kom. Ons verdien niks voor God nie. Die kerkleiers mis die belangrikste, die hartsake, naamlik geregtigheid, barmhartigheid en betroubaarheid. Jesus skaf nie die gee van tiendes af nie. Inteendeel, Hy sê dat dit nie nagelaat moet word nie. 4.4 Hoe kry tiendes en offergawes hulle volle betekenis in Jesus? Deuteronomium verwoord Moses se preke of onderrig oor die betekenis van Eksodus. So ook verklaar die boek Hebreërs sekere kernsake in die OT. Om byvoorbeeld die sabbat te verstaan moet die Skrifverklaarder kyk na Moses se verduideliking van Eks 20:8-11 in Deut 5: Verder moet gekyk word na hoe die Hebreër-prediker dit hanteer in Heb 4. Dieselfde geld vir tiendes. Hierbo het ons gesien dat tiendes al gegeld het voor die tyd van die wet (Eksodus-Deuteronomium). Die gee van tiendes waarvan in Gen 14 lees (vgl hierbo) gelees, figureer weer in Heb 7. 1 Melgesidek was koning van Salem en priester van God die Allerhoogste. Dit is Melgisedek wat vir Abraham tegemoet gegaan en hom geseën het toe Abraham op pad terug was nadat hy die konings verslaan het, 2 en dit is ook aan hom dat Abraham ʼn tiende van al die oorlogsbuit gegee het. In die eerste plek, sy naam Melgisedek beteken: koning van geregtigheid; en hy was ook koning van Salem, en dit beteken: koning van vrede. 3 Niks is bekend omtrent sy vader en moeder of sy afstamming of die begin en einde van sy lewe nie. Hy is soos die Seun van God en hy bly priester vir altyd. 4 Let nou op hoe groot hierdie man was aan wie Abraham, die stamvader, ʼn tiende van die beste oorlogsbuit gegee het. 5 Die priesters wat van Levi afstam, het volgens die bepaling van die wet die reg om ʼn tiende in te vorder van die volk, dit wil sê van hulle broers, wat net soos hulle ook afstammelinge van Abraham is. 6 Maar Melgisedek, wat nie van Levitiese afstamming was nie, het van Abraham ʼn tiende geneem en hom, aan wie God sy beloftes gegee het, geseën. 7 Dit is onbetwisbaar dat dit altyd die mindere is wat deur die meerdere geseën word. 8 In die geval van die Levitiese priesters is dit sterflike mense wat tiendes invorder, maar in die geval van Melgisedek iemand van wie getuig word dat hy lewe. 9 ʼn Mens kan sê dat ook Levi, wat tiendes invorder, deur Abraham aan Melgisedek die tiende gegee het, 10 want Levi was nog in die liggaam van die stamvader toe Melgisedek vir Abraham tegemoet gegaan het die wet het nie volmaaktheid bewerk nie. Aan die ander kant het ʼn beter hoop ingetree, waardeur ons tot God nader (Heb 7:1-10, 19). Wie Melgisedek was, word verduidelik. Hy was koning van geregtigheid (vgl die kerkleiers in Matt 23:23 wat nie geregtigheid gehad het nie). Hy was ook koning van Salem, koning van vrede. Hy was nie van Levitiese afstamming nie. Inteendeel die Leviete het heelwat later gekom en was uit Abram. In die Melgisedek-geskiedenis, sien ons profeties hoe die Ou Testament in die Nuwe Testament en daarmee in Jesus, vervul sal word. Abram verteenwoordig die ou bedeling, hy is die mindere. In sy liggaam dra hy as stamvader die (saad van die) Leviete wat nog 9

11 gebore gaan word (v 10). Die Leviete sal die verteenwoordigers wees van die wet. Maar Melgisedek is meer as Abram en meer as die wetsbedeling wat Abram profeties in sy liggaam dra (v 7). Daarom seën Melgisedek (die meerdere) vir Abram (die mindere) en nie andersom nie. Maar die prediker in Hebreërs gaan nog een stap verder! Melgisedek is ook minder as iemand. Hy is ʼn tipe van die Messias of die heenwysing na die Groot Meerdere, na Jesus. Soos Melgisedek was ook Jesus daar voor Abram. Jesus sê vir die Fariseërs voor Abram was, is Ek (Joh 8:58). Hy die Seun van God was selfs voor Melgisedek daar. Hy was lank voor Melgisedek, in die begin, al daar (Joh 1:1). Die prediker argumenteer op verskillende maniere dat Melgisedek ʼn tipe van die Messias was. Melgisedek was soos die Seun van God (v 3). In Gen 14 staan dat Melgisedek aan Abram brood en wyn gee. Jesus gee sy liggaam en beeld dit in die nagmaal af met brood en wyn. Nie Melgisedek nie, maar Jesus is uiteindelik die ware Koning van geregtigheid, die Koning van vrede (v 2) wat sy koninkryk kom vestig het, die ware koning van Jerusalem wat die nuwe Jerusalem sal vestig. ʼn Tipe is altyd kleiner as die een wat hy aandui (vgl beter hoop, v 19 en Johannes die Doper wat ook ʼn tipe van Jesus was en telkens sê dat Jesus meer is as hy). Dus Melgisedek is minder as Jesus. Dit maak Jesus baie groter as die wet, want Melgisedek was reeds groter as die wet. Waarin was Jesus meer as Abraham en die Leviete? Hy is die Koning van geregtigheid. Aan die kruis het hy in ons plek aan die geregtigheid van God voldoen. Hy het die volledige skuldbewys in ons plek betaal (finansieel-kontraktuele terme Kol 2:14). Daarom kan ons genade ontvang en gered word, alleen deur geloof in Hom en wat Hy vir ons gedoen het. Ons word prakties deel van Jesus se geregtigheid deur ons lewe deur sy Gees te laat beheers, deur onder sy Koningsheerskappy te lewe en ons daaraan oor te gee. Daarom sê Jesus soek eers die koninkryk van God en sy geregtigheid en die res sal vir julle bygevoeg word (Matt 6:33). Hy kom eerste en ek moet geld en inkomste, alle gawes, ja my hele lewe onder sy heerskappy stel. Dan sal Hy al die res (lewe, geld ensovoorts) byvoeg. Dit is die strekking van Jesus se woorde oor sondige bekommernis in Matt 6: Wat beteken dit vir die gee van tiendes? Soos met die offerandes is al die tiendes van die OT (en daarna), profeties en seremonieel en in werklikheid aan Jesus gegee as simbool vir die brood en wyn (sy liggaam) wat Hy sou gee. Die getal tien in die Bybel dui op volledigheid, ook volledigheid wat die orde van sake aanbetref ( completeness of order 3 ). Ons sien dit duidelik in ons liggame. Ons het tien vingers en tien tone. Niks meer en niks minder is in orde nie. Daarom is daar ook Tien Gebooie. Dis ʼn volledige stel etiese beginsels vir die uitleef van God se wil as verloste mens. Die mens kan egter nooit volledige geregtigheid voor God bereik nie. Jesus is egter meer, meer as Melgisedek. Hy kom God se geregtigheid in ons plek na. Hy het ten volle aan God se geregtigheid voldoen. Jesus is ons geregtigheid, barmhartigheid en betroubaarheid (Matt 23:23). Tiendes (die wet), is dus in Jesus vervul. Dit kan so gestel word. Die tiendes in die OT was ʼn getal van volledigheid wat profeties getuig het dat Jesus as die Messias alles sal kom vervul. Tiendes in die NT is nou ʼn metafoor vir volledige 3http://vic.australis.com.au/hazz/Numbers.html 10

12 oorgawe aan die Jesus en daarmee aan God, wat alles vir my gedoen het. Niks meer, niks minder as Jesus se offer was vir my skuld nodig nie. Nou gee ek myself, niks meer nie, niks minder nie! Dit sluit my geld in. God is steeds gesteld op ons geregtigheid, barmhartigheid en getrouheid, eerder as op die gee van geld (Matt 23:23). Ons geregtigheid, barmhartigheid en getrouheid moet meer inhou as die van die Skrifgeleerdes en Fariseërs (Matt 23:23; vgl Matt 5:20). In God se koninkryk leef mense in volle oorgawe aan Jesus! Volle oorgawe aan Jesus behels ook die gee van geld (vgl Matt 23:23 en die ander nie nalaat nie ). Omdat Jesus meer is as Melgisedek en baie meer is as Abraham en die wet, behoort wat ons gee en hoe ons gee ook te dui op meer, beslis nie op minder nie. Ons tiendes en offergawes behoort die Ou Testamentiese tiendes en offergawes te oortref! Ons gee immers nie soos Abram vir Melgisedek nie, ons gee vir Jesus! Die Leviete was verborge in die lendene van Abraham, die Vader van die gelowiges. Die kerk van die Nuwe Testament se lewe is verborge in Christus (Kol 3:3) en die kerk is sy liggaam. Ons en alles wat ons het behoort aan Hom! Die Gees se woorde in Hebreërs 7 bind die hele Skrif oor die gee van tiendes aanmekaar. Dit vat ons gedagtes terug na die profetiese bedeling voor die wet, na die bedeling tydens die wet en die heerlike bedeling na die wet. Dit behoort ons verstand te bowe te gaan dat iemand op grond van die Nuwe Testament vry voel om minder te gee as wat God in die Ou Testament verwag het. Die meerdere bedeling, of die bedeling van groter heerlikheid, kan nooit ondergeskik wees of flouer wees as die mindere bedeling nie (vgl 2 Kor 3:11). Dan is ʼn afgod, hier Mammon, hard aan die werk! Maar klop die Hebreërs 7-preek met die res van die NT en hoeveel moet ons gee? 4.5 Alles behoort aan die Here! Die vervulling van ʼn tiende in die NT dui op die erkenning dat alles aan die Here behoort en dat Hy geregtig is op alles wat ek besit. Dit was die betekenis van die gee van tiendes in die OT en in die besonder van die eerstelinge wat aan die Here behoort. Selfs Jesus se ouers moes Hom met ʼn offer loskoop omdat hy die eersteling was. Hiervoor is ʼn paaslam gebruik, of duiwe as mense arm was (soos in Josef en Maria se geval). Hoe ironies, dat Jesus self die Paaslam sou word wat al die eersgeborenes oor al die eeue voor Hom sou loskoop! Terug by tiendes. Ons lees in Handelinge en in die Briewe van die NT nie meer van die gee van tiendes soos in die evangelies (Matt 23:23) nie. Ons lees van veel meer. 32 EN die menigte van die wat gelowig geword het, was een van hart en siel, en nie een het gesê dat iets van sy besittings sy eie was nie, maar hulle het alles in gemeenskap gehad (Hand 4:32). 3 Ek verseker julle hulle het na vermoë, ja, bo vermoë, bygedra. 4 Uit eie beweging het hulle by ons daarop aangedring om te mag deel in die liefdeswerk van hulpverlening aan die gelowiges in Judea. 5 Dit was meer as wat ons verwag het, want eers het hulle hulleself aan die Here gegee en toe aan ons. Dit is soos God dit wil (2 Kor 8:4-5). 11

13 1 En nou doen ek ʼn beroep op julle, broers, op grond van die groot ontferming van God: Gee julleself aan God as lewende en heilige offers wat vir Hom aanneemlik is. Dit is die wesenlike van die godsdiens wat julle moet beoefen (Rom 12:1). 6 Dink daaraan: wie karig saai, sal karig oes; en wie volop saai, sal volop oes 7 Elkeen moet gee soos hy hom in sy hart voorgeneem het, nie met teensin of uit dwang nie, want God het die blymoedige gewer lief (2 Kor 9:7). Hoewel die NT nie privaatbesit verbied nie (vgl Hand 5:4) het die eerste gelowiges nie aan hulle besittings gedink as hulle eie nie. Elkeen moes gee soos wat hy hom in sy hart voorneem (2 Kor 9:7). In die nuwe bedeling waar die Gees vryheid gee, mag nie nuwe wette oor geld gemaak word nie, die wet is in ons harte (Jer 31:31-33). Wanneer ons wette maak, is ons terug by die Leviete in die lendene van Abraham (vgl hierbo) en by die Fariseërs se optrede in Jesus se tyd. Wat ons onsself in ons harte voorneem sal egter getuig oor wat ons gesindheid teenoor die Here is. Vers 7 staan in die konteks van vers 6 wie karig saai, sal karig oes; en wie volop saai, sal volop oes. Dat mense die vryheid wat ons in die NT geniet as argument gebruik om minder eerder as meer te gee, is nie God se wil nie. God wat die gewer is van alle goeie gawes (Jak 1:17), ondersoek elkeen se hart. Die Skrif is duidelik in die OT in Mal 4:10 oor die goeie gevolge wat die gee van tiendes sal hê. Toets My of Ek nie die vensters van die hemel vir julle sal oopmaak en vir julle reën sal uitgiet, meer as wat julle kan gebruik nie. In 1 Kor 9:6 eggo die Gees dieselfde in die NT: Dink daaraan: wie karig saai, sal karig oes; en wie volop saai, sal volop oes. Die Korintiërs se optrede het gewys wat in hulle harte was. Hulle het uit eie beweging daarop aangedring om by te dra. Hulle word nie aangesê nie, hulle staan nie onder ʼn wet nie. Hulle gryp die voorreg aan om te mag gee vir die werk van die Here. Die Korintiërs gee nie tiendes nie. Hulle gee veel meer, hulle het volop gesaai. Selfs bo hulle vermoë (iets wat God nie as vereiste stel nie). Die rede? Want hulle verstaan die meerbedeling! Hulle het eers hulleself aan Jesus gegee en toe hulleself aan die kerk gegee. Na analogie van die Ou Testament kan ons sê dat ʼn tiende nooit bo ons vermoë is nie. Dit behoort nie eers aan ons as deel van ons vermoë nie, dit behoort aan God. Meer nog, in die Nuwe Testament behoort nie my tiende aan God nie, maar my hele lewe. So, ons is baie vryer om te gee. Gee julleself as lewende en heilige offers (vgl die hele stelsel van offers, tiendes inbegrepe, waarop Paulus in Rom 12:1 sinspeel). Ons verstaan nou dat die gee van ʼn tiende asof dit ʼn wet is, verkeerd is. Maar is die gee van ʼn tiende dan waardeloos? Ja, as dit onder die wet gedoen word. Nee, mits dit in die vryheid van die Gees gedoen word! Miskien sal die analogie met ʼn ander seremoniële wet, naamlik die sabbat, help. In die OT is verskeie dae, maande en tye gevier (Gal 4:10-11). Dat daar ʼn rusdag moet wees, is steeds God se beginsel. Maar dit gaan nie oor die viering van ʼn dag nie, ook nie spesifieke ure nie, dis afgeskaf, dit was maar net die skaduwee (Kol 2:16-17). In die plek van die sabbatskaduwee kom nou die werklikheid van die Persoon van die Seun. Ek kan Hom ontmoet, nie sy skaduwee nie, en Hy nooi my om in Hom te rus (Matt 11:28-30). Daarvoor het ek steeds tye nodig wat ek nie werk nie. Steeds is die ritme van ses dae werk en een dag rus, deel van God se wysheid. Maar dit gaan nie oor dae en ure nie. Om vir ʼn dag en op tye gedurende die dag nie te werk nie, gedenk ek dat ek nie onder die wet van verdienste is nie. Deur ʼn dag en op tye elke dag nie te werk nie, word ek ook getoets of ek beheer aan Koning Jesus kan oorgee. Wil ek Hom regtig ontmoet? Wanneer ek nie tyd aan Hom kan afstaan nie, verraai dit dat daar groot fout is met my 12

14 verhouding met Jesus, of dat ek in gedwonge of selfopgelegte slawerny verkeer (vgl Eks 20:1). Is ek vry om minder as ʼn dag aan die Here af te staan? Nee, minder as ʼn dag sal nie deug nie, veral nie in die NT nie. In die OT was dit al meer as ʼn dag. Daar was ook sabbatsmaande en jare. In die NT is dit veel meer. Elke dag behoort aan die Here (volgens die prediker in Heb 4). My hele lewe behoort aan die Here. Nou moet ek my deur die Gees laat beheers en kies vir meer rus, nie minder nie. Ek is vry om te kies vir meer toegewyde en oorgegewe tyd saam met Hom. Wat ʼn voorreg! Dieselfde geld vir my geld! Alles is die Here s n. ʼn Tiende is ʼn goeie begin, soos die Sondag as rusdag ook ʼn goeie begin is. Maar alles behoort aan Hom. Minder as ʼn tiende sal nie deug nie. Hy kan by geleentheid van my baie meer as ʼn tiende vra. ʼn Tiende is vir my ʼn goeie herinnering, die minimum herinnering dat my hele lewe aan Jesus behoort. Soos iemand wat nie ʼn dag kan afgee nie, indringend selfondersoek moet doen oor afgode van beheer en werkolisme, behoort iemand wat ʼn inkomste verdien en nie ʼn tiende wil gee nie, ook indringend selfondersoek te doen. Waar Maleagi (OT) daarteen waarsku dat God beroof word, maak Jesus weer in verskeie uitsprake duidelik dat Hy niks met die geldgod Mammon in gemeen het nie (vgl Matt 6:24; Luk 16:9). Dieselfde beginsels van feesvreugde by die gee van offers, geld ook vir die Nuwe Testament. Om te gee maak ʼn mens gelukkiger as om te ontvang! (Hand 20:35) en die Here het ʼn blymoedige gewer lief! (2 Kor 9:7). Die analogieë van die Ou Testamentiese praktyke van tiendes en offergawes kan baie help om praktiese antwoorde oor finansiële offers te vind, hoewel ons moet waak om nie wette vir mekaar te maak nie. 5. Tiendes, offergawes en eerstelinge as aanduidings van ʼn gesonde gemeente Die GKL bely dat dit vir ons gaan oor meer Jesus; meer Liefde en meer Dissipels. Hoe ons tiendes en offergawes hanteer, getuig hoe ons meer Jesus uitleef. Wat het tiendes en offergawes en eerstelinge met meer Jesus te make? Hierbo is aangetoon dat die tiende simbolies is van volledigheid of dat alles in orde is (soos my tien vingers). Dieselfde geld vir die nuwe heerliker bedeling in die NT. Dit is die bedeling van meer en van volledigheid. Dit getuig in die eerste plek van die oorvloed genade wat ons in Jesus ontvang het en dat ons nou vry is van ʼn valse identiteit deur rykdom, wat saam met privaatbesit kan kom. In die OT is hierdie valse identiteit deurbreek deur die eerstelinge en tiendes (simbolies van die heel beste wat ek besit) aan die Here te wy. Daarmee het die Israeliet bely dat die heel beste, eintlik alles, aan die Here behoort. Die hoeveelheid wat ons gee, en veral die hart waarmee ons gee, wys of ons volledig aan Jesus uitverkoop is. Dit wys ons verlange na meer Jesus in ons lewe! Ek is versot op Jesus, Hy is God se Eersteling, God se tiende, God se beste, aan my. Daarom bely ek dat ek en alles wat ek besit aan Hom behoort (So 1 HK). Daarom gee ek graag meer, nie minder nie. Daarom oortref ek graag die onvolledige bedeling van tiendes in die OT! Dit raak ook die wyse waarop voltydse en deeltydse bedienaars in GKL (dit is elke lidmaat) ons bediening doen. Word die gesindheid van ons bediening gekenmerk deur die gesindheid van 13

15 tiendes en eerstelinge? Streef ons daarna dat bediening in die gemeente toegewyd en uitnemend ( excellence ) geskied of is dit middelmatig en slordig? Hoe lyk die geboue op die perseel waar ons die Here liturgies ontmoet en sy Woord aan kinders en grootmense leer in vergelyking met die huise waarin ons woon? Is dit ons passie dat Sy huis mooier, heerliker en ryker is as ons eie, omdat ons Hom so baie liefhet? Tiendes, offergawes en eerstelinge raak ook die Groot Gebod, of soos ons dit uitdruk in meer Liefde. Dit is vanselfsprekend dat ons meer vir Jesus se werk in die Koninkryk sal wil gee as ons die Here hartstogtelik liefhet. Mense wat eerder geld as vir God liefhet sal allerlei skuiwergate soek om so min as moontlik te gee. Mense wat nie die wet in hulle harte dra nie, maar onder die wet leef, sal boekhou van al die goeie dinge wat hulle vir God doen. Mense wat hulleself gee omdat hulle oorstelp is deur God se groot ontferming (Rom 12:1) vergeet wat hulle so getrou en met oorgawe uit liefde vir God gedoen het. Ons liefde bepaal ook hoe ons sal omgaan met mense wat arm is. ʼn Deel van die tiendes of ʼn sekere tiende in die Ou Testament is aangewend om die armes te help en so prakties die liefde van God te verkondig. In die Nuwe Testament is daar ook baie verwysings oor hoe ons na minder bevoorregte mense moet omsien (vgl Jak 1:9-11 arm en ryk in die gemeente ). Ook die saak van koinonia (vgl Matt 18:19; Hand 2:42; Hand 6:1-7) gaan veral oor ʼn gemeente se praktiese liefde teenoor mekaar en die wêreld. Die gee van tiendes bewys dus of ek werklik omgee vir mense wat hulle werk verloor, mediese hulp dringend nodig het, ensovoorts. Meer dissipels en tiendes, offergawes en eerstelinge is ook onlosmaaklik aan mekaar verbind. In die GKL lei ons vier bedieningsareas uit die Groot Opdrag af naamlik aanbidding, uitreiking, koinonia en lering tot lewensverandering. ʼn Gemeente wat uitverkoop is aan die Here, wat oorgegee is aan Jesus, sal streef na uitnemendheid ( excellence ) in elkeen van hierdie terreine. Mense wat van buite kom, sien onmiddellik of daar toegewydheid en oorgawe in ʼn gemeente is. Hulle sien ook as dit nie daar is nie. ʼn Gemeente wat slordig funksioneer wanneer hy met enige van hierdie terreine van die Groot Opdrag omgaan, skep ʼn atmosfeer en gee ʼn boodskap dat Jesus nie regtig vir hulle belangrik is nie. Niemand wil graag aan so ʼn gemeenskap behoort nie. Die omgekeerde is ook waar. Tussen hakies - dit is nie so dat funksionele eienskappe (soos parkering en geboue) wat van hoë gehalte is, ʼn gemeente laat groei nie. Dit is die verhoudingseienskappe van ʼn gemeente wat aanloklik is. Maar, Callahan, ʼn bekende kerknavorser, toon oortuigend aan dat slordigheid in die funksionele eienskappe ʼn gemeente laat kwyn 4. Die rede is eenvoudig. Ons liefde vir die Here en vir mense word sigbaar in funksionele sake soos die kwaliteit van die bestuur van bedienings en hoe ons met geld en geboue omgaan. Vervolgens word enkele praktiese vrae aan die orde gestel. In die antwoorde sal aangetoon word hoe nog ander sake wat eie aan die Groot Opdrag is, van finansiële oorgawe en seën deur gemeentelede afhanklik is. 4 Twelve Keys to an effective church 14

16 6. ʼn Paar praktiese vrae Waarom moet lede van die liggaam van Jesus, van die kerk, juis bydraes aan of by die kerk gee? Die vraag kan uit die OT en NT beantwoord word. Hierbo is aangetoon dat die tiendes en offergawes by die plek wat God daarvoor aangewys het, gegee moes word. Verder moes dit aan die Leviete wat die taberakel- en tempeldiens verrig het, gegee word. Geld is ook in die NT na die gemeente en die kerkleiers gebring (Hand 4:32-37; 2 Kor 8-9). Dat ʼn bedrag (ʼn tiende of meer) vir die gemeente gegee moet word is in die lig van die Skrif (OT en NT saamgelees) ʼn beginsel. Het die gemeente werklik my tiende nodig? Is dit nie bietjie baie nie? Gestel iemand is baie ryk en ʼn tiende is meer as ʼn miljoen. Waarom is dit nodig om so ʼn groot bedrag te gee? Daar is verskeie antwoorde op hierdie vraag: Die tiende (of meer NT) behoort nie aan die lidmaat nie, dit behoort aan die Here. Of jou inkomste baie of min is maak geen verskil nie, ʼn deel behoort in elk geval aan die Here en jy gee net terug wat syne is. Dit is die gemeente se verantwoordelikheid om groter en kleiner bedrae te bestuur, net soos dit die Leviete se verantwoordelikheid in die OT was. Hierbo is aangetoon dat tiendes uit groot inkomste in die OT ook gegee is, presies soos uit klein inkomste. Wanneer iemand se eersteling van sy oes byvoorbeeld so groot was dat hy dit nie fisies vir die Leviete kon neem nie, moes hy ʼn tiende van die oes in geld omreken en aan die Leviete gaan gee. Dit is in belang van die ryk persoon, net soos van die arm persoon. Die gee van ʼn tiende (en meer) is vir hierdie persoon ʼn toets of hy/sy vry is van die afgod Mammon en die beheer oor geld en heeltemal oorgegee is aan Jesus. Daarom is dit baie belangrik dat niemand wat tiendes gee, geen voorwaardes aan die tiendes mag koppel oor hoe die geld bestuur moet word nie. Die leierskap van die gemeente sal hieroor voor die Here verantwoording doen en hulle moet deur die gemeentelede vertrou word (vgl 2 Kon 22:7). Ervaring het gewys dat dit oor die algemeen vir ryker persone moeiliker is om tiendes en meer te gee as vir persone van kleiner inkomste. ʼn Ouer persoon met R 1000 per maand inkomste, gee makliker ʼn R100 vir die kerk as iemand met R per maand inkomste. Skielike lyk die R per maand ʼn bietjie baie om vir die Here te gee en word allerlei vrae gevra. Dit is des te meer verkeerd omdat die Here nie van ons verwag om bo ons vermoë te gee nie. Vir die armer persoon is die R 100 waarskynlik in terme van vertroue op die Here en geloof dat Hy sal sorg, ʼn groter stap in geloof as wat dit vir die ryker persoon is. Hoe dit ook al sy, daar is baie en duidelike vermanings in die Skrif, spesifiek aan ryk mense, om vrygewig te wees (vgl Jak 1:9-11; 1 Tim 6:17-19). Die plaaslike gemeente is en bly die instansie wat volgens die Skrif daar gestel is om mense toe te rus om alles te onderhou wat Jesus geleer het (Matt 28:20). Anders gestel, die oogmerk van die tiendes is die instandhouding van die gemeente as toerustingskamer van die koninkryk. Die behoefte in plaaslike gemeentes is baie groter as wat ons besef. Die behoefte strek veel verder as net die bekostiging van die dienste van ʼn voltydse predikant. Kerke behoort byvoorbeeld ʼn groot deel van hulle begroting te spandeer aan verbeeldingryke 15

17 programme en toerusting vir die jeug. Die empiriese situasie is dat kerke in die groot stede wat dit doen, besig is om groei te toon. Kerke sal ook nuut moet dink aan indiensneming van bekwame professionele mense om sake soos gemeentebestuur, die bestuur en uitbreiding van selgroepe, asook voltydse berading te behartig. Kerke wat ernstig is oor uitreiking behoort onder meer sendelinge te ondersteun en uit te stuur. Al hierdie sake kos geld, maar hulle kry nie aandag nie omdat daar nie genoeg geld gegee word nie. Die gevolg is dat onbillike verwagtings geplaas word op ʼn klein betaalde personeel om Jacks en Jills of all trades te wees. Die gevolg is werk van middelmatige tot swak gehalte en of uitbranding van die mense wat getrou en betrokke is. Dit veroorsaak ook dat lidmate en voltydse personeel nie volgens hulle gawes kan funksioneer soos die Here hulle geroep het nie. Wanneer aan die behoefte van die gemeente voldoen is, behoort die gemeente ook verder te kyk na die nood van ander gemeentes. Om enkele voorbeelde te noem. In Classis Greater Johannesburg is daar verskeie gemeentes wat nie ʼn predikant kan bekostig nie. Daar is verder ʼn voortdurende en ernstige tekort in die sustentasiefonds waaruit predikante van armer gemeentes gehelp moet word. Die Here sal rekenskap hieroor vra van gemeentes wie se lidmate oor meer fondse beskik. Indien lidmate van meer vermoënde gemeentes tiendes en meer gee, sal hierdie probleme gou verdwyn. Die beginsel is eenvoudig. Waar daar getroue geroepe leierskap in gemeentes is, groei daardie gemeentes en funksioneer hulle later heeltemal onafhanklik. Dit is reeds aan die gebeur in Soweto. Indien tiendes en offergawes met oorgawe gegee word, sal al hierdie gemeentes gehelp kan word om behoorlike fasiliteite en tegnologie te besit wat vandag broodnodig is vir die kerk se funksionering in die stad, wat verder sal bydra tot hulle groei. Dieselfde beginsel van tiendes en offergawes geld natuurlik ook vir gemeentes wat hulp ontvang. Ook hulle lidmate moet opgeroep word om met meer oorgawe te gee. Wanneer so ʼn bekering tot ʼn oorgawe om te gee in ʼn klassis gebeur sal die seën van die Here groot wees op sulke kerke! Dit gaan nie net oor buurkerke in die klassis nie. Volgens die Groot Opdrag (Matt 28:18-20; Hand 1:8) strek die verantwoordelikheid van plaaslike gemeentes veel verder as hulle onmiddellike omgewing. Gemeentes sal in staat gestel word om geroepe sendelinge as apostels uit te stuur om die evangelie te gaan verkondig en kerke te kan plant waar mense nog nie die evangelie gehoor het nie. Nuwe kerke kan ook in ons omgewing geplant word waar kerke doodgeloop het en nuwe relevante bedienings kan daar gevestig word. Wanneer lidmate nie tiendes (of meer) by plaaslike gemeentes gee nie, gaan hierdie kosbare werk van die kerk verlore. Wat van die kerk se rol in die samelewing? Hoe gemaak met die bodemlose put van sosiale nood? Die kerk se primêre taak is om gelowiges toe te rus vir hulle bediening (Ef 4:12). Anders gestel, om van mense dissipels te maak wat as eindresultaat beteken dat hulle mense sal wees wat in Jesus se koninkryk op elke terrein van die lewe alles onderhou wat Hy hulle beveel het (Matt 28:20). Die institusionele kerk of plaaslike gemeentes is dus meer beperk as die Groot Opdrag self en as die Koninkryk. Die klem val op toerusting en bemagtiging sodat lidmate in die samelewing en in hulle beroepe ʼn verskil in Jesus se koninkryk kan maak en so die Groot Opdrag kan uitvoer. 16