BESTUUR EN VOLHOUBAARHEID

Transcription

1 BESTUUR EN VOLHOUBAARHEID

2

3 BESTUUR EN VOLHOUBAARHEID Korporatiewe bestuursverslag 80 BESTUURSRAAMWERK 81 DIREKSIE 86 RISIKOBESTUUR EN INTERNE BEHEER 86 EKSTERNE OUDIT 86 BELEGGERSVERHOUDINGE EN AANDEELHOUERSKOMMUNIKASIE 86 BESIGHEIDSREDDINGSTAPPE REMGRO BEPERK 79 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

4 KORPORATIEWE BESTUURSVERSLAG BESTUURSRAAMWERK Remgro Beperk (Remgro) is verbind tot die hoogste vlak van korporatiewe bestuur, integriteit en etiek. Die raad van direkteure (die direksie) is in die finale instansie daarvoor verantwoordelik dat bestuurstandaarde gehandhaaf word en word hierin ondersteun deur senior bestuur, wat daarna streef om n kultuur van nakoming en goeie bestuur in die Remgro groep te vestig. Dit word ondersteun deur gesonde en sigbare leierskap, wat gekenmerk word deur die etiese waardes van verantwoordelikheid, aanspreeklikheid, billikheid en deursigtigheid. Goeie korporatiewe bestuurstrukture en -prosesse bestaan en word deur die direksie as deurslaggewend beskou om volhoubare groei in belang van alle belanghebbendes te lewer. Die direksie is n voorstander van goeie korporatiewe bestuur by al die ondernemings waarin Remgro belê en die maatskappy gebruik sy beduidende invloed om te verseker dat alle genoteerde filiale en geassosieerde maatskappye die beginsels vervat in die King-verslag oor Bestuur in Suid-Afrika 2009 (King III) onderskryf. Doeltreffende bestuur vorm deel van Remgro se beleggings beoordelingsmaatstawwe en word verder op n deurlopende grondslag gemonitor deur nie-uitvoerende direksieverteenwoordiging by maatskappye waarin belê is. Remgro is n beleggingshouermaatskappy en daarom beteken enige verwysing na die groep in hierdie konteks die maatskappy en sy volfiliale. Remgro se twee bedryfsvolfiliale, Tsb Sugar Holdings (Edms) Beperk (Tsb Sugar) en Wispeco Holdings Beperk (Wispeco), word bedryf en bestuur as onafhanklike entiteite, met outonome direksies. In die tydperk onder oorsig het Tsb Sugar die vereiste protokol in plek geplaas om te verseker dat die nuwe bestuurstandaarde wat deur King III vereis word, op n doeltreffende wyse aanvaar en geïmplementeer word. Die belangrikste gebiede wat aandag geniet het, het verband gehou met die hersiening van bestaande mandate, beleide en prosedures ten opsigte van sleutelbestuursmaatstawwe, met insluiting van, maar nie beperk nie tot direksie- en subkomiteehandveste en -mandate, sowel as beleid met betrekking tot belanghebbendes, IT-bestuur en wetlike nakoming. In die geval van Wispeco voldoen die samestelling van die direksie nie aan die onafhanklikheidsvereistes van King III nie as gevolg van die grootte van die besigheid. Deur die aanvaarding en implementering van Remgro se beleide, prosesse en prosedures, verseker laasgenoemde se verteenwoordigers in die direksie van Wispeco egter dat gesonde korporatiewe bestuuren volhoubaarheidspraktyke deur die maatskappy gevolg word. Remgro se ander volfiliale, met uitsluiting van Tsb Sugar en Wispeco waarna hierbo verwys is, is nie bedryfsmaatskappye nie en word deur Remgro Bestuursdienste Beperk (RBD) geadministreer. Die lede van Remgro se Bestuursraad is ook die direkteure van RBD. RBD verskaf bestuurs- en ondersteunende dienste aan Remgro en sommige van sy filiale en geassosieerdes en verhaal sy kostes gedeeltelik deur fooie wat vir hierdie dienste gehef word. Die netto koste van RBD vorm deel van die korporatiewe koste van Remgro. King III het op 1 Maart 2010 in werking getree en die direksie is tevrede dat Remgro die beginsels daarvan in die tydperk onder oorsig nagekom het. Waar nie aan n beginsel van King III voldoen is soos gespesifiseer nie, word dit, waar toepaslik, verduidelik. Vir maklike verwysing word n opsomming van al die King IIIbeginsels wat nie toegepas is, hieronder gegee. > Die voorsitter van die direksie, Mnr Johann Rupert, is nie n onafhanklike nie-uitvoerende direkteur nie, maar gegewe sy kennis van die besigheid en sy sake-ondervinding ag die direksie hierdie reëling nie net as wenslik nie, maar ook as noodsaaklik om die sakedoelwitte van Remgro te bereik. > Die voorsitter van die direksie tree as ex officiovoorsitter van die vergoedings-en-nominasiekomitee op. Hoewel hy nie onafhanklik is nie, ondersteun die direksie sy voorsitterskap van die vergoedingsen-nominasiekomitee vanweë die noodsaaklikheid om die maatskappy se vergoedingsbenadering in ooreenstemming met die korporatiewe strategie te bring. > Die direksie en subkomitees doen jaarliks n eie evaluering, maar het besluit om nie n oorsig van die evalueringsproses, resultate en aksieplanne in die geïntegreerde verslag bekend te maak nie vanweë die potensiële sensitiewe aard daarvan. > Ingevolge die evalueringsproses word direkteure nie individueel as deel van die jaarlikse evaluering beoordeel nie. Onafhanklike nie-uitvoerende direkteure word egter individueel beoordeel ten opsigte van hul onafhanklikheid, en veral die onafhanklikheid van direkteure wat reeds meer as nege jaar in die direksie dien. > Volgens King III moet die geïntegreerde verslag die mandate van direksiekomitees openbaar. Die geïntegreerde verslag bevat egter net n opsomming van die mandate. Volledige besonderhede is op die maatskappy se webblad beskikbaar. > Die direksie glo nie daaraan dat direkteure, bykomend tot n basisfooi, bywoningsfooie moet verdien nie. Baie van die direkteure voeg aansienlike waarde tot die groep toe buite formele direksie- en REMGRO BEPERK 80 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

5 KORPORATIEWE BESTUURSVERSLAG komiteevergaderings, soms selfs meer as wat hulle binne formele vergaderings sou kon doen. > Die direksie is nie voornemens om aandeelhouers vir nie-bindende goedkeuring van Remgro se vergoedings beleid te vra nie. Die beredenering en grondslag vir die groep se uitvoerende vergoedingsbeleid word deeglik deur die vergoeding-en-nominasiekomitee oorweeg en in die jaarverslag gedokumenteer. > Die King III-verslag vereis dat die salarisse van die drie hoogs besoldigde werknemers wat nie uitvoerende direkteure is nie, geopenbaar word. Die inligting van mnr Neville Williams, n lid van die bestuursraad en ook Remgro se enigste voorgeskrewe beampte ingevolge die Maatskappywet (Nr. 71 van 2008) (nuwe Maatskappywet), word afsonderlik openbaar. Vanweë hulle gespesialiseerde kundigheid, die mededingende aard van die Suid-Afrikaanse sakeomgewing en hulle waarde vir Remgro, verkies die direksie om nie hierdie inligting vir elk van die twee oorblywende individue te openbaar nie, maar eerder om die gesamentlike salaris van die twee werknemers te openbaar. > Die direksie is nie van voorneme om n amptelike geskilbeslegtingsproses in te stel nie, omdat dit van mening is dat die bestaande prosesse in die groep suksesvol funksioneer en nie n meer formele en aparte meganisme benodig nie. Die nuwe Maatskappywet bied genoegsame regsmiddele aan aandeelhouers. > Die King III-verslag vereis dat die maatskappy se volhoubare ontwikkelingsverslag deur n onafhanklike, eksterne spesialis geouditeer word. Remgro se volhoubare ontwikkelingsverslag is nie geouditeer nie, maar verifiëring is verkry van die kernvol houbaarheidsaanwysers deur ooreengekome prosedures wat deur interne oudit en onafhanklike diensverskaffers uitgevoer is. Gedurende die tydperk onder oorsig het n reeks bestuursverwante regulatoriese ontwikkelings in werking getree, waarvan King III en die nuwe Maatskappywet die belangrikste was. Verskeie werkwinkels en opleiding-sessies oor King III en die nuwe Maatskappywet is die afgelope twee jaar binne Remgro gehou om te verseker dat sy direkteure en bestuur toegerus is om gesonde korporatiewe bestuurspraktyke te implementeer en toe te pas. Remgro meet die doeltreffendheid van sy bestuurs - prosesse aan die JSE se Maatskaplike Verant woorde likheid beleggingsindeks (SRI), waaraan die maatskappy sedert die loodsing daarvan in Mei 2004 suksesvol deelneem. Die bestuurspraktyke van Rainbow Chicken Beperk, as Remgro se grootste en enigste genoteerde filiaal, word hierby geïnkorporeer. Geïntegreerde verslagdoening ingevolge King III vereis jaarlikse rapportering oor finansiële, sowel as volhoubaarheids- en maatskaplike vertoning. Die veranderinge aan die jaarverslag as gevolg van die toepassing van King III het grootliks te doen met die aanbied van inligting in n meer relevante formaat en as sodanig is aparte verslae vir risikobestuur en vergoeding ingesluit. Die aspekte wat in hierdie verslae behandel word, het vroeër in n mindere mate deel van die korporatiewe bestuursverslag gevorm. Buiten die veranderinge aan die jaarverslag, het baie van die uitwerking van King III te doen met die samestelling van die direksie en subkomitees, asook die funksionering van hierdie liggame, soos in meer besonderhede hieronder beskryf. DIREKSIE Direksiehandves en -verantwoordelikhede Die direksie het n formele handves aanvaar en geïmplementeer om: > die verantwoordelikhede, funksies en samestelling van die direksie te identifiseer, te omskryf en aan te teken, en > as verwysing vir nuwe direkteure te dien. Die handves is gedurende die tydperk op datum gebring om die beginsels en aanbevelings van King III in te sluit, sowel as enige veranderinge wat deur die nuwe Maatskappywet vereis word. Alle direkteure van Remgro onderskryf die handves, waarvan n kopie op Remgro se webblad by beskikbaar is. Sleutelverantwoordelikhede ingevolge die handves sluit die volgende in: > verseker dat die direksie se samestelling voorsiening maak vir die nodige vaardighede en ervaring; > aanstelling van nuwe direkteure; > die jaarlikse aanstelling en evaluering van die hoofuitvoerende beampte, die hoof finansiële beampte en die hoof beleggingsbeampte; > die aanspreek van alle aspekte wat van strategiese of wesentlike aard is of wat die aansien van Remgro kan benadeel; > gee rigting aan die etiese standaarde, strategie en werksaamhede van die groep om n volhoubare besigheid te bou, met inagneming van die kort- en langtermynimpak van die groep se strategie op die ekonomie, gemeenskap en die omgewing; > monitor nakoming van wette, regulasies en kodes van beste sakepraktyke; > verseker dat relevante en akkurate inligting betyds aan belanghebbendes gekommunikeer word; > in die finale instansie verantwoordelik vir die strategiese rigting, risiko-aptyt, prestasie en sake van Remgro; REMGRO BEPERK 81 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

6 KORPORATIEWE BESTUURSVERSLAG > goedkeuring van nuwe beleggings of die uitbreiding van bestaande beleggings van meer as R500 miljoen, sowel as die vervreemding van bestaande beleggings vir bedrae meer as R500 miljoen; > monitor die bedryfs- en beleggingsprestasie van Remgro; > bemagtiging van uitvoerende bestuur om bedryfsen beleggingsplanne en -strategieë te implementeer volgens gedelegeerde mandate; > risikobestuur en IT-bestuur; > verseker dat volhoubaarheidsrapportering by finansiële rapportering geïntegreer is; > die bevordering van goeie bestuur by filiale, insluitende die implementering van Remgro se beleide, prosesse en prosedures by filiale; > verseker dat die vergoeding van direkteure en senior bestuur volgens die vergoedingsbeleid geskied; > oorweeg, minstens twee keer per jaar, die lopendesaak-status van Remgro. Die direksie is tevrede dat hulle gedurende die afge - lope finansiële tydperk hulle verpligtinge en verantwoordelikhede, soos in die handves beskryf, behoorlik nagekom het. Remgro het n ten volle funksionele direksie wat die groep lei en beheer. Alle kwessies van n wesentlike of strategiese aard of wat n uitwerking op die reputasie van die groep kan hê, word na die direksie verwys. Ander sake word deur die bestuursraad en/of beleggingskomitee of deur senior bestuur hanteer, soos toegelaat ingevolge n formele delegering van gesag. Die direksie vergader minstens vyf keer per jaar en volg n jaarlikse werkplan om te verseker dat alle relevante sake aandag geniet. Lede van die direksie en subkomitees ontvang n agenda, saam met ondersteunende stukke, minstens n week voor elke vergadering ten einde hulle behoorlik voor te berei. Alle direkteure het onbeperkte toegang tot die dienste van die maatskappysekretaris en senior bestuur, sowel as tot maatskappyrekords. Samestelling van die direksie Besonderhede van die direkteure van die maatskappy verskyn op bladsy 19 tot 21 van die geïntegreerde jaarverslag. Die samestelling van die direksie weerspieël n ewewig van uitvoerende en nie-uitvoerende direkteure, van wie die meeste onafhanklik is. Die direksie bestaan tans uit ses uitvoerende en twaalf nie-uitvoerende direkteure, van wie agt onafhanklik is. Nie-uitvoerende direkteure word in die direksie verkies op grond van hul wyere kennis en ervaring en van hulle word verwag om effektief tot besluitneming en die formulering van beleid by te dra. Die onafhanklikheid van onafhanklike nie-uitvoerende direkteure word jaarliks hersien en die onafhanklikheid van nie-uitvoerende direkteure wat vir meer as nege jaar in die direksie gedien het, word aan n strawwe oorsig onderwerp. Uitvoerende direkteure dra hul insig tot die dag-tot-dagbedrywighede by, waardeur die direksie in staat gestel word om doelwitte te identifiseer, rigting te verskaf en die uitvoerbaarheid en volhoubaarheid van voorgestelde strategieë te bepaal. Hierdie direkteure is oor die algemeen verantwoordelik vir die implementering van alle bedryfsbesluite. Die direksie sal nie uit minder as vier of meer as negentien direkteure bestaan nie, of enige ander getal, soos van tyd tot tyd deur die direksie bepaal mag word. Die direksie is tevrede dat sy huidige lede gesamentlik oor die nodige vaardighede en ondervinding beskik om sy verantwoordelikhede na te kom, die groep se doelwitte te bereik en waarde vir aandeelhouers oor die lang termyn te skep. Volgens die statute van die maatskappy moet n derde van die direkteure jaarliks op n rotasiegrondslag aftree. Hulle mag hulself egter vir n verdere termyn herkiesbaar stel. Die rolle en verant woorde likhede van die voorsitter van die direksie en die hoofuitvoerende beampte word geskei. Die voorsitter, die ondervoorsitter, die hoofuitvoerende beampte, die hoof finansiële beampte en die hoof beleggingsbeampte word almal op n jaarlikse grondslag verkies en/of aangestel. Soos voorheen genoem, is die voorsitter van die direksie nie n onafhanklike direkteur nie. Die direksie neem kennis van die beginsel in die King-verslae dat n onafhanklike nie-uitvoerende direkteur as voorsitter aangestel word. Gegewe die verantwoordelikheid van die direksie om op prestasie te fokus en rigting aan die kommersiële en ekonomiese voorspoed van Remgro te gee, word die huidige reëling nie alleen as toepaslik nie, maar as noodsaaklik beskou. In nakoming van King III en die JSE se noteringsvereistes het die direksie op sy vergadering van 25 November 2010 mnr G T Ferreira as hoof onafhanklike direkteur aangestel. Sonder om afbreuk te doen aan die gesag van die voorsitter, is die hooffunksie van die hoof onafhanklike direkteur onder andere om leierskap en advies aan die direksie te verskaf wanneer die voorsitter n botsing van belange het. Die hoof onafhanklike direkteur word op n jaarlikse grondslag deur die direksie aangestel. Die hoofuitvoerende beampte, mnr Thys Visser, is verantwoordelik vir die dag-tot-dag bestuur van die maatskappy en hy word in hierdie opsig bygestaan deur mnre Leon Crouse (hoof finansiële beampte) en Jannie Durand (hoof beleggingsbeampte). Tussen die drie van hulle het hul 71 jare diens by Remgro en Remgro-verwante besighede. REMGRO BEPERK 82 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

7 KORPORATIEWE BESTUURSVERSLAG Evaluering van die direksie, subkomitees en individuele direkteure Die direksie en subkomitees word jaarliks deur hul lede geëvalueer. Die uitslag van hierdie evaluerings word nie in die geïntegreerde jaarverslag bekend gemaak nie, maar die benoeming van direkteure vir heraanstelling word nie gedoen alvorens die vertoning van die direksie geëvalueer is nie. Die direksie bepaal sy funksies, verpligtinge en prestasiemaatstawwe, asook dié van subkomitees, om as norm vir prestasiebeoordelings te dien. Die direksie is tevrede met die onafhanklikheid van onafhanklike nie-uitvoerende direkteure, insluitende dié van mnre Fred Robertson en Paul Harris, wat reeds vir tien jaar in die direksie dien. Gegrond op die evaluering is daar geen bewys van enige omstandighede en/of verwantskap wat hul oordeel in gedrang bring nie. Hul onafhanklikheid word ook op geen wyse deur die lengte van hul diens beïnvloed nie. Induksie van nuwe direkteure Pas aangestelde direkteure word amptelik deur die maatskappysekretaris van hul fidusiêre pligte in kennis gestel. By hul aanstelling ontvang die direkteure intreestukke, bestaande uit onder andere agendas en notules van die twee mees onlangse direksie- en subkomiteevergaderings (indien van toepassing), die jongste finansiële jaar- en geïntegreerde verslag, die maatskappy se gedragskode ten opsigte van binneinligtingtransaksies, die groepstruktuur, direksiehandves en subkomitee-mandate, ens. om hulle in te lig oor bestaande kwessies en risiko s wat aandag geniet en ook om aan hulle n algemene begrip van die groep te gee. Nuwe direkteure word ook genooi om oriënteringsvergaderings saam met uitvoerende direkteure en senior bestuur by te woon. Hierbenewens ontvang nuwe direkteure ook inligting oor die JSE se noteringsvereistes en die verpligtinge van direkteure daarin vervat. Lede van die direksie, subkomitees en individuele direkteure is geregtig daarop om onafhanklike professionele advies oor die sake van die groep te bekom op koste van die maatskappy, met vooraf kennisgewing aan die hoofuitvoerende beampte of maatskappysekretaris. Maatskappysekretaris se rol en verantwoordelikhede Alle direkteure het onbeperkte toegang tot die dienste van die maatskappysekretaris, mev Mariza Lubbe, wat aan die direksie verantwoordelik is om te verseker dat behoorlike korporatiewe bestuursbeginsels nagekom en dat direksie-oriëntering en -opleiding wanneer nodig, verskaf word. Die maatskappysekretaris is verder verantwoordelik vir die behoorlike administrasie van verrigtinge en sake wat verband hou met die direksie, die maatskappy en die aandeelhouers van Remgro in ooreenstemming met toepaslike wetgewing en prosedures. Die maatskappysekretaris is nie n direkteur van Remgro nie en het n armlengteverhouding met die direksie en direkteure. Direksiekomitees Die direksie het subkomitees saamgestel om hulle met die nakoming van pligte en verantwoordelikhede by te staan. Elke komitee het sy eie mandaat wat die magte en pligte daarvan beskryf. Kopieë van hierdie mandate, wat op n jaarlikse grondslag hersien word, is op Remgro se webblad by beskikbaar. Die notules van komiteevergaderings word in die agendas van daaropvolgende direksievergaderings ingesluit en sake wat die direksie se aandag of n direksiebesluit verg, word uitgelig en as aparte agendapunte opgeneem. Ondanks die delegering van funksies na direksiekomitees, bly die direksie uiteindelik verantwoordelik vir die behoorlike uitvoering van hierdie funksies, met uitsondering van die funksies van die oudit-en-risikokomitee wat verband hou met die aanstelling, fooie en aanstellingsvoorwaardes van die eksterne ouditeur. Vergoedings-en-nominasiekomitee Die komitee bestaan uit vier nie-uitvoerende direkteure, waarvan drie onafhanklik is. Die maatskappyvoorsitter, mnr Johann Rupert, is ook die voorsitter van hierdie komitee, terwyl die hoof van die menslike hulpbronneafdeling as sekretaris optree. Die hoofuitvoerende beampte woon alle vergaderings op uitnodiging by. Die komitee se mandaat is gedurende die tydperk gewysig om die aanbevelings van King III te inkorporeer. Vergaderings van die komitee word periodiek gehou (maar minstens een keer per jaar) om die direksie te adviseer oor sake soos die vergoedingsbeginsels en diensvoorwaardes van alle direkteure en bestuursraadslede, die direksiestruktuur en -samestelling, direkteure se vergoeding en langtermyn-aansporings kemas, asook opvolgplanne vir die direksie, hoofuitvoerende beampte en ander bestuursraadaanstellings. Remgro se vergoedingsbeginsels word in die Vergoedings verslag op bladsy 119 tot 128 van die geïntegreerde jaarverslag uiteengesit. Soos voorheen genoem, beoog die direksie nie om aandeelhouers vir n nie-bindende adviesstem oor die maatskappy se vergoedingsbeleid te vra tydens die volgende algemene jaarvergadering op 24 November 2011 nie. REMGRO BEPERK 83 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

8 KORPORATIEWE BESTUURSVERSLAG Oudit-en-risikokomitee Die komitee word bestuur deur n mandaat wat gedurende die tydperk bygewerk is om nakoming van die aanbevelings van King III en die vereistes van die nuwe Maatskappywet te verseker. Die komitee bestaan uit vier onafhanklike nie-uitvoerende direkteure, wat deur Remgro-aandeelhouers, op aanbeveling van die direksie, gekies word. Die komitee staan onder voorsitterskap van mnr Herman Wessels en vergader minstens vier keer per jaar. Die hoofuitvoerende beampte, hoof finansiële beampte, hoof beleggingsbeampte en hoof van interne oudit woon alle vergaderings ex officio by. Die hooffunksie van die komitee is om die direksie by te staan in die nakoming van sy verantwoordelikhede ten opsigte van die volgende: > risikobestuur; > interne beheer; > interne finansiële beheer, rekenkundige stelsels en inligting; > die doeltreffendheid van die hoof finansiële beampte en finansiële funksie; > rekeningkundige beleid; > interne en eksterne oudit; > inligtingstegnologiestelsels; > beskerming van bates; > openbare rapportering; en > om die nakoming van wette, reëls, gedragskodes en standaarde te monitor. Die jaarlikse aanstelling van die eksterne ouditeur, die goedkeuring van sy aanstellingsvoorwaardes en ouditbenadering, sowel as die goedkeuring van fooie wat verband hou met oudit- en nie-ouditdienste word ook deur die komitee gedoen. Hierdie verantwoordelikhede is van toepassing op Remgro en sy volfiliale wat deur RBD geadministreer word. Die oudit-en-risikokomitees van Remgro se twee bedryfsvolfiliale, Tsb Sugar en Wispeco, rapporteer by elke vergadering van die groep se ouditen-risikokomitee by wyse van notules van vergaderings wat in die agenda van laasgenoemde opgeneem word. Die oudit-en-risikokomitee vergader minstens een keer per jaar met die eksterne en interne ouditeure en uitvoerende bestuur om te verseker dat hul pogings ten opsigte van risikobestuur en interne beheer behoorlik gekoördineer is. Daarby evalueer die komitee die doeltreffendheid van sy twee subkomitees, die finansiële statekomitee en die risiko-en-it-bestuurskomitee. Die finansiële statekomitee is nie n amptelike subkomitee van die oudit-en-risikokomitee nie, maar sy take sluit in n hersiening van Remgro se jaarlikse geïntegreerde verslag (insluitende die jaarlikse finansiële state), alvorens dit aan die oudit-en-risikokomitee voorgelê word. Die risiko-en-it-bestuurskomitee is in die tydperk onder oorsig tot stand gebring en sy mandaat sluit in: die instandhouding van die risikobestuursbeleid en -plan, die daarstelling van n bedryfsrisiko-register, inligtingstegnologie-risikobestuur, wetlike nakoming en beroepsgesondheid en -veiligheid. Beide hierdie komitees staan onder die voorsitterskap van Remgro se hoof finansiële beampte, mnr Leon Crouse, en die voorsitter van die oudit-en-risikokomitee woon die vergaderings op uitnodiging by. Die komitee is ook daarvoor verantwoordelik dat die gekombineerde gerusstellingsmodel deur King III bekend gestel, toegepas word om n gekoördineerde benadering tot alle gerusstellingsbedrywighede te verseker. In die besonder sal die komitee: > verseker dat die gekombineerde gerusstelling wat ontvang word, voldoende is om alle beduidende risiko s waaraan die maatskappy blootgestel is, die hoof te bied; en > die verhouding tussen die eksterne diensverskaffers en die maatskappy monitor. Die komitee se verslag, wat beskryf hoe hy sy statutêre verpligtinge, ingevolge die Maatskappywet, en die bykomende pligte deur die direksie daaraan toegewys ten opsigte van die finansiële tydperk geëindig 30 Junie 2011 nagekom het, is ingesluit in die geïntegreerde jaarverslag op bladsy 132 tot 133. Beleggingskomitee Die beleggingskomitee bestaan uit vier nie-uitvoerende direkteure, waarvan twee onafhanklik is, sowel as die hoofuitvoerende beampte, die hoof finansiële beampte en die hoof beleggingsbeampte. Die komitee staan onder die voorsitterskap van mnr Johann Rupert en vergader wanneer nodig vir wesentlike beleggingsbesluite. Die pligte en verantwoordelikhede van die komitee is: > om te oorweeg en, indien toepaslik, goedkeuring te verleen vir: nuwe beleggings tot n bedrag van nie meer as R500 miljoen nie; die uitbreiding van bestaande beleggings vir bedrae tussen R100 miljoen en R500 miljoen; die vervreemding van bestaande beleggings tot n bedrag van nie meer as R500 miljoen nie; en > om beleggingsbesluite vir bedrae meer as R500 miljoen te oorweeg en aanbevelings aan die direksie te maak. Gedurende die tydperk onder oorsig is geskrewe resolusies deur lede van die beleggingskomitee aanvaar. REMGRO BEPERK 84 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

9 KORPORATIEWE BESTUURSVERSLAG Bestuursraad Die bestuursraad bestaan uit al ses uitvoerende direkteure, sowel as n lid van die senior bestuur, mnr Neville Williams. Die komitee vergader maandeliks en die pligte en verantwoordelikhede van komiteelede is bykomend tot hul pligte en verantwoordelikhede as lede van die raad (in die geval van lede wat direkteure is) en/of hul ander pligte as bestuurders. Die sleutelpligte en -verantwoordelikhede van die komitee is: > die ontwikkeling van bedryfs- en beleggingsplanne en -strategieë vir Remgro en voorlegging aan die direksie en die implementering daarvan wanneer dit goedgekeur is; > die evaluering en monitering van bestaande groepbeleggings; > die uitbreiding van bestaande beleggings tot n bedrag van nie meer as R100 miljoen nie; > die aanbeveling van alle nuwe beleggings en die uitbreiding van bestaande beleggings van meer as R100 miljoen aan die beleggingskomitee en die direksie vir goedkeuring; > toepaslike rapportering oor bestaande beleggings aan die direksie; > die benoeming, vir goedkeuring deur die direksie, van verteenwoordigers van Remgro om as direkteure te dien in die direksies van maatskappye waarin belê is. Maatskaplike en etiese komitee Ingevolge die nuwe Maatskappywet moet elke genoteerde publieke maatskappy binne n jaar na die inwerking treding van die wet n maatskaplike en etiese komitee saamstel. Remgro is in die proses om sodanige komitee daar te stel en die proses sal voor 30 April 2012 voltooi wees. BYWONING VAN VERGADERINGS Vergoedings- Direksie Oudit-en-risikokomiteen-nominasiekomitee Bestuursraad Aantal vergaderings gehou Bywoning deur direkteure Nie-uitvoerende direkteure J P Rupert 7 3 E de la H Hertzog 7 P E Beyers 6 J Malherbe 7 Onafhanklike nie-uitvoerende direkteure G T Ferreira 6 3 P K Harris 7 3 N P Mageza 7 4 P J Moleketi 5 5 M M Morobe 6 M A Ramphele 4 F Robertson H Wessels 7 5 Uitvoerende direkteure en bestuursraad M H Visser 7 12 W E Bührmann 7 11 L Crouse 7 10 J W Dreyer 7 12 J J Durand 6 12 J A Preller 7 10 T van Wyk (1) 5 8 N J Williams 12 (1) Mnr T van Wyk het op 31 Januarie 2011 as uitvoerende direkteur bedank. REMGRO BEPERK 85 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

10 KORPORATIEWE BESTUURSVERSLAG Verhandelings in sekuriteite Ingevolge die noteringsvereistes van die JSE het die maatskappy n gedragskode met betrekking tot binnehandel aanvaar. Gedurende pryssensitiewe of geslote tydperke word direkteure en aangewese werknemers verbied om in Remgro se aandele handel te dryf. Volgens groepsbeleid strek geslote tydperke van die einde van die finansiële rapporteringstydperk tot die publikasie van finansiële resultate vir daardie tydperk. n Geslote tydperk geld ook wanneer die maatskappy n omsigtigheidsaan kondiging aan aandeelhouers gemaak het. Direkteure en aangewese werknemers mag buite die geslote tydperke slegs met goedkeuring van die voorsitter of hoofuitvoerende beampte in Remgroaandele handel dryf. Daarby mag direkteure en aangewese werknemers nie in die aandele van genoteerde maatskappye waarin belê is, handel dryf nie tensy goedkeuring van die voorsitter of hoofuitvoerende beampte verkry is. Botsing van belange Meganismes bestaan om enige werklike, potensiële of vermeende botsings van belange te erken, daarop te reageer en dit te bestuur. Daar word van direkteure verwag om hul persoonlike finansiële belange, en dié van persone verwant aan hulle, in kontrakte en ander sake waarin Remgro n belang het of wat deur die direksie oorweeg word, te verklaar. Waar n potensiële botsing van belange bestaan, word van direkteure verwag om hulle aan relevante besprekings en besluite te onttrek. Alle inligting wat direkteure in die uitvoering van hul pligte bekom wat nie openbaar gemaak is nie, word as vertroulik beskou. Direkteure mag nie sulke inligting gebruik, of skyn te gebruik, vir persoonlike gewin of tot voordeel van derde partye nie. Van alle direkteure van die maatskappy word verwag om die Remgro Etiese Kode, die bepalings van die Wet op Aandeledienste (Securities Services Act) en die vereistes van die JSE Beperk insake binnekennis, aandeletransaksies en die openbaarmaking van sodanige verhandelinge na te kom. Die werksaamhede en gedrag van uitvoerende direkteure en senior bestuur wat in n nie-uitvoerende hoedanigheid optree in die direksies van maatskappye waarin belê word, word bestuur aan die hand van formele riglyne wat deur die direksie goedgekeur is. RISIKOBESTUUR EN INTERNE BEHEER Die direksie het n omvattende risikobestuurstelsel geïmplementeer wat voorsiening maak vir deurlopende risikobeoordeling, evaluering en die vaslegging van interne beheermaatreëls. Die groep se rapportering oor die risikobestuursproses en interne beheerstelsels is ingesluit in die risikobestuursverslag op bladsy 87 van die geïntegreerde jaarverslag. EKSTERNE OUDIT Volgens die JSE se noteringsvereistes moet die eksterne ouditeur van alle genoteerde maatskappye en hul belangrikste filiale by die JSE geakkrediteer wees. Remgro se eksterne ouditeur, PricewaterhouseCoopers Geïnk., is as sodanig by die JSE geakkrediteer. Die eksterne ouditeur woon alle vergaderings van die ouditen-risikokomitee by en het direkte toegang tot die voorsitter van hierdie komitee, asook die voorsitter van die groep. Nie-ouditdienste deur die eksterne ouditeur verskaf, word deur die oudit-en-risikokomitee goedgekeur en hou hoofsaaklik verband met belastingaangeleenthede. Hierdie dienste word deur n afdeling wat onafhanklik van die ouditvennote is, gelewer. BELEGGERSVERHOUDINGE EN AANDEELHOUERSKOMMUNIKASIE Die direksie erken die belangrikheid daarvan om aandeelhouers en die beleggersgemeenskap oor ontwikkelinge in Remgro se besigheid in te lig. Kommunikasie met aandeelhouers is gegrond op die beginsels van tydige, ewewigtige, duidelike en deursigtige inligting. Beide positiewe en negatiewe aspekte van finansiële en nie-finansiële inligting word verskaf. Interaksie met institusionele beleggers vind twee keer per jaar tydens die inbel-aanbieding van tussen- en finale resultate plaas wanneer vrae aan die hoofuitvoerende beampte, hoof finansiële beampte en hoof beleggingsbeampte gestel kan word. Die mees onlangse, asook historiese, finansiële en ander inligting word ook op die maatskappy se webblad by gepubliseer. Meer inligting oor Remgro se kommuni kasie-inisiatiewe ten opsigte van alle belang hebbendes word in die volhoubare ontwikkelingsverslag verskaf. BESIGHEIDSREDDINGSTAPPE n Interne besigheidsreddingsbeleid word tans opgestel om besigheidsreddingstappe en ander omkeermeganismes wat in die interne beheerprosesse van die beleggingsafdeling voorkom, te formaliseer. Dit sal van toepassing wees op die maatskappy en die ondernemings waarin belê word indien hulle in finansiële nood sou beland. REMGRO BEPERK 86 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

11 BESTUUR EN VOLHOUBAARHEID Risikobestuursverslag 88 INLEIDING 88 VERSLAGPARAMETERS 88 RISIKOBESTUURSPROSES 91 RISIKOBESTUURSTRUKTUUR 92 RISIKO-TOLERANSIEVLAKKE 92 RISIKO-APTYT 92 RISIKODRAENDE VERMOË 92 ONVERWAGTE OF ONGEWONE RISIKO-ERVARINGS 93 IT-BESTUUR 93 WETLIKE NAKOMING 93 INTERNE BEHEER EN INTERNE OUDIT 94 DOELTREFFENDHEID VAN RISIKOBESTUURSPROSES EN INTERNE BEHEERSTELSEL REMGRO BEPERK 87 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

12 RISIKOBESTUURSVERSLAG INLEIDING Die direksie is in die finale instansie verantwoordelik vir die risikobestuursproses en die interne beheerstelsel van Remgro. Die direksie het n omvattende risikobestuursbeleid en -plan opgestel, wat deur die bestuur geïmplementeer is. Dit behels voortdurende risikoidentifisering en assessering, asook die vaslegging van interne beheermaatreëls. Die oudit-en-risikokomitee het n mandaat ontvang om die risikobestuursproses en interne beheerstelsels te monitor en in hierdie verband word hy ondersteun deur sy subkomitee, die risiko-en-it-bestuurskomitee. Die groep se interne en eksterne ouditeure, saam met bestuur en sekere eksterne konsultante, het die taak om gekombineerde gerusstellingsverslae aan die oudit-enrisikokomitee te lewer. Etiese leierskap en menslike kapitaal vorm die hoekstene van Remgro se risikobestuursfilosofie, omdat dit ondernemersvernuf, n goeie korporatiewe reputasie en doeltreffende bestuur verseker. Remgro se risikobestuursproses behels die ordening van hulpbronne om die bereiking van strategiese en besigheidsplanne te verseker, insluitende die benutting van beskikbare geleenthede wat voldoen aan die risiko-aptytmaatstawwe deur die direksie daargestel. Risikoprofiele inherent in bestaande bedrywighede en beleggings word binne die goedgekeurde risikotoleransievlakke gehandhaaf, waardeur die risikoopbrengsparameters geoptimaliseer word vir die skep van volhoubare groei en waarde vir aandeelhouers en ander belanghebbendes. VERSLAGPARAMETERS Vanweë die aard en omvang van Remgro se beleggingsportefeulje, is die omvang van hierdie verslag, wat konsekwent met dié van vorige jare is, in ooreen - stemming met die Global Reporting Initiative TM (GRI) Boundary Protocol saamgestel. Hierdie verslag handel dus met die bedrywighede van die maatskappy en sy filiale, behalwe waar sulke entiteite genoteer en die relevante inligting geredelik aan belanghebbendes beskikbaar is. Derhalwe bevat hierdie verslag risikobestuursinligting van die maatskappy, Remgro Bestuursdienste Beperk (Remgro se dienstemaatskappy), V&R Management Services AG*, Tsb Sugar Holdings (Edms) Beperk en Wispeco Holdings Beperk. * n Volfiliaal, geregistreer en bestuur in Switserland, wat boekhouding- en tesouriedienste aan Remgro se buitelandse filiale en derde partye verskaf. RISIKOBESTUURSPROSES Die risikobestuursbeleid is op die beginsels en raamwerk van die internasionale Komitee van Borgorganisasies (COSO Treadway-kommissie) gegrond en voldoen aan die aanbevelings van King III. Hierdie beleid beskryf die doel, metodiek, proses en verantwoordelikhede van die onderskeie rolspelers in die groep se risikobestuur. Die risikobestuursbeleid is onderworpe aan jaarlikse hersiening en enige wysigings word aan die oudit-enrisikokomitee vir goedkeuring voorgelê. Remgro is n beleggingshouermaatskappy en as sodanig neem die risikobestuursproses die risiko s en geleenthede binne die maatskappy, sowel as die risiko s en geleenthede inherent in sy beleggings portefeulje in ag. REMGRO BEPERK 88 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

13 RISIKOBESTUURSVERSLAG Die volgende tabel gee n uiteensetting van die maatskappy se sleutelbeheerdoelwitte en verwante beheer - maatreëls. SLEUTELBEHEERDOELWIT Die aanstelling van direkteure en beamptes wat oor geskikte vaardighede en ondervinding beskik, asook die vereiste waardes en dryfkrag. SLEUTELBEHEERMAATREËL Doeltreffende funksionering van die vergoedingsen-nominasiekomitee. Prestasiebeoordelings en komitee-evaluerings. Etiese en sigbare leierskap via bestuurstrukture en verwante prosesse. Vasgelegde etiese en waardesisteem en die hand hawing daarvan deur sigbare leierskap. Formele etiese beleid en gedragkodes. Korporatiewe kultuur wat op voortreflike uitvoering en billike handeling fokus. Omvattende korporatiewe bestuurstrukture en -stelsels wat aan King III voldoen. Toepaslike langtermynstrategie binne die aanvaarde risiko-aptyt wat goed aan bestuur gekommunikeer en gedelegeer is. Doeltreffende bestuursraad wat deur uitvoerende bestuur en n ervare beleggingsafdeling ondersteun word. Die belangrikheid van Remgro se korporatiewe teenwoordigheid in die plaaslike beleggingsomgewing aangesien dit hom in staat stel om n betekenisvolle aandeel in uitgesoekte beleggingsgeleenthede te bekom. n Konserwatiewe sakebenadering, met langtermynbeleggingsmaatstawwe, wat op groei, volhoubaarheid en likiditeit gefokus is. Korporatiewe bedrywighede is in ooreenstemming met die langtermynstrategie. Verseker dat geleentheidsrisiko s bestuur word om n verlies te voorkom van geleenthede wat aan Remgro se streng beleggingsmaatstawwe voldoen. Goeie korporatiewe statuur en reputasie as voor keurbelegger. Bekwame en ervare beleggingsafdeling, met effektiewe bedryfsprosesse en -beheer. Doeltreffende ondersteuningstrukture en onderhandelingsprosesse, gerugsteun deur bewese omsigtigheidsprosesse. Beskikbare likiditeit om nuwe beleggings te finansier en suksesvolles verder te ondersteun. Konserwatiewe kontantadministrasie en n goed bestuurde en veilige tesourie-omgewing. Doeltreffende groepstruktuur om bestaande en nuwe beleggings te huisves. Doeltreffende beheerstrukture, ondersteun deur bevoegde en ervare regs- en korporatiewe belastingspesialiste. REMGRO BEPERK 89 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

14 RISIKOBESTUURSVERSLAG SLEUTELBEHEERDOELWIT Doeltreffende interne bedrywighede, waaronder sekretariële, finansiële en menslike hulpbrondienste en alle ander afdelingsfunksies van die dienstemaatskappy en volfiliale onder beheer van die bestuur van die dienstemaatskappy. Gegewe die belangrikheid van tesourie is die volgende doelwitte in die mandaat van die tesourie komitee ( n bestuurskomitee, onder voorsitterskap van die hoof finansiële beampte, bestaande uit die hoofuitvoerende beampte, hoof beleggingsbeampte en ander senior bestuurders) geïntegreer: > Formele likiditeitsvereistes word opgestel > Handelsvoorwaardes met banke word hersien om voldoende risikodeling te verseker > Betaalstelsels word beveilig > Inligting word beveilig > FAIS (Finansiële Raadgewende Intermediêre Dienste)-wetgewing word nagekom > Die volgende tesourie-risiko s word spesifiek bestuur: Instrumentrisiko (afgeleide instrumente) Beleggingsrisiko (kredietperke en verspreiding van kontant tussen goedgekeurde instellings) Buitelandse valuta-risiko (verspreiding en same stelling van goedgekeurde wisselkoers bloot stelling) Rentekoersrisiko Doeltreffende bestuur van onderliggende beleggings en versekering dat Remgro se beleggingsmaatstawwe gehandhaaf en die groep se regte beskerm word.* Akkurate, deursigtige en betroubare rapportering aan, en interaksie met, belanghebbendes. Voldoening aan belasting- en ander relevante wetgewing en nywerheidspraktyke. Behoorlike oorweging van, en steun aan, volhoubaarheidskwessies, soos BBSEB, omgewingsbestuur, maatskaplike korporatiewe ondersteuning, ens. SLEUTELBEHEERMAATREËL Indiensneming en behoud van bekwame en ervare senior bestuur. Doeltreffende en geskikte interne beheerstelsels. Doeltreffende risiko-en-it-bestuurskomitee. n Formele tesouriebeleid word deur die tesourie komitee in stand gehou en wysigings word aan die direksie vir goedkeuring voorgelê. Bekwame personeel word in die tesourie-afdeling in diens geneem en omvattende interne beheermaatreëls word ingestel en aan voldoen. Die tesourie-afdeling is onderhewig aan kwartaallikse FAIS-oorsigte van die FDR (Raad van Finansiële Dienste)- gekeurde nakomingsbeampte. Daarby word die tesourieafdeling (administratiewe- en verhandelingskantoor) aan gereelde interne oudit onderwerp, asook n jaareindeoorsig deur die eksterne ouditeure. Omvattende aandeelhouersooreenkomste word ten tye van belegging aangegaan. Dit vergemaklik doeltreffende beheer of beduidende invloed oor die uitvoerende bestuurspanne van maatskappye waarin belê word en verseker dat strategieë, doelwitte en afleweringsteikens nagekom word. Strukture vir volledige verslagdoening, hersiening en bestuur word geïmplementeer om te verseker dat tydige, akkurate en betroubare inligting in besluitnemingsprosesse gebruik word. Formele beleid ten opsigte van kommunikasie met belanghebbendes. Doeltreffende interne finansiële beheermaatreëls. Omvattende gesamentlike versekeringsplanne. Doeltreffende belastingkomitee. Wetlike nakomingsbeleid gekoppel aan deskundige regsadvies. Formele beleid en prosesse vir maatskaplike ondersteuning. BBSEB-beleid en -mandate. Omgewingsbestuur, binne die raamwerk van die risiko-en- IT-bestuurskomitee, met formele beleide. * Soos in die Groepprofiel -gedeelte van hierdie verslag genoem, is Remgro nie by die dag-tot-dag-bestuur betrokke van maatskappye waarin belê is nie, maar het hy wel, deur aandeelhouersooreenkomste, nie-uitvoerende verteenwoordiging in hierdie outonome direksies, wat op daardie vlakke vir risikobestuur verantwoordelik is. Deur bogenoemde proses verseker Remgro, as n verantwoordelike belegger, dat behoorlike korporatiewe bestuur ingestel en gehandhaaf word in alle ondernemings waarin belê word. REMGRO BEPERK 90 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

15 RISIKOBESTUURSVERSLAG RISIKOBESTUURSTRUKTUUR Die volgende struktuur is deur die maatskappy ingestel om die doelmatige en effektiewe bestuur van risiko in die maatskappy te verseker. In die struktuur hieronder word die funksie van die hoof risikobeampte tussen die volgende individue verdeel: > Die hoofuitvoerende beampte rapporteer op n deurlopende grondslag direk aan die direksie oor risiko s wat n uitwerking op die doelmatige en effektiewe uitvoering van die strategiese plan mag hê. > Die hoof finansiële beampte, as voorsitter van die risiko-en-it-bestuurskomitee, is verantwoordelik vir die inbring van risikobestuur in die daaglikse bedrywighede van die maatskappy, wat die opstel en handhawing van die risikoregister en risikobestuursbeleid insluit. > Die hoof ouditbeampte woon vergaderings van die risiko-en-it-bestuurskomitee by en verleen onafhanklike gerusstelling oor die doeltreffendheid van die komitee se werksaamhede asook die sisteem van interne beheer. REMGRO-DIREKSIE BELEGGINGSKOMITEE OUDIT-EN-RISIKOKOMITEE BESTUURSRAAD RISIKO-EN-IT-BESTUURSKOMITEE LYNBESTUUR INTERNE OUDIT EKSTERNE OUDIT KONSULTANTE BELEGGINGS VERSEKERINGSDEKKING Die risiko-en-it-bestuurskomitee is n subkomitee van die oudit-en-risikokomitee en staan onder die voorsitterskap van die hoof finansiële beampte. Die voorsitter van die oudit-en-risikokomitee het n staande uitnodiging om alle vergaderings by te woon. Dis hierdie komitee se taak om die groep se risikobestuursbeleid, IT-bestuursbeleid, bedryfsrisikoregisters, beroeps - veiligheid, gesondheid, omgewingsbestuur en wetlike nakom ings prosesse in stand te hou. REMGRO BEPERK 91 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

16 RISIKOBESTUURSVERSLAG RISIKO-TOLERANSIEVLAKKE Die Remgro-direksie het die volgende risikotoleransievlakke opgestel en goedgekeur om die raad se risiko-aptyt te definieer en te verseker dat alle risiko s in die groep binne hierdie perke bestuur word. Vanweë die aard van sy kernbedrywighede, gebruik Remgro toegewysde en uiteenlopende metodes om toleransie-vlakke in die volgende drie risikobedrywighede te hanteer: Beleggings Risiko-toleransievlakke word bepaal in ooreenstemming met die koste om die belegging te finansier (GGKK), soos aangepas met risikogewig (Beta), om volhoubaarheid en n positiewe risiko-opbrengsomgewing te verseker. Tesourie Gegewe die likiditeitsvereistes om bestaande beleggings te ondersteun en nuwe beleggingsgeleenthede te benut, word die risiko-toleransievlakke vir kontant wat in Suid-Afrika en internasionaal gehou word, gemeet in terme van die uitleenkoerse wat die belangrikste banke in die geldmark bepaal, met insluiting van, maar nie beperk nie tot, STeFI (korttermyn-vastekoste-indeks) of LIBOR. Buitelandse valuta-risiko s en kapitaalbewaringsrisiko s, tydens n ongunstige ekonomiese klimaat, word deur n konserwatiewe beleid ten opsigte van dekkingstrategieë en teenpartykeuring verminder. Tesouriefondse word belê ingevolge n direksiegoedgekeurde tesouriebeleid wat kyk na teenparty- (krediet)risiko, likiditeitsrisiko, rentekoersrisiko, wisselkoers risiko, instrumentrisiko, kommersiële risiko (handelsvoorwaardes), asook die beleid wat opgestel is om kontant en likiede bates te beveilig. Ander Dit sluit risiko s in wat verband hou met onbeplande bateverliese en blootstelling aan laste, waarborge, sakeonderbreking en ander bedryfsrisiko s. In sulke gevalle het die direksie n konserwatiewe benadering aanvaar om deur voldoende versekeringsdekking die verwagte maksimum verlies te verminder sou die risiko s in hierdie kategorieë n werklikheid word. RISIKO-APTYT Risiko-aptyt word as die oorblywende risiko beskryf wat die maatskappy bereid is om te aanvaar sonder dat verdere risikoverminderende aksies oorweeg word, of die mate van risiko wat die maatskappy bereid is om te aanvaar in die soeke na waarde. Dit word ook as die risikogeneigdheid van die direksie in die strewe na welvaartskepping beskryf. Die volgende kwalitatiewe en kwantitatiewe faktore word deur die direksie oorweeg wanneer die risiko-aptyt bepaal word: > risiko- en opbrengsprofiel van die bestaande beleggingsportefeulje; > beskikbaarheid van kontantbronne en ander likiede bates (beskikbaar vir verkoop); > risiko-opbrengsprofiel van voorgenome geleenthede; > finansiële verhoudings van toepassing in die meting van prestasie, insluitende: intrinsieke netto batewaarde (IBW) opbrengs op IBW relatief tot vergelykende risikobeleggings dividendbeleid en -dekking; > internasionale en plaaslike ekonomiese siklusse en tendense; > buitelandse valuta-koerse en tendense; en > wesentlikheid van risiko s met verwysing na die IBW van die groep RISIKODRAENDE VERMOË Risikodraende vermoë word as n geldwaarde gedefinieer wat as maatstaf gebruik word om die maksimum verlies te bepaal wat die maatskappy kan ly sonder om dit aan n situasie bloot te stel waar die voortbestaan en oorlewing daarvan bedreig word. Gegewe die aard en samestelling van Remgro se intrinsieke netto batewaarde, te wete ekwiteit en kontant sonder hefboom, is daar tans geen blootstellings wat die lopendesaak-status van die groep in gedrang kan bring nie. ONVERWAGTE OF ONGEWONE RISIKO- ERVARINGS Die risikobestuursproses is op die eksterne omgewing ingestel om te verseker dat nuwe risiko s tydig geïdentifiseer en die doeltreffendheid van reaksie daarop geëvalueer word. REMGRO BEPERK 92 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

17 RISIKOBESTUURSVERSLAG IT-BESTUUR In die tydperk onder oorsig is n formele IT-bestuursbeleid in ooreenstemming met die beperkte tegnologiese behoeftes van n beleggingshouermaatskappy opge stel. Die beleid word met bestuursgebaseerde beleid, soos die aanvaarbare IT-gebruiksbeleid en inligtingvertroulikheidsbeleid, aangevul. Die hoof van IT rapporteer aan die groep finansiële bestuurder en IT-verwante sake word in die ITloodskomitee, bestaande uit senior bestuur, gehanteer. Die IT-risikoregister word deur die risiko-en- IT-bestuurskomitee oorweeg en die vordering met ITen beheerverwante projekte word via die risiko-en- IT-bestuurskomitee deur die oudit-en-risikokomitee gemonitor. Die maatskappy het sy IT-bedrywighede, via n omvattende diensvlakooreenkoms, aan n betroubare diens ver skaffer uitgekontrakteer. Dit is gedoen na n uitgebreide omsigtigheidsproses en n ontleding van behoeftes en standaarde waartydens spesifikasies en sleutelaflewerings, soos stelsel- en gebruikersondersteuning, stelselbeskikbaarheid, logiese beveiliging, virusbeskerming, asook telefoon- en ander beheermaatreëls, vasgelê is. Die IT-risikobestuursproses word tans tot die gekombineerde gerusstellingsproses van die maat - skappy uitgebrei. Intussen is n besigheids kontinuïteitsplan saamgestel en toetse gedoen op die rugsteun- en rampherwinningsproses. WETLIKE NAKOMING As deel van die raad se verbintenis tot etiese leierskap, is n opgedateerde Wetlike Nakomingsbeleid goedgekeur ten einde te verseker dat daar voldoende bestuurskapasiteit en kontroles in plek is ten einde te verseker dat daar aan alle toepaslike wette en besondere industriepraktyke voldoen word. Die administrasie van die Wetlike Nakomingsisteem is by n amptenaar gesetel wat oor die toepaslike regskwalifikasie beskik. Hierdie persoon word deur n regsfirma bygestaan wat verantwoordelik is om alle toepaslike nuwe wette en wysigings aan die maatskappy te voorsien. Die nakomingskontroles berus by senior bestuur van wie dit ook verwag word om op n gereelde grondslag aan die risiko-en-it-bestuurskomitee verslag te doen rakende hulle nakoming deur gebruik te maak van n kontrole-selfevaluasiemetodologie. Hierdie proses is ingesluit in die jaarlikse interne ouditplan. INTERNE BEHEER EN INTERNE OUDIT n Omvattende interne beheerstelsel wat deur die groep geïmplementeer en in stand gehou word, is daarop gemik om risiko s in die onderneming te verminder en te verseker dat die groep se doelwitte deurlopend bereik word. Interne beheermaatreëls is op die beginsel geskoei dat aanvaarbare risiko inherent is in die ontwerp en implementering van n koste-effektiewe interne beheerstelsel. Die stelsel sluit monitormeganismes en temperingsprosesse in om leemtes aan te vul waar dit bespeur word. Die interne ouditfunksie staan onder die bestuur van Remgro Bestuursdienste Beperk, en die hoof van interne oudit, mnr Deon Annandale, rapporteer aan die voorsitter van die oudit-en-risikokomitee en funksioneel aan die hoof finansiële beampte. Die afdeling voldoen aan die vereistes van King III en die internasionale standaarde vir die beroepspraktyk van interne oudit. Die afdeling het n drievlakgehalteversekeringstelsel, wat interne hersieningsprosesse, lêer- en verslagdeling met die groep se eksterne ouditeur en n driejaarlikse gehaltebeoordeling deur n internasionale eksterne ouditeursfirma, wat nie ook die groep se eksterne ouditeur is nie, insluit. Die interne ouditplanne, soos deur die oudit-enrisikokomitee goedgekeur, word op n risikogebaseerde gerusstellingsbenadering opgestel, met die klem daarop om waarde tot die beheeromgewing toe te voeg terwyl onafhanklike gerusstelling aan die oudit-en-risikokomitee en die direksie verleen word rakende die doeltreffendheid van interne finansiële beheermaatreëls en interne beheer oor bedryfs- en nakomingsaangeleenthede, insluitende die geluide van bo. Indien nodig, word deskundige vaardighede van buite bekom om met inligtingstegnologie en forensiese dienste behulpsaam te wees. Die interne ouditafdeling verskaf ook onafhanklike interne oudit- en risikobestuursdienste aan sommige groepmaatskappye wat verkies om die funksie uit te kontrakteer. REMGRO BEPERK 93 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

18 RISIKOBESTUURSVERSLAG DOELTREFFENDHEID VAN RISIKO- BESTUURSPROSES EN INTERNE BEHEERSTELSEL Die direksie, via die oudit-en-risikokomitee, het die gedokumenteerde beleid, prosedures en onafhanklike gerusstellingsverslae oorweeg en is tevrede dat die interne beheerproses en risikobestuursproses wat in die groep ingestel is, doeltreffend funksioneer. Die direksie is nie bewus van enige blootstelling of posisie wat daartoe kan lei dat die oorblywende risikoprofiel van die groep die perke oorskry van die risikodraende vermoë wat deur die direksie bepaal is nie. REMGRO BEPERK 94 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

19 BESTUUR EN VOLHOUBAARHEID Volhoubare ontwikkelingsverslag 96 INLEIDING 97 OMVANG EN GRENSE VAN VERSLAG 97 RAPPORTERINGSBEGINSELS EN GERUSSTELLING 97 ORGANISASIESTRUKTUUR 98 BESTUURSBENADERING TOT VOLHOUBAARHEID 98 ETIEK EN NAKOMING 99 VERHOUDINGE MET BELANGHEBBENDES 101 BREË-BASIS SWART EKONOMIESE BEMAGTIGING (BBSEB) 103 ONS MENSE 105 BELEGGING IN DIE GEMEENSKAP 107 VOLHOUBAARHEID VAN BEDRYFSFILIALE 115 OMGEWING

20 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Wetlik gesproke, is n maatskappy n persoon en die vraag is hoe menslik dit in sy aksies is, hoe groot sy hart is en watter dienste dit aan die gemeenskap lewer waarin dit bestaan en waaruit sy inkomste verdien word. (Dr Anton Rupert 1968) INLEIDING Remgro se huidige waardesisteem sluit die riglyne in wat sy stigter, dr Rupert, meer as 40 jaar gelede vir die suksesvolle bedryf van sake neergelê het. Hierdie riglyne sluit die volgende in: > Eerlikheid want dit duur die langste > Korrektheid want dit skep vertroue by vriende en opponente > Hoflikheid wat waardigheid sonder hovaardigheid en vriendelikheid sonder dienstigheid beteken > Diens in elke opsig: aan jou klant, jou medemens en jou land > Onderlinge steun sodat jy ander teen die leer kan opdruk terwyl jy self klim, want as jy ander aftrek, sal jy self val > Vertroue die geloof dat alles ten goede meewerk as elkeen sy plig doen Remgro glo dat hierdie waardes die gees beliggaam waarin gestreef word om n goeie korporatiewe burger te wees. Uit bogenoemde is dit duidelik dat die drie pilare van volhoubare ontwikkeling, naamlik ekonomiese, maat skaplike en omgewingsvolhoubare praktyke, nog altyd deel van Remgro se kernwaardes was. Die bekend stelling van die King-verslag vir bestuur in Suid-Afrika 2009 (King III), sowel as die bepalings van die nuwe Maatskappywet (Nr. 71 van 2008), wat op 1 Mei 2011 in werking getree het, het aan Remgro die geleentheid gebied om sy bestuurstrukture, verhoudinge met belanghebbendes, risikobestuursprosesse, rapportering oor volhoubaarheid en maatskaplike vertoning, asook IT-bestuur te versterk. Remgro is ten volle daartoe verbind om sy besigheid op n volhoubare wyse te bestuur en die hoogste standaarde van etiek en korporatiewe bestuurspraktyke te handhaaf. Terwyl korporatiewe bestuur, risikobestuur en IT-bestuur in die korporatiewe en risikobestuursverslae behandel word, verskaf die volhoubare ontwikkelingsverslag n beter begrip van Remgro se pogings op maatskaplike en omgewingsgebied om sy kerndoelwitte van maksimum waardeskepping oor die kort, medium en lang termyn te bereik deur op etiese wyse sake te doen. Verwys na die onderstaande tabel vir eksterne erkenning en prestasies in hierdie verband gedurende die tydperk onder oorsig. Volhoubaarheidshoogtepunte > Suksesvolle deelname aan die JSE SRI-indeks sedert die ontstaan daarvan in 2004 > Deelname aan die openbaarmakingsprojek vir koolstofuitlating en opname in die Leierskapindeks vir 2010 > Voortgesette lidmaatskap van die Etiekinstituut van Suid-Afrika REMGRO BEPERK 96 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

21 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG OMVANG EN GRENSE VAN VERSLAG Hierdie verslag is Remgro se eerste volhoubare ontwikkelingsverslag, waar meer inligting oor die niefinansiële aspekte van die groep se korporatiewe praktyke verskaf word. Soos op bladsy 5 uiteengesit, is die Global Reporting Initiative TM (GRI) Boundary Protocol as riglyn gebruik om die grense van die verslag te bepaal. Openbaarmaking word dus beperk tot daardie entiteite waar die groep beheer oor finansiële en bedryfsbeleid uitoefen, behalwe waar sodanige entiteite die relevante inligting in hul eie gepubliseerde jaarverslae bekend maak. Tans het Remgro drie wesentlike bedryfsfiliale, te wete Rainbow Chicken Beperk (Rainbow Chicken), Tsb Sugar Holdings (Edms) Beperk (Tsb Sugar) en Wispeco Holdings Beperk (Wispeco). Aangesien Rainbow Chicken ( n 74%-filiaal) op die JSE genoteer is, is volledige besonderhede oor sy finansiële, volhoubaarheids- en maatskaplike vertoning op sy webblad beskikbaar. Beide Tsb Sugar en Wispeco is ongenoteerde volfiliale wat op n gedesentraliseerde grondslag as onafhanklike entiteite bedryf en bestuur word en oor outonome direksies beskik. Gegrond op bogenoemde, en die feit dat die twee maatskappye slegs 4.5% van Remgro se intrinsieke netto batewaarde verteenwoordig, word slegs opgesomde nie-finansiële openbaarmaking ten opsigte van maatskaplike en omgewingsvertoning van hierdie maatskappye verskaf. Dit is in ooreenstemming met Remgro se verslagdoening oor die finansiële vertoning van hierdie maatskappye. In navolging van die filosofie hierbo, bestuur Remgro alle maatskappye waarin belê word op dieselfde gedesentraliseerde grondslag ongeag of dit filiale, geassosieerdes of gesamentlike ondernemings is. Daarom word inligting wat verband hou met die maat skaplike en omgewingsvertoning van filiale, geassosieerdes en gesamentlike ondernemings waar Remgro nie bedryfsbeheer uitoefen nie, nie deur hierdie verslag gedek nie. Inligting word egter wel verskaf in gevalle waar wesentlike volhoubare ontwikkelingskwessies ter sprake is. Tensy anders aangedui, hou alle openbaarmaking met betrekking tot maatskaplike en omgewingsvertoning slegs verband met Remgro se werksaamhede by sy hoofkantoor op Stellenbosch. RAPPORTERINGSBEGINSELS EN GERUSSTELLING Die inhoud van hierdie verslag is op die beginsels en aanbevelings van die King III-verslag aangaande geïntegreerde volhoubaarheidsrapportering gegrond, sowel as op die G3-volhoubaarheidsrapporteringsriglyne wat deur die GRI ontwikkel is. Daar is ook kennis geneem van die aanbevelings in die besprekingsdokument oor geïntegreerde verslagdoening wat in Januarie 2011 deur die Geïntegreerde Rapporteringskomitee van Suid-Afrika uitgereik is en, waar moontlik, is dit ook toegepas. Hoewel Remgro daartoe verbind is om verslagdoening in ooreenstemming met die aanbevelings van King III en GRI G3 te verbeter, het ons besluit om nie ons GRI G3-toepassingsvlak vir hierdie verslag bekend te maak nie, maar om n verslag op vlak C vir die volgende jaarverslag voor te berei. Terselfdertyd erken ons die toenemende vereistes van beleggers en regulatoriese, asook ander riglyne, soos King III, GRI G3 en die geïntegreerde verslagdoenings riglyne vir eksterne gerusstelling oor gekose nie-finansiële inligting. Alle beskikbare opsies en vlakke van eksterne gerusstelling word oorweeg om die pad vorentoe te bepaal. In hierdie verband moet daarop gelet word dat Remgro n gekombineerde gerusstellingsmodel volg wat bestuur, interne oudit, en eksterne gerusstelling (bv verifikasie van BBSEB-eienaarskapstelkaart en koolstofopenbaarmakingsprojek) insluit. Ons glo dat hierdie metodes die nodige gerusstelling gee oor die gehalte en betroubaarheid van die inligting wat verskaf word. ORGANISASIESTRUKTUUR In Figuur 1 op die volgende bladsy verskyn n skematiese voorstelling van Remgro en sy bedryfsfiliale, insluitende hul getal werknemers en eienaarskapsbelang. Soos vroeër genoem, word net opgesomde nie-finansiële inligting oor die maatskaplike en omgewingsvertoning van Remgro se bedryfsfiliale in hierdie verslag verskaf. REMGRO BEPERK 97 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

22 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Figuur 1 ORGANISASIESTRUKTUUR RBD (Remgro Bestuursdienste Beperk) Ander filiale AANTAL WERKNEMERS EIENAARSKAP % 73.6% 100% 100% 100% Wissel tussen 55% en 100% BESTUURSBENADERING TOT VOLHOUBAARHEID Remgro se direksie is in die finale instansie aanspreeklik vir die vertoning van die maatskappy, met inagneming daarvan dat strategie, risiko, prestasie en volhoubaarheid onafskeidelik is. In hierdie opsig het die direksie die algemene oorsig en rappor tering oor volhoubaarheid aan die oudit-en-risikokomitee gedelegeer. In die tydperk onder oorsig het Remgro sy omgewingsbestuursbeleid en etiese kode bygewerk en daardeur sy verbintenis bevestig om op verantwoordelike wyse sake te doen. ETIEK EN NAKOMING Etiek Die direksie glo dat etiese gedrag uit die toepaslike waardesisteme van die mense in diens van die maatskappy spruit, asook uit die sigbare etiese leierskap en waardegedrewe korporatiewe kultuur wat dit rig en ondersteun. Leierskap wat op etiese beginsels gegrond is, lei tot n natuurlike kultuur van etiese en morele gedrag en die nakoming van wette, reëls, kodes en standaarde. Die direksie beskou dit dus as sy verantwoordelikheid om n kultuur van eerlikheid, deursigtigheid, billikheid, verantwoordelikheid en aanspreeklikheid daar te stel en te handhaaf ten einde die maatskappy as n voorkeurbeleggingsvennoot te posisioneer. Dit word gerugsteun deur etiese leierskap, aangesien etiek nie gereguleer kan word nie, maar uit persoonlike oortuiging spruit. In hierdie verband het die maatskappy n etiese kode (die kode) aanvaar wat die raamwerk vir etiese praktyke en sakegedrag verskaf wat op alle direkteure en werknemers van toepassing is. Die kode is aan alle werknemers op Remgro se intranet beskikbaar en afskrifte daarvan word aan alle nuwe werknemers gegee. Die kode, sowel as n formele geskenkbeleid, verskaf duidelike riglyne oor geskenke, uitnodigings of gunste wat van enige verskaffer of ander party ontvang word. Die aanbied van gunste om onregmatige kommersiële voordele te bekom, is ook streng verbode. Die oudit-en-risikokomitee hou toesig oor die nakoming van die kode en hanteer gevalle van bedrog of onreëlmatighede. In die tydperk onder oorsig was daar geen voorvalle van bedrog of onreëlmatighede nie. REMGRO BEPERK 98 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

23 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Die maatskappy het n etiese lyn ingestel wat enige werknemer of belanghebbende in staat stel om inligting oor waargenome of vermeende onreëlmatige of onetiese gedrag in n vertroulike en beheerde omgewing te rapporteer. Die etiese lyn word deur n onafhanklike derde party bestuur en is op n 24-uurgrondslag beskikbaar. In die tydperk onder oorsig het die etiese lyn geen oproepe ontvang nie. Besonderhede oor die etiese lyn en die etiese kontakpersoon is op Remgro se webblad by beskikbaar. Nakoming In die tydperk onder oorsig was daar geen voorvalle van wesentlike nie-nakoming van enige wette, regulasies, aanvaarbare standaarde of kodes nie en geen noemenswaardige boetes is ook gehef nie. VERHOUDINGE MET BELANGHEBBENDES Ons verhouding met alle belanghebbendes is gegrond op die volgende waardes wat in Remgro se etiese kode verskans en daardeur ondersteun word: > Verantwoordelikheid vir die bates en bedrywighede van die maatskappy > Aanspreeklikheid om sy besluite en bedrywighede teenoor aandeelhouers en ander belanghebbendes te regverdig > Billikheid in die beoordeling van belang hebbendes se regmatige belange > Deursigtigheid in die verskaffing van inligting op n wyse wat belanghebbendes in staat stel om ingeligte besluite oor die maatskappy se vertoning en volhoubaarheid te maak. Remgro se direksie is die uiteindelike bewaarder van sy korporatiewe reputasie en verhoudinge met belanghebbendes. In hierdie verband spel n formele beleid Remgro se benadering en strategie ten opsigte van verhoudinge met belanghebbendes uit om te verseker dat n inklusiewe benadering tot korporatiewe bestuur gevolg word. Remgro gebruik n wye verskeidenheid kommuni kasiemetodes om te verseker dat sy kommunikasie met belanghebbendes duidelik en verstaanbaar, sowel as deursigtig, ewewigtig en geloofwaardig is en alle relevante feite, hetsy positief of negatief, uiteensit. Sorg word gedra dat skakeling met belanghebbendes, waar moontlik, nie slegs eenrigtingkommunikasie behels nie, maar opbouende vennootskapsgegronde betrokkenheid verteenwoordig. Dit verseker dat die regmatige verwagtinge van alle belanghebbendes, sover moontlik, geïdentifiseer en hanteer word. Aandeelhouers en die beleggersgemeenskap Verantwoordelikheid Suid- Afrikaanse regering en beheerliggame Werknemers Deursigtigheid Aanspreeklikheid Diensverskaffers Billikheid Gemeenskap Maatskappye waarin belê word en ander aandeelhouers van hierdie maatskappye REMGRO BEPERK 99 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

24 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Aandeelhouers en die beleggersgemeenskap Remgro se hoofdoelwit is om waardeskepping en volhoubare groei te maksimeer en in hierdie verband word besondere moeite gedoen om te verseker dat alle aandeelhouers of aandeelhouersklasse regverdig behandel word. Spesiale sorg word gedra om minderheids aandeelhouers teen optrede deur, of in die belang van, die beherende aandeelhouer te beskerm wat tot hul nadeel mag wees. In hierdie verband is n hoof onafhanklike direkteur in die tydperk onder oorsig aangestel om as voorsitter van vergaderings op te tree in omstandighede waar die onafhanklikheid van die bestaande voorsitter bevraagteken word of gekompromitteer is. Kommunikasie met beleggers is op die beginsels van tydige, ewewigtige, duidelike en deursigtige inligting gegrond. In hierdie opsig het die beleggersgemeenskap toegang tot dieselfde inligting waaroor Remgro se aandeelhouers beskik. Duidelike protokolle bestaan wat die aard, omvang en frekwensie van kommunikasie met beleggers reël. Aandeelhouers en die beleggersgemeenskap word aangemoedig om Remgro se algemene vergaderings by te woon, waar aktuele sake openlik bespreek word. Verdere interaksie met institusionele beleggers vind twee keer per jaar by die inbel-aanbieding van tussen- en finale resultate plaas, waar vrae aan die hoofuitvoerende beampte, hoof finansiële beampte en hoof beleggingsbeampte gestel kan word. Die beleggersgemeenskap is ook welkom om direk met senior bestuur te skakel. Die mees onlangse, asook historiese, finansiële en ander inligting word op die maatskappy se webblad by gepubliseer. Werknemers Vir Remgro om sy hoofdoelwitte te bereik, is dit noodsaaklik om werknemers van gehalte te werf en te behou. Ons werknemers word billik behandel en mededingend vergoed en Remgro streef daarna om aan alle werknemers die geleentheid te bied om hul potensiaal te verwesenlik. Tydens korporatiewe aksies word spesiaal daarna omgesien dat werknemers wat aan Remgro se ekwiteitsverhandelde aandelegroeiregteskema deelneem, nie gunstiger as gewone aandeelhouers behandel word nie. Omdat Remgro n beleggingshouermaatskappy met n klein personeel is, geskied kommunikasie met werknemers informeel by wyse van onder andere e-posboodskappe, die interne intranet, Remgro se webblad, inligtingsessies en kennisgewingborde. Daar word seker gemaak dat alle kommunikasie met aandeelhouers ook aan werknemers oorgedra word. Maatskappye waarin belê word en ander aandeelhouers van hierdie maatskappye Remgro se prestasie is direk gekoppel aan die vertonings van die onderliggende maatskappye waarin belê word en daarom word kommunikasie met hierdie ondernemings en mede-aandeelhouers as baie belangrik beskou. Verhoudinge met maatskappye waarin belê is, word hoofsaaklik deur direksieverteenwoordiging bestuur, met direkteure of senior bestuur van Remgro wat as nie-uitvoerende direkteure in die direksies van hierdie maatskappye dien. Hierdie verteenwoordigers het tydens direksievergaderings interaksie met die direkteure en senior bestuur van die maatskappye waarin belê word en, indien nodig, word verteenwoordigers van hierdie maatskappye aangemoedig om Remgro se senior bestuur te ontmoet vir besprekings oor hul besighede. Alle transaksies met mede-aandeelhouers in maatskappye waarin belê is, word op n billike wyse gehanteer en in ooreenstemming met die onderliggende aandeelhouersooreenkomste. Remgro streef daarna om waarde tot hierdie beleggings toe te voeg. Gemeenskap Korporatiewe burgerskap, die verbintenis van n onderneming om tot volhoubare ekonomiese ontwikkeling by te dra, onderskryf die beginsel dat geen besigheid in isolasie bestaan nie, maar onmiskenbaar deel is van die omgewing waarin sake gedoen word. In sy verhouding met die gemeenskap streef Remgro daarna om n waardevennoot te wees en daarom val die klem van sy gemeenskapsbetrokkenheid op armoedebekamping en investering in jongmense uit benadeelde gemeenskappe in die geloof dat sulke beleggings tot ver in die toekoms goeie dividende sal lewer. Remgro se korporatiewe maatskaplike beleggings inisiatiewe word in meer besonderhede op bladsy 105 tot 107 bespreek. Diensverskaffers Remgro glo daaraan om langtermyn-vennootskappe met diensverskaffers aan te gaan wat op onderlinge vertroue en respek gegrond is. Verskeie maatstawwe speel n rol in die keuse van geskikte verskaffers, waaronder voldoening aan gehaltestandaarde (indien van toepassing), bestendigheid en n bewese rekord van die organisasie en sy ondersteuningsnetwerk. Aangesien Remgro n beleggingshouermaatskappy is, word sy kostestruktuur deurgaans met dié van effektetrusts vergelyk om te verseker dat aandeelhouers nie benadeel word nie. As deel van die proses om korporatiewe koste te bestuur, word goeie verhoudinge met diensverskaffers gehandhaaf. REMGRO BEPERK 100 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

25 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Suid-Afrikaanse regering en beheerliggame n Oop en eerlike verhouding word met die regering en relevante beheerliggame gehandhaaf. In hierdie verband geskied kommunikasie op n ad hoc-grondslag soos die behoefte ontstaan en dit vind gewoonlik in die vorm van formele vergaderings plaas. Beheerliggame, soos die Nasionale Tesourie, die Suid-Afrikaanse Reserwebank (SARB) en die JSE Beperk, word op hoogte gehou van korporatiewe aksies in ooreenstemming met alle toepaslike wette en regulasies. Vergaderings met die SARB vind jaarliks plaas om hulle in te lig oor Remgro se buitelandse bedrywighede. BREË-BASIS SWART EKONOMIESE BEMAGTIGING (BBSEB) Inleiding Die direksie glo dat BBSEB n maatskaplike, politieke en ekonomiese noodsaaklikheid is en daarom word die inisiatiewe van die maatskappy se filiale en geassosieerdes in hierdie verband ondersteun en aangemoedig. In die mate waarin Remgro se filiale en geassosieerdes BBSEB implementeer, het Remgro se aandeelhouers in effek deel aan hierdie BBSEB-inisiatiewe en die koste en voordele daaraan verbonde. In die tydperk onder oorsig is besluit om Empowerdex te betrek om die maatskappy se telling ten opsigte van ekwiteitseienaarskap te sertifiseer en die proses word in meer besonderhede hieronder bespreek. Ekwiteitseienaarskap Die verifiëring van BBSEB-eienaarskap word gereël deur die praktykkodes met betrekking tot Breë-Basis Swart Ekonomiese Bemagtiging (die kode), wat op 9 Februarie 2007 ingevolge artikel 9(1) van die Wet op Breë-Basis Swart Ekonomiese Bemagtiging (Nr. 53 van 2003) geproklameer is. Die metode wat deur Empowerdex vir die verifiëring en sertifisering van Remgro se bydraes tot BBSEB-eienaarskap gebruik word, is ingevolge die bepalinge van Kodereeks 100, Standpunt 102 erkenning van die verkoop van bates, ontleen. Die resultaat van hierdie oefening word in figuur 2 hieronder aangebied. Daar moet op gelet word dat, bykomend tot bogenoemde, swart eienaarskap ook ingesluit is in die aandeelhoudings wat institusionele beleggers in Remgro hou (verwys na bladsy 200 waar Remgro se belangrikste aandeelhouers aangedui word). Aangesien besonderhede oor die uiteindelike begunstigdes van hierdie aandeelhoudings nie geredelik volgens ras en geslag beskikbaar is nie, is dit nie gekwantifiseer nie. Ander elemente van die BBSEB-telkaart Ander elemente van die generiese telkaartmaatstawwe, soos deur die Departement van Handel uiteengesit, is nie in die tydperk onder oorsig gesertifiseer nie. Remgro neem egter jaarliks aan die Empowerdex Financial Mail BBSEB-opname deel en n punt van (vlak 7-bydraer) is in die 2011-opname aan die maatskappy toegeken, waarvan die volledige besonderhede in figuur 3 uiteengesit word. Figuur 2 TELKAART VAN BBSEB-EKWITEITSEIENAARSKAP Telkaart Eienaarskap Gewig Teiken Behaal Telling Swart stemreg % 11.44% 1.37 Stemreg van swart vroue % 2.73% 0.55 Swart ekonomiese belang % 11.44% 1.83 Ekonomiese belang van swart vroue % 2.73% 0.55 Ekonomiese belang (gespesifiseerde groepe) % 2.10% 0.84 Realiseringspunte Eienaarskapverwesenliking 1 Ja Ja 0.00 Netto waarde 7 Verskeie 11.44% 3.20 Bonus nuwe swart toetreders % 0.00% 0.00 Bonus swart deelnemers % 0.00% 0.00 Totale telling 8.34 REMGRO BEPERK 101 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

26 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Figuur 3 ANDER ELEMENTE VAN BBSEB-GENERIESE TELKAART Element Aanwyser Gewig Telling Bestuurbeheer Persentasie swart persone in uitvoerende bestuur en/of uitvoerende direksiekomitees Gelyke indiensneming Geweegde gelyke indiensnemingsanalise Vaardigheids ontwikkeling Vaardigheidsontwikkelingspandering in verhouding tot die totale betaalstaat Voorkeurverkryging Verkryging vanaf bemagtigde ondernemings en dié in swart besit in verhouding tot totale bates Entiteitsontwikkeling Gemiddelde waarde van bydrae tot ondernemingsontwikkeling as n persentasie van die teiken van 3% van netto wins na belasting Sosio-ekonomiese ontwikkeling Korporatiewe maatskaplike belegging tot voordeel van swart persone Totale telling Die individuele elemente word in meer besonderhede hieronder bespreek. Bestuursbeheer Remgro se direksie is saamgestel op n wyse wat verseker dat die gesamentlike vaardighede en ervaring van direkteure geskik is om sy verantwoordelikhede na te kom en die groep se doelwitte te bereik. Die direksie het die afgelope paar jaar aansienlik getransformeer, met vyf van die twaalf nie-uitvoerende direkteure (42%) wat tans swart is. Op bestuursraadvlak is een uit die sewe lede swart. Gelyke indiensneming Gelyke indiensneming is Remgro se grootste transformasie-uitdaging. n Telling van 0.0% is in hierdie kategorie aan die maatskappy toegeken weens die feit dat die minimum vlak van 40% nie behaal is in elk van die teikens wat in die gelyke indiensnemingstelkaart uiteengesit is nie. n Jaarlikse arbeidsplan waarin Remgro se transformasiedoelwitte uiteengesit word, word aan die Departement van Arbeid voorgelê. Hoewel pogings aangewend word om die maatskappy se swart verteenwoordiging op bestuursvlak te verbeter, bly die lae personeelomset van 4.3%, asook geringe organiese groei, beperkende faktore. Meer besonderhede oor gelyke indiensneming word op bladsy 104 aangebied. Remgro se opgesomde gelyke indiensnemingsverslag, soos op 31 Augustus 2010, word in figuur 4 aangebied en sit die verspreiding van heeltydse werknemers volgens ras en per beroepsvlak uiteen. Vaardigheidsontwikkeling Remgro voldoen aan die vereistes van die Wet op Vaardigheidsontwikkeling ingevolge waarvan n vaste persentasie van die betaalstaat as n opleidingsheffing aan die Suid-Afrikaanse Inkomstediens betaal word. n Jaarlikse verslag van alle opleiding wat in die maatskappy plaasgevind het, word ook aan die relevante SETA voorgelê. Voorkeurverkryging Aangesien Remgro nie n bedryfsmaatskappy is nie, is die verkrygingsfunksie baie klein en word die verkrygingsprofiel deur n hoë dienskomponent geken merk eerder as deur materiaalaankope. Soos uit die verkrygingstelkaart blyk, koop Remgro meer as die helfte van sy goedere en dienste van BBSEBgeakkrediteerde handelaars. n Verbetering van die voorkeurverkrygingstelling bly n fokusgebied vir Remgro. Onderneming- en sosio-ekonomiese ontwikkeling Remgro het in hierdie twee gebiede die maksimum punte verdien vanweë die volgehoue besteding aan besigheidsontwikkeling en korporatiewe maatskaplike beleggingsinisiatiewe. Meer besonderhede oor die maatskappy se korporatiewe maatskaplike inisiatiewe word op bladsy 105 verskaf. BBSEB by maatskappye waarin belê is Remgro monitor en dra by tot die BBSEB-vertoning van die maat skap pye waarin belê is deur sy direksieverteenwoordiging en deelname en fasilitering van korporatiewe aksies by hierdie maatskappye. Die BBSEB-status van Remgro se bedryfsfiliale word in meer besonderhede behandel in die afdeling wat handel oor volhoubaarheid by bedryfsfiliale op bladsy 107. Hieronder is n opsomming van die BBSEB-status van n aantal Remgro geassosieerdes soos op 30 Junie 2011: Sabido FirstRand Mediclinic Air Products Total South Africa Dark Fibre Africa Distell Unilever Vlak 2-bydraer Vlak 3-bydraer Vlak 3-bydraer Vlak 4-bydraer Vlak 4-bydraer Vlak 5-bydraer Vlak 5-bydraer Vlak 6-bydraer REMGRO BEPERK 102 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

27 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Figuur 4 OPGESOMDE GELYKE INDIENSNEMINGSVERSLAG, SOOS OP 31 AUGUSTUS 2010 Buitelanders Mans Vroue Beroepsvlakke S B I W S B I W Mans Vroue Totaal Topbestuur Senior bestuur Professioneel gekwalifiseerde en ervare spesialiste, asook middelvlakbestuur Opgeleide tegniese en akademies gekwalifiseerde werkers, junior bestuur, toesighouers, voormanne en superintendente Halfgeskoold, met diskresionêre besluitneming Ongeskoold, met gespesifiseerde besluitneming Totaal heeltyds Deeltydse werknemers Groottotaal ONS MENSE Werknemersamestelling Remgro glo dat die gehalte van sy personeel n belangrike volhoubare voordeel bied. As n beleggingshouermaatskappy het hy n klein personeelkorps, wat op 30 Junie 2011 uit 182 werknemers (31 Maart 2010: 185 werknemers) bestaan het. Verwys na figuur 5 waar meer besonderhede oor die samestelling van ons personeel, volgens ras, geslag en ouderdom, aangebied word. In die vyftien maande onder oorsig was Remgro se personeel omset 4.3% teenoor 2.7% in die twaalf maande tot 31 Maart Die omsetsyfers is bereken deur die totale aantal werknemers op jaareinde te gebruik. Figuur 5 SAMESTELLING VAN WERKNEMERS Vroue 38% Swart, bruin, Indiër 46% Mans 62 % Wit 54% jaar oud 23% jaar oud 30% 30 jaar en jonger 4% 51 jaar en ouer 43% REMGRO BEPERK 103 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

28 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Werwing- en keuringbeleid Om te verseker dat Remgro n voorkeurbeleggingsvennoot bly, is dit belangrik dat werknemers van die hoogste gehalte gewerf, gekies en behou word. In hierdie verband sal die maatskappy te alle tye probeer om die beste kandidaat in n pos aan te stel. Remgro glo dat alle persone op gelyke indiensnemingsgeleenthede geregtig is en daarom word geen diskriminasie teenoor werknemers of aansoekers op grond van geslag, ras, geloof of ander redes toegelaat nie. Gelyke indiensneming Remgro onderskryf die beginsels van die Wet op Gelyke Indiensneming en in hierdie verband streef hy deur sy gelyke indiensnemingsbeleid daarna om gelyke geleenthede aan alle werknemers te bied en om geskikte individue te identifiseer, te ontwikkel en te vergoed in ooreenstemming met hul prestasie, toewyding en lojaliteit. Spesiale aandag word aan groepe gegee wat vanweë historiese redes hulself in n minder bevoorregte posisie mag bevind. Werknemersvergoeding Ons doelwit is om werknemers billik, mededingend en volgens hul vermoë, vaardighede, verantwoordelikheid en prestasievlakke te vergoed. Die vlak van salarisse wat betaal word, is een van verskeie aspekte van ons strategie om mense van gehalte te behou, te motiveer en, waar nodig, te werf. Daarby bied Remgro ook aan sy personeel n stimulerende werkomgewing. Remgro se vergoedingsbeleid is in die tydperk onder oorsig geformaliseer en sit die vergoedingsbenadering met betrekking tot direkteure en bestuursraadslede uiteen. Verwys na die vergoedingsverslag op bladsy 119 waar Remgro se vergoedingsbenadering volledig bespreek word. Remgro bied aan sy werknemers aftreevoordele in die vorm van n omskrewevoordeelfonds (geslote) en omskrewebydraefonds wat onafhanklik van die maatskappy se finansies geadministreer word. Daarby word ook mediese versekering en studiehulp aan werknemers gebied. Opleiding en vaardigheidsontwikkeling Die hoofdoel van opleiding is om werknemers sodanig toe te rus dat hulle hul volle potensiaal kan verwesenlik tot voordeel van die maatskappy en hulself. Aangesien Remgro, as beleggingshouermaatskappy, oor n hoogs gespesialiseerde arbeidsmag beskik, word geen voorgeskrewe opleidingsprogramme aanbeveel nie. Individue word egter aangemoedig om opleidingskursusse by te woon wat hulle beter kan toerus om hul werk te doen. Die afgelope twee jaar is verskeie werkwinkels en opleidingsessies oor King III en die nuwe Maatskappywet gehou om te verseker dat direkteure en bestuur toegerus is om gesonde korporatiewe bestuurspraktyke te implementeer en toe te pas op alle vlakke waar hulle betrokke is. Gesondheid en veiligheid Die maatskappy het n gesondheid-en-veiligheidskomitee wat saamgestel is ingevolge die Wet op Beroepsgesondheid en Veiligheid. Die komitee is n subkomitee van die risiko-en-it-bestuurskomitee en verseker dat die maatskappy n veilige, gesonde en risikovrye omgewing vir sy personeel en besoekers bied en sien toe dat beheermaatreëls om risiko s te beperk doeltreffend is en toegepas word. MIV/vigs Uit n beleggingshouermaatskappy se perspektief bestaan die risiko verbonde aan MIV/vigs uit twee elemente, naamlik: Groeprisiko Gegewe die potensiële uitwerking van MIV/vigs op markte, menslike kapitaal, die koste van indiensneming en die bedryfsprosesse van ondernemings waarin belê is, word hierdie risiko bestuur binne die strukture van die onderskeie maatskappye waarin belê word. Die vordering van hierdie beleid en strategieë word aan die hand van bestepraktyk-standaarde gemonitor. Meer inligting rakende die bestuur van MIV/vigs by Remgro se bedryfsfiliale word op bladsy 107 verskaf. Maatskappyrisiko Remgro het n formele MIV/vigs-beleid en is verbind tot daadwerklike stappe om die pandemie, en die besigheidsrisiko s daaraan verbonde, te bestuur. Die beleid maak onder andere vir die volgende voorsiening: > Dat alle wetlike verpligtinge met betrekking tot MIV/vigs nagekom word > Dat daar op geen wyse teen werknemers of potensiële werknemers gediskrimineer word op grond van hul MIV-status nie > Dat inligting oor die MIV-status van werknemers streng vertroulik gehanteer word > Dat algemene maatreëls ingestel en bestuur word om toevallige besmetting te voorkom Die Remedi Mediese Hulpskema, waaraan die meeste Remgro-personeel behoort, beskik oor n bestuursplan vir MIV/vigs waaraan werknemers volgens hul keuse deelneem. REMGRO BEPERK 104 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

29 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG BELEGGING IN DIE GEMEENSKAP Remgro se korporatiewe maatskaplike bestedingsinisiatiewe en skenkingsprogram dek n breë spektrum van die gemeenskap en kan in die volgende kategorieë opgesom word: > Gemeenskapsontwikkeling > Kulturele ontwikkeling > Entrepreneurskap en opleiding > Omgewing > Gesondheidsorg > Sportontwikkeling Remgro probeer om n korporatiewe maatskaplike besteding van ongeveer 2.5% van sy vrye kontantvloei jaarliks te handhaaf. In hierdie opsig vergader die donasiekomitee op n gereelde basis om skenkings aan kwalifiserende instansies te oorweeg en goed te keur. Skenkings aan kwalifiserende instansies word op n jaarlikse grondslag vir n spesifieke tydperk gemaak en hoewel bydraes oor n taamlike breë spektrum strek, is daar twee ooglopende uitsonderings: politieke partye en kerkgenootskappe. Hoewel die maatskappy sy werknemers se reg respekteer om volgens keuse by hierdie instansies betrokke te raak, oefen hyself nie n keuse uit nie. Gedurende die tydperk onder oorsig het Remgro se korporatiewe maatskaplike besteding R22 miljoen bedra (31 Maart 2010: R13 miljoen), soos in die onderstaande tabel uiteengesit. Opsomming van korporatiewe maatskaplike besteding Vyftien maande 30 Junie 2011 R miljoen Twaalf maande 31 Maart 2010 R miljoen Gemeenskapsontwikkeling 7 4 Kulturele ontwikkeling 4 2 Entrepreneurskap en opleiding 5 4 Omgewing 3 1 Gesondheidsorg 1 1 Sportontwikkeling In die tydperk onder oorsig was die vernaamste instansies waarby Remgro betrokke was die volgende: Gemeenskapsontwikkeling Ikamva Labantu is 45 jaar gelede as n ongevalleafdeling vir swart stedelike gemeenskappe in die Wes-Kaap gestig en het sedertdien tot n breëbasisgemeenskapsprojek ontwikkel wat n holistiese benadering volg ten opsigte van die ontwikkeling van arm gemeenskappe: van voorskoolse kinders en ondersteuningsdienste vir gesinne tot die omsien na die behoeftes van bejaardes en gestremdes. Stellenbosch-Gemeenskapsontwikkelingsprogram (SGOP) is n inisiatief in Kayamandi, n woongebied aan die buitewyke van Stellenbosch, waarheen die meeste van die inwoners (30 000) gekom het op soek na werk. Hier leef die meeste van hulle in informele nedersettings en in uiterste armoede. Dit, saam met die hoë voorkoms van MIV/vigs, maak van Kayamandi n gemeenskap wat hulp dringend nodig het. Die hoofdoel van die SGOP is om honger te help bekamp en voedsel aan behoeftige en wangevoede laerskoolkinders te verskaf om hul leeren konsentrasievermoë te verbeter. Yabonga het in 1997 as n informele inisiatief tot stand gekom om kleuterskole in die armste gemeenskappe in Kaapstad en omliggende gebiede te ondersteun. As gevolg van die verwaarlosing van MIV-besmette kinders het die organisasie sy fokus in 2000 verskuif met die opening van n weeshuis vir besmette babas in Khayelitsha. Omdat Yabonga toenemend met desperate ma s te kampe gekry het wat kinders by die weeshuis aflaai, is met n opleidingskursus begin om behoeftige ma s te onderrig en hulle te help om portuuropvoeders in hul gemeenskappe te word. Kulturele ontwikkeling Veldorkesstigting (FBF) die FBF, wat by geleentheid al as n innoverende oplossing vir n maatskaplike probleem beskryf is, het van n beskeie begin in 1997 tot 18 veldorkesstreke met 36 orkeste gegroei, waarby meer as jongmense landwyd betrokke is. Deur van massa-blaasorkeste, met dansers, gebruik te maak om bepaalde lewensvaardighede te kweek, streef die FBF daarna om n veilige, inspirerende en energieke omgewing te skep waar jongmense hul innerlike krag en positiewe kwaliteite kan ontdek en koester. Children s Art Festival (CAF) hierdie gevestigde instelling wat sy ontstaan 20 jaar gelede gehad het en tans n vaste instelling by die Grahamstad Nasionale Kunstefees is, gee aan kinders van veral die Oos-Kaap n stimulerende en opwindende blootstelling aan kuns. Baie van die kinders kom uit n agtergrond waar enige vorm van kuns heeltemal vreemd is. Entrepreneurskap en opleiding TSiBA die Tersiêre Skool in Besigheidsadministrasie, ook bekend as die entrepreneursuniversiteit van Kaapstad, is in 2004 gestig met die doel om begaafde jongmense van kleur deur middel van n B-graad in besigheidsadministrasie vir indiensneming voor REMGRO BEPERK 105 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

30 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG te berei. In 2009 het TSiBA sy bedrywighede na die Suid-Kaap uitgebrei en dit saamgevoeg met dié van die Eden-kampus naby Sedgefield n residensiële groen kollege wat op entrepreneurskap en vaardigheidsontwikkeling fokus. Shalamuka Stigting hierdie stigting is in 2006 daargestel om langtermynbefondsing, onder andere deur deelname aan SEB-transaksies, te verseker vir die hoogaangeskrewe Penreach-program, n niewinsgewende, holistiese skoolontwikkelingsprogram wat daarna streef om die vaardighede van onderwysers en die gehalte van onderwys in Mpumalanga en omliggende gebiede te verbeter. SciMathUS is in 2001 deur die Universiteit van Stellenbosch as n oorbruggingsprogram ontwikkel met die doel om hoër onderwys meer toeganklik te maak vir swart studente wat gretig is om hul studies in fisiese en toegepaste wetenskap, ingenieurswese, mediese en gesondheidswetenskappe en ekonomiese en bestuurswetenskappe voort te sit. Bergzicht Opleidingsentrum met sy basis in Stellenbosch, verskaf hierdie sentrum onderrig in werkverwante vaardighede aan ongeskoolde en werklose mense uit agtergeblewe gemeenskappe. Sy benadering is uniek deurdat dit verskeie kort-, sowel as omvattende kursusse in verskillende rigtings deur die jaar aanbied, soos tuisbestuur, bejaardesorg, spyseniering en kindersorg, kursusse wat nie een langer as drie maande duur nie. ORT-Tech het n vennootskap met Remgro aangegaan om die geletterdheid- en syfervaardighede van graad 6-leerders in twaalf skole in die Stellenbosse distrik te verbeter. Die projek is n opvolg van die ORT SEED-projek wat tussen 2008 en 2010 deur Remgro in laerskole in die groter Stellenbosch-gebied befonds is en 70 onderwysers en leerders sal hierby betrek word. Die doel van die huidige inisiatief is om die geletterdheidsvlak en syfervaardighede van elke skool met 10% te verhoog, die skole te help om die implementering van veranderinge in die nasionale kurrikulum te bestuur en om funksionele klaskamerbiblioteke in te rig. ORT-Tech is die innoverende vertakking van ORT South Africa, wat regoor die land in gebiede van uiterste armoede en agterstand werksaam is. Omgewing Stigting vir Vredesparke die stigting fasiliteer die volgende: die daarstelling van oorgrensbewarings gebiede (vredesparke) wat ekosisteme oor internasionale grense verbind, die ontwikkeling van menslike hulpbronne, die bevordering van volhoubare ekonomiese ontwikkeling, die bewaring van biodiversiteit, asook streeksvrede en -stabiliteit. Vredesparke in Suider-Afrika sluit vandag omtrent die helfte van alle geproklameerde bewaringsgebiede in die streek in (met n oppervlakte van nagenoeg km²). WWF Suid-Afrika (WWF-SA) gestig deur wyle dr Anton Rupert in 1968 as die Suider-Afrikaanse tak van die WWF, die internasionale bewaringsliggaam, speel WWF-SA vandag n belangrike bewaringsrol, beide deur bewaringsprojekte wat self onderneem word, asook die finansiering wat aan ander verskaf word om verwante bewaringswerk te doen. Gesondheidsorg Wits Donald Gordon-Mediese Sentrum (WDGMS) is die eerste private akademiese hospitaal in Suid- Afrika. Dit het tot stand gekom toe die Universiteit van die Witwatersrand die Kenridge-hospitaal in Parktown, Johannesburg met n stigterdonasie van die Donald Gordontrust gekoop het. In 2005 het die Mediclinichospitaalgroep n vennoot saam met Wits Universiteit geword en is die bestuurskontrak van die hospitaal aan eersgenoemde toegeken. WDGMS is gestig met die doel om n fasiliteit vir die opleiding van subspesialiste in die privaatsektor te skep en het homself ten doel gestel om die getalle van dié dokters in die nabye toekoms met 40% te verhoog. Stigting vir Orgaanskenkers van SA die beskikbaarheid van lewensonderhoudende organe is letterlik n saak van lewe en dood. Die afgelope 23 jaar het die stigting hom beywer om die oorgang van organe van skenker na ontvanger so glad moontlik te laat verloop. Deur vier vlugte per jaar vir die vervoer van noodsaaklike organe te borg, ondersteun Remgro hierdie humanistiese poging en word erkenning graag gegee aan die belangrike rol wat die personeel van die lugvaartmaatskappy Falconair in hierdie verband speel. Sportontwikkeling SA Gholfontwikkelingsraad (SAGOR) die hoofdoel van SAGOR is om gholf toeganklik vir alle Suid-Afrikaners te maak deur geleenthede te skep waar dit nog REMGRO BEPERK 106 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

31 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG ontbreek. Die afgelope dekade is gehalte-afrigting aan meer as jong gholfspelers uit minder gegoede gebiede verskaf met die doel om hulle in die hoofstroom van junior gholf in Suid-Afrika te bring. Tans is SAGOR in elf streke van die land bedrywig. Wes-Kaapse Krieketakademie as n katalisator vir krieketontwikkeling in die land het die Akademie van krag tot krag gegaan sedert die stigting daarvan in die 1990 s. Nasionale en provinsiale spanne wemel letterlik van spelers wat hulle talente by die Akademie geslyp het. Die provinsiale spanne van die Westelike Provinsie en die Boland het die grootste voordeel getrek uit hierdie inisiatief, wat oor die jare n onuitwisbare stempel op die loopbane van baie talentvolle spelers afgedruk het. VOLHOUBAARHEID VAN BEDRYFSFILIALE Remgro se drie bedryfsfiliale, te wete Rainbow Chicken, Tsb Sugar en Wispeco, word op n gedesentraliseerde grondslag as onafhanklike entiteite, met outonome direksies, bedryf en bestuur. Slegs opgesomde nie-finansiële inligting, wat verband hou met hul bestuurstrukture, sowel as maatskaplike en omgewingsvertonings, word in hierdie verslag verskaf, terwyl hul finansiële vertonings in meer besonderhede in die beleggingsoorsigte op bladsy 43 behandel word. Rainbow Chicken Inleiding Rainbow is n vertikaal geïntegreerde hoenderprodusent en sy besigheid sluit bekende handelsmerke soos Rainbow, Farmer Brown, Rainbow FoodSolutions, Epol, Cobb en Vector logisticsolutions in. Die maatskappy is op die JSE Beperk onder Verbruiksgoedere Voedselvervaardigers, met die aandeelkode RBW genoteer. Bestuur, risikobestuur en nakoming Rainbow se direksie bestaan uit nege nie-uitvoerende (van wie vier onafhanklik is) en twee uitvoerende direkteure. Daar moet op gelet word dat die voorsitter van die direksie, mnr Thys Visser, nie onafhanklik is nie omdat hy n direkteur van Rainbow se hoofaandeelhouer, Remgro Beperk, is. In hierdie verband het Rainbow mnr R V Smither as hoof onafhanklike direkteur op 30 Augustus 2011 aangestel om as voorsitter van vergaderings op te tree in omstandighede waar die onafhanklikheid van die huidige voorsitter bevraagteken word of gekompromitteer is. Aangesien Rainbow n genoteerde maatskappy is, moet hy aan die noteringsvereistes van die JSE en die aanbevelings van King III voldoen. In die tydperk onder oorsig het die maatskappy voortgegaan om sy bestuurs-, gerusstellings- en risikobestuurspraktyke te verbeter wat daartoe gelei het dat sekere rolle, strukture en komiteemandate gewysig is om die groep se bestuur te versterk. Rainbow se risikokomitee, wat n sub komitee van die direksie is, is verantwoordelik vir toesig oor die geskiktheid en algehele doeltreffendheid van die groep se risikobestuursfunksie en die implementering daarvan deur bestuur. Dié komitee word deur n interne ouditafdeling ondersteun wat uit n toegewyde span toepaslik gekwalifiseerde en tegnies ervare personeel bestaan. Sleutelvolhoubaarheidsgebiede Klante raak toenemend proaktief ten opsigte van kwessies soos gesondheid en veiligheid, boerderypraktyke, dierewelsyn, produkveiligheid en -etikettering. Rainbow hanteer hierdie kwessies op verskeie maniere en op die volgende bladsy is n verkorte weergawe van sy volhoubaarheidsverslag in hierdie verband. ISObestuurstelsels is oral in Rainbow geïmplementeer om aan gehaltevereistes en regulasies te voldoen. REMGRO BEPERK 107 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

32 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG BELANGHEBBENDES SE KOMMER Produkgehalte en -veiligheid Etikettering Boerderypraktyke, insluitende: Dierewelsyn Huisvesting van hoenders Voeding Dieregesondheid en -veiligheid Halaalstatus WAT ONS DOEN Aanstelling van vleisinspekteurs en prosesserings- en ingenieurspersoneel om veilige produkte te verseker wat aan bepaalde spesifikasies voldoen Aanstelling van Safety, Health, Environmental and Quality Management -spanne om verwerking, voedselveiligheid en wetlike en gehaltevoldoening deur middel van oudits te verifieer Voldoening aan ISO Voldoen aan die regulasies van die Wet op Voedingstowwe, Kosmetiekware en Ontsmettings middels (Nr. 154 van 1972) en nakoming van regulasie R146 sal in Maart 2012 voltooi wees Ondersteun die Verbruikersgoedereraad van Suid-Afrika (CGCSA) en Globale Standaarde (GS1) in die lys van alle produkte met GS1 Onderskryf die Britse Pluimveeraad se Assured Chicken Production Programme wat die hoogste standaarde vir die voeding en welsyn van pluimvee daarstel Oudits van dierewelsyn deur onafhanklike geakkrediteerde ouditeure regdeur landboudissipline om nakoming van dierewelsynvereistes te verifieer Voorraaddigtheid van hokke word bepaal deur vloerspasie van die hok en toerusting daarin Toegang tot plase word deur streng bio-sekuriteitsmaatreëls beheer Voedselgrondstowwe word beheer deur die Wet op Misstowwe, Veevoedsel, Landboumiddels en Veemiddels (Nr. 36 van 1947) Tropbehandeling word beheer deur die Wet op die Beheer van Medisyne en Verwante Stowwe (Nr. 101 van 1965) Gereelde DBV-inspeksies Hoenders word deur halaal-slagters geslag en gereelde inspeksies word deur die Suid-Afrikaanse Halaalowerheid (SANHA) en die Muslim Judicial Council (MJC) gedoen Verbruikersinsig Bemarking- en produkontwikkelingspanne verseker dat Rainbow mededingende handelsmerke teen mededingende pryse ontwikkel en bemark Mense Rainbow erken die belangrikheid van sy personeel en lê klem op die bou van n gemeenskap van geïnspireerde mense met n gemeenskaplike doel. Deur konstruktiewe erkenningsooreenkomste het Rainbow n bedingingseenheid daargestel waaraan 71% van sy personeel behoort en waardeur onderhandelings met erkende vakbonde oor salarisse en diensvoorwaardes jaarliks plaasvind. Rainbow het in 2011 n proses begin om met sy gelyke indiensnemingskomitees te beraadslaag met die oog daarop om teen 2015 n omvattende gelyke indiensnemingsplan gereed te hê waarmee die teikens van die Departement van Arbeid gehaal kan word. Op 30 Junie 2011 het 28% van Rainbow se personeel op bestuursvlak (31 Maart 2010: 27%) uit nie-blanke werknemers bestaan. Rainbow het n nasionale gesondheids- en veiligheidsbeleid wat alle bedrywe en geriewe verbind tot die daarstelling en handhawing van n gesonde en veilige werkomgewing. Die maatskappy het in 2010 n disabling incident frequency rate (DIFR) van 1.05 behaal. Die DIFR is n internasionaal aanvaarde standaard vir die meting van veiligheidsprestasie en hou verband met die aantal ongeskiktheidsvoorvalle vir elke man-ure gewerk. Die DIFR-hersiening vir 2011 is tans in proses. Rainbow se MIV/vigs-beleid dek die arbeidsmag en gee rigting aan die maatskappy se bestuur van MIV/vigs, met die klem op onderrig, portuuropvoeding, voorkoming en vrywillige berading en toetsing. Die beleid verseker ook dat geen diskriminasie in die werkplek plaasvind nie en dat werknemers wat die kliniek bywoon, dit vertroulik REMGRO BEPERK 108 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

33 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG doen. Rainbow borg ook vigsbewusmakingsdae vir die jeug om die gemeenskap ingelig te hou. Rainbow se opleidingsbesteding vir die vyftien maande tot Junie 2011 het R16 miljoen bedra teenoor R15 miljoen in die twaalf maande tot Maart BBSEB Rainbow se laaste BBSEB-verifiëringsproses is op 31 Maart 2011 deur Empowerdex gedoen en n vlak 5- bydraervlak is bereik, wat gelykstaande aan n 80%-verkrygingserkenningsvlak en n totaal van punte op die generiese telkaart is. Korporatiewe maatskaplike besteding Rainbow het die volgende twee gebiede geïdentifiseer waar hy glo dat hy met sy korporatiewe maatskaplike bestedingsbeleid n betekenisvolle en volhoubare bydrae oor die lang termyn tot agtergeblewe gemeenskappe kan maak: > Onderwys, en > Vaardigheidsontwikkeling Rainbow se maatskaplike besteding het in die vyftien maande tot Junie 2011 R4 miljoen bedra teenoor R3 miljoen in die twaalf maande tot Maart Omgewing Verwys na die omgewingsafdeling op bladsy 115 waar die omgewingspraktyke van Rainbow ook ingesluit is. Rainbow se volledige volhoubaarheidsverslag is op sy webblad by beskikbaar. Tsb Sugar Inleiding Tsb Sugar is n volfiliaal van Remgro en streef daarna om die voorste laekoste-vervaardiger en -bemarker van suiker en suikerverwante produkte in die Suider- Afrikaanse streek te wees. Die maatskappy is in 1965 gestig en besit en bedryf tans drie suikermeulens, waarvan twee in die Nkomazi-streek van Mpumalanga en een in die Pongola-streek in die noorde van KwaZulu- Natal is. Suikerprodukte word hoofsaaklik onder die bekende Selati-handelsmerk verkoop. Neweprodukte van die suikervervaardigingsproses, soos bagasse en melasse, word in die produksie van Molatek, Tsb Sugar se dierevoer-onderneming, gebruik. Die maatskappy gee ondersteuning aan meer as kommersiële en kleinboere op sowat hektaar besproeiingsgrond. In ruil hiervoor verskaf die boere ongeveer 80% van die suiker wat in die meulens verwerk word. Bestuur, risikobestuur en nakoming Die bekendstelling van King III het aan Tsb Sugar die geleentheid gebied om sy bestuurstrukture te versterk. Daar is veral gefokus op die hersiening van bestaande mandate, beleid en prosedures ten opsigte van sleutelbestuursmaatstawwe, met insluiting van, maar nie beperk nie tot die handveste en mandate van die direksie en sy subkomitees, asook die beleide ten opsigte van belanghebbendes, IT-bestuur en wetlike nakoming. Tsb Sugar se direksie bestaan tans uit elf direkteure van wie sewe nie-uitvoerend is. Vyf van die nie-uitvoerende direkteure is onafhanklik. Die direksie het drie subkomitees, te wete n oudit-en-itbestuurskomitee, n menslike hulpbronne-komitee en n risikokomitee aangestel om hulle met die uitvoering van sy pligte en verantwoordelikhede by te staan. Die ouditen-it-bestuurskomitee bestaan uit drie onafhanklike, nie-uitvoerende direkteure. Die risikokomitee bestaan uit twee onafhanklike, nie-uitvoerende direkteure en is verantwoordelik vir toesig oor die prosesse en beleid wat die uitvoerende bestuur implementeer om die integriteit en doeltreffendheid van risikobestuur te verseker. Die komitee word deur n interne ouditafdeling, bestaande uit toepaslik gekwalifiseerde en tegnies vaardige personeel, bygestaan. Sleutelvolhoubaarheidsgebiede, risiko s en geleenthede Belanghebbendes se kommer oor kwessies by Tsb Sugar het hoofsaaklik te doen met produkgehalte en voedselveiligheid, etikettering, suikerrietverskaffing, beheer oor stygende insetkoste en reaksie op moontlike ontwikkelinge in die bedryf. n Opsomming word op die volgende bladsy verskaf oor die maniere waarop Tsb Sugar hierdie kwessies aanspreek. REMGRO BEPERK 109 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

34 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG BELANGHEBBENDES SE KOMMER Produkgehalte en -veiligheid Etikettering WAT ONS DOEN Alle produksie- en verpakkingsgeriewe is onder die ISO 9001:2008 gehalte- en voedselsekerheidsbestuurstelsel gesertifiseer Verpakkingsgeriewe is ook onder die voedselsekerheidstelsels van Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP), SANS10330:2007 en PAS220 (voorvereiste programme), asook SANS1049:2011 gesertifiseer Suikerprodukte word verskaf ingevolge n Certificate of Analyses (COA) om die gehalte van produkte te sertifiseer Voldoen aan die regulasies van die Wet op Voedingstowwe, Kosmetiekware en Ontsmettings middels (Nr. 154 van 1972) Ondersteun die Verbruikersgoedereraad van Suid-Afrika (CGCSA) en die Global Food Safety Initiative (GFSI) in die lys van alle produkte met GFSI Halaalstatus Alle suiker wat vervaardig word, het halaalstatus. Inspekteurs van die Islamietse Raad van Suid-Afrika sien toe dat alle praktyke in ooreenstemming met halaalstandaarde is Kosjerstatus Suiker en alle bestanddele wat in die vervaardigings proses gebruik word, het Kashrut (kosjer)-status. Inspekteurs van die Kashrut Department of the Union of Orthodox Synagogues in Suid-Afrika sien toe dat alle praktyke in ooreenstemming met kosjer-vereistes is Suikerrietverskaffing Proaktiewe betrokkenheid by grondhervormingsprogramme om die implementering van volhoubare boerderymodelle te beïnvloed Bevorder beskikbaarheid en veiligheid van besproei ings - water Beheer van stygende insetkoste Verbeter produksie en doeltreffendhede om eenheidskoste te verminder Beveilig alternatiewe bronne van inkomste deur diversifikasie na opwekking van krag en/of etanolproduksie Reaksie ten opsigte van moontlike bedryfsontwikkeling Volgehoue deelname aan suikerbedryfstrukture Interaksie met alle belanghebbendes met betrekking tot die hersiening van die Suikerwet van 1978 om te help met die implementering van n volhoubare bedryfsmodel Mense Tsb Sugar het tans sowat werknemers op n heeltydse grondslag in diens. Die maatskappy is by twee bedingingseenhede betrokke en die vergoeding van nagenoeg 56% van die permanente arbeidsmag word deur kollektiewe ooreenkomste binne hierdie bedingingstrukture bepaal. Gelyke indiensneming by Tsb Sugar word deur n gelyke indiensnemingsforum bestuur, wat steun verleen aan gestruktureerde en gereelde deelname deur werknemerverteenwoordigers aan die proses, sowel as aan die finalisering van die arbeidsplan wat jaarliks aan die Departement van Arbeid voorgelê word. Verwys na Figuur 6 waar meer besonderhede oor die samestelling van Tsb Sugar se arbeidsmag verskaf word. Hoewel pogings aangewend word om swart verteenwoordiging op bestuursvlak in die maatskappy te verbeter, bly die algemene tekort aan gespesialiseerde vaardighede, veral ten opsigte van ingenieurswese en suikertegnologie, beperkende faktore. REMGRO BEPERK 110 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

35 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Figuur 6 SAMESTELLING VAN WERKSMAG (soos op 31 Augustus 2010) Werknemersprofiel Bestuursprofiel 13% 47% 87% 53% Wit Swart, bruin en Indiër Aangesien veiligheid n hoofstrategiese doelwit van Tsb Sugar is, beskik dit oor n formele gesondheids-enveiligheidsprogram wat op n deurlopende grondslag deur veertien gesondheids-en-veiligheidskomitees regdeur die maatskappy gemonitor word. In die tydperk onder oorsig het die maatskappy n DIFR van 0.7, teenoor 0.9 in 2010, behaal. Tsb Sugar gebruik die NBVV-stelsel om sy gesondheids- en veiligheidsprosesse te bestuur en in die jaarlikse eksterne oudit wat in Oktober 2010 gedoen is, het die maatskappy sy vyfster NBVVgradering behou. Benewens bogenoemde, bedryf Tsb Sugar drie hoofklinieke (een by elke suikermeul) en sewe satellietklinieke tot voordeel van sy werknemers. Hierdie klinieke word deur dokters, verpleegsters, en ander gekwalifiseerde mediese personeel bedien. MIV/vigs-bewusmakingsprogramme word binne Tsb Sugar bevorder en deur 54 portuurgroepopvoeders regdeur die maatskappy ondersteun. Die portuurgroepopvoeders kry formele opleiding en die doelwit vir elke opvoeder is om een opleidingsessie per maand te hou. Die maatskappy steun vrywillige berading en toetsing en die regeringsgedrewe program om anti-retrovirale middels te verskaf. Tsb Sugar se opleidings- en ontwikkelingsplan gee aandag aan gebiede soos leierskap/bestuursvaardighede, strategiese vaardighede en vermoëns, sowel as bedryfsopleiding. Die maatskappy se interne opleidingsentrum is in terme van omvang en gehaltestandaarde as n instituut vir sektorale en beroepsvoortreflikheid (ISOE) geakkrediteer. Opleidingsbesteding het in die vyftien maande tot Junie 2011 R15 miljoen teenoor R14 miljoen in die twaalf maande tot Maart 2010 bedra. BBSEB Tsb Sugar se jongste BBSEB-verifiëringsproses is in Junie 2011 deur NERA gedoen en n vlak 6-bydraersvlak is behaal, wat gelykstaande aan n 60%-verkrygings erkenningsvlak en n totaal van 49.8 punte op die generiese telkaart is. Verskeie inisiatiewe is deur die maatskappy geïmplementeer om sy BBSEBgradering te verbeter. Die doelwit is om oor die kort termyn tot n vlak 5-bydraer en oor n driejaar-tydperk tot n vlak 4-bydraer te vorder. Korporatiewe maatskaplike besteding Tsb Sugar se korporatiewe maatskaplike bestedingsprogram dek terreine soos onderwys, gesondheid, sportgeleenthede, sowel as maatskaplike opheffing in plattelandse gebiede. Volledige besonder hede oor hierdie inisiatiewe van die maatskappy is op sy webblad beskikbaar. Die maatskappy se maatskaplike besteding vir die vyftien maande tot Junie 2011 het R4 miljoen beloop teenoor R2 miljoen in die twaalf maande tot Maart Omgewing Verwys na die omgewingsafdeling op bladsy 115 waarby die omgewingspraktyke van Tsb Sugar ook ingesluit is. Vir meer besonderhede oor Tsb Sugar word u verwys na sy webblad by REMGRO BEPERK 111 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

36 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Wispeco Inleiding Wispeco is n volfiliaal van Remgro en een van Suid- Afrika se voorste aluminiumverskaffers. Sy hoofbesig heid is die vervaardiging en verspreiding van uitgedrukte aluminiumprofiele, wat hoofsaaklik deur die bou, ingenieurs- en duursame goedere-sektor gebruik word. Tans is die maatskappy die grootste verskaffer van aluminium aan die boubedryf en dit was onlangs by verskeie van die grootste infrastruktuurprojekte in Suid-Afrika betrokke, waaronder die King Shakainternasionale lughawe, die Moses Mabhida-stadion in Durban en die Koega-behoueringsdepot in die Oos- Kaap. Bestuur, risikobestuur en nakoming Wispeco se direksie bestaan tans uit vier direkteure van wie geen onafhanklik is nie. Die samestelling van die direksie voldoen dus nie aan King III se vereistes rakende onafhanklikheid nie. Remgro het twee verteenwoordigers in Wispeco se direksie en as deel van hul pligte moet hulle toesien dat gesonde bestuursen volhoubaarheidspraktyke gevolg word deur die aanvaarding en toepassing van Remgro se beleide, prosesse en prosedures. Daar moet op gelet word dat die samestelling van Wispeco se ouditkomitee ook nie aan die vereistes van die nuwe Maatskappywet en King III voldoen nie. In hierdie verband tree dit as n subkomitee van Remgro se oudit-en-risikokomitee op en rapporteer aan daardie komitee by wyse van notules van vergaderings wat in die agenda van laasgenoemde ingesluit word. Remgro se interne ouditafdeling is verantwoordelik vir alle interne ouditwerk by Wispeco en help die maatskappy se direksie sodoende om n omvattende risikobestuurstelsel in stand te hou. Sleutelvolhoubaarheidsgebiede, risiko s en geleenthede Belanghebbendes se kommer oor kwessies by Wispeco het hoofsaaklik te doen met produkgehalte en -veiligheid, grondstofverkryging en die interne vervaardiging van perspale, asook verskeie omgewingskwessies. n Opsomming van maniere waarop Wispeco hierdie sake hanteer, word op die volgende bladsy verskaf. Goedkoop invoere deur mededingers is die grootste risiko wat die langtermyn-volhoubaarheid van Wispeco raak. Wispeco gaan voort in sy poging om produksie-doeltreffendhede te verbeter ten einde hoë kliëntediensvlakke en mededingende prysstrukture te handhaaf. REMGRO BEPERK 112 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

37 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG BELANGHEBBENDES SE KOMMER Produkgehalte en -veiligheid Grondstofverkryging en interne produksie van perspale Kliëntediens Omgewingsimpak (verwys ook na die omgewingsafdeling op bladsy 115) WAT ONS DOEN Aanstelling van toegewysde gehaltebeheerders op elke produksielyn om te verseker dat produksie binne bepaalde toleransievlakke en spesifikasies geskied Maandelikse vergaderings waar gehaltetendense gemonitor en probleemgebiede geïdentifiseer en oplossings gevind word Voorkomende onderhoud op kritieke masjiene Uitpersprodukte geproduseer volgens BS-EN755, klaarprodukte volgens SANS 1796 en SANS 999 Verkryging van hoëgehalte suiwer perspale van vier toegewysde bronne oor die wêreld Metallurgiese samestelling van interne perspaal produksie gewaarborg deur monstertoetsing van elke besending voor gietproses Giet- en hittebehandelingsproses word deurgaans gemonitor om nakoming van gehaltestandaarde te verseker Ysterinhoud beheer deur vermindering van suiwer gietmetale in smelt- en gietproses In ooreenstemming met sy visie van een-dag-aflewering is die maatskappy in staat om op kort kennisgewing spaarkapasiteit en oortydskofte in alle bedryfseenhede te aktiveer om verhoogde aanvraag te hanteer Skofstelsels laat n groot mate van buigsaamheid toe ten opsigte van arbeidsbeskikbaarheid en produksievermoë Produksieskedulering maak daarvoor voorsiening dat voorkeurbestellings daagliks ingesluit kan word volgens kliënte-aanvraag Die deurlopende monitor en beheer van uitvloei by die maatskappy se anodiseer- en poeierlaagaanlegte Die deurlopende monitor van energieverbruik om maksimum doeltreffendheid te verseker en om geleenthede vir energiebesparing te identifiseer Mense Die vergoeding van personeel wat in vakunies georganiseer is, maak 79% van Wispeco se heeltydse arbeidsmag uit. Hul vergoeding word jaarliks volgens n hoofooreenkoms deur die bedingingsraad van die metaal- en ingenieursbedrywe onderhandel. Die jongste driejaar-skikkingsooreenkoms is in Julie 2011 bereik. Gelyke indiensneming word deur n gelyke indiensnemingskomitee by Wispeco bestuur, wat maandeliks vergader en bydra tot die implementering van die arbeidsplan wat jaarliks aan die Departement van Arbeid voorgelê word. Die meeste transformasiedoelwitte wat in die vorige gelyke indiensnemingsplan in die vooruitsig gestel is, is behaal. n Senior bestuurder het die verantwoordelikheid om Wispeco se transformasieproses te bestuur. Verwys na Figuur 7 waar meer besonderhede oor die samestelling van Wispeco se arbeidsmag verskaf word. Wispeco se bestuur erken sy verantwoordelikheid ten opsigte van gesondheids- en veiligheidsaspekte, asook die daarstelling van n gunstige werkomgewing vir personeel. In hierdie verband het Wispeco n toegewysde veiligheidsbeampte wat vir die bestuur van die maatskappy se gesondheids- en veiligheidsprogram verantwoordelik is. Elke perseel het ook n veiligheidsverteenwoordiger wat maandelikse inspeksies doen. In die twaalf maande tot 30 Junie 2011 het Wispeco n trotse veiligheidsrekord van slegs veertien gevalle wat ingevolge die Wet op Vergoeding vir Beroepsbeserings en -siektes gerapporteer is. Die maatskappy het n onafhanklike konsultant aangestel om sy gesondheids- en veiligheidsprosesse te help bestuur. Fabriekoudits sluit sake soos geraas, stofmetings en die dra van beskermende klere in. Die volgende gesondheids- en veiligheidsoudit word in September 2011 gedoen. REMGRO BEPERK 113 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

38 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG Bewusmaking ten opsigte van MIV/vigs geskied hoofsaaklik deur opleidingsprogramme, wat deur sewentien portuurgroepopvoeders by Wispeco se hoofkantoor ondersteun word. Die portuurgroepopvoeders verskaf informele steun en leiding aan geaffekteerde personeel en hul gesinne. Die maatskappy ondersteun ook die regeringgedrewe program om anti-retrovirale middels aan die gemeenskap te verskaf en dra sorg dat die MIVstatus van alle werknemers vertroulik hanteer word. n Aktiewe opleidingskomitee by Wispeco het die verantwoordelikheid om die opleidingsbehoefte van personeel te identifiseer en opleidingsprogramme te ontwikkel wat werknemers in staat sal stel om die vereiste vaardighede te ontwikkel en te handhaaf, sodat die maatskappy sy mededingende posisie in die mark kan behou. Hierdie inisiatiewe sluit formele opleidingsprogramme in die vorm van leerlingskappe vir leierskapsontwikkeling, sowel as tegniese opleiding in vorm van vakleerlingskappe in. Die afgelope jaar het sewe eerstelyn-bestuurders n bestuursertifikaat (NKR-vlak 3) verwerf, terwyl twee vakleerlinge hul masjienmonteurskwalifikasie voltooi het. Die maatskappy het ook n trotse opleidingsrekord ten opsigte van gestremdes en die afgelope vyf jaar is formele opleiding aan dowes verskaf. In hierdie verband het n groep van twaalf swart mans en vroue n aluminium-vervaardigingsleerlingskap in 2011 voltooi. Opleidingsbesteding vir die vyftien maande tot Junie 2011 het R6 miljoen bedra teenoor R3 miljoen in die twaalf maande tot Maart Figuur 7 SAMESTELLING VAN ARBEIDSMAG (soos op 31 Augustus 2010) Werknemersprofiel Bestuursprofiel 12% 28% 88% 72% Wit Swart, bruin en Indiër BBSEB Wispeco se jongste BBSEB-verifiëringsproses is in Maart 2011 deur BEEScore voltooi en n vlak 5- bydraervlak is behaal, wat gelykstaande aan n 80%- verkrygingserkenningsvlak en n telling van punte op die generiese telkaart is. Die maatskappy is ook as n waardetoevoegingsverskaffer gesertifiseer. Wispeco is besonder trots daarop dat hy, soos met die vorige verifikasie, in drie kategorieë, te wete vaardigheids-, ondernemings- en sosio-ekonomiese ontwikkeling, die maksimum aantal punte behaal het. Die vaardigheidsontwikkelingskategorie beoordeel die mate waarin die werkgewer inisiatiewe onderneem het om die vaardighede van swart werknemers te ontwikkel. Verskeie inisiatiewe is deur die maatskappy geloods om sy BBSEB-gradering oor die medium termyn te verbeter. Korporatiewe maatskaplike besteding Wispeco se korporatiewe maatskaplike bestedingsprogram behels hoofsaaklik opleidings programme vir die vervaardiging en installering van produkte vir die boubedryf. Hierdie praktiese opleiding word deur ervare opleiers by tegniese opleidingsentra in Kaapstad, Durban en die maatskappy se hoofkantoor in Johannesburg gefasiliteer. Die afgelope jaar is meer as 600 mense opgelei teen n koste van sowat R0.8 miljoen vir Wispeco. Omgewing Verwys na die omgewingsafdeling op bladsy 115 waarby die omgewingspraktyke van Wispeco ook ingesluit is. Vir meer besonderhede oor Wispeco verwys ons u na die webblad by REMGRO BEPERK 114 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

39 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG OMGEWING Onder leiding van sy omgewingsbestuursbeleid (die beleid) en die rapporteringsaanwysers van die Global Reporting Initiative (GRI) G3, doen Remgro sy verbintenis gestand om die uitwerking van sy eie bedrywighede, en dié van sy filiale, op die natuurlike omgewing tot n minimum te beperk. Die beleid verbind Remgro, insluitende Remgro Bestuursdienste Beperk (RBD sy dienstemaatskappy), Rainbow Chicken, Tsb Sugar en Wispeco, daartoe om n waardevennoot vir alle belanghebbendes, asook die natuur, te wees. Om dit te bewerkstellig, streef Remgro daarna om voortdurend sy omgewingsvertoning teenoor gestelde doelwitte te verbeter; te voldoen aan alle relevante wetgewing; en om werknemers in goeie omgewingspraktyke te onderrig. Hierdie beginsels word hoofsaaklik bepaal deur te fokus op sleutelgebiede van omgewingsimpak waaroor Remgro beheer het. Die Remgro-direksie is in die finale instansie verantwoordelik vir die implementering van die beleid, maar het hierdie verantwoordelikheid na die risiko-en-it-bestuurskomitee gedelegeer, wat moet toesien dat die omgewingsprosedures wat RBD implementeer en handhaaf, hersien en goedgekeur word. Sover dit Rainbow Chicken, Tsb Sugar en Wispeco betref, is dit die verantwoordelikheid van Remgro se verteenwoordigers in daardie direksies om die nodige gerusstelling ten opsigte van die doeltreffendheid van die onderskeie maatskappye se omgewingsbestuursprosesse te verkry. Fokus op koolstofuitlatings Klimaatsverandering en mensgemaakte kweekhuisgasse het die klem internasionaal en plaaslik op maatskappye se koolstofuitlatings laat val. Remgro het hierop gereageer deur in ooreenstemming met die Kweekhuisgasprotokol (GHG) sy uitlatings oor die laaste vier jaar na te spoor en op n jaarlikse grondslag aan die beleggersgedrewe Koolstofopenbaarmakingsprojek deel te neem. Die projek, waarvolgens JSEgenoteerde maatskappye beoordeel word, is in 2007 in vennootskap met die Nasionale Besigheidsinisiatief in Suid-Afrika geloods. Uit erkenning vir hierdie pogings is Remgro in 2010 gesamentlik sesde op die leierskapsindeks van die Suid- Afrikaanse Koolstofopenbaarmakingsprojek geplaas, terwyl Rainbow Chicken die sewende plek beklee het. Volgens die GHG-protokol kan uitlatings in die volgende kategorieë ontleed word: > Vlak 1-uitlatings direkte uitlatings deur toerusting in Remgro se besit, bv. die fabrieke van Rainbow Chicken, Tsb Sugar en Wispeco > Vlak 2-uitlatings indirekte uitlatings deur die gebruik van elektrisiteit > Vlak 3-uitlatings indirekte uitlatings deur derdeparty-verskaffers (lugvervoer, motorhuur, hotelverblyf, derdeparty-vervoer, kantoorpapier) > Nie-Kyoto Protokol GHG-uitlatings, bv. freon wat in lugversorgings- en verkoelingstoerusting gebruik word Verwys na Figuur 8 vir n ontleding van Remgro se GHG-uitlatings per kategorie, uitgedruk in tonnemaat koolstofdioksied-ekwivalent (tco 2 e). Remgro se vlak 1- en 2-uitlatings het met 4.6% in 2011 verminder vergeleke met 2010, en daar was n 7.8%-afname in die vlak 1- en 2-uitlatings per heeltydse werknemer. Die dalings was hoofsaaklik die gevolg van energiedoeltreffendheidinisiatiewe by Rainbow Chicken en Wispeco. Figuur 8 REMGRO SE GHG-UITLATINGS (TC0 2 E) % 44% 1% 1% 7% 44% 4% 51% Vlak 1-uitlatings Vlak 2-uitlatings Vlak 3-uitlatings Nie-Kyoto GHG-uitlatings REMGRO BEPERK 115 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

40 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG TOTALE KOOLSTOFUITLATINGS PER FILIAALMAATSKAPPY Rainbow* Chicken Tsb Sugar Wispeco RMS Totaal 2010 (tco 2 e) (tco 2 e) * n 74%-filiaal van Remgro Langtermynprojekte word tans deur Tsb Sugar en Rainbow Chicken onderneem met die oog op die koolstofkredietpotensiaal om hernieubare elektrisiteit uit onderskeidelik bagasse en hoendermis op te wek. Beide projekte is in n aanvangstadium, waar tegniese uitvoerbaarheidstudies gedoen word. Indien dit n werklikheid word, sal dit n betekenisvolle inkomstebron vir Remgro beteken. Fokus op energie Buiten dat dit n belangrike bydraer tot Remgro se koolstofvoetspoor is, verskaf stygende kommoditeitspryse n sterk finansiële aansporing om energieverbruik te verminder. Alle filiale het die afgelope jaar energiebesparende inisiatiewe van stapel laat loop, met Rainbow Chicken wat homself die teiken gestel het om die gebruik van elektrisiteit met 5% en dié van steenkool met 10% op n jaargrondslag te verminder. Om hierdie teikens te haal, het Rainbow Chicken beide die isolering in sy pluimveehokke en in die ontwerp van aanlegverkoelingsgeriewe verbeter; nuwe energiebesparende LED-beligting in uitgesoekte pluimveehokke aangebring en verkoelingsverlies- en hitteherwinningsprosesse by sy Hammarsdale- en Worcester-aanlegte geïnstalleer, waardeur die steenkoolverbruik in die stoomketels verminder is. Wispeco het ook herontwerpte LED-beligting in sy fabrieke en kantore geïnstalleer, terwyl energiebesparende stort koppe op die produksiebane en toerusting om kragverbruik te verminder by sy Parowaanleg in Kaapstad aangebring is. Fokus op water Remgro se fokus op water vind hoofsaaklik by Rainbow Chicken plaas, waar n verbruik van 13 liter drinkwater per hoender as teiken vir aanlegte gestel is. Die gehalte en beskikbaarheid van water is n belangrike risiko vir al Remgro se bedrywighede en sal ook met die verloop van tyd groter koste meebring. Met die oog op hierdie toekomstige onsekerhede beoog Remgro om n groepwye waterbestuurstrategie te ontwikkel. Fokus op omgewingsverantwoordelike produkte Remgro se filiale is bewus van die skaarste van hulpbronne en afvalverminderingspraktyke word deur hulle geïmplementeer, terwyl herwonne materiaal, waar moontlik, gebruik word. In hierdie opsig gebruik Wispeco se aluminiumvervaardigingsprosesse 69% herwonne aluminium uit verbruikersprodukte en verwerkte afval. Rainbow Chicken het die lengte van sy voorafgevormde sakke met 20 mm verminder, oorgroot verpakkings verklein, terwyl die gebruik van alle karton in die vervoer van grondstowwe tussen aanlegte uitgeskakel is, met n gevolglike vermindering in interprosesseringsverpakking en gepaardgaande afvalmateriaal. Nakoming In die tydperk onder oorsig was daar geen wesentlike nie-nakoming ten opsigte van enige omgewingswette, regulasies, aanvaarde standaarde of kodes van toepassing op die groep nie, en geen noemenswaardige boetes is ook gehef nie. Tsb Sugar gebruik steeds hernieubare energie wat deur die verbranding van bagasse, n byproduk van die suikervervaardigingsproses, gegenereer word. Oortollige elektrisiteit van hierdie proses word terugverskaf in die Suid-Afrikaanse elektrisiteitsnetwerk. REMGRO BEPERK 116 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

41 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG GRI-AANWYSERTABEL* Aanwyser en beskrywing Eenhede Uitlatings, uitvloeie en afval Totale direkte en indirekte GHG-uitlatings Vlak 1 Direkte uitlatings tco 2 e Vlak 2 Indirekte uitlatings tco 2 e Vlak 3 Indirekte uitlatings tco 2 e Ander relevante indirekte GHG-uitlatings tco 2 e Energie Direkte energieverbruik by primêre energiebron Brandstof kiloliter Diesel kiloliter Lugvaartbrandstof kiloliter Natuurlike gas m 3 Vloeibare petroleum gas kiloliter Steenkool ton Indirekte energieverbruik by primêre bron Elektrisiteit kwh Water Totale water onttrek by bron kiloliter Totale volume water herwin en hergebruik kiloliter * Die syfers waarna hierbo verwys word, sluit Rainbow Chicken, Tsb Sugar, Wispeco en RBD in en dek die twaalfmaande-tydperke geëindig 31 Maart 2010 en 31 Maart REMGRO BEPERK 117 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG

42 VOLHOUBARE ONTWIKKELINGSVERSLAG MILLENNIA PARK REMGRO SE NUWE GROEN HOOFKANTOOR In ooreenstemming met sy omgewingsverbintenis het Remgro opdrag gegee dat Millenniapark, n bestaande kantoorgebou in Stellenbosch, volgens die maatstawwe van die Groen Geboueraad van Suid-Afrika (GBCSA) opgeknap word. Die doel is om n minimum vier-ster-gradering (uit n moontlike 6) te verkry, asook die eerste sertifisering van n opgeknapte gebou in Suid-Afrika (in teenstelling met n nuwe gebou) deur die GBCSA. Groen geboue gebruik ontwerpe, materiaal en tegnologie om die gebruik van kritieke hulpbronne soos energie, water, afvalstowwe en selfs pendel te verminder. Natuurlike lig, die sirkulering van vars lug en energiedoel treffende lugversorging en beligting dra alles by om elektrisiteitsverbruik met soveel as 30% te verminder. Nie-toksiese stowwe en verf met lae VOC-vlakke word gebruik, terwyl materiaal sover moontlik herwin word. Waterintervensies sluit doeltreffende loodgieterswerk in, die benutting van reënwater, asook waterherwinning, waardeur n besparing van tussen 35% en 50% bewerkstellig kan word. Afvalstowwe kan met 50% en 90% en koolstofdioksieduitlatings met tussen 35% en 50% in groen geboue verminder word. TERUGVOER Ons verwelkom enige terugvoer oor Remgro se volhoubare ontwikkelingspraktyke, asook oor hierdie verslag. Skakel asseblief in dié verband: Die maatskappysekretaris Mariza Lubbe Tel: +27(0) Faks: +27(0) E-pos: ml@remgro.com Posadres: Posbus 456, Stellenbosch 7599 REMGRO BEPERK 118 GEÏNTEGREERDE JAARVERSLAG