Samkeppnishæfni þjóða

Transcription

1 Mynd frá Harvard: Fólk af ýmsu þjóðerni sem kennir MOC - Samkeppnishæfni Samkeppnishæfni þjóða Runólfur Smári Steinþórsson, prófessor Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Rannsóknarmiðstöð stefnu og samkeppnishæfni

2 While some countries will most probably get through the crisis relatively well, the Baltic States and Iceland the symbols of high growth on Top of Europe are battling with severe problems.... Although the fundamental competitiveness of the region has not changed substantially, Christian Ketels concludes that the crisis has changed the perceptions as well as the actual conditions Úr formála að State of the Region Report GRUNDVALLARATRIÐIN Í SAMKEPPNISHÆFNI...?

3 Hagsæld á Íslandi (2007) -í samanburði... Mynd úr námskeiðinu Samkeppnishæfni Microeconomics of Competitiveness. Höfundur: Prófessor Michael E. Porter

4 Samkeppnishæfni Íslands hver er staðan nú...?? Mynd úr námskeiðinu Samkeppnishæfni Microeconomics of Competitiveness. Höfundur: Prófessor Michael E. Porter

5 Samkeppnishæfni Íslands hvað þarf til...?? Mynd úr námskeiðinu Samkeppnishæfni Microeconomics of Competitiveness. Höfundur: Prófessor Michael E. Porter

6 Samkeppnishæfni hver er kjarni málsins (1) Samkeppnishæfni tiltekinnar þjóðar í samanburði við aðrar þjóðir ræðst af því hversu mikil verðmæti þjóðin hefur tækifæri til að framleiða úr auðlindum sínum... Því fleiri tækifæri sem bjóðast og því meiri geta sem er til verðmætasköpunar því samkeppnishæfari verður þjóðin... Samkeppnishæfniendurspeglarþannig getu þjóðarinnar og framleiðnina við að skapa verðmæti úr auðlindum sínum: Auðlindir manna fólkið okkar menntun þess og reynsla... Auðlindir náttúru sjórinn, landið, loftið, fjöllin, vötnin, jarðhitinn... Auðlindir fjármuna fastafjármunir og lausafjármunir... Auðlindir þekkingar einkaleyfi, auðkenni, tengsl, skipulag, stjórnun.. 6

7 Samkeppnishæfni hver er kjarni málsins (2) Samkeppnishæfni þjóðar tækifærin og getan til verðmætasköpunar segir fyrir um lífskjörin... Því er haldið fram að það sé ekki aðalmálið þegar kemur að samkeppnishæfni þjóðar hvaða starfsemi það er sem þjóðin byggir verðmætasköpun sína á heldur hvernig þjóðin ber sig að við verðmætasköpunina... Það er jafnframt undirstrikað að öll starfsemi á vegum viðkomandi þjóðar skiptir máli fyrir samkeppnishæfnina allt atvinnulífið ekki bara útflutningsgreinarnar, þótt þær séu afar mikilvægar... Þjóðir keppa um að bjóða upp á stað og skapa umgjörð fyrir verðmætasköpun... 7

8 Samkeppnishæfni ræðst af mörgum þáttum... Mynd úr námskeiðinu Samkeppnishæfni Microeconomics of Competitiveness. Höfundur: Prófessor Michael E. Porter

9 Samkeppnishæfni hver er kjarni málsins (3) Allir geirar samfélagsins skipta máli þegar kemur að samkeppnishæfni, en aðilar innan geiranna hafa mismunandi hlutverki að gegna... Það er árangursríkast að allir og allar einingar í samfélaginu séu virkar, eftir atvikum í samspili og samkeppni í umgjörð sem er traust og stöndug... Stjórnvöld sjá um umgjörðina og ýmsar stofnanir, en einstaklingar, félög og fyrirtæki þurfa að leiða verðmætasköpunina... Samkeppnishæfni þjóðar ræðst af svigrúmi og getu einstaklinga, fyrirtækja og þeirra stofnana sem koma beint að verðmætasköpuninni... 9

10 Samkeppnishæfni hver er kjarni málsins (4) Fyrirtækin framleiðslufyrirtæki og þjónustufyrirtæki eru grunneiningar þegar kemur að verðmætasköpun... Forsenda fyrir tilvist fyrirtækis er að það sé þörf fyrir vörur og þjónustu fyrirtækisins, að það sé tækifæri til að veita viðskiptavini ávinning... Mikilvægur hvati fyrir hagkvæmni, nýsköpun og árangur í bráð og lengd er að fyrirtæki búi við samkeppniog umgjörð sem gerir kröfur til fyrirtækjanna... 10

11 Samkeppnishæfni hver er kjarni málsins (5) Þannig þurfa fyrirtæki að ná utan um lykilárangursþættina í atvinnugreininni og vinna stefnumiðað að því að ná samkeppnisforskoti, annars vegar, og fyrirtækjaforskoti, hins vegar... Auk samkeppninnar sem brýnir fyrirtækin áfram, er mikilvægt fyrir þau og aðrar stofnanir samfélagsins að þróa og efla virka klasa sem efla getu fyrirtækjanna og ýta undir samkeppnishæfni þjóðarinnar... 11

12 Allir geirar samfélagsins skipta máli, en... Það má ná utan um og skilja stöðuna betur með demanti Porters og klasa greiningu Það er mikilvægt að hafa í huga að Ísland fellur undir: Innovation Driven Economy...aðilarinnan þeirra og á milli þeirra gegna mismunandi hlutverki......því betur sem aðilar rækja hlutverk sitt, því...

13 Iceland drops six places to 26th position, mainly because of a sharp deterioration in the macroeconomic environment (from 56th to 119th) and a much poorer assessment of the country s financial market sophistication (from 20th to 85th). Nevertheless, the sound competitiveness fundamentals displayed by the country in key areas will,itis hoped,ease therecovery and allow the Icelandic economy to bounce back more rapidly. Úr samantekt í The Global Competitiveness Report SAMKEPPNISHÆFNI SAMANBURÐUR Á MILLI ÞJÓÐA...?

14 Dragbítará samkeppnishæfniíslands*? Ísland : 20 sæti af 134 Ísland : 26sæti af 133 Ísland : 36 af 110 atriðum Grunnstoðir: 2 af 19 Innviðir: 2 af 7 Efnahagsskilyrði: 4 af 5 Heilsa/grunnmenntun: 2 af 11 Æðri menntun: 1 af 8 Skilvirkni vörumarkaðar: 8 af 15 Skilvirkni vinnumarkaðar: 4 af 10 Virkni fjármálamarkaðar: 5 af 9 Tæknileg geta: 1 af 8 Markaður stærð: 2 af 2 Virkni viðskiptalífsins: 4 af 9 Nýsköpun: 1 af 7 * Skv. skýrslum WEF Ísland : 40 af 110 atriðum Grunnstoðir: 3 af 19 Innviðir: 2 af 7 Efnahagsskilyrði: 5 af 5 Heilsa/grunnmenntun: 2 af 11 Æðri menntun: 0 af 8 Skilvirkni vörumarkaðar: 8 af 15 Skilvirkni vinnumarkaðar: 2 af 10 Virkni fjármálamarkaðar: 9 af 9 Tæknileg geta: 2 af 8 Markaður stærð: 2 af 2 Virkni viðskiptalífsins: 5 af 9 Nýsköpun: 0 af 7

15 Samkeppnishæfni hvað er til ráða...? Á vegum sóknaráætlunar hefur mörgu verið ýtt af stað......ýmsir aðilar eru að stíga einhver skref... Sérfræðihópar og aðrir aðilar hafa unnið að því að skoða þessi mál og haft flokkun WorldEconomicForum í stoðir sem útgangspunkt í vinnunni... Forsvarsmenn og fulltrúar þessara hópa munu hér á eftir kynna niðurstöður þeirrar vinnu... Það þarf að fylgja þessari vinnu eftir og nýta þá þekkingu og þær aðstæður sem eru þegar til staðar hér á landi til að sinna þessu... Það er líka mikilvægt að læra af því hvernig í nágrannalöndunum er unnið að framþróun og eflingu samkeppnishæfni... 15

16 Denmark s prosperity is based on openness to the rest of the world and globalisationstill offers a huge untapped potential for prosperity. The Competitiveness Report takes stock of all factors that are crucial to Denmark s competitiveness and thus long-term growth and prosperity. The stronger the foundation, the easier it will be for Denmark to weather the crisis and emerge ready to prosper again. Úr inngangi Denmark in the Global Economy SAMKEPPNISHÆFNI HVAÐ GERA AÐRAR ÞJÓÐIR...?

17 Hvað er í samkeppnishæfniskýrslu Dana... Mynd úr samkeppnishæfni skýrslu Dana: Denmark in the Global Economy, Danish Ministry of Economic and Buisiness Affairs, 2009

18 Hvað er í samkeppnishæfniskýrslu Dana... Mynd úr samkeppnishæfni skýrslu Dana: Denmark in the Global Economy, Danish Ministry of Economic and Buisiness Affairs, 2009

19 Hvert stefnir Ísland nú? Íslenska efnahagsundrið byggðist á þremur meginstoðum: Umbótum innanlands sem stuðluðu að góðu rekstarumhverfi fyrirtækja, alþjóðavæðingufjármagns og viðskipta, og greiðum aðgangi að ódýru lánsfé erlendis. Af þessum þremur stoðum hefur sú þriðja horfið alveg af sjónarsviðinu að sinni. Önnur stoðin er ennþá til staðar en henni er nú ógnað af aukinni tilhneigingu til verndarstefnu um allan heim. Fyrsta stoðin er hins vegar alfarið í höndum Íslendinga. Úr greininni QuoVadis Hvert stefnir þú Ísland?, eftir Michael Porter og Christian Ketels, birt í Fréttablaðinu 6. nóvember SAMKEPPNISHÆFNI ÍSLANDS HVAÐ NÚ...?

20 Það þarf að hafa bæði fókusog yfirsýn...! Svigrúm til athafna Framboð Tækni Samfélag / Stjórnvöld Atvinnulíf Eftirspurn Fólk Viðskiptahugmyndir Aðföng Fyrirtæki Verðmætasköpun Ávinningur Þekking Hagsældarhringrásin Líkanið var sett saman af Runólfi Smára Steinþórssyni. Fyrsta útgáfa var kynnt á Ráðstefnu í félagsvísindum sem haldin var 3. desember Hér er myndin útfærð nánar. Samkeppni Hagsæld / Velferð Mögulegur stuðningur og samvirkni Þjónusta

21 Það þarf samhliða að fara gagnrýnið yfir...! Svigrúm til athafna Framboð Tækni Viðskiptahugmyndir Aðföng Þekking Hagsældarhringrásin Líkanið var sett saman af Runólfi Smára Steinþórssyni. Fyrsta útgáfa var kynnt á Ráðstefnu í félagsvísindum sem haldin var 3. desember Hér er myndin útfærð nánar. Hugarfarið Samfélag / Stjórnvöld Atvinnulíf Þjóðmenninguna Fyrirtæki Samkeppnishæfnina Samkeppni Hagsæld / Velferð Endurreisnarstarfið Mögulegur stuðningur og samvirkni Eftirspurn Fólk Verðmætasköpun Ávinningur Þjónusta