Mælitæki fyrir færni í alþjóðavæðingu: Ávinningur og gagnsemi við stjórnun
|
|
- Dwain Williams
- 6 years ago
- Views:
Transcription
1 Mælitæki fyrir færni í alþjóðavæðingu: Ávinningur og gagnsemi við stjórnun Guðjón Helgi Egilsson Gunnar Óskarsson Ritstjórar: Lára Jóhannsdóttir Snjólfur Ólafsson Sveinn Agnarsson Vorráðstefna Viðskiptafræðistofnunar Háskóla Íslands: Erindi flutt á ráðstefnu í apríl 2016 Ritrýnd grein Reykjavík: Viðskiptafræðistofnun Háskóla Íslands ISSN ISBN
2 6 MÆLITÆKI FYRIR FÆRNI Í ALÞJÓÐAVÆÐINGU: ÁVINNINGUR OG GAGNSEMI VIÐ STJÓRNUN Guðjón Helgi Egilsson, MS nemandi, Háskóli Íslands Gunnar Óskarsson, lektor, Háskóli Íslands SAMANTEKT Íslenskur efnahagur byggir að verulegu leyti á árangri íslenskra fyrirtækja á erlendum mörkuðum. Þrátt fyrir mikinn vöxt og umfang ferðaiðnaðarins, sem er einn mesti vaxtarbroddur í útflutningi Íslendinga um þessar mundir, gefur hann ekki sambærilegan arð og hátæknigreinar eða aðrar atvinnugreinar sem byggja fyrst og fremst á því að nýta þekkingu. Fyrir utan möguleika á hárri arðsemi, skapar árangur fyrirtækja sem byggja á þekkingu atvinnutækifæri fyrir fólk með sértæka menntun og gegnir mikilvægu hlutverki í alþjóðavæðingu. Það er því brýnt að byggja upp þekkingariðnað og finna markaði erlendis fyrir þær vörur og þjónustu sem hann skapar, en okkar eigin markaður er einfaldlega of lítill. Þetta er krefjandi verkefni sem auk nýsköpunar byggir á því að fyrirtæki búi yfir færni til að nýta tækifæri á erlendum mörkuðum á skjótan og markvissan hátt. Í þessu samhengi er rétt að hafa í huga að einungis næst góður árangur í hluta þeirra markaðstækifæra sem fyrirtæki reyna að nýta sér. Ástæðurnar geta verið margvíslegar; mikil eða óvænt samkeppni, ekki nægjanleg þekking á markaðsaðstæðum eða að fyrirtækið búi einfaldlega ekki yfir nægjanlegri færni til að sækja á erlenda markaði. Eitt af því sem væri gagnlegt fyrir stjórnendur að hafa til stuðnings ákvarðanatöku er að geta mælt og fylgst með þróun á færni fyrirtækisins til að alþjóðavæðast. Í þessari grein er stuðst við fyrri rannsóknir og sett fram drög að líkani sem styðjast mætti við til að þróa mælitæki sem stjórnendur geta nýtt til að mæla færni fyrirtækja í alþjóðavæðingu. ÁVINNINGUR OG MIKILVÆGI MÆLINGA Stöðugt eru að opnast nýir markaðir erlendis sem íslensk fyrirtæki og reyndar einnig erlendir samkeppnisaðilar þeirra hafa áhuga á að nýta sér. Má í þessu sambandi nefna mikinn vöxt svokallaðra nýmarkaða (e. emerging markets), svo sem í Kína, Indlandi og víðar þar sem kaupgeta og efnahagur vex mun hraðar en í vestrænum ríkjum (Jones, 2012). Hvort sem um er að ræða vestræn ríki eða nýmarkaði, ræðst árangur fyrirtækja að töluverðu leyti af því hversu skjót og árangursrík sókn þeirra er inn á þessa markaði. Það er að öllu jöfnu mjög kostnaðarsamt að sækja á erlenda markaði og engan veginn sjálfgefið að fyrirtæki nái tilætluðum árangri. Til að vel takist til þurfa fyrirtæki að þekkja vel til markaðsaðstæðna, kunna leikreglurnar á hverjum markaði og síðast en ekki síst ná haldbærum samkeppnisyfirburðum. Eitt af því sem er mikilvægt áður en lagt er upp í þá vegferð að nýta tækifæri á erlendum markaði er að stjórnendur séu sem best meðvitaðir um færni fyrirtækisins til að alþjóðavæðast; að öðrum kosti er hætta á því að samkeppnisaðilar sem búa yfir meiri færni í alþjóðavæðingu grípi viðskiptahugmyndina. Slík færni tekur meðal annars til alþjóðlega reynslu stjórnenda, aðgangi að fjármagni, reynslu og þekkingu af alþjóðaviðskiptum, þekkingu á lögum og reglugerðum og getu til að takast á við ýmis flókin viðfangsefni sem tengjast alþjóðaviðskiptum (Coeurderoy & Murray, 2008; Hilmersson & Johanson, 2016). Ef færnin dugir ekki, gæti verið vænlegra að fresta inngöngu á markaðinn, finna út á hvaða sviðum fyrirtækið þarf að
3 bæta sig og vinna í því áður en lengra er haldið (Solberg, 1997). Í þessu samhengi er áhugavert að hafa í huga þekkta setningu Peters Druckers frá því um 1990, "ef ekki er hægt að mæla, þá er ekki hægt að stjórna". Í þessari grein eru dregnar saman fræðigreinar og upplýsingar um mælitæki til að mæla árangur og færni í alþjóðavæðingu og hvernig stjórnendur geta nýtt sér þau til að taka ákvarðanir. Í skýrslu sem McKinsey gerði um Ísland 2012 (McKinsey, 2012) kemur fram að tvöfalda þurfi útflutning okkar frá 2011 til 2030 til að ná þeim hagvexti sem gengið er út frá í skýrslunni. Þrátt fyrir að mestur hluti útflutningstekna komi frá atvinnugreinum sem byggja á eða nýta náttúruauðlindir okkar og að þær komi áfram til með að gegna mikilvægu hlutverki, búa þær yfir takmörkunum. Af þeirri ástæðu þarf mestur hluti aukningar á útflutningsgekjum að koma frá öðrum útflutningsgreinum. Samkvæmt The Global Competitiveness Report (Sala-i-Martín, 2015) er menntun einn af þeim þáttum sem hafa áhrif á samkeppnishæfni þjóða og því mikilvægt að skapa tækifæri til að nýta hana. Menntun er einkum og sér í lagi mikilvæg í tæknigreinum, en einnig í vaxandi mæli í ýmsum þjónustugreinum, svo sem þróun og framleiðslu á hugbúnaði, heilbrigðisþjónustu, á vissum sviðum í ferðaiðnaði og afþreygingariðnaði (OECD., 2006). Ljóst er að mikill hluti þeirra starfskrafta sem þörf er á í framtíðinni er á sviði þekkingariðnaðar. Jafnframt eru færð rök fyrir því í skýrslunni að forsenda þess að unnt verði að mæta þessum kröfum sé sú að útflutningsaukningin byggi á nýsköpun og á sviðum þar sem líklegt er að við getum náð haldbærum samkeppnisyfirburðum. Ástæður þess eru meðal annars takmarkaðir vaxtarmöguleikar í mörgum af okkar helstu atvinnugreinum, svo sem fiskiðnaði, orkufrekum iðnaði og ferðaiðnaði, þar sem auðlindirnar eru ekki óþrjótandi. Þó svo að þetta verkefni virðist við fyrstu sýn töluvert krefjandi, væri þetta ekki í fyrsta sinn sem við næðum viðlíka árangri. Ef einungis eru tekin tíu þekkt fyrirtæki sem eiga uppruna sinn á Íslandi kemur í ljós að samanlögð velta þeirra er um milljarðar króna, eða um 50% meira en verg landsframleiðsla okkar og um 98% af sölu þeirra á uppruna sinn fyrir utan Ísland (tafla 1). Þar sem flest þessara fyrirtækja eru frekar ung má segja að við þurfum einungis að endurtaka leikinn og ná sambærilegum árangri og þau hafa náð til að standast ofangreindar kröfur. Á hinn bóginn má til sanns vegar færa að samkeppni á erlendum mörkuðum hafi harðnað og líftími á vörum og þjónustu sé stöðugt styttri. Það er því mikilvægt að markaðir sem farið er inn á séu valdir gaumgæfilega og með því markmiði að við getum viðhaldið samkeppnisstöðu okkar á þeim. 7 Tafla 1: Velta nokkurra þekktra íslenskra útflutningsfyrirtækja Fyrirtæki 1 Milljarðar 3 tekjur erl. 3 fj. stm. 3 Actavis ,50% Icelandic ,90% Promens ,00% Icelandair ,00% Marel ,79% Össur 72 99,60% Samskip 68 77,00% Eimskip 64 83,00% Samherji 17 80,00% 830 CCP 10 99,60% ,60% ) Úrtak af íslenskum alþjóðafyrirtækjum með starfsstöðvar erlendis 2) Ath! ekki lengur skráð á Íslandi 3) Byggt á ársreikningum 2014 eftir því sem unnt var. Hlutfall erlendis áætlað í einstaka tilfellum
4 ÁVINNINGUR OG MIKILVÆGI MÆLINGA 8 Með vísan í áðurnefnda kennisetningu Peter Druckers, er ekki hægt að stjórna öðru en því sem hægt er að mæla. Á undanförnum árum hafa fjölmörg fyrirtæki verið að hampa því í auglýsingum að þau séu "framúrskarandi fyrirtæki", en lista yfir slík fyrirtæki væri ekki hægt að taka saman nema á grundvelli mælinga (CreditInfo, 2016). Listinn sem unninn er af Creditinfo byggir á því að fyrirtækin hafi skilað rekstrarhagnaði þrjú ár í röð, eignir séu metnar á að minnsta kosti 80 milljónir króna og eiginfjárhlutfall 20% eða hærra. Listinn hefur verið birtur frá 2010 og hefur fyrirtækjum fjölgað úr 178 í 682 frá þeim tíma. Fyrirtæki gætu ekki séð hvar þau stæðu í þessu samhengi nema mælitæki væri til staðar. Þau fyrirtæki sem ekki eru á listanum hafa jafnframt að einhverju að stefna og geta fylgst með því hvar þau standa og hvernig þeim gengur að ná markmiðinu. Þegar að því kemur að fylgjast með færni fyritækja og þróun á henni verður mælingin nokkuð flóknari, því hún byggir ekki einungis á fyrirliggjandi gögnum, heldur einnig á þáttum sem ekki verða mældir án þátttöku þeirra fyrirtækja sem hafa áhuga á að nýta sér mælinguna. Engu að síður hafa verið þróuð nokkur mælitæki, svo sem Denison (Denison & Mishra, 1995) sem mælir styrkleika fyrirtækja (innra umhverfi o.fl.), en það hafa meira en fyrirtæki notað í yfir 20 ár (Denison Consulting, 2016). Með þessu mælitæki gefst fyrirtækjum kostur á að bera sig saman við önnur fyrirtæki, sjá hvar þau standa og í hvaða þáttum þau þurfa að bæta sig. Annað mælitæki sem nýlega var tekið í notkun er IMD Global Leader Index. Það mælir 16 þætti sem hjálpa leiðtogum að bera sig saman við hæfileika leiðtoga í árangursríkum alþjóðafyrirtækjum, sjá hvar þeir standa og hvar þeir geta bætt sig (Hooijberg & Denison, 2002; IMD, 2015). Nýlega hófst rannsókn á öðru svipuðu mælitæki, the Global Leader Index for Diversity (GLIDE), í því markmiði að þróa aðferð til að mæla ólík hlutverk leiðtoga í alþjóðafyrirtækjum; mælingin tekur til færni og hegðunartengdra þátta sem stjórnendur geta stuðst við til að byggja upp og endurbæta mikilvæga eiginleika (Storey, 2013). Balance Scorecard er mælitæki sem fjöldi fyrirtækja og stofnana hafa nýtt sér við stefnumótun og stjórnun, m.a. til að skipuleggja og aðlaga aðgerðir að stefnu og ná markmiðum skipulagsheildarinnar (Kaplan & Norton, 1992). Loks má nefna líkan sem þróað var til að greina æskilegt stjórnskipulag og styðja stjórnendur við að útfæra skipulag starfseminnar út frá ýmsum skilyrðum sem fyrirtækið býr við (Richard M. Burton & Obel, 2003). Nefna má í þessu samhengi að þetta mælitæki er ekki lengra frá okkur en svo, að það hefur verið notað fyrir íslensk fyrirtæki. Það er sammerkt öllum framangreindum mælitækjum, að þeim er ætlað að mæla tiltekna þætti í starfseminni og skapa fyrirtækjum og stofnunum tækifæri til að bæta frammistöðu á vissum sviðum og fylgjast með árangri, en tengjast þó ekki með beinum hætti árangri í alþjóðavæðingu. Í þessari grein eru lögð drög að þróun á mælitæki sem mælir þætti sem hafa áhrif á færni fyrirtækja í alþjóðavæðingu. Við þá vinnu var framkvæmd nokkuð ítarleg leit að mælitækjum sem þegar hafa verið þróuð í því skyni, en hún sýndi fram á að rannsóknir á þessu sviði eru takmarkaðar og stutt á veg komnar. Einu mælitækin sem fundust eru þróuð til að mæla alþjóðavæðingu þjóða, en slík tæki hafa verið notuð um nokkurt skeið. Þekktasti mælikvarðinn er KOF Index of Globalization sem mælir hagrænar, stjórnmálalegar og félagslegar víddir í alþjóðavæðingu, en það gera einnig flestir aðrir mælikvarðar landa (Caselli, 2006; Potrafke, 2015). Eina rannsóknin sem fannst og innifelur þætti sem beinlínis hafa áhrif á árangur fyrirtækja í að alþjóðavæðast eða nýta tækifæri á erlendum mörkuðum var unnin fyrir bandarísk verkfræði- og byggingafyrirtæki, en þar eru lögð drög að þróun mælitækis sem fyrirtæki geta nýtt sjálf til að mæla færni sína í að samþætta erlenda starfsemi og nýta þekkingu sem er til staðar innan skipulagsheildarinnar sem styður við árangur í alþjóðavæðingu. Með slíku tæki opnast tækifæri til að fylgjast með þróun á færni í fyrirtækinu yfir lengri tíma og bera hana saman við önnur sambærileg fyrirtæki. Rannsóknir sýna að jafnvel þó svo að notkun mælitækja við stjórnun leiði einungis til örlítilla breytinga geta þau skilað góðri arðsemi og er því til mikils að vinna (R. M. Burton, Lauridsen, & Obel, 2002).
5 Hönnun mælitækis 9 Þessi rannsókn, eða þróun á mælitæki, byggir á áðurnefndu mælitæki sem hannað var fyrir alþjóðavæðingu verkfræði- og byggingafyrirtækja (V&B) og kom til vegna áhuga hjá nokkrum aðilum innan þeirra raða. Áætlaður vöxtur í þessum geira er um 67% frá árinu 2011 til ársins Byggingariðnaðurinn í Kína er orðinn einn sá stærsti í heimi, stærri en í Bandaríkjum Norður Ameríku (BNA). Samt sem áður er búist við um sex prósent vexti í BNA á næstu árum. Þrátt fyrir framangreinda aukningu er spáð meiri vexti á mörkuðum þróunarlanda. Samkeppni fyrirtækja á alþjóðamarkaði skapar annars vegar tækifæri á nýjum mörkuðum og hins vegar áskorun um að gera betur á heimamarkaði en erlendir samkeppnisaðilar. Aukið flækjustig í verkfræði- og byggingariðnaði hefur einnig kallað á samvinnu aðila frá mörgum löndum, en stærri aðilar eru oft hæfari en þeir smærri til að ná tökum á flóknum og yfirgripsmiklum verkum. Hins vegar geta smærri aðilar tekið þátt og boðið sérfræðiþekkingu sína sem hluta af heildarlausnum. Einnig fer vel á því að nýta sérfræðiþekkingu og reynslu gestalands í stærri verkum. Áhugi á að þróa mælitæki til að fylgjast með færni fyrirtækja í alþjóðavæðingu kemur því ekki á óvart. Mörgum kann engu að síður að finnast það nokkuð athyglisvert að sú þróun byrji hjá verkfræði- og byggingafyrirtækjum, fremur en hjá fyrirtækjum sem eiga jafnvel enn meira undir í alþjóðavæðingu. Við hönnun ofangreinds mælitækis var gerð forkönnun meðal bandarískra verkfræði- og byggingafyrirtækja. Þátttakendur í rannsókninni voru beðnir að lýsa reynslu sinni af alþjóðavæðingu og sögu fyrirtækisins. Þegar skilningur var kominn á hvernig rekstri fyrirtækisins væri háttað, voru þátttakendur spurðir almennra spurninga sem miða að því að fá nánari innsýn í þau svið starfseminnar sem líkleg eru til að hafa áhrif á árangur fyrirtækisins í að nýta tækifæri á erlendum mörkuðum. Rætt var við þátttakendur um reynslu þeirra og upplifun af þeim atriðum sem talin voru mikilvægust og mælitækið hannað út frá þeim. Í þessari rannsókn var ákveðið að nýta ofangreinda vinnu og leggja hana til grundvallar að þróun á því mælitæki sem hér eru lögð drög að. Þættirnir Mælitækið skiptist í tvær víddir, sem hér eru nefndar ytri vídd og innri vídd. Ytri víddin miðar að því að mæla árangur eða stöðu fyrirtækisins í alþjóðavæðingu, en hún segir til um hversu víðtæk alþjóðavæðing í fyrirtækinu er (e. global reach). Í þessari vídd eru skoðuð fyrirliggjandi gögn sem skiptast í fimm þætti: 1. Hlutfall tekna sem rekja má til viðskipta erlendis 2. Fjöldi þeirra landa þar sem fyrirtækið er með verulega starfsemi. Hér er miðað við að fyrirtækið sé með að minnsta kosti fleiri en 50 starfsmenn 3. Fjöldi þeirra landa þar sem fyrirtækið er með einhverja starfsemi. Hér er miðað við lönd sem hafa að minnsta kosti 10 starfsmenn; þessi lönd koma til viðbótar þeim löndum sem fást úr spurningu 2 4. Fjöldi þeirra landa þar sem aflað er a.m.k. 5% af heildartekjum fyrirtækisins 5. Hlutfall erlends vinnuafls; miðað er við starfsmenn sem hafa erlent ríkisfang.
6 Í innri víddinni eru skoðaðir þættir sem snúa að innviðum fyrirtækisins og segja til um hversu vel tekst til að samþætta alþjóðlega reynslu og þekkingu sem er til staðar í starfseminni. Mælingar á þessari vídd byggja á spurningalista, en í honum eru mældir átta þættir: 1. Stuðningur stjórnenda við alþjóðavæðingu 2. Reynsla lykilstarfsmanna í alþjóðavæðingu 3. Umhverfis-, heilsu- og öryggismál 4. Gæðastjórnun 5. Dreifing verkefna 6. Fjármálastjórnun 7. Þekkingarstjórnun 8. Krísustjórnun. Fyrsti þátturinn er stjórnunarlegs eðlis, en hinir þættirnir taka á innviðum fyrirtækisins; reynsla og samsetning lykilstarfsmanna m.t.t. alþjóðlegra starfsstöðva, nálgun í fjármála- og áhættustjórnun, útvistun verkefna eða ráðning eigin starfsliðs í gestalandi, gæðamál, og dreifing þekkingar innan skipulagsheildarinnar. Enn fremur var skoðaður þáttur sem varðar umhverfisvitund í því landi sem starfa skal í. Þetta eru atriði sem varða pólitík, lagalegt umhverfi, menningar- og landfræðilega þætti. Þegar niðurstöður lágu fyrir um meginhönnun tilvonandi mælitækis voru ellefu fyrirtæki tekin til skoðunar og framangreindir þættir bornir saman við starfshætti þeirra. Tilgangur samanburðarins var að magnbinda helstu einkenni sem þóttu líkleg til þess að mæla hæfni fyrirtækja í alþjóðavæðingu. Eftir þróun og prófun mælitækisins voru teknir inn í það fjörutíuogsex mikilvægir þættir sem voru taldir geta mælt hæfni fyrirtækja í alþjóðavæðingu. Benda má á að tveir þættir vega þyngst þegar innviðir fyrirtækisins eru skoðaðir; þ.e., stuðningur stjórnenda við alþjóðavæðingu, og lykilstjórnendur; en samanlagt vega þeir 61,5%. Með þetta í huga og þegar horft er til þess að ekki er til mælikvarði sem sýnir tengsl þeirrar sértæku færni sem hér er unnið með við árangur í alþjóðavðæðingu getur verið mikilvægt að fá staðfestingu á að hversu vel mælingarnar á þessum þáttum gefi það til kynna. Skoðuð voru tengsl milli erlendra tekna og skors á mælikvarða sem ætlað er að mæla alþjóðavæðingu V&B. Skoðaðar voru heildartekjur, ásamt hlutfalli tekna erlendis frá, hjá 225 verkfræði - og byggingafyrirtækjum, sem og gögn frá 400 byggingafyrirtækjum. Við útreikning komu í ljós jákvæð tengsl milli mælinga á ytri vídd og hversu víðtæk alþjóðavæðing fyrirtækjanna var (e. global reach), en fylgni var nálægt einum. Aftur á móti voru tengsl við þann hluta mælikvarðans sem mælir innviði fyrirtækisins og gefur til kynna hversu vel fyrirtækinu tekst að samþætta alþjóðlega reynslu- og þekkingu í fyrirtækinu (e. global integration) ekki jafn sterk, eða um 0,7. Samt sem áður eru sterk tengsl við meginvíddir mælitækisins. Eins og áður sagði, hafa rannsakendur alþjóðavæðingar gegnum árin þróað mælitæki sem miða að því að mæla alþjóðavæðingu ýmissa landa, en lítið beint sjónum sínum að tæki sem mælir einstök fyrirtæki. Einn besti vísir þess að vel hafi tekist til í alþjóðavæðingu fyrirtækis eru tekjur sem aflað er á erlendum vettvangi og hversu víðtæk alþjóðavæðingin í fyrirtækin er. Mælitækið sem hannað var með V&B miðast við starfsemi þeirra, en segja má að það rekstrarumhverfi sé einsleitt og taki á þáttum sem eru lýsandi fyrir þá starfsemi. Ef haft er í huga að V&B eru að leita eftir svörum um færni í alþjóðavæðingu og eru á höttunum eftir þeim ávinningi sem erlendur markaður getur fært þeim, miðað við þeirra umhverfi og það úrtak sem ætlunin er að prófa hér á landi, þarf að meta hvort þurfi að aðlaga spurningalistann. Ekki þykir á þessu stigi nauðsynlegt að stytta eða breyta spurningum á þeim þáttum sem lúta að ytri vídd þar sem þær eru tiltölulega einfaldar og auðskiljanlegar. Það sem snýr að innri vídd eða innviðum fyrirtækisins má 10
7 hins vegar skoða betur með einfaldleika og styttingu á svartíma í huga. Þeir þættir sem varða lykilstjórnendur og lykilstarfsmenn vega svo þungt í upprunalega mælitækinu að ekki verður hægt að líta framhjá þeim. Þau atriði sem helst mætti sleppa eru fjármála-, krísu- og gæðastjórnun, svo og umhverfis- heilsu- og öryggismál, en vægi þessara þátta í upphaflegu rannsókninni var 26% samanlagt. Þó svo að þessum liðum sé sleppt, er ekki verið að gefa í skyn að þeir skipti ekki máli í rannsókninni. Þeir eru, þvert á móti, mikilvægir og þurfa að vera í lagi þar sem við á. Þeim er hins vegar fórnað á þessu stigi fyrir þann ávinning sem getur skapast af hærra svarhlutfalli við einföldun spurningalistans, svo og vegna þess að talið er að þeir séu ekki nægjanlega sameiginlegir fyrir fjölbreytta starfsemi og ólíka stærð fyrirtækja. Til viðbótar þeim þáttum sem varða lykilstjórnendur og lykilstarfsmenn þykir áhugavert að skoða dreifingu verkefna milli landa, en upplýsingar af þeim toga eru lýsandi fyrir samvinnu, sem og færni fyrirtækisins í að dreifa verkefnum milli starfsstöðva á ólíkum landsvæðum. Ákveðið skipulag þarf til að unnt sé að dreifa verkefnum, en hvatinn er lækkun kostnaðar og hagræðing í rekstri (Richard M Burton, Lauridsen, & Obel, 2003; Hakonsson, Lauridsen, Obel, & Burton, 2003). Þekkingarstjórnun er liður í rekstri fyrirtækja, hvort sem hún er framkvæmd á kerfisbundinn hátt eða ekki. Mæling á þessum lið sýnir flæði þekkingar milli starfsstöðva einstakra eininga í skipulagsheildinni. Þekking er mikilvæg í rekstri fyrirtækja og eitt af því sem getur gefið samkeppnisforskot (Edvardsson, 2009; Pauleen, Rooney, & Holden, 2010). Hærra skor í mælingu á þekkingarstjórnun mætti túlka sem meiri hæfni fyrirtækisins í alþjóðavæðingu (Pauleen et al., 2010). Sett eru fram drög að einfaldri útgáfu af rannsóknarlíkani sem unnt er að styðjast við til að mæla færni í alþjóðavæðingu. 11 Mynd 1: Einfalt rannsóknarlíkan fyrir færni í alþjóðavæðingu Umræða Hafa verður í huga að þó svo að fundið verði mælitæki sem mælir færni fyrirtækja í alþjóðavæðingu hefur það ekki bein áhrif á tekjur fyrirtækisins af alþjóðavettvangi. Engu að síður gæti notkun mælitækisins veitt stjórnendum innsýn í hvaða þætti starfseminnar þarf að efla til að auka árangur í alþjóðavæðingu. Þannig gæti fyrirtækið stefnt að og skipulagt markaðsfærslu á erlenda markaði með markvissari hætti, en hátt skor í innri þáttunum, sem hér er skigreint sem færni, eykur líkur á árangri. Mælitækið ætti einnig að nýtast þeim fyrirtækjum sem eru nú þegar alþjóðavædd við að viðhalda hæfni sinni og auka hana. Við þróun á mælitæki fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki í ólíkum atvinnugreinum, sem hér eru lögð drög að, var litið til ofangreinds mælitækis sem hannað var með verkfræði- og byggingafyrirtækjum í Bandaríkjum Norður Ameríku. Þar sem mælitæki á þessu sviði
8 eru af skornum skammti var ákveðið að nýta þá vinnu sem þegar hefur verið framkvæmd, með leyfi og samvinnu við höfunda mælitækisins, og kanna hvort unnt væri að aðlaga það nýtingu á breiðari grundvelli. Mælingar af þessu tagi hafa ekki verið framkvæmdar hér á landi svo vitað sé. Með mælitækinu fylgja leiðbeiningar, en þar má finna meðal annars þann tíma sem það tekur þátttakandann að svara könnun; um 20 mínútur að meðaltali. Þátttakendur í upphaflegu rannsókninni eru að nota mælitækið til þess að fylgjast með framgangi frá ári til árs og gera sér grein fyrir ávinningi af mælingum. Þegar verið er að þróa og prófa mælitæki fyrir hinar ýmsu starfsgreinar er reynslan sú að erfitt getur verið að fá þátttakendur í rannsókn, sér í lagi ef langan tíma tekur að svara spurningalistanum og þegar óvissa um notagildi mælitækisins er enn til staðar. Aðlögun á mælitækinu getur því verið nauðsynleg, svo sem með því að einfalda orðalag spurninganna og fækka spurningum til að stytta þann tíma sem það tekur að svara spurningalistanum, og hins vegar að taka út sérhæfðar spurningar og byggja spurningalistann einungis á þáttum sem eru sameiginlegir flestum starfsgreinum. Með þessu móti yrði auðveldara að fá fleiri fyrirtæki til að taka þátt í rannsóknum og nýta sér mælitækið við stjórnun, en víðtæk notkun á mælitækinu opnar m.a. möguleika á samanburði milli fyrirtækja, atvinnugreina og jafnvel landa og eykur þar með gagnsemi þess. Má búast við að þróun og prófun á mælitæki á þessu sviði geti tekið mörg ár, sem og að skilningur fyrirtækja á gagnsemi mælitækisins skapist einungis á löngum tíma. Mælitækið sem hannað var fyrir verkfræðiog byggingafyrirtki í Bandaríkjum Norður Ameríku er nú þegar nokkuð nákvæmt, en fylgni tækisins á mælingum á ytri þáttum, eða fyrirliggjandi gögnum er, eins og áður hefur komið fram, nálægt einum; mælingar sem snúa að innviðum fyrirtækisins, eða innri þáttum, eru hins vegar með fylgni kringum 0,7. Hér er svigrúm til frekari rannsókna og til að skoða nánar færni fyrirtækisins í alþjóðavæðingu, sér í lagi þá þætti sem snúa sérstaklega að innviðum fyrirtækisins. 12 TAKMARKANIR Í þessari grein hefur verið fjallað um undirbúning að þróun á einu mælitæki sem fyrirtæki af ólíkum stærðum gætu notast við til að mæla færni í alþjóðavæðingu. Ennfremur er lögð áhersla á að svartíðni verði sem hæst, en til að svo megi verða er nauðsynlegt að takmarka fjölda þátta sem mældir eru. Lögð var áhersla á að sleppa þáttum sem höfðu hlutfallslega lítið vægi í upphaflegu rannsókninni, en það kann að takmarka gildi mælitækisins gagnvart stórum fyrirtækjum sem eru langt komin í alþjóðavæðingu eða í sérhæfðum atvinnugreinum. Einnig var lagt upp með að mögulegt væri að bera niðurstöður saman við upphaflegu rannsóknina, en það takmarkar möguleika á að breyta könnuninni í veigamiklum atriðum. Þetta kemur þó ekki í veg fyrir að hægt verði á síðari stigum að þróa fleiri útgáfur af mælitækinu, og þá sérhæfðari. Enda þótt frekari þróun sé nauðsynleg, teljum við að hér sé um mikilvægt framlag að ræða sem stuðlað getur að markvissari stjórnun og betri árangri fyrirtækja í alþjóðavæðingu. HEIMILDIR Burton, R. M., Lauridsen, J., & Obel, B. (2002). Return on assets loss from situational and contingency misfits. Management Science, 48(11), doi: /mnsc Burton, R. M., Lauridsen, J., & Obel, B. (2003). Erratum: Return on assets loss from situational and contingency misfits. Management Science, 49(8), Burton, R. M., & Obel, B. (2003). Strategic Organization Diagnosis and Design: The Dynamics of Fit (3rd. ed.): Kluwer Academic Publishers.
9 Caselli, M. (2006). On the Nature of Globalization and its Measurement. Some Notes on the A.T. Kearney/Foreign Policy Magazine Globalization Index and the CSGR Globalisation Index. Dipartimento di Sociologia. Università Cattolica del Sacro Cuore. Retrieved from Coeurderoy, R., & Murray, G. (2008). Regulatory environments and the location decision: evidence from the early foreign market entries of new-technology-based firms. Journal of International Business Studies, 39(4), doi: /palgrave.jibs Consulting, D. (2016). Denison Organizational Culture Survey. Retrieved from Retrieved from CreditInfo. (2016). Framúrskarandi fyrirtæki. creditinfo/framurskarandi.aspx 13 Denison, D. R., & Mishra, A. K. (1995). Toward a Theory of Organizational Culture and Effectiveness. Organization Science, 6(2), doi: /orsc Edvardsson, I. R. (2009). Is knowledge management losing ground? Developments among Icelandic SMEs. Knowledge Management Research & Practice, 7(1), doi: /kmrp Hakonsson, D. D., Lauridsen, J., Obel, B., & Burton, R. (2003). How Misfits Between Leadership Style and Strategy Affects Performance. Department of Organization and Management. Working paper. University of Southern Denmark. Odense, Denmark. Hilmersson, M., & Johanson, M. (2016). Speed of SME Internationalization and Performance. Management International Review, 56(1), doi: /s Jones, G. (2012). The Growth Opportunity That Lies Next Door. Harvard Business Review, 90(7/8), Kaplan, R. S., & Norton, D. P. (1992). The balanced scorecard--measures that drive performanc. Harvard Business Review, 70(1), McKinsey. (2012). Charting a Growth Path for Iceland. Retrieved from for_iceland_report_2012.ashx OECD. (2006). Innovation and Knowledge-Intensive Service Activities: OECD Publishing. Pauleen, D. J., Rooney, D., & Holden, N. J. (2010). Practical wisdom and the development of crosscultural knowledge management: a global leadership perspective. European Journal of International Management, 4(4), doi: /ejim Potrafke, N. (2015). The Evidence on Globalisation. World Economy, 38(3), doi: /twec Schwab, K., & Sala-i-Martín, X. (2015). The Global Competitiveness Report Retrieved from Solberg, C. A. (1997). A framework for analysis of strategy development in globalizing markets. Journal of International Marketing, 5(1), Storey, S. (2013). The impact of diversity on global leadership performance. (Doctoral degree), Manchester business school, Manchester, UK.
Hugbúnaður kemur ekki í stað fólks! Camilla Ósk Hákonardóttir
Hugbúnaður kemur ekki í stað fólks! Camilla Ósk Hákonardóttir 1 Hvað er stjórnun viðskiptatengsla (CRM)? Stjórnun viðskiptatengsla er hugmyndafræði Stjórnun viðskiptatengsla er stefna Stjórnun viðskiptatengsla
More informationMálsýni. Aðferð til að meta málþroska barna. Jóhanna Einarsdóttir, Ester Sighvatsdóttir og Álfhildur Þorsteinsdóttir
Málsýni Aðferð til að Jóhanna Einarsdóttir, Ester Sighvatsdóttir og Álfhildur Þorsteinsdóttir Málsýni hvað er það?? Málsýni þýðing á enska orðinu language sample Dæmi um málsýni Notað í rannsóknum um máltöku
More informationISO 9001:2015 Áhrif á vottuð fyrirtæki
ISO 9001:2015 Áhrif á vottuð fyrirtæki Árni H. Kristinsson arni.kristinsson@bsigroup.com Framkvæmdastjóri BSI á Íslandi 1 Dagskrá Breyttur heimur Forsendur breytinga Af hverju ISO 9001 er mikilvægur Hverjar
More informationSykursýkisdagbók ÚTGEFANDI: LANDSPÍTALI JANÚAR 2014 (BYGGT Á DIABETES HEALTH RECORD FRÁ THE DIABETES COALTILATION OF CALIFORNIA.)
Sykursýkisdagbók ÚTGEFANDI: LANDSPÍTALI JANÚAR 2014 (BYGGT Á DIABETES HEALTH RECORD FRÁ THE DIABETES COALTILATION OF CALIFORNIA.) www.landspitali.is Nafn Læknir Hjúkrunarfræðingur Símanúmer Ræddu eftirfarandi
More informationTryggð viðskiptavina við banka í kjölfar bankahrunsins. Þórhallur Guðlaugsson dósent Friðrik Eysteinsson aðjunkt
Tryggð viðskiptavina við banka í kjölfar bankahrunsins Þórhallur Guðlaugsson dósent Friðrik Eysteinsson aðjunkt Rannsóknarspurningin Treystir fólk sínum viðskiptabanka betur en öðrum og gæti það verið
More informationKennaraglósur Excel Flóknari aðgerðir: Solver
Kennaraglósur Excel Flóknari aðgerðir: Solver 14 1 Excel Solver Excel Solver er viðbót (e. add-in) við Excel sem hjálpar til að finna bestu lausn á viðfangsefnum eins og þegar um er að ræða takmarkaðar
More informationReynsla hugbúnaðardeildar Símans við notkun Scrum og Kanban
Reynsla hugbúnaðardeildar Símans við notkun Scrum og Kanban 8. febrúar 2013 Eiríkur Gestsson Um mig Eiríkur Gestsson Tölvunarfræðingur frá Háskólanum í Reykjavík 2004 Hugur hf. og HugurAx frá 2004 til
More informationHvernig getum við uppfyllt þarfir kaupenda á netinu?
Hvernig getum við uppfyllt þarfir kaupenda á netinu? 8 janúar 2015 Áður en kaupferlið hefst Í kaupferlinu Eftir að kaupferlinu lýkur Í kaupferlinu Áður en kaupferlið hefst Vörulýsing og myndir Neytendur
More informationVÍSINDI, NÝSKÖPUN OG SAMFÉLAG. Útrásin og nýsköpun. Hlutverk útrásarfyrirtækja í þekkingarsköpun á Íslandi. Ásdís Jónsdóttir. Desember 2006 RANNÍS
VÍSINDI, NÝSKÖPUN OG SAMFÉLAG Útrásin og nýsköpun Hlutverk útrásarfyrirtækja í þekkingarsköpun á Íslandi Ásdís Jónsdóttir Desember 2006 RANNÍS Vísindi, nýsköpun og samfélag Ágrip Í þessari samantekt eru
More informationÁherslur Íslandsstofu á Asíu og aðra. vaxandi markaði. Kynning fyrir Íslensk Kínverska viðskiptaráðið 13. maí Þorleifur Þór Jónsson
Áherslur Íslandsstofu á Asíu og aðra vaxandi markaði Kynning fyrir Íslensk Kínverska viðskiptaráðið 13. maí 2015 Þorleifur Þór Jónsson Meginstoðir stefnu og lykilárangursþættir Aukning á gjaldeyristekjum
More informationFerhyrningurinn: Myndræn framsetning á ársreikningi
www.ibr.hi.is Ferhyrningurinn: Myndræn framsetning á ársreikningi Einar Guðbjartsson Ritstjórar: Kári Kristinsson Magnús Pálsson Þórður Óskarsson Vorráðstefna Viðskiptafræðistofnunar Háskóla Íslands: Erindi
More informationSamkeppnishæfni og markaðshneigð íslenskra hugbúnaðarfyrirtækja
Viðskipta- og hagfræðideild sept 2008 íslenskra hugbúnaðarfyrirtækja Höfundur: Hinrik Fjeldsted Leiðbeinandi: Runólfur Smári Steinþórsson Háskóli Íslands Viðskipta- og hagfræðideild Odda v/suðurgötu, 101
More information1 Inngangur Hvað er frammistöðumat og hvernig á að mæla það? gráðu mat/endurgjöf Gagnrýni á 360 gráðu mat...
Efnisyfirlit 1 Inngangur... 1 2 Hvað er frammistöðumat og hvernig á að mæla það?... 2 2.1 Ávinningur frammistöðumats... 4 2.2 Framkvæmd frammistöðumatsins... 5 2.3 Hver á að meta hvern?... 5 3 360 gráðu
More informationVal starfsmanna og starfa til fjarvinnu
Háskóli Íslands 3.4.2006 Viðskipta- og hagfræðideild Vinnusálfræði Vor 2006 Val starfsmanna og starfa til fjarvinnu Tryggvi R. Jónsson Kennari: Hafsteinn Bragason og Ægir Már Þórisson Fjarvinna 2 Val starfa
More informationGerð einstaklingsbundinna áætlana um stuðning, byggðar á niðurstöðum um mat á stuðningsþörf (SIS) Tryggvi Sigurðsson, sviðsstjóri
Gerð einstaklingsbundinna áætlana um stuðning, byggðar á niðurstöðum um mat á stuðningsþörf (SIS) Tryggvi Sigurðsson, sviðsstjóri Umfjöllun 1. Stutt lýsing á Mati á stuðningsþörf: SIS 2. Einstaklingsbundnar
More informationSamtök iðnaðarins. - Viðhorf félagsmanna til Evrópumála
Samtök iðnaðarins - Viðhorf félagsmanna til Evrópumála Framkvæmdarlýsing - félagsmannakönnun Unnið fyrir Markmið Samtök iðnaðarins Að kanna viðhorf félagsmanna SI til Evrópumála og þróun þar á Framkvæmdatími
More informationGagnasafnsfræði. Páll Melsted 16. sept
Gagnasafnsfræði Páll Melsted 16. sept Endurtekin gildi Ef við viljum losna við endurtekin gildi er hægt að nota DISTINCT SELECT DISTINCT name FROM MovieExec, Movie, StarsIn WHERE cert = producerc AND title
More informationMS ritgerð í fjármálum Óefnislegar auðlindir, stefna og árangur fyrirtækja
MS ritgerð í fjármálum Óefnislegar auðlindir, stefna og árangur fyrirtækja Guðrún Tinna Ólafsdóttir Leiðbeinendur: Friðrik Eysteinsson og Kári Kristinsson Viðskiptafræðideild Júní 2011 Óefnislegar auðlindir,
More informationSAMFÉLAGSÁBYRGÐ ÍSLENSKRA FYRIRTÆKJA
www.ibr.hi.is SAMFÉLAGSÁBYRGÐ ÍSLENSKRA FYRIRTÆKJA Snjólfur Ólafsson Brynhildur Davíðsdóttir Lára Jóhannsdóttir Ritstjórar: Auður Hermannsdóttir Ester Gústavsdóttir Kári Kristinsson Vorráðstefna Viðskiptafræðistofnunar
More informationHvað þurfa markaðsstjórar að kunna og geta?
www.ibr.hi.is Hvað þurfa markaðsstjórar að kunna og geta? Erna Rós Kristinsdóttir Friðrik Eysteinsson Ritstjórar: Auður Hermannsdóttir Jón Snorri Snorrason Þóra Christiansen Vorráðstefna Viðskiptafræðistofnunar
More informationVIÐSKIPTASVIÐ. Hvaða þættir skipta máli í innleiðingu CRM? Út frá reynslu stærstu fyrirtækja Íslands
VIÐSKIPTASVIÐ Hvaða þættir skipta máli í innleiðingu CRM? Út frá reynslu stærstu fyrirtækja Íslands Ritgerð til BS gráðu Nafn nemanda: Guðrún Erna Hafsteinsdóttir Leiðbeinandi: Haraldur Daði Ragnarsson
More information4) Þá ertu kominn inná routerinn og ætti valmyndin að líta út eins og sýnt er hér til hægri. 5) Því næst er smellt á Wizard setup
Hægt er að tengjast við Zyxel 660W beininn bæði þráðlaust eða með netkapli í netkort tölvunnar. Stilla þarf tölvuna þannig að hún sæki sjálfkrafa IP tölu (Optain an IP Address Automatically). Mismunandi
More informationHvert er hlutverk sölustjórans?
Viðskiptafræðisvið Hvert er hlutverk sölustjórans? Ritgerð til BS gráðu Nafn nemenda: Jóna Dóra Ásgeirsdóttir Leiðbeinandi: A. Agnes Gunnarsdóttir Haustmisseri 2015 i Hvert er hlutverk sölustjórans? Lokaverkefni
More informationInnri endurskoðun Október 1999
Innri endurskoðun Október 1999 Efnisyfirlit INNGANGUR...5 1. SKILGREINING Á INNRI ENDURSKOÐUN...7 1.1 HVAÐ ER INNRI ENDURSKOÐUN...7 1.2 HLUTVERK...7 1.3 EINKENNI...8 1.4 ÁRANGURSRÍK INNRI ENDURSKOÐUN...9
More informationHáskólinn á Bifröst Viðskiptafræðisvið. Vorönn Hvetur Social Business Software til nýsköpunar í íslenskum fyrirtækjum?
Háskólinn á Bifröst Viðskiptafræðisvið Vorönn 2014 Hvetur Social Business Software til nýsköpunar í íslenskum fyrirtækjum? Georg Kristinsson BS ritgerð Leiðbeinandi: dr. Gunnar Óskarsson Háskólinn á Bifröst
More informationMS ritgerð í markaðsfræði og alþjóðaviðskiptum. Hvaða áhrif hefur innri markaðssetning á fyrirtækjamenningu og frammistöðu fyrirtækja
MS ritgerð í markaðsfræði og alþjóðaviðskiptum Hvaða áhrif hefur innri markaðssetning á fyrirtækjamenningu og frammistöðu fyrirtækja Sara Þórunn Óladóttir Houe Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Leiðbeinandi:
More informationHvað er heildstæð áhættustýring og hvernig má leggja mat á virkni hennar?
VIÐSKIPTASVIÐ Hvað er heildstæð áhættustýring og hvernig má leggja mat á virkni hennar? Áhersla lögð á umhverfi fjármálafyrirtækja Ritgerð til BS-gráðu Nemandi: Jóhanna K. Svavarsdóttir Leiðbeinandi: Guðmundur
More information"Það virðast allir vita hvað þeir vilja :
VIÐSKIPTASVIÐ "Það virðast allir vita hvað þeir vilja : Reynsla stjórnenda íslenskra hönnunarfyrirtækja af samskiptum og menningu vegna markaðssetningar í Japan, Kína og Hong Kong. Ritgerð til MS gráðu
More informationLean Cabin - Icelandair
VIÐSKIPTASVIÐ Lean Cabin - Icelandair Hver var árangur Icelandair á innleiðingu Lean Cabin? Ritgerð til BS gráðu Nafn nemanda: Hafdís Hafsteinsdóttir Leiðbeinandi: Brynjar Þór Þorsteinsson Vorönn 2015
More informationÁhrifaþættir á alþjóðlegan vöxt Össurar hf.
Áhrifaþættir á alþjóðlegan vöxt Össurar hf. Auður Hermannsdóttir og Snjólfur Ólafsson Mikil breyting hefur orðið á íslensku viðskiptalífi á síðasta áratug. Íslensk fyrirtæki eru stærri og öflugri en áður
More informationSamkeppnismat stjórnvalda
Þriðjudagur, 15. desember 2009 Álit nr. 2/2009 Samkeppnismat stjórnvalda Stjórnvöldum ber að meta áhrif fyrirhugaðra laga og stjórnvaldsfyrirmæla á samkeppni I. Málsmeðferð Í skýrslu Samkeppniseftirlitsins
More informationEndurskoðunarnefndir Áhættustýring og áhættueftirlit. Deloitte FAS Maí 2010
Endurskoðunarnefndir Áhættustýring og áhættueftirlit Deloitte FAS Maí 2010 Einingar tengdar almannahagsmunum og áhættustýring Kröfur um áhættustýringu eininga tendra almannahagsmunum er víða að finna í
More informationBS ritgerð. Stefnumiðað árangursmat hjá tveimur íslenskum fyrirtækjum
BS ritgerð í Stjórnun og forystu Stefnumiðað árangursmat hjá tveimur íslenskum fyrirtækjum Ragnheiður Þórdís Gylfadóttir Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Leiðbeinandi: Snjólfur Ólafsson September 2010
More informationMS ritgerð Markaðsfræði og alþjóðaviðskipti. Stjórnun viðskiptatengsla
MS ritgerð Markaðsfræði og alþjóðaviðskipti Stjórnun viðskiptatengsla Skynjun starfsmanna á notagildi og ávinningi af stjórnun viðskiptatengsla Hildur Guðjónsdóttir Leiðbeinandi Auður Hermannsdóttir Viðskiptafræðideild
More informationMS ritgerð Markaðsfræði og alþjóðaviðskipti. Fyrirtækjamenning Innri markaðssetning mikilvægur hluti af fyrirtækjamenningu. Lára Sigríður Lýðsdóttir
MS ritgerð Markaðsfræði og alþjóðaviðskipti Fyrirtækjamenning Innri markaðssetning mikilvægur hluti af fyrirtækjamenningu Lára Sigríður Lýðsdóttir Þórhallur Örn Guðlaugsson Viðskiptafræðideild Febrúar
More informationBS ritgerð. Áhrif hvatningar og endurgjafar yfirmanna á frammistöðu starfsmanna
BS ritgerð Stjórnun og forysta Áhrif hvatningar og endurgjafar yfirmanna á frammistöðu starfsmanna Ósk Guðmundsdóttir Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Leiðbeinandi: Inga Jóna Jónsdóttir, dósent Júní
More informationMS ritgerð Markaðsfræði og alþjóðaviðskipti. Notkun Facebook til markaðsfærslu á Íslandi
MS ritgerð Markaðsfræði og alþjóðaviðskipti Notkun Facebook til markaðsfærslu á Íslandi Eigindleg og megindleg rannsókn Guðjón Aðalsteinn Guðmundsson Leiðbeinandi: Auður Hermannsdóttir Viðskiptafræðideild
More informationFramtíðarfræði og virði framtíðarrýni við vöruþróun
Framtíðarfræði og virði framtíðarrýni við vöruþróun Karl Friðriksson Runólfur Smári Steinþórsson Ritstjóri: Ingjaldur Hannibalsson Viðskiptafræðideild Framtíðarfræði og virði framtíðarrýni við vöruþróun
More informationÁhættusækni og kerfishugsun Persónueinkenni frumkvöðla. Tryggvi Guðbjörn Benediktsson. B.Sc. í Viðskiptafræði
Áhættusækni og kerfishugsun Persónueinkenni frumkvöðla Tryggvi Guðbjörn Benediktsson B.Sc. í Viðskiptafræði Vor 2012 Tryggvi Benediktsson Leiðbeinandi: Kt. 240789-2809 Arney Einarsdóttir Ágrip Persónuleiki
More informationStarfsmannastefna er ekki bara plakat uppi á vegg! Hlutverk og ábyrgð mannauðsstjóra og millistjórnenda við mótun og framkvæmd starfsmannastefnu
Starfsmannastefna er ekki bara plakat uppi á vegg! Hlutverk og ábyrgð mannauðsstjóra og millistjórnenda við mótun og framkvæmd starfsmannastefnu Starfsmannastefna ekki er bara plakat uppi á vegg! Hlutverk
More informationFimmtudagur, 1. apríl fundur samkeppnisráðs
Fimmtudagur, 1. apríl 2004 217. fundur samkeppnisráðs Ákvörðun nr. 6/2004 Erindi Samtaka verslunar og þjónustu og Samtaka verslunarinnar vegna breytinga Kreditkorts hf. á gjaldskrá fyrirtækisins I. Málavextir
More informationVIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ
Kennsluáætlun vorönn 2019 Enska 9. bekkur Kennsluáætlun þessi tekur mið af hæfniviðmiðum sem fram koma í Aðalnámskrá Grunnskóla og skólanámskrá Grunnskóla Grindavíkur VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI
More informationSamruni WOW Air ehf. og Iceland Express ehf. Efnisyfirlit
Föstudagur, 8. mars 2013 Ákvörðun nr. 5/2013 Samruni WOW Air ehf. og Iceland Express ehf. Efnisyfirlit bls. I. Inngangur... 2 II. Málavextir og málsmeðferð... 2 III. Samruninn og aðilar hans... 3 1. Nánar
More informationÚtgefandi: Viðskiptadeild Háskólans á Akureyri. Útgáfuár: Dreifingu annast: Upplýsingasvið Háskólanum á Akureyri v/ Norðurslóð 600 Akureyri
2 Útgefandi: Viðskiptadeild Háskólans á Akureyri Útgáfuár: 24 Dreifingu annast: Upplýsingasvið Háskólanum á Akureyri v/ Norðurslóð 6 Akureyri Netfang: forlag@unak.is Sími: 463 528 ISBN: 9979 834 48 X Vefútgáfa:
More informationBS ritgerð. Viðvarandi samkeppnisforskot hagnýt rannsókn á auðlindum og færni Poker Stars
BS ritgerð í viðskiptafræði Viðvarandi samkeppnisforskot hagnýt rannsókn á auðlindum og færni Poker Stars Hjörtur A. Guðmundsson Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Leiðbeinandi: Friðrik Eysteinsson Júní
More informationÁhrif staðsetningar og útfærslu mislægra gatnamóta á umferðaröryggi
Áhrif staðsetningar og útfærslu mislægra Rannsóknarverkefni Vegagerðarinnar Janúar 206 www.vso.is Borgartún 20 585 9000 05 Reykjavík vso@vso.is 575 S:\205\575\v\Greinagerð\575_Greinargerð.docx Janúar 206
More informationÁgúst Einarsson. Erindi á málstofu um menningarhagfræði 11. nóv. 2003
Ágúst Einarsson Erindi á málstofu um menningarhagfræði 11. nóv. 2003 1. Lesefni og skilgreining (glærur 2-3) 2. List innan hagfræðinnar (glærur 4-10) 3. Hagræn áhrif menningar á Íslandi (glærur 11-17)
More informationStefnumiðuð stjórnun: Fimm greiningarlíkön
Tímarit um viðskipti og efnahagsmál, Útgáfa 2003 Stefnumiðuð stjórnun: Fimm greiningarlíkön Runólfur Smári Steinþórsson 1 Ágrip Stjórnun gerir kröfu um að náð sé utan um mikilvægar forsendur og frumsetningar.
More informationMS ritgerð Stjórnun og stefnumótun. Auður upplýsinga
MS ritgerð Stjórnun og stefnumótun Auður upplýsinga Mikilvægi innri upplýsingamiðlunar og tengsl við starfsánægju Margrét Helga Jóhannsdóttir Leiðbeinandi Þóra H. Christiansen aðjúnkt Viðskiptafræðideild
More informationStefnumótun í rekstri ferðaþjónustufyrirtækja
Stefnumótun í rekstri ferðaþjónustufyrirtækja Nemandi: Tinna Ösp Brooks Skúladóttir Leiðbeinandi: Reynir Kristinsson Staðfesting lokaverkefnis til BS gráðu í viðskiptafræði Titill verkefnis: Stefnumótun
More informationSamkeppnishæfni þjóða
Mynd frá Harvard: Fólk af ýmsu þjóðerni sem kennir MOC - Samkeppnishæfni Samkeppnishæfni þjóða Runólfur Smári Steinþórsson, prófessor Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Rannsóknarmiðstöð stefnu og samkeppnishæfni
More informationV o r r á ð s t e f n a
www.ibr.hi.is V o r r á ð s t e f n a Viðskiptafræðistofnunar Háskóla Íslands 14. mars 2014 Ritstjórar: Auður Hermannsdóttir Ester Gústavsdóttir Kári Kristinsson 2 2014 Höfundar Öll réttindi áskilin ISSN
More informationReglur um bestu framkvæmd viðskipta Samþykkt í febrúar 2017/ Áætluð endurskoðun í febrúar 2018 / Ábyrgðaraðili: Regluvarsla
Reglur um bestu framkvæmd viðskipta Samþykkt í febrúar 2017/ Áætluð endurskoðun í febrúar 2018 / Ábyrgðaraðili: Regluvarsla 1. Tilgangur og gildissvið 1.1. Reglur þessar eru settar á grundvelli laga nr.
More informationÁhrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum
Áhrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Guðmundur Þórðarson gudthor@hafro.is Hafrannsóknastofnunin Skúlagata, Reykjavík p. 1/31 Veiðar hafa áhrif á fiskistofna: Fæðuframboð (Þorskur - loðna - rækja) p.
More informationESB og EES-samningurinn Upprunaréttindi og tollfríðindi. Svanhvít Jóna B. Reith lögfræðingur
ESB og EES-samningurinn Upprunaréttindi og tollfríðindi Svanhvít Jóna B. Reith lögfræðingur svanhvit.reith@tollur.is Fríverslunarsamningar Upprunasannanir Aðvinnsla AEO/EORI Pan Euro Med EES ESB EFTA Sérsamningar
More informationBein erlend fjárfesting í íslenskum nýsköpunar- og tæknifyrirtækjum:
BSc í viðskiptafræði Bein erlend fjárfesting í íslenskum nýsköpunar- og tæknifyrirtækjum: Orsakir, áhrif og efnahagsleg þýðing Nafn nemanda: Kolbeinn Sigurðsson Kennitala: 111191-2479 Nafn nemanda: Guðjón
More informationMannauðsstjórar og hlutverk þeirra í stjórnun meiriháttar breytinga innan fyrirtækja
ISSN 1670-7168 INSTITUTE OF BUSINESS RESEARCH WORKING PAPER SERIES W11:01 Desember 2011 Mannauðsstjórar og hlutverk þeirra í stjórnun meiriháttar breytinga innan fyrirtækja Gylfi Dalmann Aðalsteinsson
More information7. RANNSÓKNAÁÆTLUN EVRÓPUSAMBANDSINS
Háskóli Íslands, 7. september 2011 7. RANNSÓKNAÁÆTLUN EVRÓPUSAMBANDSINS Socio-economic Sciences and Humanities Félags-, hag- og hugvísindi Science in Society Vísindi í samfélaginu Aðalheiður Jónsdóttir
More informationViðskiptasvið. Markaðssetning nýrrar hönnunar Lykilþættir í markaðssetningu
Viðskiptasvið Markaðssetning nýrrar hönnunar Lykilþættir í markaðssetningu Ritgerð til BA gráðu Nafn nemanda: Úlfhildur E. Þ. Bjarnasen Leiðbeinandi: Ragnar Már Vilhjálmsson vor 2014 Markaðssetning nýrrar
More informationDevelop Implement a process, develop yourself is a personal thing. developed is something that has been worked on.
Mánudagur 6. nóvember 2017. http://www.capfrance-terrou.com/ Rene about vocabulary Develop Implement a process, develop yourself is a personal thing. developed is something that has been worked on. Dvelopment
More informationÞjónustukönnun Landspítala, maí 2012
Þjónustukönnun 2012-1 Þjónustukönnun Landspítala, maí 2012 Niðurstöður könnunar á viðhorfum fullorðinna legudeildarsjúklinga til þjónustu á Landspítala. Ábyrgðarmenn Ólafur Baldursson, framkvæmdastjóri
More informationEngin er rós án þyrna : Hlutverk, reglur og verkfæri í þróun rannsókna
Tímarit um menntarannsóknir, 1. árg. 2004, 9-17 9 Engin er rós án þyrna : Hlutverk, reglur og verkfæri í þróun rannsókna M. Allyson Macdonald Kennaraháskóla Íslands Inngangserindi á ráðstefnu 22. nóvember
More informationBS-ritgerð í viðskiptafræði Fyrstu skref í átt að straumlínustjórnun (lean)
BS-ritgerð í viðskiptafræði Fyrstu skref í átt að straumlínustjórnun (lean) Undirbúningur og innleiðing Heiðdís Jónsdóttir Leiðbeinandi: Eðvald Möller Viðskiptafræðideild Október 2015 Fyrstu skref í átt
More informationSkilgreining á hugtakinu tómstundir
Menntavísindasvið Háskóla Íslands Ritrýnd grein birt 31. desember 2010 Vanda Sigurgeirsdóttir Skilgreining á hugtakinu tómstundir Í greininni er leitast við að skilgreina hugtakið tómstundir (e. leisure).
More informationMS ritgerð Stjórnun og stefnumótun. Námstengd hvatning
MS ritgerð Stjórnun og stefnumótun Námstengd hvatning Hvað hvetur háskólanema á Íslandi í námi? Kolbrún Eva Sigurjónsdóttir Leiðbeinandi: Kári Kristinsson, lektor Viðskiptafræðideild Febrúar 2012 Námstengdhvatning
More informationSamfélagsleg ábyrgð fyrirtækja
ISSN 1670-7168 INSTITUTE OF BUSINESS RESEARCH WORKING PAPER SERIES W09:02 Apríl 2009 Samfélagsleg ábyrgð fyrirtækja Harpa Dís Jónsdóttir Runólfur Smári Steinþórsson Harpa Dís Jónsdóttir, MS, hdj3@hi.is
More informationÓsk Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands um undanþágu vegna fagráðs um styrkflokkað timbur
Miðvikudagur, 4. júlí 2012 Ákvörðun nr. 15/2012 Ósk Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands um undanþágu vegna fagráðs um styrkflokkað timbur I. MÁLAVEXTIR OG MÁLSMEÐFERÐ Samkeppniseftirlitinu barst erindi þann 30.
More informationVIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ. Nemendur vinna hópverkefni þar sem þau þurfa að kynna sér helstu markverðu staðina
Kennsluáætlun haust 2018 Enska 9. bekkur Kennsluáætlun þessi tekur mið af hæfniviðmiðum sem fram koma í Aðalnámskrá Grunnskóla og skólanámskrá Grunnskóla Grindavíkur VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI
More informationAðlögunarhæfni á starfsferli:
Aðlögunarhæfni á starfsferli: Mikilvæg hæfni hjá atvinnuleitendum á breyttum vinnumarkaði Linda Björk Einarsdóttir Lokaverkefni til MA gráðu í Náms-og starfsráðgjöf Félagsvísindasvið Aðlögunarhæfni á starfsferli:
More informationMS ritgerð í markaðsfræðum og alþjóðaviðskiptum. Made in Iceland. Guðný Kjartansdóttir
MS ritgerð í markaðsfræðum og alþjóðaviðskiptum Made in Iceland Guðný Kjartansdóttir Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Leiðbeinandi: Margrét Sigrún Sigurðardóttir Júní 2010 Háskóli Íslands Viðskiptafræðideild
More informationGagnsemi handleiðslu fyrir leikskólastjóra
Gagnsemi handleiðslu fyrir leikskólastjóra Guðrún Jóna Thorarensen Lokaverkefni til M.Ed.-prófs Háskóli Íslands Menntavísindasvið Gagnsemi handleiðslu fyrir leikskólastjóra Guðrún Jóna Thorarensen Lokaverkefni
More informationKaup Sands ehf. á ISS Íslandi ehf.
Reykjavík, 6. apríl 2017 Ákvörðun nr. 14/2017 Kaup Sands ehf. á ISS Íslandi ehf. I. Málavextir og málsmeðferð Þann 28. febrúar 2017 barst eftirlitinu kaupsamningur varðandi kaup Sands ehf. á öllu hlutafé
More informationKjósa íslensk fyrirtæki að blanda saman. ólíkum aðferðum við verkefnastjórnun. og þá hvers vegna?
Kjósa íslensk fyrirtæki að blanda saman ólíkum aðferðum við verkefnastjórnun og þá hvers vegna? Brynjar Þór Sumarliðason / Jónas Gylfason B.Sc. í viðskiptafræði Vor 2012 Brynjar Þór Sumarliðason Leiðbeinandi:
More informationUppsetning á Opus SMS Service
Uppsetning á Opus SMS Service Undirbúningur Þetta þarf að vera til staðar: Opus SMS Service á að vera sett upp móðurtölvunni sem hýsir gagnagrunninn. Notandinn sem er innskráður á tölvunni þarf að vera
More informationGæða- og umhverfiskerfi
Haustmisseri 2012 Gæða- og umhverfiskerfi Lokaverkefni Viðskiptafræði Nemandi: Anton Smári Rúnarsson, kt. 170584-3179 Leiðbeinandi: Stefán Valgarð Kalmansson 1 Samningur um trúnað Undirritaður nemandi
More informationSjálfræði og fólk sem þarf mikinn stuðning í daglegu lífi
Netla Veftímarit um uppeldi og menntun Menntavísindasvið Háskóla Íslands Ritrýnd grein birt 31. desember 2015 Yfirlit greina Guðrún V. Stefánsdóttir Sjálfræði og fólk sem þarf mikinn stuðning í daglegu
More informationHvernig á að innleiða gæðastjórnunarkerfi?
Hvernig á að innleiða gæðastjórnunarkerfi? Fyrirspurnir: Helgi Þór Ingason helgithor@ru.is Greinin barst 6. júní 2014. Samþykkt til birtingar 15. febrúar 2015. Helgi Þór Ingason Tækni- og verkfræðideild,
More informationVöruþróun matvæla í smáum fyrirtækjum
Vöruþróun matvæla í smáum fyrirtækjum Þóra Valsdóttir Matís ohf Inngangur Mörg fyrirtæki hafa byrjað markaðsfærslu sína með einni vöru og hafa ekki burði til að auka vöruúrval sitt þrátt fyrir að þau hafi
More informationÁhrif aldurs á skammtímaminni
Háskóli Íslands 7.5.2000 Félagsvísindadeild Þroski og lífstíðarþróun (10.02.02) Áhrif aldurs á skammtímaminni Tryggvi R. Jónsson (191177-3989) Ólafur Magnússon Kennari: Sigurður J. Grétarsson Rannsókn
More informationVIÐSKIPTASVIÐ. Er Ísland of lítið fyrir Big Data?
VIÐSKIPTASVIÐ Er Ísland of lítið fyrir Big Data? Ritgerð til BS gráðu Nafn nemanda: Eva Þorsteinsdóttir Leiðbeinandi: Brynjar Þór Þorsteinsson Haustönn 2016 Titill lokaverkefnis: Er Ísland of lítið fyrir
More informationÁsta Björk Andersen Sveinsdóttir
Lokaverkefni til BS-prófs í viðskiptafræði Frammistöðumat og starfsmannastjórnun Ávinningur og nýjar áherslur Ásta Björk Andersen Sveinsdóttir Svala Guðmundsdóttir, Dósent Júní 2018 Frammistöðumat og starfsmannasamtöl
More informationHvernig vinna stjórnendur með þjálfun og þróun á hæfni starfsfólks? Lýsing á íslenskum raunveruleika
Grein í Rannsóknir í Félagsvísindum V Viðskipta- og hagfræðideild Erindi flutt á ráðstefnu 22. október 2004 Hvernig vinna stjórnendur með þjálfun og þróun á hæfni starfsfólks? Lýsing á íslenskum raunveruleika
More informationVörumerki. Auðkenni markaðarins. Vörumerkjaréttur í stuttu máli Skráning vörumerkja Me höndlun umsókna Alþjó leg skráning vörumerkja
Vörumerki Auðkenni markaðarins Vörumerkjaréttur í stuttu máli Skráning vörumerkja Me höndlun umsókna Alþjó leg skráning vörumerkja 2 EFNISYFIRLIT 4 Hvað er vörumerki? - Orðmerki - Bókstafir og tölustafir
More informationSýnileg stjórnun á Íslandi
VIÐSKIPTASVIÐ Sýnileg stjórnun á Íslandi Með áherslu á töflunotkun Árangursþættir og hömlur Ritgerð til MS gráðu Nafn nemanda: Sigrún Hólm Þórleifsdóttir Leiðbeinandi: Einar Svansson Vorönn 2017 Staðfesting
More informationKeflavíkurflugvöllur farþegaspá 2018
Keflavíkurflugvöllur farþegaspá 2018 2 Keflavíkurflugvöllur Farþegaspá Keflavíkurflugvallar 2018 Mikil fjölgun skiptifarþega Fjölgun komu- og brottfararfarþega virðist sækja í jafnvægi Árstíðarsveifla
More informationSamband tryggðar og ánægju viðskiptavina með þjónustu á fyrirtækjamarkaði
Samband tryggðar og ánægju viðskiptavina með þjónustu á fyrirtækjamarkaði Auður Hermannsdóttir og Svanhildur Ásta Kristjánsdóttir Ágrip Rannsóknir hafa sýnt fram á jákvætt samband tryggðar viðskiptavina
More informationÁhrif stefnumótunar í umhverfismálum á samkeppnishæfni íslenskra framleiðslufyrirtækja. Hrönn Hrafnsdóttir
Áhrif stefnumótunar í umhverfismálum á samkeppnishæfni íslenskra framleiðslufyrirtækja Hrönn Hrafnsdóttir Meistararitgerð í umhverfis- og auðlindafræðum Viðskiptafræðideild Félagsvísindasvið Leiðbeinendur:
More informationSamruni Icepharma hf. og Lyfis ehf.
Mánudagur, 22. janúar 2018 Ákvörðun nr. 4/2018 Samruni Icepharma hf. og Lyfis ehf. I. Málavextir og málsmeðferð Með bréfi dags. 12. október sl. var Samkeppniseftirlitinu tilkynnt um kaup Icepharma hf.
More informationMS ritgerð í markaðsfræði og alþjóðaviðskiptum. Markaðsgreining fyrir sjávarútvegsvörur á Nígeríumarkaði. Helgi Már Magnússon
MS ritgerð í markaðsfræði og alþjóðaviðskiptum Markaðsgreining fyrir sjávarútvegsvörur á Nígeríumarkaði Helgi Már Magnússon Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands Leiðbeinandi: Þórhallur Örn Guðlaugsson Febrúar
More informationTengsl skotleikjaspilunar og árásarhneigðar.
Tengsl skotleikjaspilunar og árásarhneigðar. Greining á rannsókn meðal grunnskólabarna á Íslandi Arnór Helgi Knútsson HUG- OG FÉLAGSVÍSINDASVIÐ Lokaverkefni til BA gráðu í Sálfræði Sálfræðideild Maí 2015
More informationMarkaðsáherslur og markaðshneigð
Tímarit um viðskipti og efnahagsmál, Útgáfa 2004 Markaðsáherslur og markaðshneigð Þórhallur Örn Guðlaugsson. 1 Ágrip Markaðshneigð (e. market orientation) má lýsa sem einkenni á fyrirtækjamenningu, sem
More informationENDURMAT Á STUÐNINGSÞÖRF
ENDURMAT Á STUÐNINGSÞÖRF Aðdragandi Framkvæmd Niðurstöður Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins Október 2015 Endurmat á stuðningsþörf Aðdragandi Framkvæmd Niðurstöður Tryggvi Sigurðsson Greiningar- og
More informationFimmtudagurinn 27. september fundur samkeppnisráðs. Kvörtun Mallands ehf. vegna misnotkunar Hörpu hf. á markaðsráðandi stöðu. I.
Fimmtudagurinn 27. september 2001 170. fundur samkeppnisráðs Ákvörðun nr. 28/2001 Kvörtun Mallands ehf. vegna misnotkunar Hörpu hf. á markaðsráðandi stöðu I. Erindið Með erindi, dags. 2. mars 2001, óskaði
More informationB.Sc. í viðskiptafræði
Er hægt að spá fyrir um viðhorf til Evrópusambandsins út frá menningarvíddum Hofstede? Ingvar Linnet B.Sc. í viðskiptafræði Vor 2011 Ingvar Linnet Leiðbeinandi: Kt. 171287-2789 Aðalsteinn Leifsson Formáli
More informationNemendamiðuð forysta
Nemendamiðuð forysta Aðstoðarskólastjóri á fyrsta starfsári. Íris Anna Steinarrsdóttir Júní 2017 Lokaverkefni til M.Ed.-prófs Uppeldis- og menntunarfræðideild Nemendamiðuð forysta Aðstoðarskólastjóri á
More informationVIÐSKIPTASVIÐ. Hvernig vinna íslenskir ferðaþjónustuaðilar markaðssetningu á netinu? Aðferðafræði Icelandair og Íslandsstofu
VIÐSKIPTASVIÐ Hvernig vinna íslenskir ferðaþjónustuaðilar markaðssetningu á netinu? Aðferðafræði Icelandair og Íslandsstofu Ritgerð til BS gráðu Nafn nemanda: Birgitta Guðmundsdóttir Bender Leiðbeinandi:
More informationGreining samkeppnisumhverfis
Greining samkeppnisumhverfis Samantekt um nokkra helstu þætti sem hafa áhrif á hættu á myndun samkeppnishindrana Þorsteinn Siglaugsson Greining samkeppnisumhverfis Samantekt um nokkra helstu þætti sem
More informationAtferlisgreining sem einn af hornsteinum markaðsfræðinnar
ISSN 1670-7168 INSTITUTE OF BUSINESS RESEARCH WORKING PAPER SERIES W06:01 September 2006 Atferlisgreining sem einn af hornsteinum markaðsfræðinnar Valdimar Sigurðsson Þórhallur Guðlaugsson Valdimar Sigurðsson,
More informationVörumerkjasamfélag Apple
Vörumerkjasamfélag Apple Neytendur og einkenni B.Sc. í viðskiptafræði Davíð Hansson Viðskiptadeild Háskólans á Bifröst Leiðbeinandi: Ragnar Már Vilhjálmsson Apríl 2013 2 Staðfesting lokaverkefnis til B.Sc.
More informationPrímadonnur eða góðir liðsmenn?
Prímadonnur eða góðir liðsmenn? Áhrif valds við stjórnun þekkingarstarfsmanna Elín Blöndal Lokaverkefni til MS-gráðu í viðskiptafræði Leiðbeinandi: Árelía Eydís Guðmundsdóttir, dósent Prímadonnur eða góðir
More information