GRAAD 12 VOORBEREIDENDE EKSAMEN AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL LETTERKUNDE - VRAESTEL 2 MEMORANDUM

Size: px

Start display at page:

Download "GRAAD 12 VOORBEREIDENDE EKSAMEN AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL LETTERKUNDE - VRAESTEL 2 MEMORANDUM"

Paula Elliott
5 years ago
Views:

1 GRAAD 12 VOORBEREIDENDE EKSAMEN AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL LETTERKUNDE - VRAESTEL 2 MEMORANDUM Tydsduur : 2 Ure Totale Punte : 80 Datum : 30 Augustus Eksaminator : Juria Gouws -1-

2 GRAAD 12 AFRIKAANS (EAT ) VOORBEREIDENDE EKSAMEN VRAESTEL 2 LETTERKUNDE MEMORANDUM Eksaminatrise : Juria Gouws Totaal: 80 Moderator: Annalize Cunnington Tyd: 2 uur Assessering: Memorandum en rubriek INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Lees die volgende instruksies/opdragte noukeurig deur voordat jy die vraestel beantwoord. 2. Moenie probeer om die hele vraestel deur te lees nie. Raadpleeg die inhoudsopgawe en merk die vraagnommers van die letterkunde tekste wat jy behandel het. Bestudeer daarna die vrae oor hierdie tekste en besluit dan telkens op die tipe vraag wat jý verkies om te beantwoord. Neem die voorskrifte by elke vraag in ag. 3. Die vraestel bestaan uit TWEE afdelings: AFDELING A: DRAMA (40) AFDELING B: GEDIGTE (40) ( ) 4. Beantwoord DRIE vrae in totaal. 5. Voer die opdragte aan die begin van elke afdeling noukeurig uit. 6. Nommer die antwoorde korrek volgens die numeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is. 7. Beantwoord ELKE afdeling op n NUWE bladsy. 8. Voorgestelde tydsindeling: Spandeer ongeveer 60 minute aan elke afdeling wat jy beantwoord. 9. Skryf netjies en leesbaar in BLOU INK. Page 1 of 10-2-

3 AFDELING A: DRAMA (FIELA SE KIND Dalene Matthee) VRAAG 1: KONTEKSTUELE VRAAG 1 Benjamin het die doringtak laat sak en omgekyk na haar toe. Here, het sy in haar binneste gedink, hoekom kry ek skielik so n aardige gevoel? 4 Fiela! het Selling benoud geroep. Die wyfie het nog steeds gehol en Skopper het nog steeds in die middel van die kamp rondgetrippel. Dawid en Tollie en die 7 twee meisiekinders was besig om die opening toe te pak, maar hulle oë het bly huis toe draai. Fiela, kom hier! 10 Sy het haar tak teen die heining gesmyt en met elke tree wat sy gee, gevoel soos een wat aan die leeg bloei is. More! Die lange het mildelik gegroet. Ek sien julle is nog 13 altyd besig met die volstruise. Gaan julle laat broei? Sy het hom nie antwoord gegee nie. Ek hoor vere se pryse gaan sak. Dit was n lieg, maar sy het hom dit nie gesê nie. Hy kon 16 staan en praatjies maak tot hy van sy eie praatjies moeg is. Sy sou hom ook nie vra wat hulle kom soek het nie. Die dikke het skuldigweg nader gestaan. Ek sien julle het 19 darem bietjie reën gehad Ons het laas nag agter in De Vlugt geslaap, by die Standers. Ons is gisteroggend n bietjie laat weg op Knysna. 22 Die wyfie se pote het egalig grond geraak en n hoender het bo die varkhok aan die kekkel gegaan. Mister Goldsbury, die nuwe magistraat op Knysna, het ons 25 gestuur, het die lange gesê, maar hy het haar nie in die gesig gekyk nie. Hy wil die kind sien. Sy het nie haar stem verhef nie. Ek het daar niks op teë nie, 28 hy kan kom kyk. Hy wil die kind op Knysna sien. Page 2 of 10-3-

4 Hy kan hier kom sien. Die lange het hom opgeruk. Luister, atta, ek is moeg en jy moenie vandag moeilik raak nie. Ons het ver gekom. Die magistraat is nie n man met wie mens sukkel nie. Hy wil die kind op Knysna hê en dis klaar. Oormôre, het die dikke bygevoeg. Vrydag. Mister Goldsbury wil net die saak van die kind wat die slag in die Bos weggeraak het, opklaar. Dis al. Die ding sluit. Die ma van die kind sal ook Vrydag in die hof op Knysna wees., Sy moet kom kyk of dit haar kind is. Dis nie haar kind nie. Dan moet ons soveel te meer sorg dat sy en mister Goldsbury dit self ook vasstel, het die lange gesê. Laat die saak dan afgehandel kom. Hulle was haar aan die vaskeer. Sy het dit geweet. Hoekom kom kyk die bosvrou dan nie hier as sy wil kyk nie? Dis groot sake hierdie, atta, dis dinge wat voor n magistraat gesê en gedoen moet word. As sy hiernatoe kom, kan julle praat soos julle wil, maar voor die magistraat staan jy onder eed en moet jy reg praat. Daarby is die bosmense baie sku. Die boswagter sê juis hy weet nie hoe hulle Vrydag die vrou op die dorp gaan kry nie, wat nog te sê van in die hof. Hulle het jou klaar hokgejaag, Fiela Komoetie, het sy vir haarself gesê, hulle pak nog net die opening toe. Sy het Selling se swakte deur haar lyf voel trek. Spartel en skree sou haar nie help nie, al wat oorgebly het, was om nie voor hulle te loop lê nie. 1.1 Waarom het Benjamin n doringtak in sy hand gehad? (1) Hulle was besig om met die volstruise te werk. n Volstruis kan gevaarlik wees. 1.2 Watter soort beeldspraak kom in r. 11 voor?. (1) vergelyking 1.3 Skryf VIER opeenvolgende woorde uit r neer wat daarop dui dat die man wat praat vroeër ook al by Fiela-hulle was. (2) Page 3 of 10-4-

5 is nog altyd besig 1.4 Die lange groet mildelik in r. 12. Verduidelik waarom hy só optree. (2) Hy wil die indruk skep dat dit n vriendskaplike besoek is. Hy wil nie vir Fiela op die verdediging plaas nie. * [enige antwoord wat hierdie betekenis duidelik stel] 1.5 Die lange en die dikke se persoonlikhede en optrede verskil nogal van mekaar. Lees weer r , asook r en verduidelik hierdie verskil. (2) Die lange is vriendelik en n ekstrovert. Die dikke is n introvert en voel skuldig oor die rede vir hulle besoek. 1.6 Wat is die wyfievolstruis se naam? (1) Pollie 1.7 Waarom antwoord Fiela nie die lange se vraag in r. 14 nie? (2) Sy weet hy maak net praatjies. Sy weet dit is nie die regte rede vir die besoek nie. Sy weet hy wil eintlik oor Benajmin uitvra. * [enige antwoord wat hierdie betekenis duidelik stel] 1.8 Lees r Watter TWEE sintuie is veral hier ter sprake? (2) Sien en hoor 1.9 Waarom wil die lange Fiela nie in die gesig kyk nie (r ) (1) Hy voel sleg oor die werklike rede vir hulle besoek. Hy weet hy bring vir haar slegte nuus. Hy praat nie die hele waarheid nie. * [enige antwoord wat hierdie betekenis duidelik stel] 1.10 Die witman noem Fiela atta. Waarom is dié aanspreekvorm hier baie betekenisvol? (2) Dit beklemtoon dat Fiela nie baie mag / regte het nie. Hy voel meerderwaardig teenoor Fiela Kyk na r In watter opsig tree die ma dan later onbillik teenoor die kind op? (1) Sy jok en vat die kind weg van die enigste familie wat hy ken In r. 46 word na groot sake verwys. Verduidelik in jou eie woorde wat hiermee bedoel word. (1) Belangrike sake wat nie deur almal verstaan kan word nie Bewys uit r dat Fiela n trotse mens is. (1) Page 4 of 10-5-

6 Sy het besef dat hulle haar uitoorlê het, maar sy sal nie wys hoe sy voel nie Uit hierdie aangehaalde deel kan agtergekom word dat Selling heeltyd op die agtergrond is. Waarom bly hy op die agtergrond? (1) Selling is sieklik. Hy laat die besluite oor aan Fiela Watter man, die lange of die dikke, neem die inisiatief in hierdie deel? (1) Die lange Dink jy Benjamiin sou, indien hy n Bruin optelkind was, ook die Vrydag op Knysna moes wees? Gee n rede vir jou antwoord. (2) Nee, In die tyd wat Fiela se kind afspeel was dit ondenkbaar vir n wit kind kom by bruin mense groot te word. Rassisme R. 53 en r. 7 kom in n mate ooreen. Verduidelik die ooreenkoms. (2) Hulle pak die opening toe: Fiela-hulle het die volstuiswyfie ingehok om haar te beheer. Die sensusmanne het vir Fiela ingehok om haar te beheer (sodat hulle haar kind kan wegvat). VRAAG 2: OPSTELVRAAG [25] 2.1 Hoewel Benjamin/Lukas as buitestaander leer ken word, word hy tóg deur persone met wie hy in aanraking kom, beïnvloed. Skryf n opstel van woorde waarin jy aandag skenk aan hoe Benjamin/Lukas deur ander karakters beïnvloed word. Beplan jou opstel en skryf in paragrawe. Maak van die volgende raamwerk vir jou opstel gebruik: Benjamin/Lukas is die hoofkarakter in hierdie roman en bevind hom veral in drie ruimtes / lewensomstandighede. Fiela beïnvloed hom positief. Elias se invloed op Lukas is negatief. Kaliel September speel n positiewe rol in Benjamin/Lukas se lewe. Wie het volgens jou die belangrikste invloed op Benjamin/Lukas se lewe? Motiveer jou standpunt. [15] Page 5 of 10-6-

7 2.1 Riglyne vir nasien: AFDELING A [40] Page 6 of 10-7-

8 AFDELING B: GEDIGTE VRAAG 3: Thumela Elmé Barnard (KONTEKSTUELE VRAAG) Thumela 1. tot siens meneer 2. het jy geskree 3. en vir oulaas gemaak ernstig 4. na n kennisgewingbord 5. met horde sportaankondigings 6. en lyste eksamenrooters 7. wat jou nie meer kon raak 8. gestaar 9. jou boeksak toe 10. met n wilde tol 11. die lug ingeskiet 12. en n geskiedenisboek gepos 13. sodat die blaaie 14. verward 15. oor die verlate skoolvierkant saai 16. terwyl jy laggend 17. om n hoek verdwyn 18. gemaak geskok 19. het meneer weggedraai 20. maar ek het bly wonder 21. of dit vir jou 22. dan niks beteken Elmé Barnard 3.1 Hoekom is die gedig se titel gepas? (2) Tumela beteken om weg te stuur en in die gedig word die leerder die wêreld ingestuur na sy skoolloopbaan 3.2 Wat is die doel van die ruimtes in die gedig? (1) Dit dui tydsverloop aan. 3.3 Watter tipe verteller is aan die woord in die gedig? (1) Derde Persoon. 3.4 Hoekom word tot siens en meneer met kleinletters geskryf? (1) Want dit is universeel. / Dit gebeur orals (in baie skole) 3.5 Haal een woord aan uit die gedig wat aandui dat die leerder klaar is met skool. (1) oulaas 3.6 Hoekom gebruik die digter geskree in plaas van geroep in reël 2. (1) Die leerder is opgewonde / bly om die skool te verlaat. / Die leerder is vermakerig. (nie oneerbiedig nie). 3.7 Haal een woord aan uit die gedig wat n sinoniem is vir baie of vele. (1) hordes Page 7 of 10-8-

9 3.8 Hoekom raak die eksamenroosters teen die kennisgewingbord die leerder nie meer nie. (1) Hy is klaar met skool en dus klaar met eksamens ook 3.9 Hoekom sou die leerder gestaar het na die kennisgewingbord is niks daarop hom meer raak nie? (1) Hy is vermakerig 3.10 Hoekom dink jy het die leerder sy boeksak in die lug gegooi? (1) Die leerder is opgewonde / bly om die skool te verlaat. / Die leerder is vermakerig. (nie oneerbiedig nie) Haal twee opeenvolgende woorde aan uit die gedig wat aandui dat dit vakansie is. (1) verlate vierkant 3.12 Haal een woord uit die gedig wat aandui dat die leerder nie oneerbiedig is nie. (1) laggend 3.13 Haal twee opeenvolgende woorde aan wat aandui dat die onderwyser nie ontsteld is oor die leerder se gedrag nie. (1) gemaak geskok 3.14 Kies die korrekte antwoord: (2) Die tema van die gedig is... A. n leerder het skool gehaat en kan nie wag om dit te verlaat nie. B. n leerder wat van skool gehou het maar tog baie bly is dit is verby. C. n leerder wat onderwysers haat. D. n onderwyser wat leerders haat Pas Kolom A by Kolom B: (4) KOLOM A KOLOM B Klanknabootsing A en n geskiedenisboek gepos Alliterasie B of dit vir jou dan niks beteken Apostroof C met horde sportaankondigings Assonansie D sodat die blaaie verward oor die verlate skoolvierkant saai 1 D, 2 A, 3 B, 4 C. [20] Page 8 of 10-9-

10 VRAAG 4: WOONSTELBEWONER Sheila Cussons (KONTEKSTUELE VRAAG) Woonstelbewoner 1. Laat ek my seëninge tel. 2. Byvoorbeeld, wat hoor ek nou, wat kan 3. my trillende aandag my vertel? 4. Gesuis van verkeer op straat; 5. die hartbreekroep van n inkblou voël 6. waarvan ek die naam nog moet leer; 7. die klein klikgeluidjie by tussenpose 8. van my stoof wat my herinner 9. dat iets daarop prut. En, dat die energieke dag 10. nou nag toe staan. 11. Saam net welkom in my oor 12. en wat ek knersend kalm probeer om skoon te hoor 13. dwarsdeur, bo-oor 14. die beleg van my sinne tot in my skedel 15. van daardie TV-ding langsaan. Sheila Cussons 4.1 Wie is die spreker in die gedig? (1) Die woonstelbewoner. 4.2 Presies waar woon die spreker? (1) In n woonstel in die stad 4.3 Die spreker begin deur te sê : Laat ek my seëninge tel Hoekom, dink jy, doen sy dit? (1) Sy het baie om voor dankbaar te wees TWEE APARTE WOORDE sê vir ons dat sy baie het om voor dankbaar te wees. Skryf die woorde neer. (1) tel ; seëninge 4.4 Haal TWEE OPEENVOLGENDE WOORDE aan om te sê dat die spreker baie hard probeer om net die geluide in haar woonstel te hoor. (1) trillende aandag 4.5 Gee TWEE APARTE WOORDE uit versreël 11 om te bewys dat die spreker nie omgee om na die roep van die voël of die prut van iets op haar stoof te luister nie. (1) Saam ; welkom Page 9 of

11 4.6 Watter EEN woord sê vir ons dat die voël nie gelukkig is nie? (1) Hartbreekroep 4.7 Hoekom,dink jy, is die voël ongelukkig? (1) Hy hoort nie in die stad nie / wil nie in die stad wees nie 4.8 Hoe pas die lot van die voël by die lot van die spreekster? (1) Sy wil ook nie in die stad wees nie 4.9 EEN WOORD sê vir ons dat die spreekster nie die hele tyd bewus is van die kos op die stoof nie. Wat is die woord? (1) Tussenpose 4.10 Dit voel vir die spreekster asof die harde TV- klanke van die woonstel langsaan soos n leër is wat haar sintuie aanval. Bewys hierdie stelling deur VIER OPEENVOLGENDE WOORDE uit die gedig aan te haal. (1) beleg van my sinne 4.11 Gee elke keer TWEE VOORBEELDE van die klanke van buite die spreekster se woonstel wat gehoor kan word. (2) Verkeer, hartbreekroep, TV-ding klanke binne die spreekster se woonstel wat gehoor kan word. (2) Klikgeluid, iets wat prut 4.12 Wat noem ons die stylfiguur? (1) Kies die regte antwoord: knersend kalm is n voorbeeld van n..... a. vergelyking. b. teenstelling. c. metafoor. d. Oksimoron Assonansie: Veral die lang oo -klank word in die gedig gebruik. Haal DRIE APARTE voorbeelde hiervan aan. (3) Byvoorbeeld, wat hoor ek nou, by tussenpose van my stoof ; probeer om skoon te hoor 4.14 Hoe word persoonlike eienskappe aan die stoof gegee? (personifikasie) (1) Die stoof herinner haar [20] AFDELING B [40] TOTAAL [80 Page 10 of

12 Afrikaans EAT Memo Graad 11 KOGNITIEWE VLAKKE VAK: AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL GRAAD 12 TIPE OPDRAG: VOORBEREIDENDE EKSAMEN - LETTERKUNDE VRAAG 1: DRAMA: Fiela se Kind - Dalene Matthee. Kontekstuele vraag Vraag no VLAK 1 LETTERLIK: Bewys, beskryf, identifiseer, ken, opnoem, vergelyk (volgens Barrett se Taksonomie) VLAK 2 HERORGANISEER: Som op, herken, verduidelik, verdedig VLAK 3 BEREDENEREND: Toepassing, oorsaak en gevolg, verduidelik, waar of vals, voltooi, keuse vrae VLAK 4 EVALUEER: Toepassing, aflei, keuse vrae, voltooi VLAK 5 WAARDEER: Bespreek, eie mening, empatie, besprekk, verduidelik 1,1 1 1,2 1 1,3 2 1,4 2 1,5 2 1,6 1 1,7 2 1,8 2 1,9 1 1,10 2 1,11 1 1,12 1 1,13 1 1,14 1 1,15 1 1,16 2 1,17 2 VRAAG 2: DRAMA: Fiela se Kind - Dalene Matthee. Opstelvraag 2,1 15 VRAAG 3: GEDIG - Thumela 3,1 2 3,2 1 3,3 1 3,4 1 3,5 1 3,6 1 3,7 1 3,8 1 3,9 1 3,10 1 3,11 1 3,12 1 3,13 1 3,14 2 3,15 4 Developed by Auxilio CC 1-12-

13 Afrikaans EAT Memo Graad 11 KOGNITIEWE VLAKKE VAK: AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL GRAAD 12 TIPE OPDRAG: VOORBEREIDENDE EKSAMEN - LETTERKUNDE VRAAG 1: DRAMA: Fiela se Kind - Dalene Matthee. Kontekstuele vraag Vraag no VLAK 1 LETTERLIK: Bewys, beskryf, identifiseer, ken, opnoem, vergelyk (volgens Barrett se Taksonomie) VLAK 2 HERORGANISEER: Som op, herken, verduidelik, verdedig VLAK 3 BEREDENEREND: Toepassing, oorsaak en gevolg, verduidelik, waar of vals, voltooi, keuse vrae VLAK 4 EVALUEER: Toepassing, aflei, keuse vrae, voltooi VLAK 5 WAARDEER: Bespreek, eie mening, empatie, besprekk, verduidelik VRAAG 4: GEDIG - Woonstelbewonder 4,1 1 4, ,4 1 4,5 1 4,6 1 4,7 1 4,8 1 4,9 1 4, ,12 1 4,13 3 4,14 1 Totaal VLAK 1,2 : 27 VLAK 3 : 36 VLAK 4,5 : 17 33,75% 45,00% 21,25% 100,00% Developed by Auxilio CC 2-13-

Sterk Persoonlike- en Swak Persoonlike Eienskappe

1 Sterk Persoonlike- en Swak Persoonlike Eienskappe Vraag 1: Verbind die woorde aan die linkerkant met die korrekte beskrywings aan die regterkant: (5) Vaardighede Swakheid Sterk eienskap Persoonlikheid