1 Eerste Termyn 2015

Transcription

1 1 Eerste Termyn 2015

2 2 Klanke (sounds) Vokale Klinkers (vowels) Konsonante Medeklinkers (consonants) Diftonge Tweeklanke (diphthongs) A M aai (braai) E Z ooi (mooi) O W eeu (leeu) I B oei (koei) U Woord Klankgrepe (divide words the way they are said) Lettergrepe (devide words according to spelling) Hulle Hu-le Hul-le Lekkerste Le-ker-ste Lek-ker-ste Hoender Hoe-ner Hoen-der Onderwyser On-ner-wy-ser On-der-wy-ser Anders An-ners An-ders Swakker Swa-ker Swak-ker Blonde Blon-ne Blon-de Oop en geslote lettergrepe: Devide the word in klankgrepe/lettergrepe, then indicate with a small o or small g if the word is oop or geslote. Oop-ends in a vowel Geslote- ends in a consonant Verdeel die volgende woorde in lettergrepe: 1. Lettergreep 2. Hare 3. Skoensool 4. Liniaal 5. Matte Verdeel die volgende woorde in klankgrepe: 1. Hierdie 2. Minder 3. Brille 4. Plakkers 5. Rowwe

3 Die volgende woorde is in lettergrepe verdeel. Dui aan of die lettergrepe oop of geslote is: 1. Lek-ker-goed 2. Rond-lo-per-hond 3. Muis-hon-de 4. Mui-se 5. Slaap-ka-mer-ge-woon-tes Totaal: 15 3 Tye (Tenses) Teenwoordige tyd = present tense Verlede tyd = past tense Toekomende tyd = future tense TIPS: If you are asked to change the tense: 1. Read the sentence 2. Identify and highlight the verb or verbs 3. The first verb always move to the end of the sentence 4. Place the het/was/sal in the place where the verb was 5. Only add ge- to the verb if you are changing the sentence to past tense 6. REMEMBER: if there is a conjunction (en, want, omdat) it means that there are two sentences in one. You have to change BOTH. Teenwoordige tyd Verlede tyd Toekomende tyd Vandag Gister More Vanjaar Verlede jaar Volgende jaar Hierdie week Verlede week Volgende week Nou In die verlede In die toekoms Sit Het gesit Sal sit

4 4 Ek lees n boek Ek het n boek gelees Ek sal n boek lees Dit is warm Dit was warm Dit sal warm wees My hond swem in die swembad Vandag gaan ek Lakeside Mall toe My hond het in die swembad geswem Gister het ek Lakeside Mall toe gegaan My hond sal in die swembad swem More sal ek Lakeside Mall toe gaan A) Verander die volgende sinne in die toekomende tyd: 1. Rover is my hond. 2. Vandag gaan ek die nuwe fliek by die Square kyk. 3. Graad sewe is die lekkerste jaar van jou laerskoolloopbaan. 4. My pa en ma is hierdie jaar tien jaar getroud. 5. Die meisie sit by die tafel en eet n lekker roomys. 6. Tom Newby skool is die beste skool omdat ek so baie leer. B) Verander die volgende sinne in die verlede tyd: 1. Dit is vandag Sondag. 2. Die son skyn vuurwarm en die kinders swem lekker. 3. Die Juffrou vra die kinders om die tafels en stoele skoon te maak omdat dit baie vuil is. 4. Die dokter sê dat die dogtertjie gesond is. 5. In graad sewe werk die kinders baie hard alhoewel hulle vriende baie belangrik is. 6. Die onderwyseres sê dat die kinders die datum moet skryf. C) In watter tyd is die volgende sinne geskryf: 1. My naam is Donkey. 2. Gister het ons n nuwe kar gekry. 3. Om inkopies by East Rand Mall te doen irriteer my pa baie, hy kla die hele tyd. Totaal: 15

5 5 Selfstandige Naamwoord (noun) TIPS: To test selfstandige naamwoord: 1. Often has a meervoud or verkleining 2. Often has a male or female 3. You can put n or die in front of the word eg. Die kat/ n Hond Selfstandige naamwoorde is sub-divided into four groups: 1. Soortnaam (common noun) 2. Eienaam (proper noun) 3. Versamelnaam (collective noun) 4. Abstrakte selfstandige naamwoord (abstract noun) Soortnaam: koffie/lepel/koppie/piering Abstrakte selfstandige naamwoord: hartseer Versamelnaam: trop skape

6 6 Jozi Eienaam Identifiseer die selfstandige naamwoorde in die volgende paragraaf. Spesifiseer telkens die tipe selfstandige naamwoord. Skryf jou antwoord in tabelvorm. Bennie en Lourinda is broer en suster. Hulle bly in Benoni, in n groot huis en is in Laerskool Saamstaan. Bennie het n meisie en Lourinda het n kêrel, hulle is verlief. Lourinda het n groot bos blonde hare, net soos haar ma, Bettie. By hulle huis het hulle n visdam met n skool visse. Sinsoorte: (Types of sentences) 1. Stelsin: states a fact. My naam is Willem. 2. Vraagsin: asks a question. Is dit vandag Woensdag? 3. Bevelsin: command. Kom nou dadelik hier! 4. Uitroepsin: emotions eg. Angry, sad, disappointed etc. Agge nee! Lees die volgende paragraaf. Identifiseer: 1. een vraagsin 2. een stelsin 3. een uitroepsin

7 7 4. een bevelsin Ek is in Tom Newby Skool. Ek is in Graad 7. Soms is ek laat vir skool, dan arriveer ek nadat die klok al gelui het. Dit is omrede ek nie daarvan hou om vroeg op te staan nie. Dan hoor ek hoe skree my ma: Sussie staan nou dadelik op! Jy gaan laat wees. Dit is aaklig om vroeg op te staan. Wanneer my ma my roep dink ek, is dit regtig tyd om skool toe te gaan? Waar is my skoene en my kouse? Ag tog! Dit is nie maklik nie. STOMPI: woordorde (word order) The GOLDEN RULE is: Whatever you start with, the verb comes NEXT S V1 T O M P V2 I Subject Time Object Manner Place Infinitive Who/what When Who/what How Where To Die seun skryf elke dag sy werk netjies in sy boek Die seun het elke dag sy werk netjies in sy boek Die seun sal elke dag sy werk netjies in sy boek geskryf skryf om goed te presteer om goed te presteer om goed te presteer Herskryf die volgende sinne in die korrekte woordorde: 1. elke aand die kinders om uitgerus te wees in hulle kamers slaap. 2. by Tom Newby Skool in die personeelkamer is die onderwysers elke oggend vir n lang tyd.

8 3. n koppie koffie elke dag Bennie by die kombuistafel vroeg in die more om wakker te bly drink. 4. sigarette die Graad sewes verlede jaar het gebring skool toe. 5. eendag rekenaars om die kinders te leer oorneem onderwysers se werk by skole sal. 8 Trappe van vergelyking (degrees of comparison) The main change occurs in column B because we are adding an er, this means it often affects the vowel. Column C is simply column A + ste. Column A Column B Column C Describes something as Compare 2 people or Compare more than 2 it is things people or things She is fat. She is fatter than her She is the fattest in her sister. family. Sy is vet. Sy is vetter as haar suster. Sy is die vetste in haar familie dik dikker as die dikste fiks fiksser as die fiksste hoog hoër as die hoogste vuil vuiler as die vuilste moeg moër as die moegste duur duurder as die duurste vinnig vinniger as die vinnigste grof grower as die grofste blink blinker as die blinkste woes woester as die woesste styf stywer as die styfste Exceptions: baie meer as die meeste bietjie minder as die minste goed beter as die beste

9 lank langer as die lankste nuut nuwer as die nuutste opgewonde meer opgewonde mees opgewonde Trappe van vergelyking will usually be within a paragraph. You need to determine: is it column A, column B or column C. Column A will be given to you, the question is: do you leave it as it is or change it? 9 Lees die volgende storie en vul die gepaste trappe van vergelyking in: Eendag lank, lank gelede was daar n baie 1.(mooi) seun, Sebastian. Sy ma en pa was die 2.(ryk) in hulle dorp. Hy was 3.(slim) as sy broer, Benjy. Op n dag besluit Sebastian om vir sy Tannie in die volgende dorp te gaan kuier. Sy Tannie was die 4.(gaaf) vrou wat hy nog ooit ontmoet het. Elke keer as Sebastian by sy Tannie gaan kuier vat hy vir haar n bos blomme. Hy pluk dit sommer in die veld. Dit is vir hom 5.(lekker) om soontoe te loop as om met die kar te ry. Sy Tannie het drie kinders. Haar seun is die 6.(oud) van die drie kinders. Hulle gaan almal na die privaatskool op die dorp. Sebastiaan loop 7.(vinnig). Ewe skielik hoor hy hoe grom n groot hond. Gelukkig doen Sebastiaan atletiek by sy skool, hy is die 8.(goed) atleet in sy graad en hy is 9.(fiks) as sy broer. Hy kyk oor sy skouer en sien die hond nader en nader kom. Gelukkig is sy Tannie se huis net om die draai, hy hardloop en spring op die stoep. Sy Tannie pluk die deur net betyds oop, hy glip in die huis in. Vandag is hy die 10.(bly) wat hy nog ooit in sy lewe was! Totaal: 10

10 10