NATIONAL SENIOR CERTIFICATE GRAAD 10

Transcription

1 NTIONL SENIOR ERTIFITE GR 10 MEGNIESE TEGNOLOGIE NOVEMER 2015 Tyd: 2 Ure Punte: 200 Hierdie vraestel bestaan uit 14 bladsye ingesluit die dekblad en inligtingstukke

2 INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. eantwoord L die vrae.. 2. Lees L die vrae aandagtigtig deur 3. Nommer die antwoorde korrek volgens nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is 4. Toon L die berekeninge en eenhede. 5. Skryf netjies en leesbaar.rond antwoorde tot TWEE desimale plekke af. 6. Kandidate mag NIE-programmeerbare, wetenskaplike sakrekenaars, asook teken- / wiskundige instrumente gebruik 7. Gravitasieversnellingskontante = 10m.s - ².

3 VRG 1: MEERVOUIGE KEUSE VRE Verskeie opsies word gegee as moontlike antwoorde op die volgende vrae. Kies die korrekte antwoord en skryf slegs die letter ( ) langs die vraag se nommer ( ) in die atwoordboek Vb Watter van die volgende stellings is n onveilige toestand in die werksplek? Hardloop in die werksplek Swak beligting Speel in die werksplek Gebruik nie veiligheidsbrille nie 1.2 Watter sleutel sal jy gebruik om n moer uit te draai wat 65mm diep versink is? Soksleutel Kombinasie sleutel Ring sleutel Plat sleutel 1.3 Watter van die volgende is n nie-ysterhoundemetaal? Gietyster Sagtestaal Staal luminium 1.4 ie kop van n sagtevlak-hamer word van die volgende materiaal gemaak. Koper Gietyster Lae- koolstofstaal Hoë-koolstofstaal 1.5 Watter soort krag word aangetoon in die figuur hier onder? F F Wrywingskrag Trekkrag Skuifkrag rukkrag

4 1.6 Watter een van die volgende vloeistowwe word gebruik in n hidrouliese proses? Water Petrol Olie Gas 1.7 Wat is die hoofdoel vir die instandhouding van meganiese toerusting Om die toerusting skoon te maak Om slytasie te verhoog Om herstel intervalle te verlaag Om die lewensduur van die toerusting te verhoog 1.8 ie funksie van die leiskroef op n senterdraaibank is... Om spoed te verhoog Outomatiese toevoer Om skroefdrade te sny Om die werkstuk te lei 1.9 ie kleur van die suurstof bottel is... Rooi lou Maroon Swart 1.10 ie korrekte slag volgorde van n vierslag vonk ontstekings enjin is... Inlaatslag; komprtessieslag; kragslag; uitlaatslag Kragslag; uitlaatslag; kompressislag; inlaatslag Kompressieslag; kragslag; inlaatslag; uitlaatslag Uitlaatslag; kompressislag; kragslag; inlaatslag [10]

5 VRG 2: WR OF VLS Is die volgende stellings WR of VLS? Skryf die vraag nommer neer gevolg deur die antwoord. 2.1 s n persoon in n werkswinkel is moet veiligheidsbrille gedra word. 2.2 n Enjin kan slegs water gebruik om hitte te verplaas. 2.3 n Vyl kan somtyds sonder n handvatsel gebruik word. 2.4 Groen word gebruik vir elektriese-skakelaar dele. 2.5 Speel in n werkswinkel kan n persoon se dood veroorsaak. 2.6 n Rasper kan op alle tipes metale gebruik word. 2.7 Hidroulika gebruik lug om beweging oor te dra. 2.8 eur nog koolstof by staal te voeg, word die staal meer buigbaar. 2.9 n Senterpons het n ingeslote hoek van n antal kragte wat saam op n ligaam inwerk staan bekend as n stelsel van kragte. [10]

6 VRG 3: VEILIGHEI IN IE WERKSWINKEL EN GEREESKP 3.1 estudeer die skets van die bankslypwiel en noem TWEE veiligheidsmaatreëls wat nagekom moet word wanneer die bankslypwiel gebruik word. (2) 3.2 In n werkswinkel word verskillende kleure gebruik as n kode. Verduidelik wat die betekenis van die volgende kleure in die werkswinkel is Rooi (2) lou (2) Groen (2) 3.3 Hoe moet gereedskap versorg word? Noem RIE versorgingsmaatreëls. (3) 3.4 Noen TWEE soorte tange wat in n werkswinkel gebruik word. (2) 3.5 estudeer die skets van die buitemikrometer en benoem die verskillende onderdele. (5) E

7 3.6 Gee die lesing op die mikrometer in die skets hieronder:. (5) [25] VRG 4: MTERILE 4.1 efinieer die volgende eienskappe van metale Hardheid Plastisiteit Hardheid Wringsterkte \ 4.2 efinieer die volgende Ysterhoudende metale (2) Nie ysterhoudende metale (2) 4.3 Wat verstaan jy onder die begrip allooi. 4.4 Noem VIER allooie en EEN eienskap van elk. (4) [13]

8 VG 5: TERMINOLOGIE VN MSJIENE 5.1 estudeer die skets van die staanboor en benoem die verskillende onderdele. (8) 5.2 enoem enige VIER funksies van n senterdraaibank (4) 5.3 Wat is die doel van n trekbout op die freesmasjien (2) 5.4 Noem VIER freessnyers wat op n freesmasjien gebruik word (4) 5.5 Noem Vier redes vir trilling gedurende die draaiwerkproses op n draaibank (4) 5.6 Wattrer faktore speel n belangrike rol by oppervlakafwerking van n werkstuk. Noem VYF faktore (5) [27]

9 VRG 6: HEGTINGS METOES 6.1 efinieer die begrip bout. (2) 6.2 n Gewone spy word benodig om n katrol op n 60 mm diameter as aan te dryf ereken die wydte (W) van die spy (3) ereken die dikte (T) van die spy. (3) ereken die lengte (L) van die spy (3) 6.3 Noem RIE verskillende soorte blindeklinknaels (pop rivets). (3) 6.4 Noem TWEE verskillende masjien penne wat gebruik word om onderdele bymekaar te hou. (2) 6.5 Identifiseer die volgende algemene kop style vir boute Toon met behulp van netjiese skets die volgende klinknaelkoppe aan: Pankop (2) Paddestoelkop (2) Versinktekop (2) [25]

10 VRG 7: KRGTE 7.1 efinieer n krag. (2) 7.2 efinieer die term ewewig van kragte (2) 7.3 ereken die grootte en rigting van die resulterende krag (R ) in die parallelogram van kragte in FIGUUR 7.1 (12) 7.4 ereken die drukspanning in n 30 mm ronde staaf as die ronde staaf onderwerp word aan druklkrag van 500 N. (6) 7.5 Voltooi die ontbrekende inligting op die onderstaande tabel Skryf slegs die antwoord langs die vraag nommer neer Eenheid Simbool Eksponentiaal notasie Tera G Mega (6) 7.6 efinieer die volgende terme (2) riehoek van kragte (2) ie moment van n krag (2) [30]

11 VRG 8: INSTNHOUING 8.1 Skryf die volgende afkortings neer: SE (2) EP (2) 8.2 Waarna word verwys met die term viskositeit van olie? (2) 8.3 Wat is die funksie van n filter? (2) 8.4 Verduidelik die verskil tussen direkte verkoeling en indirekte verkoeling. (2) 8.5 Gee die verskillende eienskappe van n hidrouliese olie. (3) 8.6 Hoe moet daar van ou gebruikte olie ontlae geraak word sonder om die omgewing te besoedel? (2) [15] VRG 9: SISTEME EN EHEER 9.1 estudeer die sketse van die verskillende ratte en benoem die verskillende soorte.ratte

12 n 40 Tandrat roteer teen 360 r/min en dryf n ander rat met 240 tande. ereken die omwentelinge van die gedrewe rat. (4) 9.3 Noem RIE soort katrolle wat algemeen gebruik word. (3) 9.4 Noem RIE soorte koppelings (3) 9.5 n Elektriese motor roteer teen n spoed van 1200 r/min en dryf n 1500 mm diameter katrol op n masjienspil teen 230 r/min aan. ereken die grootte van die katrol op die motor se spil (4) 9.6 Identifiseer die volgende hidrouliese simbole (2) (2) (2) 9.7 Skryf neer die funksies van die volgende komponente Ontstekings-klos (2) Vonkverdele (2) [25]

13 VRG 10: HITTE-ENJINS 10.1 estudeer die onderstaande skets van n vierslag petrolenjin en benoem die verskillende onderdele. (9) eskryf die inlaatslag van n vierslagenjin. (4) 10.3 Noem die verskillende slae van n tweeslag enjin. (2) 10.4 Verduidelik die term boonste dooiepunt.(p) (3) 10.5 ie KO enjin het nie n vonkprop nie. Verduidelik wat veroorsaak die ontbranding van die diesel. (2) [20] TOTL [200]

14 FORMUL SHEET: 1 Indexing: Number of turns = (n = number of divisions) = (x = istance across flat sides; = diameter of the shaft) 2 Forces: x = F (Horizontal component) y = F (Vertical component) r 2 = x 2 + y 2 tan = (irection of resultant) Moment = force (N) x distance (m) Stress = ross sectional area = - (For round tubing) 3 Systems and ontrol π x x N = π x x N rea = 4 Joining methods olt diameter Pressure = Pitch = 3x istance between centre lines = 0,8 x P Margin = 1,5 x utt strap thickness = 0,625 x 12