Lukas 2:1-14 OuKersaand 24 Des 2014

Size: px

Start display at page:

Download "Lukas 2:1-14 OuKersaand 24 Des 2014"

Derek Skinner
5 years ago
Views:

1 Ons sing lied Ihr Kinderlein, kommet Lukas 2:1-14 OuKersaand 24 Des 2014 En in daardie dae het daar n bevel uitgegaan van keiser Augustus dat die hele wêreld ingeskryf moes word. Hierdie eerste inskrywing het plaasgevind toe Cirénius goewerneur van Sírië was. 3 En almal het gegaan om ingeskryf te word, elkeen na sy eie stad. 4 En Josef het ook opgegaan van Galiléa, uit die stad Násaret, na Judéa, na die stad van Dawid, wat Betlehem genoem word, omdat hy uit die huis en geslag van Dawid was, om hom te laat inskrywe saam met Maria, die vrou aan wie hy hom verloof het, wat swanger was. 6 En terwyl hulle daar was, is die dae vervul dat sy moes baar; en sy het haar eersgebore Seun gebaar en Hom toegedraai in doeke en Hom in die krip neergelê, omdat daar vir hulle geen plek in die herberg was nie. 8 En daar was herders in dieselfde landstreek, wat in die oop veld gebly en in die nag oor hulle skape wag gehou het. 9 En meteens staan daar n engel van die Here by hulle, en die heerlikheid van die Here het rondom hulle geskyn en groot vrees het hulle oorweldig. En die engel sê vir hulle: Moenie vrees nie, want kyk, ek bring julle n goeie tyding van groot blydskap wat vir die hele volk sal wees, dat vir julle vandag in die stad van Dawid gebore is die Saligmaker wat Christus, die Here, is. 12 En dit is vir julle die teken: julle sal n Kindjie vind wat in doeke toegedraai is en wat in die krip lê. 13 En skielik was daar saam met die engel n menigte van die hemelse leërskare wat God prys en sê: Eer aan God in die hoogste hemele en vrede op aarde, in die mense n welbehae! Nuwe Lewe uit n ou verhaal Dit is hierdie verhaal uit die LukasEvangelie wat ons vandag onder die vergrootglas neem om te verstaan en toe te eien. Ons sal dit doen soos n soort Bybelstudie en stuk vir stuk deurwerk met telkens n paar gesangverse tussen in. Ons val dadelik weg met die eerste vers: In daardie dae... watter dae was dit? Ons verwys dadelik na Lukas se eerste verse: 1. Hooggeagte Teofilus! Daar is baie wat onderneem het om 'n verhaal te skrywe van die dinge wat onder ons gebeur het. 2. Hulle het dit opgeteken soos dit aan ons oorgelewer is deur die mense wat van die begin af ooggetuies en dienaars van die Woord was. 3. Daarom het ek dit ook goedgedink om self alles stap vir stap van voor af te ondersoek en die verhaal noukeurig in die regte volgorde vir u neer te skryf. 4. So kan u te wete kom dat die dinge waaroor u onderrig is, heeltemal betroubaar is. 5. In die tyd van koning Herodes van Judea was daar 'n priester met die naam Sagaria, uit die diensgroep van Abia. Ook sy vrou het van Aäron afgestam, en haar naam was Elisabet... En nou in die 2de hoofstuk gee Lukas vir ons weer n tydsaanduiding: En in daardie dae het daar n bevel uitgegaan van keiser Augustus dat die hele wêreld ingeskryf moes word. Hierdie eerste inskrywing het plaasgevind toe Cirénius goewerneur van Sírië was. Dus ons het keiser Augustus, koning Herodes en goewerneur Cirenius. Kan ons n tydsberekening maak uit ander historiese bronne om n meer presiese datum vas te stel? Inderdaad, ons kan, maar ek sal nie nou daarop ingaan nie omdat daar heelwat historiese data en argumente voorlê wat nou te veel tyd in beslag sou neem. Kortweg: Ons kan n presiese datum nie vasstel nie maar dit word algemeen aanvaar, so om en by 6 v.chr. is Jesus gebore. Ons leef dus strengesproke reeds in die jaar 2020.

Lukas wil met sy presiese aanduiding uitlig dat hierdie gebeure inderdaad histories, werklik gebeur het; presies dàn-en-dààr het God in die geskiedenis ingegryp en kan God se werke nagevolg word.

Dit is dus die eerste boodskap wat ons vanaand saamneem: God se heilsplan is in die wêreldgeskiedenis ingeweef en dit is vir àlle mense bedoel.

2 Lukas wil met sy presiese aanduiding uitlig dat hierdie gebeure inderdaad histories, werklik gebeur het; presies dàn-en-dààr het God in die geskiedenis ingegryp en kan God se werke nagevolg word. En ons bekende kersfeesverhaal wil dit onderstreep dat hier-en-nou het dit gebeur wat God lank al vooruitbeplan en aangekondig het. Dit is dus die eerste boodskap wat ons vanaand saamneem: God se heilsplan is in die wêreldgeskiedenis ingeweef en dit is vir àlle mense bedoel. En dan weet ons van Lukas ook dat hy klem lê op die verontregtes, die armes en diegene wat aan die rand van die samelewing staan. Hulle verwelkom Jesus ook op besondere manier in teenstelling met die sogenaamde insiders wat skepties teenoor Jesus bly. Nou die volgende gedeelte: in ons tradisionele voorstelling van destydse gebeure sien ons die volgende prent - dit is Maria en Josef by die krip met os en esel in n stal en herders wat aanbiddend voor die krip met die Jesus kind staan, en daarby uit die MatteusEvangelie ken ons die drie koninklike wyse manne uit die Ooste met hulle onderskeie geskenke. Ons het die mening dat Maria en Josef in n stal was omrede daar geen kamer meer vir hulle beskikbaar was. Ons dink dat Josef en Maria nou net in Bethlehem aangekom het, Maria het omtrend reeds geboortepyne beleef en besmoontlik n herbergier vir hulle weggewys het heen na n stal. Niemand van die dorp het hulle opgeneem nie, en daar in die stal was dit eintlik slegs die herders van die veld wat hulde aan die kind gebring het. Wel, hierdie daarstelling strook nie met die Bybelse gegewens nie en dit help om so bietjie na die slim mense te luister wanneer hulle vir ons meer kulturele inligting oordra wat ons vandag beter instaat sal stel om onsself in die destydse situasie te verplaas. Ek sal n klomp punte uitlig om die konteks van Christus se geboorte daar te stel. I Ten eerste moet ons in gedagte hou dat ons van Bethlehem praat (op die prent onder, n skets uit die 19de eeu). Dit was n klein plattelandse dorpie sowat 12 Km van Jerusalem af na die suide tussen heuwels met semigroen omgewing en sowat 1000 inwoners. Ons mag aanvaar dat dit dus n hegte, geslote gemeenskap was. Die slim mense meen dat daar wel n herberg kon gewees het omrede die dorp langs die roete na die suide, na Egipte geleë was. Maar ons teksgedeelte praat defnitief van daardie herberg nie (later meer daarvan). Nou dink ons aan Josef wat uit die bloedlyn uit die nageslag van David afkomstig was. As Josef en Maria nou in Bethlehem aankom, sou hy homself voorstel: ek is Josef uit Galilea, die seun van Eli, die seun van Mattat uit die huis van koning David - dan moes enige een van die dorpsbewoners dadelik geweet het: hier kom iemand wat belangrik is; Josef se voorouers was besmoontlik

Defnitief moes van Josef se familie in daardie omgewing gebly het en ons kan onsself indink dat Josef vir hulle sou opsoek.

3 bevriend met van die ou dorpsbewoners. Hy is een van die, soos hulle in Engels sou sê, een van die royalties, van koninklike afkoms. En as onsook onthou dat in die destydse samelewing gasvryheid een van die opperste verpligtinge was, dan sou ons onsself kon indink dat vanselfsprekend die deur vir Josef en Maria sou oopgaan. Defnitief moes van Josef se familie in daardie omgewing gebly het en ons kan onsself indink dat Josef vir hulle sou opsoek. As ek byvoorbeeld na Duitsland toe sou reis en presies na die dorp toe sou gaan waar die familie van my moeder bly, en ek sou hulle doelbewus vermy, dan sal my naam by daardie vir altyd bemors wees want hoe durf ek na hulle dorp toe gaan sonder om hulle op te soek? En daarby gee Lukas vir ons die verhaal dat Maria nou net onlangs vir haar tannie, Elisabeth, opgesoek het - wat ook in daardie omgewing gebly het. Mits Josef dan geweet het, sy verloofde Maria is hoogswanger en haar tannie bly sommer hier om die draai, dan sou hy defnitief eers soontoe gegaan het, sodat Maria goed versorg sal wees. Die voorstelling dus dat die mense in Bethlehem onvriedelik vir Maria en Josef sou wegwys heen na n stal daar êrens, pas nie by destydse kulture opset nie. Hulle sal defnitief hierdie jong paartjie in hulle huise welkom heet. Let op die eerste woorde in vers 6 4 En Josef het ook opgegaan van Galiléa, uit die stad Násaret, na Judéa, na die stad van Dawid, wat Betlehem genoem word, omdat hy uit die huis en geslag van Dawid was, om hom te laat inskrywe saam met Maria, die vrou aan wie hy hom verloof het, wat swanger was. 6 En terwyl hulle daar was, is die dae vervul dat sy moes baar... En terwyl hulle daar in Bethlehem was, is die dae vervul dat sy moes baar - hoe lank was Maria en Josef in Bethlehem voordat die kind gebore was? Antwoord: baie dae. Dit kon twee weke-lank gewees het. Sou Josef dan nie genoeg tyd gehad het om voorbereidings te tref nie? Defnitief ja, Josef was n eerbare, goeie man wat goed na sy verloofde omgesien het. Soveel vir die eerse paar gedagtes. Ons gaan nou-nou aan hoe ons die hele opset beter kan verstaan. Ons sing nou die eerste twee verse van gesang 44 (Herbei, o ihr Gläubigen)

II Nou die korreksie van die voorstelling dat Jesus met Maria en Josef daar êrens buite op hul eie in n stal was. Kom ons fokus nou op die plek waar Jesus gebore was.

geen plek in die herberg was nie. Vraag: waar is Jesus gebore? Antwoord: die teks sê vir ons niks nie.

4 II Nou die korreksie van die voorstelling dat Jesus met Maria en Josef daar êrens buite op hul eie in n stal was. Kom ons fokus nou op die plek waar Jesus gebore was. Ons lees weer vers 6 En terwyl hulle daar was, is die dae vervul dat sy moes baar; en sy het haar eersgebore Seun gebaar en Hom toegedraai in doeke en Hom in die krip neergelê, omdat daar vir hulle geen plek in die herberg was nie. Vraag: waar is Jesus gebore? Antwoord: die teks sê vir ons niks nie. Die teks gee vir ons net die aanduiding: (i) dit was nie in die herberg nie, en (ii) die kind is in n krip neergelê. In ons denke maak ons die gevolgtrekking: daar kan net n krip wees waar daar diere is, nie waar nie? En diere is in n stal - dus Jesus is in n stal gebore. Maar dit staan nie daar nie. Die antwoord vir ons lê in die term herberg. Dit woord is eintlik verkeerd vertaal. In Grieks lees ons die woord kataluma - dit is n kamer waar jy ontspan, jou klere uittrek en gaan rus. Dit is die term wat ons erder sou vertaal met gastekamer. Nou waar kry ons n gastekamer? Nou kyk ons na die tipiese opset van n destydse huis soos dit in die hele middeooste gebruiklik was om oor milieniums heen huise te bou. (Sien prent) n Tiepiese huis het drie kamers: die grootse vertrek is die familiekamer - een groot kamer waar mense leef en slaap (meestal is hulle buitendien in die buitelug). Die tweede vertrek is n plek vir diere. Kenners praat daarvan dat elke gemiddelde huishoud ten mindste drie soorte diere moes gehad het: n koei - want dit is jou proteïne vir die dag, n dankie wat dit is jou vervoer en transportmiddel, en twee of drie skape - want dit is jou winterklere. Vir die nag, en veral n koue nag, word die diere in die huis ingebring. Soms word die huise Artist's reconstruction of a three room house: 1: central activity area 2: stable area 3: storage room 4: sleeping quarters 5: clay roof so gebou dat die diere se kamer ietwat onder die grond is met n deur na die buitekant. Jy wil graag die diere in die huis hê, sodat die hele huis kan warm bly en sodat die diere nie oor die nag êrens verdwaal of gesteel sal word nie. Elke dag word die diere uitgelei en vir elke na word hulle in die huis ingeneem. En dan die derde kamer was n gastekamer, bokamer of kataluma, vir die baie gaste wat voortdurend n draai gooi en ook sal oornag. (Sommige meer welgestelde huise het nog n vierde kamer gehad waar man en vrou ook bietjie privaatheid kon geniet) Nou as ons lees - daar was geen plek vir Maria en Josef in die kataluma nie, dan beteken dit dat in dààrdie huis waar hulle verblyf gevind het, daar reeds ander mense in die gastekamer was. Die teks sê nie dat daar geen ander kamer vir hulle beskikbaar was nie, maar daar was geen plek /spasie nie. Die huiseienaars het waarskynlik vir Maria en Josef uitgenooi: bly sommer hier saam met ons in die familiekamer; hier is ons almal saam, hier is dit warm

en hier is jy onder goeie toesig. Plattelandse palestynse gemeenskap sou onmiddelik alle hulp aanbied vir n vrou wat op die punt was om geboorte te skenk.

In die verhaal van die Barmhartige Samaritaan, waar die man onder die rowers geval het, het die Samaritaan gekom, sy wonde versorg en na n herberg (in Grieks pandocheion Luk.

5 en hier is jy onder goeie toesig. Plattelandse palestynse gemeenskap sou onmiddelik alle hulp aanbied vir n vrou wat op die punt was om geboorte te skenk. Ons vra so terloops, of Lukas dan n ander woord vir herberg het soos ons n hotel of losies vandag ken? En die antwoord is, ja. In die verhaal van die Barmhartige Samaritaan, waar die man onder die rowers geval het, het die Samaritaan gekom, sy wonde versorg en na n herberg (in Grieks pandocheion Luk.10) toe gegaan - dit was n spesifieke gebou wat almal welkom geheet het. Daar is dus n duidelik verskil in die gebruik van hierdie twee woorde wanneer byvoorbeeld Lukas later weereens van die een groot vertrek of die familiekamer praat dit was toe Jesus en sy dissipels die laste Avondmaal vier (Luk 22:11), toe was hulle saam in die kataluma. Ons kon nog heelwat voorbeelde in die Bybel noem waar n woonhuis omskryf word waar diere vanselfsprekend deel was van die huishouding, maar die tyd sal dit nie toelaat nie. Dus weereens: Jesus is nie daar êrens op die kantlyn gebore nie, maar midde in mensehuise waar ouers en kinders, gaste en vriende, en diere saam in èèn huis gewoon het. En dit is die tweede boodskap wat ons van hier af saamneem. Lukas skryf die verhaal op sò n manier dat ons sal raaksien: Jesus word midde in die familie-lewe gebore! Daar, waar mense woon en leef word God waarlik mens. En ons mag as lesers vir onsself volg: hier in my lewe, hier waar ek woon en leef, word Christus vir my gebore. Kom ons sing die volgende lied en dan gaan ons verder. Ons sing lied nr 48 (Wisst ihr noch wie es geschehen) III Nou kom ons by die krip. Nou ons weet dat n krip verwys na n voer-trog of houer vir voedsel vir diere. As dit dan so was dat diere saam in die huis geslaap het, kan ons verwag dat daar ook n krip sal wees, nie waar nie? Die krip, so sê die slim mense, was by n opening tussen die familiekamer en die stal. Wanneer diere in die nag wakker word, wil hulle waarskynlik eet. En mense verkies om nie in die nag uit te gaan nie, maar het deur die opening sommer van hooi gevat wat daar opgegaar is en vir die diere gegee. Dit kon wees dat hierdie spesifieke krip rongeskuif kon word, of dit was sommer permanent in die opening ingebou. Op droë gras het ook die mense geslaap en daar is baie aanduidings in die literatuur dat mense soms ook van die gras geneem het waarop hulle geslaap het om in die nag vir die diere te gee. Miskien was Jesus oor die dag gebore toe daar nie diere in die huis was nie, sodat die krip beskikbaar was. Dat die Jesus-baba dus in n krip neergelê is, maak volkome sin wanneer ons onthou dat Jesus in n gewone drie-kamer-huis gebore was. Nou nog n verdere verwysings na die herders. Een negatief en een positief. Die negatiewe verwysing is dat jy eintlik nie n herder sal wil word nie. Dis nie juis n agbare beroep nie. Miskien sou ons vandag dink aan die mense langs die straat wat wag om opgetel te word om vir jou n joppie te doen. Van hulle kan jy vertrou, maar van hulle het twyfelagtige karakters. Maar, weer positief, hulle was net so deel van die

6 dorpsgemeenskap soos al die ander mense. Ook hulle het huise gehad en het na hulle gesinne gekyk. Ons lees dus dat die engele uit die hemel aan hulle verskyn het en die goeie boodskap aan hulle oorgedra het. Wat se ongelooflike voorreg om direk n hemelse visioen te ontvang. Die voorbeeld vir ons is dat hulle gehoor het wat die engele verkondig het en gedoen het wat die engele aan hulle opgedra het. Hulle het die boodskap van God op gesigswaarde aanvaar. Hulle sou dadelik na Bethlehem toe kon gaan, mits hulle dalk nie tog gewonder het: Ons is herders, ons het die reuk van diere aan ons verslete klere, ons het nie gebad nie. As die Seun van die Allerhoogste gebore is, sal dit sekerlik in een van die deftigste huise in Bethehem wees, nie waar nie? Mense sal ons herders mos nie oor hulle deurdrimpel toelaat nie. Maar dadelik kom die aanwysing van die engel: En dit is vir julle die teken: julle sal n Kindjie vind wat in doeke toegedraai is en wat in die krip lê. Die herders moes dadelik by hul self gedink het: in n krip! aha, dit beteken dit is n gewone huis; die kind lê in die familiekamer by n gewone gesin; dit is gewone mense waarheen ons gaan. Hulle sal ons sonder voorbehoud aanvaar. En die herders het dadelik gegaan, en presies alles sò gevind soos die engel dit aan hulle verkondig het. Die geleerdes merk op: die herders het aan die einde van die verhaal God geprys oor alles wat hulle gesien het. Met ander woorde: hulle was gelukkig, ook oor die omstandighede wat hulle voorgevind het. Indien hulle na n vuil stal daar in die afsonderings sou kom, en hulle sou sien dat Maria alleen op haar eie n kind in die wêreld sou bring, sou hulle vanselfsprekend dadelik vir Maria na hulle eie huis toe gevat het. Dit sou absolut onaanvaarbaar gewees het vir n dorpsgemeenskap dat n vrou alleen n kind gebaar. Maar die herders was meer as gelukkig: Hier is Maria goed versorg, die plek is skoon en geskik, die mense rondom is hulpvaardig en die kind is in goeie hande - dis rede om God te prys. Volledige wetenskaplike beskrywing by Kom ons sing nog een lied voordat ek n laaste boodskap oordra. Ons sing gesang 9 (Wie soll ich dich empfangen) IV Wat staan ons nou te doen? Wat wil die verhaal vir ons sê? - Die boodskap van die Christusfees soos ons dit vandag en more vier, sê vir ons ontyfelbaar: God het mens geword en onder ons kom woon. Die ewige God het vlees en bloed geword en een soos ons geword. Hy is Imanuel = God met ons! - Die herhaalende boodskap van die engele sê: moenie vrees nie! God is nie meer tèèn julle nie maar vir julle; Hy solidariseer Homself met jou en my. Waar ons God se oordeel en verdoemenis moes vrees, is daar nou vrede op aarde en vir die mense God se welbehae! - God neem deel aan jou en my lewensgeskiedenis. Ons geskiedenis word God se heilsgeskiedenis. Ons wil nie slegs kennis neem van die verhaal nie, maar toelaat dat God ook in my gebore word. Sy teenwoordigheid is n lewende realiteit. Jesus Christus is ook die begin van my

lewe, en soos ons op Paasfees hoor, ook my eindbestemming. Soos ek die Jesus-verhaal volg en saam met Jesus verder gaan, so gaan Hy saam met my deur die lewe heen na my eindbestemming.

7 lewe, en soos ons op Paasfees hoor, ook my eindbestemming. Soos ek die Jesus-verhaal volg en saam met Jesus verder gaan, so gaan Hy saam met my deur die lewe heen na my eindbestemming. - daarom geld vir my wat Jesus in sy lewe bereik het: sy vergifnis, sy troos, sy genade vir jou! - en samevattend: God bring my die hemel op aarde sodat ek van die aarde na sy hemel toe mag gaan. Nuwe lewe uit die ou verhaal. Amen. Gebed... En die vrede van God wat alle verstand te bowe gaan, bewaar julle harte en sinne in Christus Jesus, onse Here. Amen.

Daniël en die Leeukuil

Bybel vir Kinders bied aan Daniël en die Leeukuil Geskryf deur: Edward Hughes Ge-illustreer: Jonathan Hay Aangepas deur: Mary-Anne S. Vertaal deur: Gert Badenhorst Vervaardig deur: Bible for Children www.m1914.org