Skýrsla fræðslustjóra Knattspyrnusambands Íslands frá norrænni þjálfararáðstefnu í Eerikkila, Finnlandi desember 2002

Transcription

1 Skýrsla fræðslustjóra Knattspyrnusambands Íslands frá norrænni þjálfararáðstefnu í Eerikkila, Finnlandi desember 2002 Ráðstefnan bar heitið - The Nordic Football Coaches Seminar Þátttakendur frá KSÍ voru Atli Eðvaldsson A-landsliðsþjálfari, Ólafur Þórðarson U-21 landsliðsþjálfari, Magnús Gylfason U-17 landsliðsþjálfari og Sigurður Ragnar Eyjólfsson fræðslustjóri KSÍ. Ráðstefnuna sóttu 5 fulltrúar frá Færeyjum og Danmörku, 6 fulltrúar frá Noregi og Svíþjóð og 20 fulltrúar frá Finnlandi. Alls voru því um 50 þátttakendur á ráðstefnunni. Gögn Eftirfarandi gögn voru afhent á ráðstefnunni og þau er hægt að nálgast hjá Sigurði Ragnari Eyjólfssyni fræðslustjóra á skrifstofu KSÍ. 1. Dagskrá ásamt nafnalista. 2. Hæfileikamótun á Íslandi (Player Development in Iceland)- glærur á ensku úr fyrirlestri Sigurðar Ragnars Eyjólfssonar fræðslustjóra KSÍ. 3. Hæfileikamótun í Noregi - glærur af fyrirlestri á ensku. 4. Hæfileikamótun í Færeyjum - glærur af fyrirlestri á ensku og dönsku. 5. Hæfileikamótun í Finnlandi - glærur af fyrirlestri á ensku 6. Hæfileikamótun í Svíþjóð - glærur af fyrirlestri á ensku. 7. Hæfileikamótun í Danmörku - glærur af fyrirlestri á ensku og dönsku 8. Tölfræðiskýrsla Finna frá HM 2002 (A team and goal analysis of the World Cup 2002 in soccer) eftir Pekka Luhtanen- glærur af fyrirlestri á ensku 9. Kynning á norsku bókinni Ferdighetsutvikling i Fotball eftir Andreas Morisbak fræðslustjóra norska knattspyrnusambandsins - glærur af fyrirlestri á ensku. 10. Ferdighetsutvikling í fotball eftir Andreas Morisbak, fræðslustjóra norksa knattspyrnusambandsins - bók á norsku. 11. Kynning á Multisports þjálfaraforritinu - glærur af fyrirlestri á ensku. 12. Kynning Finna á F.U.N. project (átaksverkefni Finna til að laða stúlkur að knattspyrnunni) - glærur af fyrirlestri á ensku. 13. Fair Play Kids (Fodboldsjov) - fræðslubæklingur/sögubók fyrir börn og fullorðna útgefinn af danska knattspyrnusambandinu - á dönsku. 14. Leið norska kvennalandsliðsins á HM - glærur af fyrirlestri á ensku. 15. Undirbúningur Finna fyrir úrslitakeppni HM U-17 sem verður haldin í Finnlandi glærur af fyrirlestri á ensku æfingar frá hverri þjóð sem voru hugsaðar sem hugmyndir að æfingum fyrir unga og efnilega leikmenn (15-16 ára). Þessi gögn eru á ensku, dönsku, norsku og sænsku. Dagskrá og þátttakendur Ráðstefnan stóð yfir í 2 heila daga og 2 hálfa daga (10-13.desember 2002). Allar þjóðirnar sendu einhvern ábyrgan fyrir fræðslustarfinu hjá sínu sambandi og allar þjóðirnar sendu líka nokkra landsliðsþjálfara á ráðstefnuna. Finnar sendu eðlilega flesta á ráðstefnuna. Eftir setningu og kynningu á dagskránni tóku fyrirlestrarnir við

2 hver af öðrum frá 9 á morgnana til á kvöldin og eftir það var sameiginlegur kvöldverður. Þá gafst mönnum einnig tækifæri til að fara í gufu og dagskráin var tvisvar brotin upp og farið í fótbolta. Það tókst mjög vel. Bæði var um bóklega og verklega fræðslu að ræða frá hverri þjóð. Fyrir hönd Íslands flutti Sigurður Ragnar Eyjólfsson fræðslustjóri KSÍ bóklegan fyrirlestur um hæfileikamótun og þjálfun ungra leikmanna á Íslandi en verklega hlutann leystu íslensku þátttakendurnir sameiginlega með glæsibrag. Mismikið var á fyrirlestrunum að græða eins og gengur, en ég hef ákveðið að reyna að draga saman aðeins það mikilvægasta frá hverri þjóð. Áhugasamir geta svo fengið afrit af gögnunum vilji þeir vita meira um einhver ákveðin atriði. Það athyglisverðasta frá hverri þjóð Færeyjar Færeyingar veltu fyrir sér spurningunni hvort það borgi sig fyrir þá að setja mikinn pening í þjálfun ungra leikmanna því knattspyrnusambandið fær það fjármagn kannski aldrei tilbaka. Lítið er um fjármagn, styrktaraðila og áhorfendur í Færeyjum, en þar búa aðeins manns skráðir leikmenn í Færeyjum eða 10% þjóðarinnar. Þeir halda úti eftirfarandi landsliðum: A, U-19, U-17, U14, A-kvenna og U19 kvenna. Athyglisvert að þeir eru ekki með U-21 árs lið en það fannst íslensku þátttakendunum furðulegt því félög erlendis sækjast nær eingöngu eftir ungum og efnilegum leikmönnum og þetta er gríðarlega mikilvægur aldur fyrir knattspyrnumenn. Þarna eru Færeyingar líklega að gera mistök. Knattspyrnan er áhugamál, jafnvel fyrir bestu leikmenn þeirra, aðeins 2-3 leikmenn að spila erlendis. Færeyingar voru með athyglisverða tölfræði um hvað þeir eyða peningunum sínum í, þ.e. hvað þeir borga mikið í þjálfaramenntun per iðkanda, dómgæslukostnað, stjórnunarkostnað, kostnaður við landslið per iðkanda o.s.frv. Þetta gæti verið athyglisvert fyrir okkur að skoða á Íslandi. Keppnistímabilið í Færeyjum nær frá apríl til október og þeir eru með 18 gervisgrasvelli og 2 grasvelli sem eru fyrir alþjóðaleiki. Þetta er töluvert mikið en því má ekki gleyma að allir flokkar hvers félags æfa á gervigrasinu og ekki á grasi. Það er c.a. 1 gervigrasvöllur á hvert félag í Færeyjum (19 félög). 10 lið spila í efstu deild í Færeyjum og færeyska sambandið hefur 3 fastráðna starfsmenn í fullu starfi. Aðeins einn FIFA umboðsmaður starfar í Færeyjum. Öll landslið Færeyja spila sama leikkerfið (4-4-2). Það er spurning hvort Ísland ætti að taka upp þá hugmynd, eða a.m.k. ræða hana. Það er ljóst að það eru bæði kostir og gallar við þá hugmynd en þeir myndu koma betur í ljós ef haldin yrði fundur með öllum landsliðsþjálfurunum. Síðustu 5 ár hafa Færeyingar tekið miklum framförum og bilið milli þeirra og stóru þjóðanna er stöðugt að minnka. Markmið unglingalandsliða Færeyja er að halda úti liði sem þorir að spila boltanum (liggur ekki bara í vörn heldur þorir að sækja) og að liðin nái að skila upp 1-2 A landsliðsmönnum á hverju ári. Einnig er það markmið hjá þeim að hver einstakur leikmaður fái að nota sköpunargleði sína í leiknum.

3 Noregur Norðmenn vilja með grasrótarstarfsemi sinni fá eins marga og hægt er til að byrja að æfa knattspyrnu og halda þeim sem iðkendum eins lengi og mögulegt er. Aðalmarkmið þeirra með yngri landsliðunum er að búa til toppleikmenn í samvinnu við norsk félagslið, leikmenn sem munu hjálpa A-landsliðinu að ná markmiðum sínum. Norðmenn töluðu um mikilvægi þess að vera meðvitaðir um að leikmenn springa út á mismunandi tíma. Riise hjá Liverpool var nefndur sem dæmi um mann sem sprakk mjög snemma út á meðan Solskjær hjá Manchester United var lengur að ná í landsliðsklassa. Þetta settu þeir upp í athyglisvert línurit þar sem hægt er að skoða hvenær menn eru að springa út. Norðmenn hafa að eigin sögn verið að sveiflast á milli tækni og taktík í sinni þjálfun undanfarin ár. Sum árin hefur mjög mikil áhersla verið lögð á tækni en svo hefur verið breytt yfir í þjálfun í taktík. Norðmenn eyddu svo miklum tíma í að kynna bók sem fræðslustjóri þeirra er höfundur að og heitir Ferdighetsutvikling i Fotbal. KSÍ var gefið eitt eintak af bókinni og er hægt að fá hana lánaða á skrifstofu KSÍ. Norðmenn ræddu einnig um æfingar og leiki kvennalandsliðs þeirra fyrir úrslitakeppni HM Athyglisvert er að leikmenn voru 90 daga samanlagt í æfingabúðum, vináttuleikjum og í leikjum í undankeppninni. Norska kvennalandsliðið leggur áherslu á föst leikatriði, skyndisóknir, að loka svæðum og að leikmenn séu í góðu formi, geti hlaupið mikið. Landsliðskonur eru látnar æfa líka með karlaliðum. Þess má geta að Ásthildur Helgadóttir knattspyrnukona ársins mætti á nokkrar æfingar með meistaraflokki karla hjá KR í sumar og haust og mættu fleiri landsliðskonur taka sér hana til fyrirmyndar þar sem stelpurnar okkar í A-landsliðinu fá ekki nógu mikið af leikjum á keppnistímabilinu þar sem er hátt tempó. Ísland Á Íslandi búa manns eru skráðir leikmenn í knattspyrnu (6.8% þjóðarinnar). Knattspyrna er langvinsælasta íþróttagreinin á Íslandi. Þessar tölur telja ekki leikmenn sem spila knattspyrnu utan félaga á Íslandi, með fyrirtækjum eða t.d. í utandeildinni (50 lið). Það er ljóst að miklu fleiri stunda knattspyrnu heldur en bara þeir sem eru skráðir leikmenn. Á Íslandi eru um 90 félög og 750 lið. Við eigum 43 atvinnumenn og þar af eru 28 þeirra leikmenn sem eru reglulega í 16 manna hópi í sínu liði. Keppnistímabilið á Íslandi er að lengjast með tilkomu keppnishalla sem eru nú orðnar 4 alls. Í fyrsta skipti hefst Reykjavíkurmótið í janúar í meistaraflokki þannig að það má segja að tímabilið hafi nú þegar lengst töluvert. Þjálfarar þurfa að átta sig á breyttum aðstæðum og breyta þjálfun á undirbúningstímabilinu og aðlaga hana að þessum breyttu aðstæðum. Þjálfun hæfileikaríkra leikmanna fer mestmegnis fram hjá félögum landsins sem standa sig mörg hver mjög vel í að hlúa að þeim. Það er unnið mjög öflugt starf í félögunum. KSÍ býður efnilegum og bestu leikmönnunum upp á eftirfarandi: Knattþrautir KSÍ, Knattspyrnuskóla KSÍ á Laugarvatni, úrtökumót, U-15 hópur, U-17, U-19, U-21 og A-landslið.

4 U-21 og A-landslið útiloka þó ekki leikmenn sem hafa ekki verið valdir í U-17 og U-19. Dæmi: Eyjólfur Sverrisson (66 leikir/10 mörk), Hermann Hreiðarsson (45/2) og Tryggvi Guðmundsson (28/8) léku aldrei fyrir U-17 eða U-19. Nokkur gróska er í byggingu svokallaðra battavalla víðsvegar um landið í nágrenni skóla. Þetta er líka bylting í aðstöðu fyrir börn og unglinga til að stunda knattspyrnu allan ársins hring. Ljóst er að þjálfarar á Íslandi þurf að að endurskoða þjálfunaraðferðir sínar vegna bættrar aðstöðu og þó allir hagnist á þessari bættu aðstöðu, þá eru það börn sem eru að hefja knattspyrnuiðkun í dag sem munu græða mest á henni. Fjármagn, lega landsins, fámenni þjóðarinnar og veðurfar á Íslandi (stutt keppnistímabil) gera okkur erfitt fyrir í að ná toppárangri í knattspyrnu. Kostir okkar eru vel menntaðir þjálfarar, bætt aðstaða, gott starf í félögum landsins og að leikmenn eru tilbúnir að leggja mikið á sig til að ná árangri. Metnaður þjóðarinnar er mikill. Í framtíðinni verður keppnistímabilið væntanlega lengt á Íslandi, þjálfaramenntun verður aukin og gerðar kröfur á því sviði. Knattspyrnuhreyfingin má ekki sofna á verðinum heldur vinna stöðugt að því að fá fleiri iðkendur og halda knattspyrnunni á toppnum sem íþróttagrein númer 1. Svíþjóð Svíar vilja leggja áherslu á að hlúa að ungum og efnilegum leikmönnum. Þeir hafa ára gamla drengi sem iðka knattspyrnu. Hvert félag á að hafa uppeldisáætlun fyrir leikmenn sína og góð samvinna á að vera á milli þjálfara flokkanna með hagsmuni leikmannsins í fyrirrúmi (t.d. til að passa upp á of mikið álag fyrir unga og efnilega leikmenn). Svíar vilja að leikmennirnir sé að æfa mínútur á dag og fái leiki á ári sem er töluvert mikið. Svíar vilja laga þjálfun sína því þeim þykir þjálfun barna í Svíþjóð líkjast um of þjálfun fullorðinna. Svíar þurfa líka að bæta aðstöðu sína því það er t.d. engin knattspyrnuhöll í Stokkhólmi en þar spila 3 úrvalsdeildarlið. Hæfileikaríkur leikmaður að mati Svía er leikmaður sem hefur góða tækni, mikinn hraða, skilur/les leikinn vel og hefur réttan persónuleika/karakter. Jafnframt þarf hæfileikaríki leikmaðurinn að vera tilbúinn til að leggja á sig miklar æfingar til að þróa hæfileika sína. Svíar vilja vinna að því að breyta viðhorfum yngri flokka þjálfara sem leggja of mikla áherslu á að vinna leiki og mót í stað þess að einbeita sér að því að hjálpa leikmönnunum að bæta færni sína. Svíar vilja auka fræðslu til leikmanna svo þeir sjálfir geti tekið ábyrgð á framförum sínum og þjálfun. Enginn leikmaður ætti að spila leik tvo daga í röð heldur ætti alltaf lágmark einn hvíldardagur að vera á milli leikja.

5 Danmörk Danir eru með U16, U17, U-18, U19, U20 og U-21 unglingalandslið. Danir leita eftir eiginleikum í fari ungra leikmanna sem er erfitt að þjálfa. Þetta er sniðug hugmynd að mörgu leyti en ekki gallalaus. Erfitt að þjálfa Knattmeðferð Hæfileiki til að lesa leikinn Hraði með boltann Hraði Alhliða samhæfing Hæfileiki til að skora mörk Yfirsýn Skynjun á tíma og rúmi Líkamlegt hugrekki Hugarfar sigurvegarans Reiðubúinn að taka áhættu Reiðubúinn að taka breytingum aggressiveness general view Stressstability Auðvelt að þjálfa Spyrnugeta Móttaka á bolta Sköllun Rekja bolta Geta til að tækla Fyrsta snerting Sendingar og völdun Fótboltasamhæfing Hreyfigeta Einbeiting Þolinmæði Hugrekki til að taka ákvarðanir Ábyrgðarskyn Úthald Snerpa Loftháð þol Líkamsstyrkur Að sigrast á sjálfum sér Það er ljóst að hugmyndin er ágæt að skipta niður þeim eiginleikum sem erfitt er að þjálfa og auðvelt er að þjálfa en við verðum að fara varlega með að útiloka leikmenn í jafn fámennum hóp leikmanna og við höfum á Íslandi. Þar að auki er ljóst að það er hægt að þjálfa öll atriðin vinstra megin í dálkinum en þó mismikið. David Beckham er dæmi um leikmann í fremstu röð og hans bestu hæfileikar eru frábærar sendingar og skot úr aukaspyrnum. Þetta eru atriði sem er auðvelt að þjálfa. Það er fullmikil að flokka leikmenn niður unga að aldri og segja þú ert hæfileikaríkur og þú ekki. Sjáum Hermann Hreiðarsson og Eyjólf Sverrisson, þeirra hæfileikar koma ekki fram fyrr en þegar þeir eru orðnir 19, 20 ára. Við þurfum að hlúa að öllum leikmönnunum okkar því við vitum ekki hverjir munu springa út í meistaraflokki. Danir kynntu einnig sniðugt eyðublað sem þeir nota til að greina hæfileika leikmanna. Þannig gefa þeir hverjum hæfileika hjá leikmanninum einkunn á bilinu 1-6 (t.d. getur leikmaður fengið einkunnina 1 fyrir úthald og 4 fyrir spyrnugetu með veikari fæti o.s.frv.). Leikmaðurinn fyllir út svona blað þar sem hann gefur sjálfum sér einkunnir og svo fyllir þjálfarinn út eins blað og svo ræða þeir saman ef það er munur á einkunnunum og komast að sameiginlegri niðurstöðu. Eftir nokkra mánuði er þetta gert aftur og niðurstöður skoðaðar til að skoða bætingu. Með þessu sér þjálfarinn einnig fljótt á blaði hvaða galla leikmaðurinn þarf að laga og hverjir eru styrkleikar leikmannsins. Ég hef þýtt blaðið og það fylgir hér með. Ath. Ekki þarf að mæla alla þættina heldur er hægt að velja úr það sem þjálfarar vilja mæla. Þjálfarar geta fengið blaðið sent á tölvuformi til að breyta því eins og þeir vilja. Hafið samband á tölvupósti siggi@ksi.is til að fá þetta excel skjal sent.

6 Leikmaður: Leikstaða: Dagsetning: Leikmannsgreining Flokkur/árgangur: Matsmaður: Stig síðast: Stig núna: Eiginleikar Styrkleiki Hæfileiki Veikleiki Hæsti gæðaflokkur 6 Hár gæðaflokkur 5 Stutt í að vera styrkleiki 4 Í meðallagi 3 Þarf að lagfæra 2 Þarf að bæta mikið 1 Sendingar m. hægri Sendingar m. vinstri Langar sendingar Sköllun Skot á mark Vinnur boltann Návígi Tæklingar 1:1 varnarlega 1:1 sóknarlega Markaskorun Les leikinn Staðsetningar Hlaup án bolta Hlaup m. bolta Gabbhreyfingar Móttaka m. fæti Móttaka m. læri Móttaka m. brjósti Fyrsta snerting Auga f. samspili Snýr m. boltann Heldur bolta (skýlir) Viðbragð Hraði Loftháð þol Líkamsstyrkur Samhæfing Stökkkraftur Liðleiki Knatttækni Talandi Einbeiting Keppnisskap Sjálfstraust Þorir að sækja Reynsla Æfingasókn Annað:

7 Finnland Finnar eru með F.U.N. átaksverkefnið í gangi til að fá fleiri stúlkur til að byrja að æfa knattspyrnu. Verkefnið felur einnig í sér að auka menntun þjálfara kvenna, fá fleiri konur til að þjálfa, auka jafnrétti í íþróttum og auka markaðssetningu og athygli á kvennaknattspyrnu. Verkefnið er eins árs og styrkt af Menntamálaráðuneytinu í Finnlandi og fyrirtækjum. Finnar eru einnig með stórt verkefni fyrir börnin sem heitir All Stars (Kaikki Pelaa) og er það sniðugt verkefni sem stuðlar að því að allir fái að keppa og að aðalatriðið sér að vera með en ekki að vinna leiki og mót. Þróunin hefur breyst mikið í þessa átt líka á Íslandi og það er vel. Úrslit Heimsmeistarakeppni U17 karla verður haldin í Finnlandi Úrslit Evrópukeppni U-19 kvenna verður haldin í Finnlandi Að mati Finna ættu þjálfarar að eyða 70-80% æfingatímans í að vinna með styrkleika einstaklingsins og liðsins og 20-30% æfingastundarinnar til að bæta veikleika einstaklingsins og liðsins. Þetta er athyglisverð tölfræði og gaman væri að heyra hugmyndir þjálfara á Íslandi um þetta. Annað Kynnt var lítillega flókið þjálfaraforrit (Multisports). Forritið er öflugt tölfræðiforrit og hægt er að blanda því saman við púlstölur leikmanna í leik. Óendanlegir tölfræðimöguleikar eru í forritinu. Áhugasamir geta sent tölvupóst á til að komast að meiru um forritið og fá verð. Hvert land sýndi verklegar æfingar fyrir unga og efnilega leikmenn (15-16 ára). Þessar æfingar er hægt að nálgast hjá Sigurði Ragnari Eyjólfssyni fræðslustjóra KSÍ. Finnar héldu góðan fyrirlestur um tölfræðina á HM Helstu tölfræðina má sjá á heimasíðu KSÍ undir fréttum 19.desember 2002 eða með því að hafa samband við Sigurð Ragnar Eyjólfsson fræðslustjóra KSÍ. Lokaorð Það er alltaf gott að sjá hvað nágrannaþjóðir okkar eru að gera í fótboltanum og við getum lært mikið af þeim eins og þær geta lært af okkur. Ráðstefna eins og þessi er því ákaflega nytsamleg, fræðandi og viðheldur góðu norrænu samstarfi. Ég vona að þessi samantekt nýtist ykkur þjálfurum eitthvað í starfi og ef einhver vill frekari upplýsingar um þessa ráðstefnu eða aðrar sem fulltrúar KSÍ hafa farið á þá hvet ég ykkur til að hafa samband. Þess má geta að þessi ráðstefna fer fram í Svíþjóð í nóvember 2003 og á Íslandi í nóvember Þá má reikna með að fleiri íslenskir þjálfarar fái tækifæri til að taka þátt. Gangi ykkur vel í starfi, Sigurður Ragnar Eyjólfsson Fræðslustjóri KSÍ