OFBELDI (HUGTAKALEIKUR)

Transcription

1 OFBELDI (HUGTAKALEIKUR) Aldur nemenda: 10 ára og upp úr Viðfangsefni: ofbeldi, einelti, samskipti Færnimarkmið: Hugtakaleikir ná að þjálfa flesta færniþætti samræðunnar Viðhorfamarkmið: Hugtakaleikir ná að þjálfa flesta færniþætti samræðunnar Efni og áhöld: Útprentuð dæmaspjöld, þrjú afmörkuð svæði í heimakrók eða á töflu, merkt með skiltum (ofbeldi, ekki ofbeldi,???) Tími/umfang: mínútur Höfundur verkefnis: Brynhildur Sigurðardóttir, fyrirmyndin fengin frá Golding, C. (2002). Connecting concepts: thinking acrivities for students. Melbourne: ACER. KENNSLULEIÐBEININGAR Hugtakaleikur er samræðuferli sem unnið er út frá dæmasafni frekar en sögu eða annars konar kveikju. Hugtakaleikir eiga sér skýrt lokatakmark sem er að skilgreina hugtakið sem leikurinn fjallar um hverju sinni. Dæmasafnið er notað til að leggja drög að skilgreiningu og prófa skilgreiningu sem er í vinnslu. Nánari skýringar á framkvæmd hugtakaleikja er að finna í verkefnablaðinu Hugtakaleikir - grunnuppskrift á Heimspekitorginu. Í þessu dæmasafni eru 18 dæmi sem fjalla um réttlæti. Dæmin á að flokka í 3 flokka: ofbeldi??? ekki ofbeldi Í??? flokkinn eru sett þau dæmi sem nemanda finnst vera bæði og eða sem hann veit ekki hvernig á að flokka. Láttu nemendur sitja þannig að þeir geti skoðað dæmin saman. Fyrsta verkefni þeirra er að raða öllum dæmunum í flokkana þrjá án þess að ræða hvert dæmi í þaula. Það er til dæmis hægt að dreifa öllum dæmunum til nemenda (1-2 nemendur með hvert dæmi) og biðja hvern og einn um að útskýra í hvaða flokk hann vill setja dæmið. Þegar þessari fyrstu flokkun er lokið velja nemendur saman dæmi til frekari rannsóknar og þá getur verið gott að taka dæmi sem einhverjum í bekknum finnst að ætti að raða í annan flokk. Finndu góða leið til að láta nemendur velja eitt dæmi til umræðu, einföld atkvæðagreiðsla getur verið ágæt aðferð. Ef mikill ágreiningur birtist í hópnum um tiltekið dæmi getur líka verið ágætt að velja það til umræðunnar. Þegar dæmið hefur verið valið minnir þú nemendur á að þeir eigi að finna gott svar við spurningunni Hvað er ofbeldi? Með því að skoða af hverju tiltekið dæmi er ofbeldi eða ekki leita nemendur að rökum sem þeir nýta síðan í skilgreininguna. Það er gott að skrifa stórum stöfum á töfluna Ofbeldi er og síðan getur þú punktað rök úr umræðu nemenda fyrir neðan þannig hjálpar þú þeim að safna efni í skilgreininguna. Umræðuna leiðir þú áfram á hefðbundinn hátt. Hafðu námskrá í samræðufærni til viðmiðunar til að muna hvaða atriði mikilvægt er að nemendur þjálfi til að samræðan þroskist og verði gagnrýnin, skapandi og umhyggjusöm. Verkefnabanki Heimspekitorgsins er samstarfsverkefni Félags heimspekikennara, The Philosophy Man og kennara hjá Hagnýtri heimspeki.

2 DÆMASAFNIÐ Dæmin í þessum hugtakaleik eru eftirfarandi: Að klípa einhvern í handlegginn. Að klípa einhvern í höfuðið eins fast og þú getur. Að slást. Að tala við einhvern. Að faðma einhvern. Stormur sem veldur miklum skemmdum. Að kalla nafn einhvers. Að hlæja að einhverjum af því að manni finnst hann í asnalegum fötum. Að segja að hugmynd einhvers sé bjánaleg. Að vera stöðugt ósammála einhverjum. Að dreifa miðum með athugasemd um einhvern. Að tala ekki við einhvern. Að tala um einhvern þegar hann heyrir ekki til. Að segja að stelpur séu lélegar í stærðfræði. Að toga í brjóstahaldara sem stelpa er í. Hér neðar í kennsluseðlinum eru dæmin prentuð stórum stöfum og hægt að prenta þau út og klippa niður til að dreifa til nemenda. Verið óhrædd við að setja dæmin í það form sem ykkur finnst henta best fyrir hópinn ykkar. Það sem skiptir máli er að nemendur geti lesið þau, skoðað þau saman og flokkað á sveigjanlegan hátt. Það er kostur að nemendur geti lagt mörg dæmi fyrir framan sig (á stórt borð eða gólf) og hreyft þau milli flokka. Að drekka svo mikið að þú ælir. Gamni slagur. Að spila fótbolta. Kennari skammar þig. Að rassskella óþekkt barn. Kennari skammar þig fyrir að vinna ekki heimavinnuna. Kennari skammar þig fyrir eitthvað sem þú gerðir ekki. Kennari blótar þér. Að setja glæpamann í fangelsi. Að morðingi fái dauðadóm. Að ryðjast fram fyrir einhvern í röð. Að taka bita af köku einhvers þegar hann sér ekki til. Að kasta pennaveski einhvers á milli þannig að hann nái því ekki. Að brjóta rúðu. Að segja við einhvern: Ég lem þig ef þú ferð ekki frá. Að standa fyrir einhverjum sem er minni en þú þannig að hann kemst ekki framhjá. Neðst í kennsluseðlinum eru þrjú skilti til að merkja flokkana: ofbeldi -??? ekki ofbeldi. MEIRA Á HEIMSPEKITORGINU Hugtakaleikir grunnuppskrift Heimspekileikir - inngangur Heimspekileg samræða grunnuppskrift 2

3 Að klípa einhvern í handlegginn. Að klípa einhvern í höfuðið eins fast og þú getur. Að slást. 3

4 Að tala við einhvern. Að faðma einhvern. Stormur sem veldur miklum skemmdum. 4

5 Að kalla nafn einhvers. Að hlæja að einhverjum af því að manni finnst hann í asnalegum fötum. 5

6 Að segja að hugmynd einhvers sé bjánaleg. Að vera stöðugt ósammála einhverjum. 6

7 Að dreifa miðum með athugasemd um einhvern. Að tala ekki við einhvern. 7

8 Að tala um einhvern þegar hann heyrir ekki til. Að segja að stelpur séu lélegar í stærðfræði. 8

9 Að toga í brjóstahaldara sem stelpa er í. Að drekka svo mikið að þú ælir. Gamni slagur. 9

10 Að spila fótbolta. Kennari skammar þig. Að rassskella óþekkt barn. 10

11 Kennari skammar þig fyrir að vinna ekki heimavinnuna. Kennari skammar þig fyrir eitthvað sem þú gerðir ekki. Kennari blótar þér. 11

12 Að setja glæpamann í fangelsi. Að morðingi fái dauðadóm. Að ryðjast fram fyrir einhvern í röð. 12

13 Að taka bita af köku einhvers þegar hann sér ekki til. Að kasta pennaveski einhvers á milli þannig að hann nái því ekki. 13

14 Að brjóta rúðu. Að segja við einhvern: Ég lem þig ef þú ferð ekki frá. 14

15 Að standa fyrir einhverjum sem er minni en þú þannig að hann kemst ekki framhjá. 15

16 Ofbeldi

17 Ekki ofbeldi

18 ???