NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

Transcription

1 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD REKENAARTOEPASSINGSTEGNOLOGIE V NOVEMBER 03 PUNTE: 50 TYD: 3 uur Hierdie vraestel bestaan uit 6 bladsye.

2 Rekenaartoepassingstegnologie/V DBE/November 03 NSS INSTRUKSIES EN INLIGTING Hierdie vraestel bestaan uit AFDELING A en B. Beantwoord AL die vrae. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is. Begin ELKE vraag op 'n NUWE bladsy. Laat 'n reël oop na ELKE subvraag. Moet NIE in die regterkantlyn skryf NIE. In die algemeen word 'n punt per feit toegeken. Dus sal 'n punt-vraag TWEE feite vereis, ensovoorts. Skryf netjies en leesbaar.

3 Rekenaartoepassingstegnologie/V 3 DBE/November 03 NSS AFDELING A VRAAG : PASITEMS Kies 'n term/konsep uit KOLOM B wat by die beskrywing in KOLOM A pas. Skryf slegs die letter (A S) langs die vraagnommer (..0) in die ANTWOORDEBOEK neer, byvoorbeeld. T. KOLOM A KOLOM B. 'n Draadlose tegnologie wat algemeen gebruik word om lêers van een selfoon na 'n ander oor te dra A B sleutelvaslegger ('keylogger') kuberkrakery ('hacking')..3 'n Drukker wat vir vinnige, hoëvolumedrukwerk in 'n tuiskantoor gebruik word Alle rekenaartoevoer wat op die fisiese eienskappe van mense gebaseer word C D E netskans ('firewall') biografies kopiereg.4 'n Term wat gebruik word om onwettige aktiwiteite wat op die Internet uitgevoer word, te beskryf F G aflaai ('download') biometries.5 'n Tipe sekuriteitsprogrammatuur wat ongemagtigde toegang tot 'n netwerk voorkom H I antivirusprogrammatuur inkspuitdrukker.6 Prentjies wat gebruik word om buie of gevoelens in elektroniese boodskappe voor te stel J K Bluetooth kubermisdaad.7 Die term wat na die oordrag van data of inligting vanaf die rekenaar na die wolk ('cloud') verwys L M emotikone laserdrukker.8.9 Programmatuur wat gebruikersname probeer vaslê deur sleuteldrukke wat 'n gebruiker maak, na te speur en op te neem Die kategorie van toepassings wat dienste soos YouTube en Facebook insluit N O P Q makro ('macro') infrarooi sosiale netwerke stippeldrukker ('dot matrix printer').0 Wette wat bedoel is om eienaarskap en regte tot intellektuele eiendom te beskerm R S plagiaat oplaai ('upload') (0 x ) [0]

4 Rekenaartoepassingstegnologie/V 4 DBE/November 03 NSS VRAAG : MEERVOUDIGEKEUSE-VRAE Verskeie opsies word as moontlike antwoorde vir die volgende vrae gegee. Kies die antwoord en skryf slegs die letter (A D) langs die vraagnommer (..0) in die ANTWOORDEBOEK neer, byvoorbeeld. D.. Watter EEN van die volgende opsies is 'n versameling aparte programme wat gebruik word om instandhoudingstake ten opsigte van die bestuur van die rekenaar uit te voer? A Bedryfstelselprogrammatuur B 'GUI'-programmatuur C Oopbronprogrammatuur D Nutsprogrammatuur (). Watter EEN van die volgende opsies is 'n netwerk van netwerke wat miljoene gebruikers dwarsoor die wêreld verbind? A Intranet B Ekstranet ('Extranet') C Virtuelenet ('Virtualnet') D Internet ().3 Watter EEN van die volgende opsies rangskik die optiese media van die kleinste na die grootste kapasiteit? A Blu-ray, CD, DVD B CD, DVD, Blu-ray C DVD, CD, Blu-ray D CD, Blu-ray, DVD ().4 Watter EEN van die volgende opsies is 'n tegnologie wat spesifiek ontwerp is om 'n geografiese ligging te vind? A GPRS B OKT ('UPS') C GPS D Wi-Fi ().5 Watter EEN van die volgende opsies is 'n eienskap van 'n databasistoepassing wat die formaat waarin data ingelees kan word, sal beperk en afdwing? A Valideringsreël B Valideringsteks C Verstekinstelling ('Default setting') D Toevoermasker ('Input mask') ()

5 Rekenaartoepassingstegnologie/V 5 DBE/November 03 NSS.6 Watter EEN van die volgende aktiwiteite sal die waarskynlikste die algehele werkverrigting van 'n rekenaar beduidend verbeter? A Die byvoeg van 'n Blu-ray-aandrywer B Die byvoeg van 'n tweede hardeskyf C Die opdateer van die antivirusprogrammatuur D Die byvoeg van meer LSG ('RAM') ().7 'n Opgeneemde oudioboodskap wat op 'n webruimte gestoor is en na 'n digitale toestel afgelaai kan word, is 'n... A blog. B potgooi ('podcast'). C videoblog. D videosending ('vodcast'). ().8 Watter EEN van die volgende terme beskryf al die maniere waarop vertroulike inligting verkry word deur mense se goedgelowigheid uit te buit? A Sosiale manipulasie ('Social engineering') B Sosiale netwerk ('Social networking') C Sosiale samewerking ('Social collaboration') D Sosiale bestuur ('Social management') ().9 Die term Internetgeaktiveerde ('Internet-enabled') draagbare toestel verwys oor die algemeen na tegnologie wat... Internetkoppeling toelaat. A kabel- B ADSL- C draadlose D mikrogolf- ().0 Watter EEN van die volgende opsies word NIE met groenrekenarisering geassosieer NIE? A Herwin papier en rekenaaronderdele. B Vervang inkhouers gereeld. C Telependel ('Telecommute') wanneer moontlik. D Koop en gebruik energiedoeltreffende toestelle. () [0] TOTAAL AFDELING A: 0

6 Rekenaartoepassingstegnologie/V 6 DBE/November 03 NSS AFDELING B Die vrae wat volg, is op die scenario hieronder gebaseer. Die RTT-onderwyser van Prestige Hoërskool, me. Cloete, het besluit om 'n vraelys te gebruik om seker te maak dat al die leerders in die skool praktiese kennis het van IKTtoestelle, -programme en die impak wat IKT op hul lewens het. As 'n RTT-leerder word daar van jou verwag om me. Cloete by te staan deur antwoorde te verskaf wat as 'n gids gebruik sal word om die antwoorde op die vraelys na te sien. VRAAG 3 Sommige vrae in die vraelys is op die interpretasie van 'n advertensie gebaseer. Bestudeer die advertensie hieronder voordat jy die vrae wat volg, beantwoord. SKOOTREKENAAR ('NOTEBOOK') G74SX Core i5 7.3" vol-hd 90 x 080 LED-beeld ('display') 8 GG ('GB') DDR3 LSG ('RAM') 750 GG ('GB')-'HDD' + 60 GG ('GB')-'SSD' Geïntegreerde Intel HD3000-grafika Blu-ray-skrywer Agtergrondverligte ('Backlit') sleutelbord Draadlose LAN en Bluetooth MS Windows 7 Ultimate 64-bit Microsoft Security Essentials 3. Gee die spesifikasie in die advertensie wat na die verwerker verwys. () 3. Die beeld word gespesifiseer as 'n 7.3" vol-hd ('full HD') 90 x 080 LEDbeeld. 3.. Na watter spesifikasie verwys 7.3"? () 3.. Noem die spesifikasie waarna die syfers 90 x 080 verwys. () 3..3 Waarvoor staan HD? () 3.3 Verduidelik die funksie van die LSG ('RAM') in 'n rekenaar. () 3.4 'n Bedryfstelsel word in die advertensie genoem Noem die bedryfstelsel wat in die advertensie genoem word. () 3.4. Noem EEN oopbronbedryfstelsel wat op hierdie rekenaar gebruik kan word. ()

7 Rekenaartoepassingstegnologie/V 7 DBE/November 03 NSS 3.5 Die advertensie spesifiseer 'n 'HDD' en 'n 'SDD' ('solid state drive') Wat is die hoofvoordeel van 'n vastetoestandaandrywer ('solid state drive') wanneer dit met ander aandrywers vergelyk word? () 3.5. Wat is die hooffunksie van die 'HDD'? () 3.6 Die spesifikasie 'Geïntegreerde Intel HD3000-grafika' verskyn in die advertensie. Waarna verwys die term geïntegreerde? () 3.7 Die skootrekenaar het 'n Blu-ray-skrywer. Gee TWEE redes waarom sommige gebruikers 'n Blu-ray-formaat eerder as 'n DVD-formaat verkies. () 3.8 Die advertensie spesifiseer 'Draadlose LAN en Bluetooth' Noem die tipe netwerk wat 'n gebruiker kan opstel en waartoe hy of sy toegang kan verkry met die gebruik van Bluetooth in sy of haar eie huis. () 3.8. Verduidelik waarom dit 'n voordeel is om draadlose LAN-vermoëns op die skootrekenaar te hê. () Aangesien die skootrekenaar reeds 'n draadlose LAN-vermoë het, noem EEN ander toestel wat nodig sal wees om toegang tot die draadlose LAN te verkry. () 3.9 Gee die TWEE hoofvoordele om 'n strepieskode-skandeerder ('barcode scanner') te gebruik om groot hoeveelhede data in te voer. () 3.0 Die advertensie noem nie spesifiek ander toevoertoestelle as die ingeboude agtergrondverligte sleutelbord op die skootrekenaar nie. Noem TWEE toevoertoestelle (buiten die sleutelbord) wat jy sou verwag in die skootrekenaar ingebou moet wees. () 3. Stel 'n manier voor waarop 'n persoon wat nie sy of haar hande kan gebruik nie, self 'n dokument kan skep. Sluit die apparatuur en programmatuur wat benodig word, in jou antwoord in. () 3. Om data te verloor wanneer 'n mens op 'n rekenaar werk, kan baie frustrerend wees. 3.. Noem die toestel wat gebruikers aan hul rekenaars kan koppel om die verlies van data tydens 'n kragonderbreking te voorkom. () 3.. Bespreek TWEE ander maniere waarop 'n gebruiker seker kan maak dat data nie per ongeluk uitgevee of verander word nie. () [5]

8 Rekenaartoepassingstegnologie/V 8 DBE/November 03 NSS VRAAG 4 Die tweede deel van die vraelys vereis kennis van programmatuur. 4. Programmatuur word gewoonlik in twee kategorieë verdeel, naamlik toepassingsprogrammatuur ('application software') en stelselprogrammatuur ('system software'). Watter tipe stelselprogrammatuur moet op 'n rekenaar gelaai word sodat dit die toepassingsprogrammatuur kan uitvoer? () 4. 'n Groot verskeidenheid toepassingsprogrammatuur is op die Internet beskikbaar. 4.. Noem die tipe of klas programmatuur wat gebruik word om toegang tot webblaaie op die Internet te kry en dit deur te blaai. MOENIE spesifieke voorbeelde of handelsname in jou antwoord gebruik NIE. () 4.. Noem TWEE maniere waarop mense persoon-tot-persoon kan kommunikeer deur (web-) toepassings op die rekenaar te gebruik. () 4..3 Noem die algemene term wat gebruik word om die onwettige gebruik en onwettige verspreiding van programmatuur te beskryf. () 4.3 Verskeie tegnologieë en programmatuur is ontwikkel om gesiggestremde en blinde gebruikers by te staan. Noem EEN tipe program wat gebruik word om blinde gebruikers te help om met die inhoud op die monitor te werk. () 4.4 Beide gratis progammatuur ('freeware') en oopbronprogrammatuur ('opensource software') is kosteloos beskikbaar Noem TWEE beperkings van gratis progammatuur ('freeware'). () 4.4. Noem TWEE voordele van die gebruik van oopbronprogrammatuur ('open-source software'). () 4.5 Die instandhouding van 'n rekenaar sluit sekere huishoudelike take in Wat is die hoofrede waarom jy die 'Disk Cleanup'-toepassing sal gebruik? () 4.5. Gee TWEE redes waarom dit NIE 'n goeie idee is om maar net ongewenste programme uit die lêergids waarin dit gestoor is, uit te vee NIE. () Noem die stelseltoepassing wat jy behoort te gebruik om ongewenste programme te verwyder, eerder as om dit bloot uit te vee. ()

9 Rekenaartoepassingstegnologie/V 9 DBE/November 03 NSS 4.6 Aandrywers ('Drivers') is noodsaaklik vir rekenaars om behoorlik te werk Wat is 'n aandrywer? () 4.6. Wat is die funksie van 'n aandrywer? () Waarom vra baie inprop-en-speel-toestelle ('plug-and-play devices') nie vir die gebruiker om 'n aandrywer te installeer nie? () 4.7 Klikprogrammatuur ('Spyware') en rekenaarvirusse is tipes kwaadwillige programmatuur wat gebruikers moet leer om te hanteer Noem TWEE maniere waarop jy kan voorkom dat 'n rekenaar 'n virus kry, buiten om opgedateerde antivirusprogrammatuur te installeer en om glad nie die Internet te gebruik nie. () 4.7. Noem TWEE maniere waarop klikprogrammatuur algemeen op 'n rekenaar geïnstalleer word. () Noem DRIE maniere waarop 'n gebruiker sal weet dat sy of haar rekenaar 'n virus het. (3) [5]

10 Rekenaartoepassingstegnologie/V 0 DBE/November 03 NSS VRAAG 5 Gee antwoorde op die netwerkgedeelte van die vraelys. 5. Mense gebruik toenemend genetwerkte rekenaars vir besigheid, onderwys, kommunikasie en vermaak. 5.. Gee 'n definisie van 'n netwerk. () 5.. Gee TWEE redes vir die opstel van 'n netwerk by 'n besigheid. () 5. Noem DRIE apparatuurkomponente ('hardware components') wat nodig is om 'n netwerk op te stel. (3) 5.3 Wat is die hoofverskil tussen 'n kliëntrekenaar (werkstasie) en 'n netwerkbediener ('network server')? () 5.4 Noem TWEE dienste wat deur 'n IDV ('ISP') aangebied word. () 5.5 Wat is die Wêreldwye Web ('World Wide Web')? () 5.6 Mense wat aanlyn speletjies speel, het 'n hoë bandwydte en 'n breëbandkoppeling ('broadband connection') met die Internet nodig Wat is die TWEE hoofeienskappe van 'n breëbandkoppeling? () 5.6. Verduidelik waarom aanlyn speletjies 'n hoë bandwydte-koppeling nodig het. () Gee TWEE voorbeelde van of tipes breëbandkoppelings. () 5.7 Gebruikers kan die slagoffers van bedrog word as gevolg van hulle Internettoegang of e-posgebruik. Noem TWEE maniere waarop banke gebruikers beskerm om seker te maak dat transaksies wat oor die Internet uitgevoer word, veilig is. () 5.8 Uitvissingsbedrog ('Phishing') kan tot identiteitsdiefstal ('identity theft') lei. Verduidelik wat identiteitsdiefstal is. ()

11 Rekenaartoepassingstegnologie/V DBE/November 03 NSS 5.9 Dit is belangrik om al die nodige regstellings ('patches') of opdaterings ('updates') en dienspakkette ('service packs') op 'n rekenaar te installeer. Die hoofdoel van 'n regstelling of opdatering is om haakplekke ('bugs') reg te maak Verduidelik wat 'n haakplek ('bug') in hierdie konteks is. () 5.9. Behalwe om 'n regstelling of opdatering by 'n vriend te kry, waar sou 'n mens dit die waarskynlikste kry? () Gee EEN ander rede waarom jy jou programmatuur opgedateer moet hou, buiten om die probleem van haakplekke op te los. () Wat is die hoofverskil tussen 'n regstelling/opdatering en 'n dienspakket? () [7]

12 Rekenaartoepassingstegnologie/V DBE/November 03 NSS VRAAG 6 Die deel van die vraelys wat volg, fokus op die impak van rekenaars en kommunikasietegnologieë. 6. Inligting- en kommunikasietegnologie (IKT/'ICT') het bykans onmiddellike kommunikasie dwarsoor die wêreld moontlik gemaak. 6.. Noem TWEE maniere waarop IKT gehelp het om 'n globale gemeenskap te skep. () 6.. Noem TWEE maniere waarop die vermoëns of ontwerp van 'n slimfoon gebruik kan word om ongeletterde gebruikers (mense wat nie kan lees nie) te help om dit te gebruik. () 6. Baie besighede gebruik rekenaartegnologie. 6.. Noem TWEE maniere waarop rekenaartegnologie die vinnige en doeltreffende betaling van goedere en dienste moontlik maak. () 6.. Verduidelik TWEE maniere waarop IKT ('ICT') die bedryfskoste van 'n klein besigheid kan verlaag. () 6..3 Noem TWEE moontlike nadele van of probleme met die gebruik van rekenaars en ander tegnologie vir 'n besigheid. () 6.3 Ons gebruik tegnologie toenemend vir die grootste gedeelte van die dag (en selfs die nag) en is voortdurend met ander mense of instansies deur middel van hierdie tegnologie verbind. Noem TWEE moontlike negatiewe uitwerkings wat hierdie voortdurende gebruik van tegnologie en konnektiwiteit op ons lewens kan hê (behalwe gesondheidskwessies). () 6.4 Draagbare toestelle ('Mobile devices') stel mense in staat om voortdurend met ander in kontak te wees Noem TWEE tipes boodskapdienste wat op mobiele toestelle beskikbaar is. Verwys na algemene tipes boodskapdienste. MOENIE spesifieke voorbeelde gee nie. () 6.4. Noem TWEE maniere waarop die vermaaklikheidswêreld deur tegnologie beïnvloed is. ()

13 Rekenaartoepassingstegnologie/V 3 DBE/November 03 NSS 6.5 'n Massiewe hoeveelheid inligting is deesdae geredelik beskikbaar vir alle leerders. Verder is dit moontlik om data by mense te kry om vas te stel wat hulle opinies en voorkeure oor bepaalde sake is Watter instrument is die doeltreffendste om spesifieke data oor leerders se standpunte en opinies te kry. () 6.5. Noem TWEE voordele om inligting aanlyn by mense te verkry. () Noem TWEE eienskappe van 'n sigblad wat gebruik kan word om data in bruikbare inligting te verwerk. () Noem TWEE moontlike negatiewe uitwerkings as soveel inligting geredelik op die Internet vir leerders beskikbaar is. () 6.6 Biljoene rekenaars word elke dag dwarsoor die wêreld gebruik, wat groot eise aan die omgewing stel Gee die algemene naam vir die konsep vir die gebruik van tegnologie op so 'n manier dat dit nie die omgewing beskadig nie. () 6.6. Stel TWEE maniere voor waarop jy kan help om die negatiewe uitwerking wat die gebruik van rekenaars op die omgewing het, te verminder. Verduidelik hoe jy dit vir elk van jou twee voorstelle sou regkry. (4) [8]

14 Rekenaartoepassingstegnologie/V 4 DBE/November 03 NSS VRAAG 7 Me. Cloete het voorheen die volgende navrae van ouers en leerders ontvang en het besluit om dit by die vraelys in te sluit. 7. Sommige van die toepassings wat gewoonlik in klein besighede gebruik word, is: Sigbladtoepassing Woordverwerkingstoepassing Databasistoepassing E-posprogrammatuur Webblaaierprogrammatuur Kies TWEE van die toepassings uit die lys hierbo en noem die gebruik of funksie van elk van die twee toepassings in 'n klein besigheid. () 7. Bestudeer die sigblad hieronder en beantwoord die vrae wat volg. A B Pryse vir die Vraelysprojek 3 Item Waarde 4 7" Tablet 500,50 5 Skootrekenaar 3900,95 6 Digitale kamera 8500,0 7 Totaal Stel 'n verandering aan die formatering van selle B4:B7 voor sodat die 'R'-simbool outomaties vir elke waarde verskyn. () 7.. Die skermkopie hierbo toon 'n resultaat van 0.00 in sel B7 vir 'n korrekte funksie wat as =SUM(B4:B6) ingesleutel is. Hoe moet die sigblad verander word om die korrekte resultaat vanaf die funksie te kry? () 7..3 Stel EEN manier voor waarop die formatering verander kan word om dit makliker te maak om die sigblad te lees of te vertolk. () 7.3 Verduidelik kortliks hoe om na te gaan of daar genoeg spasie op 'n flitsskyf ('flash disk') is om 'n lêer van GG ('GB') te stoor. ()

15 Rekenaartoepassingstegnologie/V 5 DBE/November 03 NSS 7.4 Sommige ouers is besorg oor die gesondheid van leerders wat lang ure op 'n rekenaar werk Noem die studieveld wat betrekking het op die uitleg en ontwerp van die werksomgewing en toerusting om die gemak en veiligheid van werkers te verseker. () 7.4. Noem TWEE maniere waarop leerders oogstremming kan voorkom as hulle lank op 'n rekenaar moet werk. () 7.5 Me. Cloete het verskeie navrae oor apparatuurkwessies ontvang Een van die leerders het baie toestelle wat USB-poorte vereis. Noem 'n toestel wat hierdie leerder by sy rekenaar kan voeg om die hoeveelheid USB-poorte te vermeerder. () 7.5. Een van die ouers het 'n rekenaar wat jaar oud is. Gee TWEE redes waarom sy hierdie spesifieke rekenaar behoort te vervang eerder as om te probeer om dit op te gradeer. () 7.6 Nog 'n ouer kla dat sy dit moeilik vind om lêers op haar hardeskyf op te spoor. Gee EEN oplossing wat dit makliker sal maak om lêers te vind. () 7.7 'n Leerder wil graag foto's as 'n aanhegsel by 'n e-posboodskap aan sy meisie stuur Die e-posboodskap bly in die uitmandjie ('Outbox'). Noem EEN moontlike oorsaak en gee 'n oplossing vir hierdie probleem. () 7.7. Behalwe e-pos, noem EEN manier waarop sy meisie op die Internet toegang tot die foto's kan kry en daarna kan kyk. () Die leerder wil graag die foto's gedurende die RTT-les aan sy meisie stuur deur die RTT-sentrum se Internetkoppeling te gebruik. Gee TWEE redes waarom dit oneties sou wees om dit te doen. ()

16 Rekenaartoepassingstegnologie/V 6 DBE/November 03 NSS 7.8 'n Leerder het toegang tot 'n wiki gekry vir sy Geskiedenistaak se navorsing Verduidelik wat 'n wiki is. () 7.8. Waarom sou jy NIE aanbeveel dat hy slegs op die wiki staatmaak om die korrekte inhoud vir sy projek te verkry NIE? () Noem die oortreding waaraan die leerder skuldig sou wees indien hy die inhoud uit die wiki kopieer en in sy projek plak sonder om die bron te erken. () Me. Cloete moet seker wees dat sy nie werk van leerders aanvaar wat nie hulle eie werk is nie. Noem TWEE maniere waarop sy kan nagaan of die werk vanaf die Internet gekopieer is. () [5] TOTAAL AFDELING B: GROOTTOTAAL: 30 50

17 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD REKENAARTOEPASSINGSTEGNOLOGIE V NOVEMBER 03 MEMORANDUM PUNTE: 50 Hierdie memorandum bestaan uit 9 bladsye.

18 Rekenaartoepassingstegnologie/V DBE/November 03 VOORSTELLE EN AANBEVELINGS VIR NASIENERS Verwys dikwels terug na die vrae en hierdie nasienmemorandum gedurende die nasiensessie. Dit is raadsaam om die vraag dikwels te lees (en te herlees) tesame met die kandidaat se respons om na te gaan of dit korreleer. Moenie mislei word deur die kandidaat se stellings/antwoorde nie. Wees versigtig om nie op sleutelwoorde of algemene stellings te fokus nie, maar om eerder die hele antwoord te lees. Indien twyfel bestaan, lees die hele vraag in die vraestel en dan die antwoord in die nasienmemorandum. Vra jouself of jou senior nasiener of die respons in die nasienmemorandum kan 'pas' sodat die regte punte aan die kandidaat toegeken kan word, byvoorbeeld die memorandum dui 'goedkoop' aan en die leerder se respons is 'nie duur nie'. Wees bewus van antwoorde op 'n spesifieke vraag wat kan oorvleuel. In die algemeen, word een punt per feit toegeken. AFDELING A VRAAG : VRAAG : PASITEMS MEERVOUDIGEKEUSE-VRAE. J (). D (). M (). D ().3 G ().3 B ().4 K of B ().4 C ().5 C ().5 D ().6 L ().6 D ().7 S ().7 B ().8 A ().8 A ().9 P ().9 C ().0 E ().0 B () TOTAAL: [0] TOTAAL: [0] TOTAAL AFDELING A: 0

19 Rekenaartoepassingstegnologie/V 3 DBE/November 03 AFDELING B VRAAG 3 3. Core i5 (Nota aan nasiener: Aanvaar i5.) 3.. Die grootte/mate van die beeld/monitor/skerm 3.. Resolusie (Nota aan nasiener: Aanvaar enige antwoord wat resolusie impliseer, bv. horisontale en vertikale piksels.) 3..3 Hoë definisie/hoë digtheid/('high definition/high density') Tydelike stoor van data en programme/instruksies waarmee die rekenaar/sve ('CPU') op enige gegewe oomblik werk. (Nota aan nasiener: Moenie verwysing na prestasie aanvaar nie. Moenie 'stoor data' op sy eie aanvaar indien die antwoord nie na die tydelike aard van RAM verwys nie.) 3.4. (Microsoft) Windows 7 Ultimate 3.4. Aanvaar enige Linux/Android -opsie Bv. Ubuntu, Debian, Arch, Fedora, Red Hat, Knoppix, Kubuntu, Xubuntu and Gentoo, etc. (Nota aan nasiener: Moenie enige selfoonbedryfstelsels aanvaar nie, bv. Symbian, Blackberry, etc.) 3.5. Verhoode spoed Geen bewegende dele Gebruik minder krag Meer gehard/robuustheid/duursaam Geen fragmentering (Nota aan nasiener: Aanvaar enige een antwoord wat na een van die opsies hierbo verwys.) (Enige een) 3.5. (Permanente) stoor van data, inligting en programme 3.6 Ingebou/Deel van die moederbord

20 Rekenaartoepassingstegnologie/V 4 DBE/November Die gehalte van die beeld/oudio is beter as dié van 'n DVD Dit is nuwer tegnologie/eienskappe Groter kapasiteit Terugwaarts versoenbaar met al die skyf-formate (Nota aan nasiener: Moenie antwoorde wat na spoed verwys aanvaar nie.) 3.8. PAN (Persoonlike area netwerk) HAN(Huis ('home') area netwerk) (Enige een) 3.8. Die skootrekenaar kan op enige draadlose netwerk/toestel gekoppel word Laat mobiele (Internet-) toegang vanaf toegangsgebiede ('hotspots')/wap Geen addisionele komponente nodig nie (Enige een) (Draadlose/Kabellose) toegangspunt /(Wi-Fi) roeteerder/slimfoon 3.9 Dit sal vinniger /makliker manier wees as metodes wat per hand ingevoer moet word, wees Meer akkurate manier /geen menslike fout nie Webkamera ('webcam') Aanraakpaneel ('Touch pad')/raakskerm ('Touch screen') Mikrofoon Vingerafdrukleser/biometriese-toevoertoestel Wysertoestel ('Pointing stick'), ens. (Nota aan nasiener: Moenie muis of sleutelbord aanvaar nie.) (Enige twee ) 3. Apparatuuur - Gebruik 'n mikrofoon Programmatuur - 'n spraakherkenningsprogram/spraak-na-teksprogram (Nota aan nasiener: Aanvaar ander apparatuur antwoorde soos oog-spoortoestelle ( eye tracking devices ), blaas-suig-buis, tong geaktiveerder 'joysick', mondstokkie, pedaal, kopmuis, ens.)

21 Rekenaartoepassingstegnologie/V 5 DBE/November OKT ('UPS') Battery rugsteun Kragopwekker (Enige een) 3.. Maak gereelde/outomatiese rugsteunleêrs Beperk die toegangsregte tot die leêrs/pdf-formaat Maak die leêrs lees-alleen ('read-only') Gebruik die weergawe-opsie ('versions option') om verskillende weergawes te stoor Gebruik wagwoorde (sluit) en enkripsie Stoor gereeld (met bevestiging) 3 [5]

22 Rekenaartoepassingstegnologie/V 6 DBE/November 03 VRAAG 4 4. Bedryfstelsel (Nota aan nasiener: Aanvaar handelsname soos Windows-reeks of Linux. Moenie stelselprogrammatuur aanvaar nie.) 4.. Webdeurblaaier ('web browser') (Nota aan nasiener: Moet nie spesifieke voorbeelde/handelsname soos Google Chrome aanvaar nie) 4.. E-pos Kletskamers ('chat rooms')/aanlyn forums, (bv Moodle, etc) Kitsboodskappe (WhatsApp, BBM, SMS, MMS, ens.) VoIP bv. ('Skype', Google+, Google Hangouts)/Video-konferensies Sosiale media/-netwerk, (Facebook, Twitter, LinkedIn, MySpace, Pinterest, ens.) 4..3 (Program) Roof ('software piracy') Skermleser ('Screen reader') Teks-na-spraak- ('Text-to-speech') program (bv Narrator) Spraak-na-teks (Speech-to-text) (bv. Dragon Dictate) (Nota aan nasiener: Aanvaar spesifieke voorbeelde soos JAWS, NVDA, Daisy, Supernova, Thunderstorm, ens. Moenie die vergrootglas of hoë kontras aanvaar nie) (Enige een) 4.4. Dit mag nie verander of verkoop word nie 4.4. Enige persoon kan oopbronprogrammatuurpakkette (OPP) verander/klante kan die programmatuur verpersoonlik om aan hulle behoeftes te voldoen Verbeterings kan met ander gedeel word/word met ander gedeel Die dienste wat aan OPP gekoppel is, is betreklik goedkoop (Nota aan nasiener: Moenie enige verwysings na koste aanvaar nie.) 4

23 Rekenaartoepassingstegnologie/V 7 DBE/November Aanvaar antwoorde wat na die beskikbaarstelling van spasie verwys 4.5. Die instellingsregister ('registry') van die rekenaar sal nie opdateer nie Die bedryfstelsel mag miskien 'n foutboodskap vertoon Gedeelte(s) van die program mag nie volledig uitgewis wees nie Leêrs wat benodig/gedeel is deur ander toepassings mag ook uitgevee wees, ens Deïnstalleerder/Deïnstalleringsprogram ('Uninstaller')/Gebruik 'n geskikte toepassing in die beheerpaneel ('Control Panel') (bv. Add/Remove Programs/Programmatuur) 'n Program/programmatuur 4.6. Laat toe dat die bedryfstelsel met die toestel kommunikeer/die bedryfstelsel beheer die toestel Die drywerprogram vir baie generiese en spesifieke toestelle is vooraf gelaai ('pre-loaded') op die rekenaar as deel van die bedryfstelsel en word outomaties geïnstalleer wanneer die toestel in die rekenaar ingeprop word Skandeer flash-drywers en draagbare media voordat hulle gebruik word/kwarantyn virusse wat nie verwyder kan word nie Moenie na enige webwerwe blaai ('surf'), opsoek en aflaai nie Moenie enige vedagte e-pos/aanhangsels oopmaak nie Wees versigtig indien jy enige programmatuur installeer/aflaai Gebruik 'auto-protect'-opsies Wees versigtig om op opwipvensters te kliek, ens. (Nota aan nasiener: Moenie enige verwysing na die opdatering van antivirusprogrammatuur of om nie die Internet te gebruik nie, aanvaar nie.) 4.7. Deur programmatuur wat klikprogrammatuur ('spyware') bevat af te laai/installeer Deur op 'n opwipvenster/skakel te kliek wat die besmette programmatuur sal installeer Deur webtuistes wat besmet is te besoek, ens. Via e-posaanhangsels 4

24 Rekenaartoepassingstegnologie/V 8 DBE/November Die bedryfstelsel loop/herlaai stadiger as gewoonlik Die bedryfstelsel maak onverwags toe Die bedryfstelsel laai nie Minder geheue beskikbaar Leêrs word korrup Party programme of lêers verdwyn Onverwagte musiek of geluide speel Programme werk nie behoorlik nie Onbekende lêers of programme verskyn skielik (Fout) boodskappe verskyn Stelstel-/sekuriteitsinstellings is verander Programmatuur word sonder magtiging geïnstalleer Stelseleienskappe verander, ens. 3 (Nota aan nasiener: Moenie apparatuurfaling aanvaar nie.) (Enige drie) 7 [5]

25 Rekenaartoepassingstegnologie/V 9 DBE/November 03 VRAAG Rekenaartoestelle/toerusting wat aan mekaar gekoppel is 5.. Om apparatuur te deel Om programmatuur te deel Om data en inligting te deel/sentraliseer/om saam te werk /verbeter samewerking Administrasie word vergemaklik/om sekureitsmaatrëels te implementeer Om Internettoegang te deel, ens. (Nota aan nasiener: Moenie enige verwysing na rekenaarspeletjies aanvaar nie.) 4 5. NKKe ('NICs') Rekenaars/Rekenaartoestelle Skakelaar ('Switch')/Roeteerder/'Gateway'/'Hub'/Brug Draadlose toegangspunt ('Wireless Access Point') Kommunikasiemedium/kabels/draadloos (Enige drie) Kliëntrekenaar gebruik hulpbronne Word deur bedieners voorsien /Bediener word nie as n werkstasie gebruik nie 5.4 Verskaf Internettoegang/'n konneksie na die Internet/databondels Bied Internetdienste soos e-pos, kitsboodskappe ('Instant Messaging'), ens., aan Bied tegniese bystand wat aan hul dienste gekoppel is, aan Meeste IDVs ('ISPs') bied 'n filtreringsdiens aan om spam, virusse, ens., te vehoed Party IDVs kontroleer die dienste waartoe hul lede toegang het Verskaf een plaaslike telefoonnommer vir Internetkonneksies, ens. 'Web-hosting' dienste Domeinregistrasie Bied aanlynstoor aan, ens. (Nota aan nasiener: Moenie slegs die uitbreiding van die afkorting vir IDV aanvaar nie.)

26 Rekenaartoepassingstegnologie/V 0 DBE/November Wêreldwye versameling van elektroniese dokumente/webblaaie Multimedia-diens wat op die Internet verskaf word (Nota aan nasiener: Moenie Internet op sy eie as antwoord aanvaar nie.) (Enige een) 5.6. Permanent/altyd aan, Hoë bandwydte/vinnige/hoëspoed - konneksie 5.6. Groot hoeveelheid data /multimedia-inhoud word oor die Internet gestuur en ontvang Latensie/Vinnige reaksietyd word benodig (Nota aan nasiener: Aanvaar antwoorde wat na hoë bandwydte vereiste van aanlynspeletjies/video/multimedia data verwys.) ADSL/DSL/VDSL Sellulêr(Edge/GPRS)/3G/4G/LTE Radio Satelliet Wi-Fi WiMax Fibre-koppeling (BBL) 'Broadband over powerlines' (Nota aan nasiener:aanvaar enige ander geldige antwoorde wat onder hierdie kategorieë val, bv Diginet. Moenie ISDN aanvaar nie) Gebruiker gebruik 'n PIN om hom- of haarself te identifiseer, wat gewoonlik met 'n wagwoord gepaard gaan wat slegs vir die gebruiker bekend is (sekuriteitsvraag) Transaksies vind plaas op 'n veilige werf/(geel slot verskyn/https)/ Geënkripteer Die bank stuur 'n SMS saam met 'n kode wat ingelees moet word voordat die transaksie mag voortgaan/'one time'-wagwoord Skermsleutelbord ('on-screen keypad') (om toegang deur sleutelvasleggers te vermy) Teken outomaties uit

27 Rekenaartoepassingstegnologie/V DBE/November Wanneer iemand jou persoonlike besonderhede gebruik om voor te gee dat dit jy is om bedrog/onwettige aktiwiteite te pleeg, ens. (Nota aan nasiener: Aanvaar toepaslike voorbeelde.) 5.9. A haakplek is 'n inherente fout in die program/'iets' wat nie reg werk nie 5.9. Van die verkoper/die Internet/CD's wat saam met rekenaartydskrifte versprei word Hou die stelsel veilig/maak sekuriteitskuiwergate toe Voeg nuwe eienskappe/verbeteringe aan programmatuur by (Nota aan nasiener: Moenie vae, ongemotiveerde antwoorde soos 'om die rekenaar gladder te laat loop', ens. aanvaar nie.) (Enige een) Regstellings/bywerkings is ontwerp en vrygestel om 'n spesifieke programmatuurprobleem/haakplek ('bug') reg te maak Dienspakkette is geskeduleerde vrystellings van al die gesamentlike bywerkings/regstellings/veranderings/opgraderings aan die programmatuur Om vesoenbaarheidskwessies te oorkom 5 [7]

28 Rekenaartoepassingstegnologie/V DBE/November 03 VRAAG Goedkoop kommunikasie/lae kommunikasie kostes Meer en meer mense maak gebruik van IKT/Groter toegang Beskikbaarheid van baie kommunikasietoeps ('apps')/ programmatuur Tyd/afstand beperkings is verwyder Baie medewerking/sosiale netwerkinstrumente/programmatuur beskikbaar Belangrike inligting/nuus is wêreldwyd beskikbaar, ens. 6.. Foto's in plaas van name kan gebruik word om kontakpersone te identifiseer Stemkontrole (soos 'Google Voice') kan gebruik word om bevele te gee Aanraakbeheer ('Touch control')/bewegingsbeheer/gebare 'n Elektroniese assistent kan gebruik work vir toegang en teruglees van kortboodskapdienste (SMSe) GUI-koppelvlak (Aanvaar enige EEN spesifieke voorbeeld soos ikone, ens.) Betalings vind elektronies plaas/elektroniese Fondsoorplasings ('EFTs') Wye beskikbaarheid van e-bankdienste/atm Stiptelike betalings ongeaag van die afstand of tyd/pos Betalings kan via 'n draagbare toestel soos 'n selfoon/ slimfoon/tablette plaasvind E-pos en kommunikasiemedia maak dit goedkoper en maklik om met 'n kliënt in aanraking te kom en hom/haar herinner om vir dienste of goedere te betaal, ens. 6.. Werknemers/mense kan van die huis af werk/besparing op huurgeld vir 'n kantoor/telependel ('Telecommuting') Toegang tot programmatuurpakkette (soos Pastel Accounting, Payroll, ens.) is meer doeltreffend/koste-effektief om handel te dryf Kan minder personeel vereis verlaag die salarisbetalings Voorraadvlakke kan meer noukeurig gemonitor word/tot 'n minimum gehou word geld is nie in voorraad vasgelê nie Goedkoper om te adverteer/bemark/verminder drukkoste Videokonferensies/Samewerkingsprogrammatuur kan bydra tot die besparing van reiskostes, Verminder die koste van kommunikasie, bv e-pos Internetbankdienste, hoef nie na die bank toe te ry nie

29 Rekenaartoepassingstegnologie/V 3 DBE/November Tekort aan rekenaarvaardighede in die werksmag Koste van die aankoop/opgradering van apparatuur/ programmatuur Kwaadwillige programmatuur ('malware') (Aanvaar enige een voorbeeld) Konstante behoefte aan opgradering van vaardighede/ heropleiding Betroubare stabiele kragvoorsiening Hoë koste van bandwydte/internettoegrang Kubermisdaad Verlies van besigheid a.g.v. 'downtime'/apparatuurfalings/diefstal van apparatuur Moontlike verlies aan produktiwiteit Verlies van data a.g.v. swak rugsteunpraktyk, ens Werk voortdurend/langer en langer werksure Die lewenskwaliteit word negatief beïnvloed omdat mense nooit 'n wegbreekkans van die werk af neem nie/geen sosiale-/familie lewe nie Anti-sosiale gedrag Negatiewe invloed van inligtingsoorlading, ens. (Nota aan nasiener: Moenie enige gesondheidsverwante antwoorde nie bv. Karpaletonnelsindroom of stres, ens. aanvaar nie.) 6.4. Teks/SMS-boodskappe Kitsboodskappe ('Instant messages') E-Pos Multimedia (prent/video/stem)/mms-boodskappe, ens Meer gebruik van aanlyn vermaak/meer inhoud word aanlyn geplaas Groter gebruik van draagbare media om te besigtig/betrokke raak met inhoud/meer vermaakstoeps ('apps') ontwikkel Meer gratis/goedkoop vermaak/inhoud aanlyn beskikbaar Toenemende roofkopiëring Nuwe genres/tipes van vermaak (aanlyn speletjies, ens.) Groter klem op interaktiewe vermaak Toenemende vermoë om multimedia inhoud te deel (YouTube, Facebook, ens.) Mense kan aanlyn vir vertonings bespreek, ens.

30 Rekenaartoepassingstegnologie/V 4 DBE/November Opname/Vraelys/Onderhoud Elektroniese vorm Video- /klankopname van n onderhoud (Enige een) 6.5. Vinniger om in te samel Die datainsamelaar hoef nie die inligting wat ingesamel is, in te tik nie (alreeds elektronies gestoor)/google-vorms kan outomaties ingesamelde data in 'n sigblad omsit Kan beheer/kontrole byvoeg om data wat ingelees word te valideer/beperk Kan outomaties kontroleer dat alle vrae beantwoord is, ens n Mens kan meer mense bereik/makliker om n breër gehoor te bereik Sortering/groepering van data Filtrering van data Gebruik grafiese vermoëns soos grafieke, SmartArt, ens. 'Pivot'-tabelle Gebruik funksies (Aanvaar enige een voorbeeld) Voorwaardelike formatering Kom in die versoeking om te kopieer en nie te lees nie (min of geen moeite) Toenemende risiko dat plagiaat gepleeg kan word Kopieer inligting sonder om dit te evalueer Oorweldig deur die inligting wat oor 'n sekere onderwerp beskikbaar is (ly aan inligtingsoorlading)/tydrowend om te verwerk Hoër risiko van blootstelling aan irrelevate inligting, ens. (Nota aan nasiener: Aanvaar enige geldige en billike respons.) 7

31 Rekenaartoepassingstegnologie/V 5 DBE/November Groenrekenarisering Spaar energie/elektrisiteit - gebruik Energy Star-aanpasbare toestelle/energie effektiewe apparatuur/skakel toebehore wat nie in gebruik is nie af /gebruik toepaslike kraginstellings/hibernering, ens. Spaar papier moenie onnodige uitdrukke maak nie/proeflees vanaf die skerm of aanlyn/gebruik meer e-kommunikasie Gebruik omgewingsvriendelike herwinning metodes om e- rommel/gifstowwe te vermy/verminder Skenk ou toerusting aan skole/opgradeer rekenaars waar moontlik teenoor die weggooi en vervanging om e-rommel te verminder Hergebruik inkhouers - Verminder e-afval/gifstofeffekte deur om van herwinbare/hervulbare inkhouers te gebruik/opgradeer/ hergebruik ou apparatuur in plaas van om dit te stort, ens. 4 (Enige twee voorstelle met 'n toepaslike motivering vir elkeen ) [8]

32 Rekenaartoepassingstegnologie/V 6 DBE/November 03 VRAAG 7 7. Sigblad berekenings/fakture/bestellings/rekenstate, finansiële state, ens. Woordverwerkingstoepassing - briewe, kontrakte, notule van vergaderings, ens. Databasistoepassings - werknemerdata, voorraaddata, verskaffers-/debiteure-/krediteursdata, ens. E-posprogramatuur - kommunikasie Webdeurblaaier - Internetsoektogte (Nota aan nasiener: Punte word nie vir die toepassing toegeken nie maar liewers vir die gebruik van die toepassing. Aanvaar enige geldige respons wat na 'n klein sakebedryf verwys.) 7.. Formatering van selle is op Currency/Accounting-formaat gestel 7.. Verwyder desimale kommas vanaf selle B4:B6 Vervang met desimale punte (Nota aan nasiener: Aanvaar enige respons in verband met die feit dat sommige rekenaars moontlik opgestel is om desimale kommas te aanvaar, bv. 'n foutiewe formule is gebruik.) 7..3 Voeg raamlyne tussen die selle in Maak die opskrifte vetdruk/groter font/gebruik geskikte groottes Gebruik uitligting ('highlighting')/skadueffek, ens. (Enige een) Kontroleer die eienskappe ('properties')-window van die flash-skyf om die beskikbare hoeveelheid oop spasie te sien In My Computer sal die oop spasie onder die identifiserende aandrywerletter getoon word (Enige een)

33 Rekenaartoepassingstegnologie/V 7 DBE/November Ergonomika Rus die oë deur om die oë te rol/knip die oë elke vyf sekondes/ Maak die oë toe om hulle te laat rus Fokus op 'n voorwerp op 'n afstand Plaas die beeld 'n armlengte weg van die oë Gebruik groter fonts Verstel die beligting (skerm of kamer) Gebruik 'n LED monitor Verhoog die verfrissingstempo, skerminstellings Spesiale bril om oë te beskerm, ens USB hub/toestelle met ekstra USB-poorte (Nota aan nasiener: Moenie slegs hub aanvaar nie.) 7.5. Dis is moeilik om komponente vir 'n ou rekenaar te vind Ouer onderdele kan duur wees/dit kan goedkoper wees om 'n nuwe rekenaar aan te koop as om op te gradeer Baie verskillende komponente sal waarskynlik opgegradeer moet word (bv. SVE ('CPU'), LSG/LVE ('RAM') en HDD) as gevolg van die ouderdom van die rekenaar Nuwe komponente mag miskien nie met 'n ouer moederbord aanpasbaar wees nie, ens. (Nota aan nasiener: Moenie algemene redes vir opgradering aanvaar nie.) Gebruik die eienskappe van die soekopsie/nutsprogram Organiseer die lêers in toepaslike gidse en subgidse Herrangskik/Groepeer die lêers alfabeties/volgens tipe/kronologies Gebruik betekenisvolle lêer- en lêergidsname Skep indeks van lêers, ens. (Enige een)

34 Rekenaartoepassingstegnologie/V 8 DBE/November Die aanhangsel is te groot Skakel dit om/pers die foto saam na 'n kleiner grootte OF Die rekenaar is nie aan die Internet gekoppel nie Koppel die rekenaar aan die Internet OF 'n Sekuriteitsinstelling kan miskien verhoed dat aanhangsels gestuur kan word Verander die sekuriteitsinstelling om toe te laat dat die aanhangsel gestuur kan word OF 'Send later' is geselekteer in plaas van send now Selekteer die 'send now'-opsie (Oorsaak plus bypassende oplossing ) 7.7. Gebruik 'n eienskap van wolkrekenarisering/gebruik DropBox of SkyDrive, ens. Deel dit op 'n sosiale netwerkblad soos Facebook/Instagram/Pinterest, ens. Deel dit op n webruimte wat vir die deel van foto's bedoel is (bv. Flickr) Gebruik kitsboodskappe ('Instant Messaging') soos BBM/MXit/ Twitter, ens. (Enige een) Hy gebruik die rekenaar vir iets anders as waarvoor dit gedurende daardie tyd bedoel is Hy gebruik die skool se dataplafon ('cap')/gebruik bandwydte om sy private boodskappe uit te stuur (Nota aan nasiener: Moenie antwoorde soos 'oortree skoolreëls' aanvaar nie.) 7.8. 'n Webtuiste waar gebruikers inhoud ontwerp, byvoeg, aanpas of uitvee Nie al die inhoud van die wiki is altyd gemodereer/gekontroleer nie en mag miskien nie korrek wees nie/enige mens kan tot 'n wiki bydra 6

35 Rekenaartoepassingstegnologie/V 9 DBE/November Pleeg van plagiaat (Nota aan nasiener: Aanvaar toepaslike sinonieme vir plagiaat. Moenie programroof ('piracy') aanvaar nie.) Tik 'n sin of sinsnede wat verdag voorkom in 'n soekenjin in en soek dit op Gebruik programmatuur wat ontwikkel is om plagiaatpleging te vind (soos Turnitin of PlagiarismDetect, ens.) Onderwysers behoort te sien dat dit nie die leerder se gewone skryfstyl of vlak is nie Nie-drukbarekarakters ('non-printing characters') eie aan daardie webtuistes mag miskien voorkom/oorspronklike hiperskakels mag miskien nog oorbly in die leerder se werk/leerders laat die Amerikaanse instellings in/dollar-simbole oorbly 'n Verskeidenheid style kom in die dokument voor, ens. [5] TOTAAL AFDELING B: 30 GROOTTOTAAL: 50