Rigting en kontoerlyne *

Transcription

1 OpenStax-CNX module: m Rigting en kontoerlyne * Siyavula Uploaders This work is produced by OpenStax-CNX and licensed under the Creative Commons Attribution License SOSIALE WETENSKAPPE: AARDRYKSKUNDE 2 Graad 7 3 KAARTWERK 4 Module 12 5 RIGTING EN KONTOERLYNE 1. Rigting Daar is vier hoofrigtings, maar tussen dié vier hoofrigtings is daar sekondêre en tersiêre rigtings. Maak seker dat jy daarmee vertroud is en bestudeer die meegaande guur. * Version 1.1: Jun 4, :11 am

2 OpenStax-CNX module: m Figure 1 Hoofrigtings

3 OpenStax-CNX module: m Figure 2 Sekondêre rigtings

4 OpenStax-CNX module: m Figure 3 Tersiêre rigtings 2. Kontoerlyne Wat is `n kontoerlyn? Dit is lyne wat plekke, wat op dieselfde hoogte bo seevlak geleë is, met mekaar verbind. Deur na die patrone van kontoerlyne te kyk, kan jy baie inligting oor `n gebied se eienskappe bekom. Kenmerke van kontoerlyne Elke kontoerlyn sluit by homself aan en vorm dus `n geslote lyn. Kontoere kruis of sny mekaar nooit nie of verdeel ook nie in twee nie. Die enigste geval waar kontoere mekaar raak, is wanneer hulle `n loodregte vorm soos `n krans of `n waterval voorstel. Die verskil in hoogte (of toename tussen twee opeenvolgende hoogtelyne) is konstant. Hierdie verskil in meter staan bekend as die vertikale tussenruimte.

5 OpenStax-CNX module: m Die kontoer se hoogte in meter word by `n onderbreking in die lyn (of net bokant die lyn) geskryf. Elke vyfde kontoerlyn is duideliker (of dikker) geteken. Waar die vertikale tussenruimte 20 meter is, word die duideliker lyne as 300 meter en 400 meter aangedui; die ander tussen-in word ligter aangedui. Wanneer daar `n baie steil helling is, is die kontoere baie naby aan mekaar geteken. As dit `n helling is wat geleidelik styg, is die kontoere deurgaans ver uitmekaar.

6 OpenStax-CNX module: m Aktiwiteit 1: Om die simbole op `n topogra ese kaart te verstaan 7.2 [LU 1.4] Bestudeer hierdie gedeelte van Ceres se 1: kaart. Meter Provinsiale Grense continued on next page

7 OpenStax-CNX module: m Veelvoudige Spoorlyn Enkel Spoorlyn Geëlektriseerde Spoorlyn Smalspoorlyne Diensspoorlyn Hoofverkeerspaaie Grootpaaie Sekondêre Paaie Ander Paaie Dowwe Paaie en Voetpaaie Kraglyne Telefoonlyne Poskantore, Polisiestasies en -poste Winkels, Hotelle, Skole en plekke van Aanbidding Vuurtorings en Seevaartligte Seevaartbakens Trig. Bakens (Nommer regs en hoogte onder) Verklaring Table 1

8 OpenStax-CNX module: m Figure 4

9 OpenStax-CNX module: m Kaartsleutel Verklaring Magnetiese Stasies en Grondtekens Hutte Monumente Dipbakke Windpompe Mure Grondbewaringswalle Uitgrawings Standhoudende water Nie-standhoudende water Droë Panne Fonteine, Watergate en Putte Moerasse en Vleie Pyplyne Fotomiddelpunte Prominente Klipbanke Terrasse Bewerkte Lande Boorde en Wingerde Bome en Bos Table 2

10 OpenStax-CNX module: m Figure 5

11 OpenStax-CNX module: m Kaartsleutel 1. Beantwoord nou die volgende vrae: a) Hoeveel stasies en sylyne word aangedui? b) Word hierdie dorp deur `n enkel- of dubbelspoor bedien? c) Noem die naam van die rivier wat deur die dorp loop. d) Noem die naam van die rivier wat in die Ceresdam vloei. e) Hoeveel afsonderlike woongebiede word aangetoon? f) Hoe hoog is die hoogste piek in die Witsenberg? g) Bepaal die afstand tussen die polisiestasie en die sylyn (stasietjie) Skoonvlei. h) Verduidelik hoekom die kontoere in die omgewing van die Aartappelrivier (noord van die dorp) ver van mekaar is, terwyl dit suidwes van Ceres weer baie naby aan mekaar geleë is. Hierdie topograese kaarte word nie in atlasse gevind nie. Jy kan dit bestel vanaf die Staatsdrukker in Pretoria, waar dit deur kartograwe geteken word vanaf vertikale lugfoto's en ortofotokaarte. 8 Assessering Leeruitkomstes(LUs) LU 1 AARDRYKSKUNDIGE ONDERSOEKDie leerder is in staat om ondersoekvaardighede te gebruik om aardrykskundige en omgewingsbegrippe en -prosesse te ondersoek. Assesseringstandaarde(ASe) Dit is duidelik wanneer die leerder: 1.1 `n verskeidenheid aardrykskundige en omgewingsbronne relevant vir `n ondersoek identiseer [vind bronne]; 1.2 inligting relevant vir die ondersoek uit eenvoudige graeke, kaarte en statistiese bronne organiseer en interpreteer [werk met bronne]; 1.3 afstande op aardbolle, atlasse en kaarte meet deur lynskale te gebruik [werk met bronne]; 1.4 plaaslike kaarte en/of ortofotokaarte gebruik om ligging te bepaal en die vraagstuk en die konteks daarvan te ondersoek (vergelyk met veldwaarnemings) [werk met bronne]; Table 3 9 Memorandum Aktiwiteit 1: 1. a) 4 b) Enkelspoor c) Dwarsrivier d) Koekedourivier e) Hoofdorp, tweede direk oos van hoofdorp, derde noordoos van hoofdorp Nduli. f) Slab Peak m g) 6,2 cm = cm = 3,1 km

12 OpenStax-CNX module: m h) Aartappelrivieromgewing is geleë in die breë plat riviervallei, waar kontoere ver van mekaar geleë is om `n plat helling voor te stel. Die suidweste is `n hoër, bergagtige area wat steil berghellings het. Die kontoere is dus naby aan mekaar geleë.