FRÉTTATILKYNNING. Vegna málefna veitingastaðarins Sjanghæ á Akureyri

Transcription

1 FRÉTTATILKYNNING Vegna málefna veitingastaðarins Sjanghæ á Akureyri Umbjóðandi minn, Rosita YuFan Zhang, hefur ákveðið að leita réttar síns vegna umfjöllunar Ríkisútvarpsins (Rúv) um málefni veitingastaðarins Sjanghæ á Akureyri. Þann 30. ágúst sl. var greint frá því í beinni útsendingu í kvöldfréttum Rúv að grunur léki á því að umbj. minn stundaði mansal, samkvæmt heimildum frá starfsmönnum stéttarfélagsins Einingar-Iðju á Akureyri. Greint var frá því að kínverskir starfsmenn staðarins, sem hafi fengið loforð um góða atvinnu og framtíðarbúsetu hér á landi gegn því að greiða háa fjárhæð fyrir, fengju greiddar 30 þ. krónur á mánuði, matarafganga að borða, og að fulltrúar stéttarfélagsins væru nú að skoða ásamt fleiri opinberum aðilum hver finni fólkið í Kína og komi því hingað til lands. Í samtali við fréttamann Rúv á Akureyri, þann 31. ágúst, að loknum fundi með umbj. mínum og Einingu-Iðju, upplýsti undirritaður lögmaður fréttamann um það að á fundinum hafi formaður stéttarfélagsins og verkefnastjóri vinnustaðaeftirlits fullyrt að rangt væri að heimildir þessar væru frá þeim komnar. Í kjölfarið ítrekaði stéttarfélagið þetta í yfirlýsingu sinni, dags. 5. september. Að auki var þar greint frá því að upplýsingar sem fram komu í þeim gögnum sem kallað var eftir stæðust almenna kjarasamninga og launataxta sem giltu á veitingahúsum. Fréttatilkynningu þessari fylgir bréf frá umbj. mínum þar sem hún telur rétt að kynn sig fyrir landsmönnum vegna hinnar miklu fjölmiðlaumfjöllunar sem málið hefur fengið. Lýsir hún í eigin orðum afleiðingum fréttaumfjöllunarinnar, og nefndir m.a. að 30. ágúst hafi verið myrkur dagur í lífi hennar og fjölskyldunnar. Hafi hún verið að koma af skólasetningu Tónlistarskólans á Akureyri með 8 ára dóttur sinni, og ætlunin hafi verið að snæða kvöldverð á veitingastaðnum. Þegar þangað var komið hafi þeim mætt lið fréttamanna með myndavélar og tækjabúnað, sem hafi reynst dóttur hennar afar erfitt. Hafi dóttir hennar í kjölfarið falið sig hágrátandi inni á veitingastaðnum og haft miklar áhyggjur af því hvort móðir hennar væri að fara í fangelsi. Þessu lýsir hún í eigin orðum í meðfylgjandi bréfi, ásamt m.a. upphafi búsetu sinnar á Íslandi, stolti sínu á því að geta kallað sig íslending, ásamt fjölmörgum verkefnum sem hún hefur stýrt og komið að á einn eða annan hátt. Þau verkefni hafa mörg hver varðað samskipti íslenska ríkisins og Kína. Í samskiptum ríkjanna hafi hún margsinnis staðið við hlið háttsettra fulltrúa kínverska alþýðulýðveldisins sem og fulltrúa íslenska ríkisins, einkum forseta Íslands, m.a. í heimsóknum hans og samskiptum við kínversk stjórnvöld. Greinir hún frá því að árið 2010 hafi hún haldið blaðamannafund á 5 stjörnu hóteli í Shanghai-borg, þar sem forseti Íslands, 600 kínverskir söluaðilar og fulltrúar 20 fjölmiðla voru viðstaddir. Þessi fundur varð til þess að auka mjög sölu á íslenskum vörum í Kína, og opnaði m.a. á viðskiptasamband íslenskra vara í gegnum fyrirtækin Alibaba og AliExpress, sem margir íslendingar þekkja vel. Þá sé hún frumkvöðull í ferðaþjónustu kínverja til Íslands. Sjá nánar í meðf. bréfi. Bls. 1 af 2

2 * * * Rík skylda hvílir á fjölmiðlum og fréttamönnum að fylgja siðareglum, starfsreglum og öðrum hátternisreglum, sérstaklega þegar kemur að umfjöllun um meinta refsiverða háttsemi, en mansal varðar allt að 12 ára fangelsi. Að þessu var ekki gætt við fréttaflutnings Rúv þann 30. ágúst sl. Hefur umbj. minn því ákveðið að leita réttar síns og falið undirrituðum að undirbúa stefnu á hendur Rúv, fréttamanni og öðrum sem ábyrgð kunna að bera. Að endingu er rétt að benda á að jafn óvönduð fréttamennska sem þarna fór fram af hálfu ríkisfjölmiðils gegn umbj. mínum og virtum kínverskum matreiðslumönnum og fjölskyldum þeirra, gæti hæglega haft áhrif á milliríkjasamband Íslands og Kína, en það er von undirritaðs að svo verði ekki. Reykjavík, 25. september 2017 Jóhannes Már Sigurðarson, hdl. johannes@rettarfar.is s Fylgigögn: Bréf frá Rositu YuFan Zhang. Bls. 2 af 2

3 Bréf Ég, Rosita YuFan Zhang, vil koma eftirfarandi á framfæri til íslensku þjóðarinnar vegna fréttaumfjöllunar um mig á RÚV. Miðvikudagurinn 30. ágúst 2017 var myrkur dagur í lífi mínu og fjölskyldu minnar! Eftir að átta ára dóttir mín hafði lokið þátttöku við setningarhátíð tónlistarskólans, sem haldin var í Hofi, héldum við á veitingarstað þar sem við ætluðum að snæða kvöldverð. Þegar við komum voru fréttamenn RÚV mættir, á háannatíma um kvöldmatarleytið, með myndavélar og án þess að gera nokkuð boð á undan sér, með myndavélarnar fyrir framan gestina og tóku myndir af kínversku matreiðslumönnunum. Þá var tækjabúnaði stillt upp fyrir framan veitingastaðinn og frétt um að ég væri grunuð um mansal send út í beinni útsendingu til allra landsmanna. Dóttir mín var með mér og varð vitni af því þegar móðir hennar var króuð af af fréttamönnum, svo hún faldi sig inni á veitingastaðnum hágrátandi. Þessi framkoma og fréttaflutningur virkaði eins og hnífur sem beitt var á fjölskyldu mína. Fréttamenn RÚV eiga að leita sannleikans og hafa réttlæti að leiðarljósi í sinni vinnu, í stað þess að valda saklausu fólki skaða! Af hverju fékk ég enga tilkynningu fyrirfram og var matreiðslumönnunum sýnd virðing við þessa framkvæmd? Voru þeir spurðir hvort mætti taka myndir af þeim og sýna í sjónvarpinu? Þar sem ég fékk enga tilkynningu fyrirfram þá gafst mér ekki einu sinni tækifæri til að forða barninu frá atburðinum. Barnið mitt er átta ára! Hún skilur ekki hvað var að gerast, og enginn í fjölskyldunni skilur heldur hvers vegna þið gerðuð þetta. Ég, ásamt allri fjölskyldunni, erum gjörsamlega orðlaus! Í fjölmiðlum er fjallað um raunverulega atburði. Fréttamenn þurfa að viðhafa fagleg vinnubrögð á siðferðilegum grunni. Þessu vörpuðuð þið öllu fyrir róða, enga virðingu var að finna, né nokkur samkennd. Öll framkoma fréttamanna var með ólíkindum og farið var með ósannindi og móðgandi ummæli í fréttatímann til að auka áhorfið. Þetta er með ólíkindum! Daginn eftir að fréttin var flutt kom ekki nokkur maður á veitingastaðinn Sjanghæ á Akureyri!! Áhrif þessarar fréttar á orðspor veitingastaðarins, míns og annarra fyrirtækja í minni eigu, ásamt fjölskyldu minnar allrar, er mikið og særandi. Eiginmaður minn, Friðleifur Einarsson, er skipstjóri hjá Granda. Fyrirtækið hefur nýlega fest kaup á nýjum togara með fullkomnum tækjum og tölvubúnaði af nýjustu gerð. Vinnuálag á honum og áhöfn hans er mikið, en eftir frétt RÚV gat hann ekki fest svefn og við heimkomu sótti hann umsvifalaust um leyfi frá vinnu til að geta sinnt mér og börnunum. Þessi frétt hefur umturnað lífi allrar fjölskyldunnar. Dóttir okkar fékk mikið áfall, grét í sífellu og þorði ekki í skólann, fékk háan hita og kvef og spurði mig í sífellu hvort lögreglan væri að koma og setja mömmu í fangelsi! Ég vil spyrja RÚV: Hvað í ósköpunum hef ég gert rangt?

4 Þegar forseti Bandaríkjanna hefur rangt við, á hann það til að biðja allan heiminn afsökunar. En þegar fréttamaður RÚV fer með hverja kolröngu staðhæfinguna af annarri frammi fyrir alþjóð, þá er mér spurn hvaða öfl standa að baki því sem hann var að gera, eða hún réttara sagt. Er RÚV alveg sama um mig af því að ég er ættuð frá Kína eða hvað veldur því að fréttakonan geti flutt svona fréttir án þess að svo mikið sem hika, og beinlínis logið framan í landsmenn? Þó svo að áhrifamesti fjölmiðill landsins níðist á mér, þessari örsmáu persónu, gerir það kannski ekki mikið til. En landsmenn treysta því sem kemur fram á RÚV og trúa því sem sagt er af fréttamönnum RÚV. Svo þarf ég að berjast fyrir því að koma sannleikanum á framfæri svo við fjölskyldan getum farið út úr húsi meðal fólks. Mun fólk bera sama traust til RÚV eftir þennan atburð? Úr því að RÚV hefur tekið mín mál fyrir, þá vil ég kynna mig þjóðinni: Faðir minn, Zhang Zhong, var sendur af Fimleikasamtökum Kína til Íslands sem sérfræðingur á sviði fimleika. Þann 31. desember 1995 fluttist ég svo með foreldrum mínum til Íslands. Á þeim tíma bjuggu aðeins um 30 Kínverjar á Íslandi og telst ég til fyrstu kynslóðar þeirra sem hér hafa sest að. Þá var ég einstæð móðir með eins árs dóttur. Hér hóf ég nýtt líf í köldu og ókunnugu landi. Lífið var erfitt, en þar sem ég kynntist mörgum góðum íslenskum vinum og fékk stuðning alls staðar að, þá fór ég að elska Ísland. Ég nýtti ekki t.d. tækifæri til að flytja til Bandaríkjanna eða Danmerkur, heldur fór að vinna af miklu kappi hér á Íslandi því mér leið mjög vel hérna. Það var sama hvaða vinnustað ég var hjá, aldrei urðu mér á mistök né kom of seint til vinnu, og alltaf hlaut ég góð ummæli. Ég gætti þess ávallt að greiða þá skatta og gjöld sem mér bar, og á þessum 20 árum hef ég aldrei þegið nokkra hjálp frá opinberum aðilum. Svo langt gekk ég í þessu, að eftir að hafa gengist í gegn um lífshættulega aðgerð fór ég að vinna áður en ég hafði jafnað mig. Vegna þess hversu hart ég hef lagt að mér á Íslandi er uppkomin dóttir mín mjög vel á sig komin og stundar nám við háskóla. Sjálf hef ég náð miklum árangri. Árið 2003 stofnaði ég fyrirtækið Yu Fan Ferðir ehf., sem er ein elsta ferðaskrifstofa í eigu Kínverja á Íslandi. Ferðaskrifstofan hefur tekið á móti 87 fylkis- eða borgarstjórum frá Kína og miklum fjölda kínverskra ferðamannahópa. Ég hef aðstoðað, með góðum árangri, fjölmörg kínversk og íslensk fyrirtæki við að stofna til viðskiptasambanda! Ég hef komið að vinnu við samskipti nærri allra íslenskra ráðuneyta við Kína, jafnvel fylgt gestum í heimsóknir í Alþingishúsið og á Bessastaði. Árið 2008, í aðdraganda kreppunnar, fór ég sem fulltrúi Lýsis til Kína til að vinna að þeim erfiðu málum sem snúa að markaðssetningu framleiðsluvara fyrirtækisins á kínamarkað. Fimm mánuðum áður hafði ég nýlega fætt aðra dóttur og fór hún með mér. Ég hafði ekki fullnýtt 6 mánaða fæðingarorlof sem ég átti rétt á. Á þriggja ára tímabili, frá 2009 til 2011, aðstoðaði ég ekki aðeins Lýsi við að komast inn á markaðinn, heldur koma vörunni í sölu í þúsundum verslana. Árið 2010 hélt ég blaðamannafund á 5 stjörnu hóteli í Shanghai-borg, þar sem forseti Íslands, 600 kínverskir söluaðilar og fulltrúar 20 fjölmiðla voru viðstaddir. Þessi fundur varð til þess að auka mjög sölu á vörum Lýsis í Kína og fjölmargir nýir söluaðilar bættust við, þar með talin vefverslun Ali Baba ( sem einnig á Einnig stofnaði ég stofnaði Life Iceland ehf. sem flytur út sjávarafurðir til Kína.

5 Ég hef tekið þátt í ýmsum viðburðum sem tengjast viðskiptasamböndum Íslands og Kína: Árið 2005 var ég í fylgdarliði forseta Íslands sem fór til Kína í boði Hu Jintao aðalritara. Árið 2010 var ég þátttakandi í bás Íslands á Heimssýningunni í Shanghai sem fulltrúi fyrir Yu Fan Ferðir ehf og Life Iceland ehf. Árið 2014 var ég fulltrúi Life Iceland ehf í heimsókn til Kína í tilefni þess að fríverslunarsamningur hafði verið undirritaður milli Íslands og Kína. Árið 2015 fylgdi ég fulltrúum Ferðamálaráðs í kynningarferð til SA-Asíu. Árið 2016 fylgdi ég fulltrúum Ferðamálaráðs og Icelandair til fimm borga í Kína til að kynna Ísland sem ferðamannaland. Árið 2016 fór ég á vegum fyrirtækisins Yu Fan Ferðir ehf. með fulltrúum Ferðamálaráðs til Kóreu, Hong Kong og Kína í kynningarferð. Í maímánuði árið 2016 vildi ég bregðast við síauknum fjölda asískra ferðamanna til landsins og flutti með sjö ára dóttur mína til Akureyrar til að stofna veitingastað. Þetta var ekki auðveld ákvörðun fyrir mig og fjölskylduna. Ekki kom mér til hugar að einungis einu ári eftir stofnun staðarins, þegar mestu erfiðleikarnir áttu að vera að baki, þá mundi RÚV gera árás á staðinn og gjöreyða honum. Svona óábyrg fréttamennska gagnvart mér og veitingastaðnum er engan vegin réttlætanleg. Ég vil benda á nokkur atriði varðandi framgöngu RÚV við þennan fréttaflutning: Kínverskur eigandi veitingastaðarins? Ég hef búið á Íslandi í 20 ár og langt er síðan ég gerðist íslenskur ríkisborgari. Eiginmaður minn er íslenskur, dóttir mín er bæði af kínversku og íslensku bergi brotin. Ég hef lengi litið á sjálfa mig sem Íslending, og kom því á óvart þegar ég var kölluð kínverskur eigandi veitingastaðar. Er þá sama hvað maður leggur sig fram, þá verður alltaf litið á mann sem útlending? Gæti þetta ekki sært þá innflytjendur sem hafa reynt að leggja hart að sér fyrir Íslands hönd? Ólöglegt vinnuafl? Hinir þrír matreiðslumenn veitingastaðarins Sjanghæ voru ráðnir gegn um kínverska ráðningarskrifstofu (Qingdao Syndicate international Economic & Techincal Cooperation Co., Ltd.) Þessi ráðningarstofa hefur séð um ráðningu yfir tíu þúsund manna út um allan heim. Ég valdi þessa þrjá menn af kostgæfni úr hópi hundruð umsækjenda. Öll formsatriði voru vandlega unnin samkvæmt gildandi reglum, svo sem gagnvart Útlendingastofnun og Vinnumálastofnun. Eftir um eins árs vinnu við að útvega og yfirfara öll gögn fékkst samþykki fyrir ráðningu kokkanna. Þá komu þeir til Íslands til að hefja störf, og fyrir og eftir komu þeirra fór ég tvisvar í Kínverska Sendiráðið til að fá skjöl stimpluð. Sjálf fékk ég engar greiðslur, heldur lagði ég út fyrir öllum ferðakostnaði starfsmannanna til Íslands. Sýna má öll skjöl varðandi lögformlega skráningu þeirra. Þessi gögn sína fram á að ásakanir RÚV um að ég stundi mansal eru algerlega tilhæfulausar.

6 Varðandi launakjör matreiðslumannanna þriggja Það tók mig heilt ár að ráða þrjá kokka til vinnu. Eftir að hafa farið í gegn um eitt stjórnsýslustigið af öðru var þeim loks heimilt að koma til starfa. Fyrst eftir komuna til Íslands dvöldu þeir á heimili mínu, en fljótlega fluttu þeir til Akureyrar í 470 fermetra einbýlishús. Þá áttu þeir ekki bíl og þá keyrði ég þá til og frá vinnu. Til að skemmtunar fór atvinnurekandinn með þá í Bláa lónið og í hvalaskoðun. Ég, ásamt manni mínum, buðum kokkunum sjálf á fjögurra stjörnu hóteli Icelandair. Við keyptum meira að segja góðar veiðistangir handa þeim svo þeir gætu veitt fisk, og margir Akureyringar hafa séð þá standa með stangirnar við sjóinn að veiða í rólegheitum. Við heimilisfólkið ásamt börnunum höfum borðað með matreiðslumönnunum á hverjum degi. Hver máltíð er elduð sérstaklega, allir eru í sátt og samlyndi eins og ein fjölskylda. Ég lít ekki á þá sem starfsmenn heldur eru matreiðslumennirnir vinir og heimilismenn. Þeir hafa oft farið með mér í heimsókn til fjölskyldna fólks af kínverskum ættum sem býr á Íslandi. Einn starfsmannanna var nýkominn til landsins þegar hann átti afmæli. Ég keypti þá stóra afmælisköku í Reykjavík og allir starfsmenn komu í afmælisveisluna. Þar sem þeir voru ekki vanir íslenskum mat fór ég akandi til höfuðborgarinnar í þeim tilgangi einum að kaupa nýtt grænmeti og alls kyns ávexti fyrir þá. Allt þvottaefni og hlutir til daglegra nota fá þeir endurgjaldslaust og ég keypti handa þeim nýja þýska þvottavél og þurrkara. Hvað sem öðru líður þá held ég að svona atvinnurekendur séu ekki margir! Matreiðslumenn veitingastaðarins Sjanghæ hafa efasemdir um starfsemi fjölmiðlanna, því markmiðið með fréttinni var að vernda hagsmuni starfsmannanna og vinna gegn mansali, en í raun og veru varð þessi falska frétt til þess að veitingastaðurinn hefur verið lokaður síðan hún birtist. Starfsfólkið missir allt vinnuna. Var markmiðið að vernda hagsmuni þeirra, eða átti þetta að verða til þess að mennirnir, sem höfðu beðið í heilt ár og nýverið hafið störf, þyrftu að snúa aftur til Kína? Eftir eins árs vinnu við umsóknir og skjalavinnu, þá hafa vinnuveitandinn og starfsmennirnir orðið fyrir miklum skaða. Ætla fjölmiðlar að taka þann kostnað á sig? Var RÚV að gæta hagsmuna matreiðslumannanna eða að berjast gegn réttindum þeirra? Að laun kokkanna hafi verið krónur á mánuði Laun upp á krónur samsvara RMB. Undanfarið hefur orðið hröð þróun í Kína, og í borgum eins og Beijing eða Shanghai væri ekki einu sinni hægt að leigja 10 fermetra húsnæði fyrir þá upphæð. Flug milli Íslands og Kína kostar krónur. Ef launin væru kr. þyrftu starfsmennirnir að vera 4 mánuði án matar og húsnæðis til vinna fyrir farinu. Hvað varðar menntaða fimm stjörnu kokka, sem allir eiga konu og börn, þá fá þeir meira en sem svarar kr. í mánaðarlaun í Kína. Enginn heilvita maður mundi fara að vinna við veitingastaðinn Sjanghæ, ef boðið væri upp á kr. í laun, vera fjarri fjölskyldu sinni, reyna að þrauka hér kaldur og svangur og lifa á afgöngum af diskum gestanna!

7 Bæði ég og matreiðslumennirnir skiljum ekki í því hvaðan uppsprettu svona fréttar getur verið að finna. Hver getur fengið svona stóran fjölmiðil í eigu ríkisins til að fara af stað að óathuguðu máli og senda frá sér svona falska frétt? Þarf ekki einhver á RÚV að láta athuga heimildir þegar svona alvarleg frétt fer í loftið og samþykkja að hún sé send út, og hvað þá í beinni útsendingu? Hver stendur að baki þessum fréttamanni og styður við þennan gjörning? Hver hefur hag af því að veitingastaðnum Sjanghæ verði lokað? Veitingastaðurinn Sjanghæ hefur nú þegar svarað öllum fyrirspurnum Einingar Iðju, og sent öll þau gögn og mun fleiri en beðið var um, svo hægt væri að leiðrétta fréttina og svo sannleikurinn kæmi í ljós. Þegar Eining Iðja var svo búin að fara yfir gögnin sendu þeir frá sér yfirlýsingu um að allt hafi verið í lagi, en þá fer fréttakona RÚV að búa til fréttir um að það sé ekki endilega rétt sem komi fram í gögnunum! Hvað hef ég gert til að verðskulda þessa meðferð? Eiga núna allir að halda að ég sé samt að stunda mansal þó gögnin hafi verið í lagi? Ljóst er að ásakanir þær sem fram komu í RÚV voru ekki á rökum reistar. Þá er víst komið að því að sjá hvort fréttamaður RÚV komi fram fyrir Íslendinga og sýni mér:... gögn um ólöglegt vinnuafl á vegum veitingastaðarins Sjanghæ.... gögn um að laun starfsmanna hjá veitingastaðnum Sjanghæ hafi verið kr.... gögn um að matreiðslumennirnir hafi borðað afganga af veitingum gestanna.... gögn um að kínverski kvenkyns vinnuveitandinn hafi misnotað kokkana. Rosita YuFan Zhang