Áhrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum

Transcription

1 Áhrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Guðmundur Þórðarson Hafrannsóknastofnunin Skúlagata, Reykjavík p. 1/31

2 Veiðar hafa áhrif á fiskistofna: Fæðuframboð (Þorskur - loðna - rækja) p. 2/31

3 Veiðar hafa áhrif á fiskistofna: Fæðuframboð (Þorskur - loðna - rækja) Þéttleika fisks og dreifingu p. 2/31

4 Veiðar hafa áhrif á fiskistofna: Fæðuframboð (Þorskur - loðna - rækja) Þéttleika fisks og dreifingu Fjölda p. 2/31

5 Veiðar hafa áhrif á fiskistofna: Fæðuframboð (Þorskur - loðna - rækja) Þéttleika fisks og dreifingu Fjölda Vanalega með því að fækka einstaklingum í stofni p. 2/31

6 eiðar úr fiskistofnum eru stærðarháðar: Hönnun veiðarfæra, og notkun þeirra. p. 3/31

7 eiðar úr fiskistofnum eru stærðarháðar: Hönnun veiðarfæra, og notkun þeirra. Verðmæti eykst með stærð (yfirleitt) p. 3/31

8 eiðar úr fiskistofnum eru stærðarháðar: Hönnun veiðarfæra, og notkun þeirra. Verðmæti eykst með stærð (yfirleitt) Fiskveiðistjórnun (Verndun smáfisks / Hrygningastopp) p. 3/31

9 eiðar úr fiskistofnum eru stærðarháðar: Hönnun veiðarfæra, og notkun þeirra. Verðmæti eykst með stærð (yfirleitt) Fiskveiðistjórnun (Verndun smáfisks / Hrygningastopp) Yfirleitt verið að sækjast eftir stærri fiski. Því eðlilegt að álykta að hraðvaxta fiskur hverfi hraðar úr stofni en hægvaxta af völdum veiða. p. 3/31

10 Þróunarbreytingar: Hvað þarf til? Dánartala þarf að vera mismunandi milli svipgerða. Hraðvaxta fiskur hefur hærri dánartölu en hægvaxta. p. /31

11 Þróunarbreytingar: Hvað þarf til? Dánartala þarf að vera mismunandi milli svipgerða. Hraðvaxta fiskur hefur hærri dánartölu en hægvaxta. Eiginleikar svipgerða þurfa að lúta erfðum. Vöxtur er að hluta til háður erfðum. Erfanleiki (h 2 ) vaxtar mælst á bilinu Nóg til að valda þróunarbreytingu á tiltölulega stuttum tíma. p. /31

12 Þróunarbreytingar: Hvað þarf til? Dánartala þarf að vera mismunandi milli svipgerða. Hraðvaxta fiskur hefur hærri dánartölu en hægvaxta. Eiginleikar svipgerða þurfa að lúta erfðum. Vöxtur er að hluta til háður erfðum. Erfanleiki (h 2 ) vaxtar mælst á bilinu Nóg til að valda þróunarbreytingu á tiltölulega stuttum tíma. Ekki ólíklegt að nútíma fiskveiðar geti valdið óafturkræfum þróunarbreytingum The Exploitation of Evolving Resources 1993 (Ed. T.K. Stokes, J.M. McGlade & R. Law) p. /31

13 ... a stock-raiser would never think of selling his fine cattle and keeping only the runts to breed from. The salmon would certainly deteriorate in size... if only the smaller... [are] allowed to breed. p. 5/31

14 Áhrif veiða á kynþroska p. 6/31

15 Áhrif á vöxt SCIENCE JULY 2002 p. 7/31

16 Hvernig eru veiðar stærðarháðar? Stofn t0 Stofn t1 Afli S Fjöldi Lengd p. /31

17 Hvernig eru veiðar stærðarháðar? Stofn t0 Stofn t1 Afli S Fjöldi Lengd p. /31

18 Hvernig eru veiðar stærðarháðar? Stofn t0 Stofn t1 Afli S Fjöldi Lengd p. /31

19 hrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Markmið: Meta áhrif stæðrðarháðra veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum p. 9/31

20 hrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Markmið: Meta áhrif stæðrðarháðra veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Meta valkúrfu veiða p. 9/31

21 hrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Markmið: Meta áhrif stæðrðarháðra veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Meta valkúrfu veiða Áhrif hugsanlegra breytinga á afrakstursgetu. p. 9/31

22 hrif veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Markmið: Meta áhrif stæðrðarháðra veiða á vöxt þorsks á Íslandsmiðum Meta valkúrfu veiða Áhrif hugsanlegra breytinga á afrakstursgetu. Mælingar á þykkt aldurshringja kvarna notaðar sem nálgun. p. 9/31

23 Efniviður Kvarnir úr SMB mældar, nú búið að mæla frá Meðallengdir eftir aldri úr SMB notaðar til að velja kvarnir (Sinclair et al., 2002b): Tilviljanakennt úr 0-25%, % og % lengdardreifingar innan aldursflokks fyrir hvert ár. Hámark 25 kvarnir úr hverju bili lengdardreifingar. Þykkt aldurshringja mæld útfrá stafrænum myndum með forritinu TNPC p. 10/31

24 Dæmi um mælingar á kvörnum p. 11/31

25 Bakreikningur Líffræðilegur skurðpunktur (Biological Intercept) (Campana 1990) L a = L c + (O a O c ) (L c L h ) O c O h p. 12/31

26 Bakreikningur Líffræðilegur skurðpunktur (Biological Intercept) (Campana 1990) L a = L c + (O a O c ) (L c L h ) O c O h Fraser-Lee ( ) L a = Lc α O O a c + α p. 12/31

27 Bakreikningur Líffræðilegur skurðpunktur (Biological Intercept) (Campana 1990) L a = L c + (O a O c ) (L c L h ) O c O h Fraser-Lee ( ) L a = Lc α O O a c + α F c = α + βo c ln(f c ) = α+β ln(o c ) ln(f c ) gm = α+β ln(o c ) p. 12/31

28 Bakreikningur Líffræðilegur skurðpunktur (Biological Intercept) (Campana 1990) L a = L c + (O a O c ) (L c L h ) O c O h Fraser-Lee ( ) L a = Lc α O O a c F c = α + βo c ln(f c ) = α+β ln(o c ) ln(f c ) gm = α+β ln(o c ) α log(lengd) log(kvarnalengd) p. 12/31

29 Bakreiknaðar lengdir úr SMB Bakreiknuð lengd (cm) Aldur p. 13/31

30 Bakreiknaðar lengdir úr SMB Bakreiknuð lengd (cm) Aldur p. 1/31

31 Sinclair et al. (2002a,b), Swain et al. (2007) Aldur p. 15/31

32 Dánartala (F ) 199 og 2000 árganganna Aldur R Enginn munur á dánartölu milli árganganna p. 16/31

33 Meðallengd eftir aldri, SMB Lengd (cm) Ár p. 17/31

34 Meðallengd eftir aldri, SMB Lengd (cm) Ár p. 17/31

35 Meðallengd eftir aldri, SMB Lengd (cm) Ár p. 17/31

36 Kvarnalengdir úr SMB Kvarnalengd (mm) Aldur p. 1/31

37 Kvarnalengdir úr SMB Kvarnalengd (mm) Aldur p. 19/31

38 Samantekt Ekki hægt að útskýra breytingar í framleiðni þorsks við Kanada nema að taka tillit til stærðarháða veiða (Sinclair et al., 2002a,b). Rannsóknir hafa sýnt fram á að fiskveiðar eru líklega stærðarháðar Niðurstöður hér benda sterklega til þess Veiðar gætu verið að beinast í auknu máli að hraðvaxta þorski Áhugavert að sjá lengra aftur í tímann p. 20/31

39 Þakkir Elías Freyr Guðmundsson Kristinn H. Sæmundsson, Agnar Kr. Þorsteinsson, Sigfús Jóhannsson og Björn Ævarr Steinarsson. p. 21/31

40 Sérstakar aukaþakkir V.A. Horatio Nelson p. 22/31

41 Inngangur p. 23/31

42 Bakreiknaðar lengdir úr SMB Bakreiknuð lengd (cm) Aldur p. 2/31

43 Bakreiknaðar lengdir úr SMB Bakreiknuð lengd (cm) Aldur p. 25/31

44 Bakreiknaðar lengdir úr SMB Bakreiknuð lengd (cm) Aldur p. 26/31

45 Bakreiknaðar lengdir úr SMB Bakreiknuð lengd (cm) Aldur p. 27/31

46 Bakreiknaðar lengdir úr SMB Bakreiknuð lengd (cm) Aldur p. 2/31

47 Inngangur Aldur p. 29/31

48 Lífsaga - Life History Theory Mikill breytileiki er hjá lífverum er kemur að vexti, kynþroskaaldri, frjósemi, lífslíkum, stærð við klak o.s.fv. Hugtakið lífsaga nær utan um þetta. Allir lífsögueinleikar eru háðir þróun. Þróun lífveru miðar að því að framleiða sem flest lífvænleg afkvæmi. Geta fiskveiðar haft áhrif á lífsögu fiska? The Exploitation of Evolving Resources 1993 (Ed. T.K. Stokes, J.M. McGlade & R. Law) p. 30/31

49 Erfanleiki lífsöguþátta Lífsöguþættir (kynþroski, vöxtur, frjósemi) h 2 = 0.25, (n = 1000) (Mousseau & Roff, 197); Þyngd: h 2 = 0.25 (σ = 0.15, n = 2). Lengd: h 2 = 0.3 (σ = 0.21, n = 17) (Law, 2000). Ekki munur á villtum stofnum og stofnum í haldi (Weigensberg & Roff, 1997). Göngulax, Þyngd: h 2 = 0.36 (Jónasson et al., 1997). Þetta er nægur erfanleiki til að val geti haft áhrif á tiltölulega stuttum tíma (Roff, 1992; Law, 2000). p. 31/31

50 Heimildir Jónasson, J., Gjerde, B. & Gjedrem, T. (1997). Genetic parameters for return rate and body weight of sea-ranched Atlantic salmon. Aquaculture, 15, Law, R. (2000). Fishing, selection, and phenotypic evolution. ICES Journal of Marine Science, 57, Mousseau, T.A. & Roff, D.A. (197). Natural selection and the heritability of fitness components. Heredity, 59, Roff, D.A. (1992). The evolution of life histories - Theory and analysis. Chapman and Hall. Sinclair, A.F., Swain, D.P. & Hanson, J.M. (2002a). Disentangling the effects of size-selective mortality, density, and temperature on lenght-at-age. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 59, Sinclair, A.F., Swain, D.P. & Hanson, J.M. (2002b). Measuring changes in the direction and magnitude of sizeselective mortality in a commercial fish population. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 59, Swain, D.P., Sinclair, A.F. & Hanson, J.M. (2007). Evolutionary response to size-selective mortality in an exploited fish population. Proceedings of the Royal Society B, 27,

51 Weigensberg, I. & Roff, D.A. (1997). Natural heritabilities: Can they be reliably estimated in the laboratory? Evolution, 50,