PEMBANGUNAN PANGKALAN DATA ANTROPOMETRIK UNTUK RAKYAT MALAYSIA

Transcription

1 PEMBANGUNAN PANGKALAN DATA ANTROPOMETRIK UNTUK RAKYAT MALAYSIA Darliana Mohamad, Baba Md Deros dan Ahmad Rasdan Ismail Jabatan Kejuruteraan Mekanik dan Bahan Fakulti Kejuruteraan Universiti Kebangsaan Malaysia ABSTRAK Data antropometri untuk sesuatu populasi adalah amat penting bagi proses rekabentuk dan pembuatan sesuatu produk atau tempat kerja. Walaupun kepentingan data antropometri dapat dilihat dengan jelas namun sehinga kini masih belum terdapat pangkalan data antropometri yang dibangunkan bagi mewakili populasi rakyat Malaysia. Kertas kerja ini membentangkan mengenai keputusan kajian data antropometri yang telah dijalankan ke atas rakyat Malaysia. Tujuan kajian pengumpulan data ini dilakukan adalah untuk membangunkan satu pangkalan data statik untuk rakyat Malaysia bagi memudahkan suatu rekabentuk dan pembinaan kemudahan diwujudkan. Seramai 408 individu diukur yang terdiri daripada 193 lelaki dan 215 wanita. Sebanyak 18 data antropometri dikumpul bagi setiap individu. Data dikumpul menggunakan cara pengukuran manual iaitu dengan pita pengukur dan pembaris. Penulis percaya data yang dikumpulkan ini dapat mewakili ukuran badan rakyat Malaysia secara umum. Kata kunci: Antropometrik, Ergonomik, Malaysia PENGENALAN Menurut Choua dan Hsiao (2005) yang memetik daripada Bridger (1995) antropometri merupakan kaedah kajian ergonomik yang berkaitan pengukuran dimensi dan perwatakan fizikal tertentu tubuh badan manusia. Data antropometri dapat digunakan dalam bidang ergonomik untuk menentukan dimensi fizikal kawasan kerja, tempat kerja, peralatan dan juga digunakan semasa merekabentuk produk berkaitan. Data antropometri perlu digunakan dengan betul dalam rekebentuk ergonomik untuk menentukan dimensi fizikal tempat kerja dan juga dalam pembangunan produk baru (Choua dan Hsiao 2005). Contohnya, pengukuran antropometri tangan dapat menjadi data asas untuk menyokong rekabentuk peralatan/kelengkapan ergonomik untuk meningkatkan kecekapan kerja, keselesaan dan keselamatan.

2 Data antropometri terdiri dari pelbagai ukuran tubuh badan seperti panjang bahagian badan, lebar, tinggi, ukur lilit dan sebagainya. Informasi data ini dapat digunakan bagi membantu rekaan atau pembinaan sesuatu peralatan, kemudahan, tempat kerja dan pakaian. Penggunaan data antropometri yang betul dalam rekaan akan dapat membantu memperbaiki kehidupan, kesihatan, keselesaan, dan keselamatan (Pheasent 1998). Kajian lepas telah menunjukkan bahawa dimensi tubuh badan manusia berbeza bagi setiap populasi, bergantung pada kumpulan etnik, jantina, dan umur (Yusuff dan Rashid 2006). Perbezaan etnik adalah merupakan faktor paling nyata yang mengakibatkan perubahan ke atas data antropometri dan skop penggunaannya (Lin et al. 2004). Pheasant (1996) mencadangkan bahawa suatu variasi dimensi badan dari pelbagai kumpulan boleh diperhatikan dari segi keseluruhan saiz badan dan bahagian-bahagian badan. Perbezaaan data antropometri antara bangsa adalah lebih besar berbanding dengan perbezaan antara negara. Walaupun begitu, individu dari berlainan negara tapi dari bangsa yang sama mungkin juga akan terdapat perbezaan data antropometrinya kerana persekitaran sosial dan ekonomi yang berlainanan (Lin et al. 2004). Walaupun data antropometri ini terbukti kepentingannya, namun masih belum ada pengkalan data antropometri yang telah diterbitkan bagi mewakili rakyat Malaysia. METODOLOGI Bagi menjalankan kajian ini, satu borang bagi pengumpulan data telah dibangunkan. Borang tersebut akan menerangkan dengan terperinci dimensidimensi yang perlu diukur bagi setiap subjek dan suatu jadual disediakan bagi memudahkan data terkumpul direkodkan. Seramai 408 subjek terlibat dalam kajian ini dimana 193 individu adalah lelaki dan selebihnya seramai 215 adalah wanita. Umur subjek yang terlibat adalah di antara 18 hingga 80 tahun. Data subjek diambil daripada pelbagai kaum dan negeri bagi mewakili keseluruhan populasi rakyat Malaysia. Sejumlah 18 dimensi data antropometri telah diukur bagi setiap subjek. Dimensi ini dipilih kerana dapat mewakili keseluruhan bahagian badan individu. Dimensi ini dipilih setelah dikaji secara menyeluruh dan juga dengan panduan dari kajian-kajian lepas. KEPUTUSAN & PERBINCANGAN Data yang terkumpul dibahagikan kepada beberapa kategori bagi memudahkan melakukan analisis seperti data kaum wanita, data kaum lelaki, dan data keseluruhan. Data-data dianalisis dengan mengira nilai purata data atau dikenali juga sebagai nilai min, nilai sisihan piawai data, nilai data untuk 5 th persentil dan nilai data untuk 95 th persentil. Nilai-nilai tersebut dikira dengan menggunakan perisian Microsoft Excel. Nilai min merupakan hasil tambah semua data 207

3 individu yang kemudiannya di bahagi dengan bilangan data yang ada, ia merupakan ukuran untuk titik tengah atau purata semua data yang ada. Manakala sisihan piawai pula di kira dengan mengambil kira perbezaan antara setiap data dengan nilai min, ia merupakan ukuran darjah sisihan setiap data dengan nilai min. Analisis data untuk keseluruhan subjek Jadual 1 menunjukkan nilai data antropometri bagi keseluruhan data yang terkumpul dari 408 subjek terlibat. Data menunjukkan nilai min, sisihan piawai dan juga nilai 5th persentil serta 95th persentil bagi setiap dimensi yang diukur. JADUAL 1 Dimensi data antropometrik untuk keseluruhan subjek (n=408), nilainilai adalah dalam unit mm. Bil Dimensi Min SD 5th Percentil 95th Percentil 1 Stature Eye height Shoulder height Elbow height Waist height Fingertip height Knee height Span distance Waist back length Shoulder breadth Waist breadth Chest breadth Chest depth Hip breadth Max vertical reach Max horizontal reach Head lenght Upper arm length Daripada Jadual 1 dapat dilihat bahawa purata ketinggian rakyat Malaysia adalah mm manakala sisihan piawai untuk nilai ketinggian adalah 90.47mm. Ini menunjukkan perbezaan ketinggian berdiri antara setiap rakyat Malaysia adalah tinggi. Jadual 1 menunjukkan bahawa 90 peratus ketinggian rakyat Malaysia adalah di antara mm hingga mm. Jadual 1 juga menunjukkan purata ketinggian siku rakyat Malaysia adalah mm dengan sisihan piawai 86.15mm, nilai untuk 5th persentil dan 95th 208

4 persentil adalah mm dan mm masing masing, ini bermakna jika perekabentuk ingin menghasilkan stesen tempat kerja berdiri, maka tahap ketinggian meja atau stesen diantara mm dan mm sudah dapat memenuhi 90 peratus daripada populasi Malaysia. Analisis data untuk subjek lelaki & wanita JADUAL 2 Dimensi data antropometrik untuk subjek lelaki (n=193) & wanita (n=215), nilai-nilai adalah dalam unit mm. Bil Dimensi Lelaki Wanita Min SD Min SD 1 Stature Eye height Shoulder height Elbow height Waist height Fingertip height Knee height Span distance Waist back length Shoulder breadth Waist breadth Chest breadth Chest depth Hip breadth Max vertical reach Max horizontal reach Head lenght Upper arm lenght Data dari Jadual 2 menunjukkan perbezaan nilai antropometri antara kaum wanita dan lelaki. KESIMPULAN Sebanyak 18 dimensi yang berlainan diukur daripada rakyat Malaysia dalam kajian ini. Data ini terbukti akan menjadi suatu pengkalan data yang berguna bagi tujuan merekabentuk alatan, tempat kerja atau pakaian. Data ini amat penting bagi mewakili populasi rakyat Malaysia kerana datadata antropometri dari negara lain seperti Eropah, China dan Portugal adalah 209

5 berbeza dan tidak dapat menjamin akan memberikan keselesaaan dan keselamatan kepada rakyat Malaysia. PENGHARGAAN Penulis ingin merakamkan setinggi-tingginya penghargaan dan ribuan terima kasih kepada penyelia kajian ini iaitu Professor Madya Dr Haji Baba Md Deros diatas segala bimbingan yang diberikan sepanjang tempoh menyiapkan projek ini. Projek Science Fund ( SF0073) ini dikendalikan di Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi. RUJUKAN Choua, J.R & Hsiao, S.W An anthropometric measurement for developing an electric scooter. International Journal of Industrial Ergonomics 35: Bridger, R.S., Introduction to Ergonomics. McGraw- Hill, New York. Pheasant, S., Bodyspace: Anthropometry, Ergonomics and the Design of Work, second ed. Taylor & Francis, London. Pheasant, S., Bodyspace: Anthropometry, Ergonomics and Design of work. Taylor & Francis, New York, pp , Lin, Y.C., Wang, M.J., Wang, E.M., The comparisons of anthropometric characteristics among four peoples in East Asia. Applied Ergonomics 35, Yusuff, R.M. & Rashid, S.N.S.A The ageing population and implication to product design. 35th International Conference on Computers and Industrial Engineering. 210