Eklektisme Dalam Memahami Kepelbagaian dan Etnisiti Di Tempat Kerja

Transcription

1 Research Journal of Social Sciences (3): ISSN: EISSN: Journal home page: RSEARCH ARTICLE Eklektisme Dalam Memahami Kepelbagaian dan Etnisiti Di Tempat Kerja 1 Azlina Abdullah, PhD, 2 Mohd Mahadee Ismail, PhD, 3 Mansor Mohd Noor, Ph D 1 Pusat Pengajian Sosial, Pembangunan dan Persekitaran, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor, Malaysia. 2 Jabatan Pengajian Kenegaraan dan Ketamadunan, Fakulti Ekologi Manusia, Universiti Putra Malaysia, Serdang, Selangor, Malaysia. 3 Institut Kajian Etnik, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor, Malaysia. Address For Correspondence: Azlina Abdullah, Pusat Pengajian Sosial, Pembangunan dan Persekitaran, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia, UKM Bangi, Selangor, Malaysia ; alin_azlinaabd@yahoo.com. Received 1 March 2016; accepted 22 May 2016; published 28 May 2016 A B S T R A C T Kajian yang mengkaji organisasi dan etnik di tempat kerja dengan tujuan meneroka pengalaman warga kerja dan memahami pelbagai persoalan di tempat kerja khususnya yang berkaitan dengan kepelbagaian, etnisiti dan budaya organisasi, aplikasi beberapa teori adalah sesuai kerana ia tidak terikat kepada satu paradigma sahaja. Gabungan beberapa teori berguna bagi mencapai tujuan saling melengkapi, dan menggunakan teori-teori yang berbeza mengikut kes. Kajian ke atas organisasi automotif nasional ini menumpu kepada organisasi dan persekitarannya yang muncul dalam sebuah masyarakat kepelbagaian sub-etnik menuju kemodenan dan implikasi ke atas pertembungan antara budaya tradisi dan moden di tempat kerja. Analisis empirikal secara eklektik menganggap bahawa pelbagai perspektif teori adalah penting untuk menjelaskan fenomena sosial yang ingin dijelaskan. Key words: Eklektisme, diversity in organisation, etnisiti, Malaysia INTRODUCTION Penyelidikan tentang organisasi industri yang menumpu kepada organisasi dan para pekerjanya telah banyak dijalankan oleh ramai sarjana Barat, Asia mahupun Malaysia. Menurut Ouchi dan Wilkins [1], kajian tentang organisasi mula mendapat perhatian apabila pertumbuhan firma Jepun pada akhir 70-an dan awal 80-an yang mempunyai ciri-ciri pengurusan yang superior. Namun kajian-kajian awal lebih menumpu kepada struktur formal organisasi, dan dikatakan gagal melihat sebarang perbezaan antara firma Jepun dan Barat. Kesannya sarjana mula meneliti kemungkinan perbezaan budaya nasional yang boleh diresapi oleh korporat moden. Kajian-kajian kontemporari tentang budaya organisasi banyak dipengaruhi oleh tradisi pandangan dan metod yang digunakan ahli antropologi seperti Radcliffe-Brown dan Malinowski yang melihat kumpulan atau masyarakat sebagai keseluruhan dan melihat bagaimana amalan, kepercayaan serta lain-lain elemen budaya berfungsi mengekalkan struktur sosial [2]. Dalam organisasi, sarjana organisasi cuba meneliti elemen budaya seperti kebiasaan atau budaya pekerja, budaya korporat, dan sejarah syarikat di bawah tema strukturalfungsional. Selain itu, pola jawatan antara organisasi di samping elemen bahasa, ritual, dan struktur sosial. Kajian-kajian organisasi didapati bersifat inter-disiplin yang boleh melibatkan pendekatan psikologi, sosiologi, sains politik, ekonomi, geografi, pengurusan, sejarah dan juga biologi, dengan tumpuan kepada organisasi itu sendiri, memahami bagaimana dan mengapa organisasi berfungsi. Dari perspektif sosiologi, organisasi dilihat Open Access Journal Published BY AENSI Publication 2016 AENSI Publisher All rights reserved This work is licensed under the Creative Commons Attribution International License (CC BY). To Cite This Article: Azlina Abdullah, PhD, Mohd Mahadee Ismail, PhD, Mansor Mohd Noor, Ph D., Eklektisme Dalam Memahami Kepelbagaian dan Etnisiti Di Tempat Kerja. Research Journal of Social Sciences, 9(3): 45-51, 2016

2 46 Azlina Abdullah, PhD et al, 2016/ Research Journal of Social Sciences 9(3), May, Pages: mempengaruhi tingkah laku melalui peranan dan norma yang berkaitan dengan kedudukan berbeza individu yang berada dalam sesebuah organisasi. Hasil tinjauan terhadap kajian empirikal yang pernah dijalankan oleh pengkaji tempatan dan luar negara didapati ada kelompangan dalam bidang kajian organisasi dan kajian etnik. Secara umum, kedua-dua bidang kajian ini adalah terpisah mengikut tumpuan kajian masing-masing. Bidang kajian organisasi menumpu kepada persoalan berkaitan organisasi secara ekslusif, sama ada yang bersifat intra-organisasi atau inter-organisasi. Manakala bidang kajian etnik pula menumpu kepada pelbagai persoalan dalam masyarakat khususnya yang berkaitan dengan hubungan inter-etnik dan intra-etnik. Oleh itu, kajian tentang kepelbagaian, etnisiti dan budaya di tempat kerja merupakan sebuah kajian yang menggabung jalin kajian organisasi dan etnik dalam satu kerangka. Kajian yang dijalankan ke atas warga kerja di syarikat automobil nasional Malaysia yang bercirikan kepelbagaian dan merupakan organisasi korporat yang mempunyai tuntutan nasional dan tuntutan komersil, maka sudah tentu memerlukan beberapa pendekatan dalam usaha memahami organisasi, warga kerja dan persekitarannya. Kajian penerokaan pengalaman warga kerja dan memahami pelbagai persoalan di tempat kerja khususnya yang berkaitan dengan kepelbagaian, etnisiti dan budaya organisasi, aplikasi beberapa teori dianggap sesuai kerana ia tidak terikat kepada satu paradigma sahaja. Umumnya, teori diguna untuk menjelaskan, meramal, dan memahami fenomena, dan dalam banyak kes juga bertujuan mencabar dan memperluaskan pengetahuan sedia ada dalam andaian limits of critical bounding [3]. Kerangka teori merupakan struktur yang boleh memegang atau menyokong teori kajian, seterusnya memperkenalkan dan menerangkan teori yang dapat menjelaskan mengapa permasalahan kajian wujud. Eklektisme merupakan pendekatan konseptual yang tidak rigid kepada satu paradigma sahaja sebaliknya menggabungkan beberapa teori bagi mencapai tujuan saling melengkapi, atau menggunakan teori-teori yang berbeza mengikut kes. Analisis empirikal eklektik umumnya menganggap bahawa pelbagai perspektif teori adalah penting untuk menjelaskan fenomena yang ingin dikaji. Objektif Kajian: Perusahaan Automobil Nasional Malaysia (PROTON) merupakan sebuah penciptaan modeniti negara yang bertujuan memenuhi agenda nasional dan pada masa yang sama moden dari segi teknologi dan produksinya serta mesti berdaya saing. Selain itu, ia wujud dalam wadah masyarakat Malaysia yang pelbagai etnik dan rencam sosialnya, manakala budaya dan agama pula sangat berperanan penting dalam kehidupan masyarakatnya. Oleh kerana tuntutan peranan nasional, serantau dan juga global yang digalas PROTON, maka bagaimanakah pertembungan antara tradisi dan juga modeniti dapat ditangani oleh organisasi. Bagaimanakah organisasi menyulam pertembungan ini dalam konteks mengurus kepelbagaian di tempat kerja dan juga memenuhi matlamat organisasi sebagai global player [4]. Objektif kajian yang digariskan adalah mengenal pasti pola kepelbagaian budaya dan etnisiti serta budaya korporat organisasi, menghuraikan dan menganalisis faktorfaktor utama daripada pola kepelbagaian warga kerja yang mempengaruhi pemupukan budaya korporat dan budaya kerja, dan menilai sikap dan pandangan warga kerja terhadap kepelbagaian di tempat kerja dan kemampuan organisasi sebagai global player. PROTON merupakan entiti perniagaan, maka sudah tentu matlamat utamanya adalah memperoleh keuntungan dan memastikan syarikat berdaya saing. Namun bagi PROTON, di samping mencipta keuntungan dan menjadi global player dalam industri automotif, pada masa yang sama syarikat membawa panji nasional dengan menonjolkan kepakaran profesional dan juga pekerja pengeluaran yang majoritinya Bumiputera. Selain itu, organisasi PROTON dari segi operasi dan perkembangan syarikat dipengaruhi oleh faktor persekitaran ekonomi dan politik domestik, serantau dan juga antarabangsa. Kewujudannya juga selaras dengan kepentingan industri automotif kepada negara yang merupakan industri penting dalam menyumbang kepada Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) [5]. Oleh kerana PROTON sebuah organisasi korporat dan juga entiti nasional yang mempunyai tuntutan peranan yang berlapis, syarikat wujud dalam wadah masyarakat yang pelbagai dan sedang menjadi moden, dan perniagaan dipengaruhi faktor persekitaran domestik, serantau dan global yang berubahubah, maka kajian ke atas organisasi PROTON dan warga kerjanya adalah sangat signifikan. Dalam kajian ini, teori modenisasi digunakan untuk menghuraikan penubuhan syarikat yang merupakan salah satu daripada projek modenisasi negara, dan menerangkan tanggungjawabnya sebagai syarikat automotif nasional. Teori organisasi sistem terbuka digunakan bagi menghuraikan sifat organisasi yang mempunyai budaya organisasi tersendiri, dipengaruhi oleh faktor ekonomi-politik negara, dan tuntutan imperatif nasional dan imperatif komersil. Teori pengurusan kepelbagaian digunakan bagi menghuraikan ciri kepelbagaian yang wujud dalam organisasi, dan interaksi sosial yang berlaku di tempat kerja, serta pengaruhnya terhadap budaya kerja. Teori strukturasi pula digunakan untuk menghuraikan hubungan sosial, tindakan atau reaksi warga kerja dan organisasi dalam interaksi mereka dengan kepelbagaian yang wujud. Pendekatan eklektik tidak semestinya digunakan untuk kajian lain kerana kemungkinan konteksnya berbeza dan tidak sesuai untuk diaplikasikan.

3 47 Azlina Abdullah, PhD et al, 2016/ Research Journal of Social Sciences 9(3), May, Pages: Metodologi: Sebanyak 265 orang responden terlibat dalam kajian ini. Mereka terdiri daripada warga kerja diperingkat eksekutif dan bukan eksekutif. Responden dipilih menggunakan kaedah persampelan bertujuan dengan memilih sekumpulan subjek yang mempunyai ciri-ciri tertentu sebagai responden kajian berdasarkan keperluan skop dan objektif kajian. Kajian menggunakan kaedah campuran yang menggabungkan data kualitatif dan kuantitatif dengan menjalankan tinjauan menggunakan soal selidik. Temubual mendalam dijalankan bersama lima orang informan utama, pemerhatian tidak ikut serta di tempat kerja, dan perbincangan kumpulan berfokus (Focus Group Discussion, FGD) yang melibatkan empat orang dalam satu siri FGD. Kerangka kajian kaedah campuran adalah satu prosedur yang melibatkan pengutipan dan analisis data serta mencampur aduk data kuantitatif dan kualitatif dalam sebuah kajian. Kerangka kaedah ini dikatakan sangat bagus digunakan sekiranya pengkaji mahu menghasilkan kajian dengan menggunakan kekuatan kedua-dua data kuantitatif dan juga kualitatif. Malah kaedah ini juga menawarkan maklumat yang berguna sekiranya kajian melibatkan jumlah responden yang besar [6]. Gabungan kedua-dua kaedah dalam mengutip data tidak hanya terhad kepada penggunaan soal selidik, temu bual dan pemerhatian tidak ikut serta. Data sekunder yang terdiri daripada statistik rasmi, laporan tahunan syarikat, laporan media, hasil kerja penyelidik lain, rekod sejarah dan sumber-sumber lain yang berkaitan dengan kajian turut menyokong data daripada soal selidik. Justeru dengan kelebihan yang ada dalam kedua-dua kaedah ini, maka analisis mendalam terhadap realiti tempat kerja yang diletakkan dalam konteks sejarah perkembangan syarikat dapat dilakukan. Penemuan Kajian: Pembangunan dan pemodenan di Malaysia melalui pelbagai proses dan antaranya adalah pemodenan dalam aspek fizikal yang sangat berkait rapat dengan proses perindustrian, perbandaran dan usaha peningkatan kekayaan ekonomi negara sejak merdeka. Pembangunan yang mahu dicapai adalah berlandaskan pemikiran falsafah mengenai pentingnya keseimbangan antara kaum dan perpaduan nasional dengan melaksanakan prinsip pertumbuhan dan pengagihan supaya dapat mewujudkan keharmonian dan kestabilan masyarakat [7]. Sejarah perkembangan dan transformasi masyarakat Malaysia menunjukkan peranan penting yang dimainkan oleh pihak pemerintah dalam merencana dan melaksana pelbagai projek pembangunan yang menghasilkan pertumbuhan pesat ekonomi khususnya melalui pengenalan pelbagai dasar negara lebih-lebih lagi sejak perlaksanaan Dasar Ekonomi Baru (DEB) pada Menerusi DEB dan Rangka Rancangan Jangka Panjang Pertama ( ); isu kemiskinan mula diberi perhatian serius oleh pihak pemerintah khususnya selepas berlakunya peristiwa rusuhan kaum pada 13 Mei Pelbagai program dan projek pembangunan dilaksanakan secara berterusan dengan bermatlamat membasmi kemiskinan dan mengurangkan jurang pendapatan antara kaum, wilayah dan kumpulan pendapatan, seterusnya matlamat akhir mencapai perpaduan dan integrasi nasional dalam kalangan masyarakat Malaysia yang bersifat multi etnik dan budaya. Strategi perindustrian negara yang diperhebat dari tahun 1981 hingga 1990 menerusi Pelan Induk Perindustrian Pertama (PIP) 1989 dan Pelan Tindakan Pembangunan Teknologi Perindustrian (PTPTP) 1990 merangkumi gabungan dasar perindustrian bersumberkan eksport, memajukan industri penggantian import terpilih pusingan kedua dan industri berat tertentu, memajukan industri berasaskan sumber, meninggikan keupayaan teknologi, dan memudahkan pemindahan teknologi [8]. Manakala Dasar Pandang Ke Timur diperkenalkan pada Februari 1982 dan serentak dengannya dilancarkan dasar perindustrian berat negara bertujuan menarik syarikat multinasional Jepun ke Malaysia bagi mempercepat dan memperluas pemindahan teknologi dari Jepun, seterusnya memastikan kelangsungan Malaysia dalam menghadapi persaingan ekonomi global. Galakan utama kepada usaha industrialisasi negara adalah menerusi pembinaan kerjasama antara syarikatsyarikat Jepun dengan firma Malaysia khususnya melalui kerjasama HICOM, MNC besar Jepun seperti Mitsubishi Motors Corporation (MMC) dan Mitsubishi Corporation yang sekaligus menandatangani perjanjian menerusi pelancaran kereta nasional PROTON. Sebagai langkah mengurangkan kebergantungan teknologi PROTON terhadap Mitsubishi, pada Oktober 1996 PROTON mengambil alih ekuiti dalam Lotus International Group British, pengeluar berprestasi tinggi sukan otomotif yang bertujuan untuk membenarkan akses kepada teknologi PROTON kejuruteraan yang diperlukan dan mempunyai kapasiti R & D. Berasaskan idea teori modenisasi, manusia berubah ke arah peningkatan, pemodenan membawa kesedaran tentang perubahan dan inovasi khususnya dalam teknologi pengeluaran. Seterusnya mendorong peralihan dari masyarakat pra-industri kepada masyarakat perindustrian, kemudian dari industri kepada pasca-industri. Pencapaian intelek manusia khususnya dalam sains yang terserlah dalam kawalan teknologi yang semakin meningkat ke atas mekanikal, kimia, elektronik, dan biologi merupakan faktor utama yang membawa perubahan dalam masyarakat. Kemudian perubahan-perubahan sosial yang dimulakan oleh perubahan teknologi ini membawa pelbagai kesan besar kepada masyarakat seperti pertumbuhan sumber manusia secara besar-besaran, kewujudan pelbagai pekerjaan, pembezaan organisasi, pertumbuhan kapasiti negeri dan aktiviti lanjutan negeri, pertambahan dalam penglibatan politik, peningkatan rasionalisasi dan perluasan sekularisasi [9] [10].

4 48 Azlina Abdullah, PhD et al, 2016/ Research Journal of Social Sciences 9(3), May, Pages: Justeru itu, teori modenisasi khususnya modenisasi pelbagai adalah sesuai digunakan bagi menerangkan perubahan negara dan masyarakat di Malaysia daripada bercirikan tradisional kepada moden dan desa kepada bandar. Proses modenisasi yang berlaku tidak pula bersifat seragam dan tidak semestinya menghapuskan nilainilai tradisional. Perubahan yang berlaku bukan sahaja dalam aspek ekonomi bahkan pendidikan, sains dan teknologi sehingga telah melahirkan kumpulan kelas menengah rentas etnik. Penubuhan PROTON merupakan sebuah penciptaan modeniti negara yang selaras dengan usaha kerajaan mewujudkan MPPB dan telah berjaya membuka peluang pekerjaan kepada ramai Bumiputera ke dalam sektor industri otomotif. Peluang pendidikan dan latihan sama ada di peringkat pengajian tinggi mahupun sijil kemahiran telah mencipta ruang kepada anak muda untuk menempatkan diri mereka dalam industri ini. Sehingga hari ini, PROTON masih menonjolkan kepakaran yang diperoleh dan dilaksanakan oleh profesional bumiputera sama ada di peringkat pengurusan atasan atau pertengahan, jurutera, dan kepakaran-kepakaran lain, termasuk pekerja pengeluaran yang terlatih. Di PROTON sendiri terdapat lebih 12,000 orang pekerja. Sementara vendor dan industri yang berkaitan PROTON telah mencipta lebih daripada 50,000 peluang pekerjaan. Bagi organisasi seperti PROTON yang mana ia disusun dalam cara yang paling sesuai dengan persekitaran di mana ia berada, dan terdapat persekitaran yang terdiri daripada organisasi lain yang mengenakan pelbagai kuasa yang bersifat ekonomi, politik, atau sosial, perkembangan dan kelangsungan syarikat jelas sangat bergantung pada hubungannya dengan persekitaran. Nilai-nilai masyarakat dan kepercayaan disulam dan dinyatakan dalam struktur organisasi, dan pada sudut lain, organisasi dilihat menyesuaikan diri dengan persekitaran seperti mana yang ditentukan oleh pembekal sumbernya. Keadaan ini bersesuaian dengan apa yang dijelaskan oleh teori organisasi sistem terbuka [11] - merupakan organisasi yang mengandungi banyak ketua yang wujud untuk menerima maklumat, membuat keputusan, dan melakukan tindakan langsung. Begitu juga adanya individu dan kumpulan kecil yang membentuk dan meninggalkan pakatan. Masalah muncul dalam perkara berkaitan penyelarasan dan kawalan. Selain itu, sempadan sistem dilihat sebagai amorphous (bentuk dan struktur yang tidak jelas) dan sementara; tindakan atau tugasan aktor sama ada kepada organisasi atau kepada persekitaran didapati berubah-ubah dan berbeza, bergantung kepada aspek fungsi sistemik yang sedang dipertimbangkan. Semua sistem dicirikan oleh satu himpunan atau kombinasi bahagian yang berhubungan antara satu sama lain dan menyebabkan mereka saling bergantung. Dalam soal hubungan antara agensi struktur dan agensi pula, [12] menyatakan bahawa kehidupan sosial adalah selari dan bersilang urutan dengan agensi yang dikekang dan dibolehkan oleh keadaan sosial tertentu (struktur) yang mengandungi pelbagai kandungan dan kombinasi hubungan kuasa, norma dan makna. Ia seterusnya menarik agensi ke dalam konteks struktur mereka dalam menghasilkan tindakan yang secara kolektif bergabung untuk menghasilkan bentuk struktur seterusnya, dan sebagainya. Agensi memanfaatkan konteks ini melalui kemahiran dan pembawaan yang mereka peroleh daripadanya, dan melalui sumber-sumber kuasa yang disediakan. Jelas di sini bahawa aktor manusia merupakan elemen yang mampu mencipta dan mengubah struktur dengan mencipta nilai dan norma, atau diperkuat melalui penerimaan sosial. Namun, pada masa yang sama aktor dibatasi oleh struktur sosial. Struktur adalah peraturan dan pada masa yang sama adalah sumber yang digunakan oleh aktor. Agensi manusia berada dalam struktur yang ditentukan untuk mereka, dan ia diterima dengan sukarela. Struktur dan agensi tidak dapat dipisahkan kerana mereka berhubung dan berinteraksi antara satu sama lain. Dalam konteks organisasi PROTON, penelitian ke atas pembinaan budaya korporat dan budaya kerja PROTON jelas menunjukkan struktur dan agensi yakni warga kerja adalah saling mempengaruhi antara satu sama lain. Organisasi PROTON merupakan satu sistem sosial yang dibina oleh aktornya. Budaya organisasi dan budaya kerja merupakan budaya rasmi yang dibina oleh struktur, namun ia hasil daripada perundingan dan disepakati bersama oleh setiap anggota. Setiap individu di PROTON mempunyai sumber yang merangkumi semua potensi yang mereka miliki seperti pengetahuan, keahlian, kecekapan dan pengalaman. Manakala organisasi pula memiliki sumber daya material dan bukan material seperti teknologi, peranti, bangunan, sistem, aturan, norma dan nilai. Justeru itu, kedua-duanya saling mempengaruhi dan menyumbang kepada keduaduanya. Dalam hal ini, kualiti organisasi PROTON ditentukan oleh kualiti tindakan setiap individu warga kerjanya, sedangkan kualiti individu itu pula ditentukan oleh kualiti organisasi PROTON. Daripada temu bual yang dijalankan, informan menyatakan bahawa pihak pengurusan didapati memahami dan mengambil berat tentang nilai dan budaya masyarakat Melayu yang sangat kukuh ikatan kekeluargaan mereka. Selain itu, mengambil kira proses mengurus perkara-perkara berkaitan perkahwinan, kelahiran dan kematian dalam menentukan jumlah cuti yang diberikan. Begitu juga faktor jarak rumah dan tempat kerja dengan kampung halaman. Bagi warga kerja PROTON, pertimbangan majikan dalam pemberian cuti ihsan ini dilihat sangat relevan dan bertimbang rasa. Malah daripada pemerhatian tidak ikut serta di kilang pemasangan kereta Shah Alam mendapati wujud pemupukan amalan agama Islam secara rasmi dan tidak rasmi dalam kalangan warga. Begitu juga dapatan daripada temubual dan FGD yang dijalankan turut mendapati bahawa pihak pengurusan ada menerapkan aspek-aspek berkaitan Islam dengan tanggungjawab kepada pekerjaan dan syarikat.

5 49 Azlina Abdullah, PhD et al, 2016/ Research Journal of Social Sciences 9(3), May, Pages: Warga kerja dinasihatkan agar bekerja bukan sahaja untuk mendapatkan kepuasan ekonomi semata-mata terutama gaji, ganjaran dan insentif lain, tetapi bekerja kerana agama Allah. Setiap tindakan di tempat kerja seperti disiplin, kualiti dan komitmen kepada kerja dikaitkan dengan tuntutan agama Islam. Daripada pemerhatian pengkaji, terdapat beberapa petikan ayat al-quran beserta terjemahannya seperti dari surah al- Baqarah, surah al-mulk, dan surah Hud ditampal di dinding kilang, di samping kalimah Allah, Muhammad dan Bismillah. Kesemua ini bertujuan memberi ingatan kepada pekerja tentang kepentingan mempunyai integriti dalam bekerja yang juga merupakan tuntutan dalam Islam. Penelitian tentang kepelbagaian dalam organisasi pula, penemuan kajian mendapati kepelbagaian di tempat kerja PROTON dapat dikategorikan kepada dua jenis, iaitu kepelbagaian warga kerja dari dalam yang dicirikan oleh pekerjaan, dan ciri kepelbagaian yang dibawa dari luar masuk ke tempat kerja (Rajah 1). Kepelbagaian warga kerja PROTON dari segi pekerjaan ialah majoriti warga kerja PROTON sama ada di peringkat eksekutif atau bukan eksekutif adalah dalam kalangan etnik Melayu. Daripada jumlah keseluruhan 265 responden, 31% adalah berjawatan eksekutif dan 69% bukan eksekutif dengan sebahagian daripada mereka memiliki ijazah dan sebahagian lagi memiliki sijil. Bagi kategori umur, didapati 76% responden berumur antara 20 tahun hingga 40 tahun. Manakala warga kerja berpengalaman, 24% berumur 41 tahun ke atas. Pendapatan kasar yang diperolehi di PROTON mengikut kategori pekerjaan dan lama berkhidmat, dengan majoriti 80% memperoleh RM1000 hingga RM4000. Dari segi tempoh lama berkhidmat, sebahagian responden, 55% sudah berkhidmat lebih 10 tahun hingga lebih 25 tahun, manakala sebahagian lagi 45% bekerja kurang dari 10 tahun perkhidmatan. Rajah. 1: Kepelbagaian yang ditangani Manakala kepelbagaian warga kerja yang dibawa dari luar adalah dari segi kepelbagaian sub-etnik Melayu dan juga asal negeri. Warga kerja terdiri daripada lebih 30 sub-etnik seperti Banjar, Bugis, Jawa, Kerinchi, Mandailing, Peranakan dan pelbagai lagi, lahir dan dibesarkan di pelbagai negeri di Semenanjung Malaysia hinggalah Sabah dan Sarawak (Rajah 2). Mereka juga berasal dari pelbagai negeri di Malaysia dengan majoriti berasal daripada Perak, Selangor dan Kuala. Dalam pengertian pihak berkuasa, etnik Melayu merujuk kepada satu kumpulan etnik yang memiliki ciriciri yang hampir seragam dari segi bahasa, agama dan kebudayaan. Pada peringkat masyarakat, istilah Melayu merujuk kepada pelbagai sub-etnik Melayu seperti Jawa, Minangkabau, Bugis, Banjar, Boyan, Peranakan dan banyak lagi yang dicirikan dengan kepelbagaian budaya masing-masing seperti perbezaan asal usul daerah dan wilayah, dialek bahasa, adat resam dan budaya tradisional yang tersendiri. Rajah. 2: Kepelbagaian Sub-Etnik Melayu

6 50 Azlina Abdullah, PhD et al, 2016/ Research Journal of Social Sciences 9(3), May, Pages: Selain kepelbagaian sub-etnik Melayu itu, agama Islam juga sangat penting dan berpengaruh dalam kehidupan masyarakat Melayu. Di negara-negara pasca-kolonial seperti Malaysia yang mempunyai masyarakat pelbagai etnik, agama dan budaya, budaya tradisional telah tersulam dalam kehidupan harian termasuk di tempat kerja. Menurut Mansor [13] agama Islam merupakan tunjang dan semangat yang menguasai kehidupan orang Melayu. Orang Melayu mempunyai sifat toleransi dan akomodatif yang tinggi kesan daripada ajaran dan amalan agama Islam. Islam diterima sebagai satu cara hidup, yakin dan percaya kepada balasan baik dan buruk, kehidupan di dunia dan akhirat. Namun, hakikat sesebuah organisasi, ia tidak mengenal etnik dan perbezaan budaya ahli-ahlinya kerana falsafahnya menggariskan nilai-nilai utama, misi dan visi serta prinsip-prinsip operasi bagi mencapai matlamat organisasi. Justeru itu, penelitian etnisiti di tempat kerja, pertembungan antara budaya tradisi dengan budaya moden, dan interaksi antara organisasi dengan warga kerja yang bercirikan kepelbagaian khususnya etnik Melayu dan sub-etniknya yang pelbagai dalam organisasi korporat seperti PROTON adalah sangat menarik untuk dikaji. Daripada kajian yang dijalankan, warga kerja PROTON sama ada eksekutif mahupun bukan eksekutif, kesemuanya bersetuju bahawa kepelbagaian yang wujud dalam kalangan warga kerja di PROTON perlu difahami supaya wujud rasa hormat antara satu sama lain. Majoriti 92% eksekutif dan 81% bukan eksekutif didapati mempunyai positif dalam meraikan kepelbagaian di tempat kerja. Selain dapat mewujudkan rasa hormat di antara satu sama lain, meraikan kepelbagaian turut dianggap sebagai faktor penyumbang kepada kejayaan syarikat. Warga kerja PROTON juga didapati positif kepada tuntutan kepelbagaian dalam organisasi khususnya kepelbagaian etnik. Lebih 60% warga kerja eksekutif dan bukan eksekutif bersetuju bahawa kejayaan sesuatu perniagaan di Malaysia mesti melibatkan pelbagai etnik. Malah 82% eksekutif bersetuju mengatakan bahawa PROTON bukan milik satu etnik, dan 69% bukan eksekutif yang turut sependapat. Pola yang sama juga ditunjukkan pada kenyataan bahawa pihak pengurusan perlu belajar tentang perbezaan budaya di kalangan pekerja kerana ia merupakan salah satu cara bagaimana perniagaan dijalankan di negara ini. Dalam konteks kepelbagaian di tempat kerja ini, pengurus didapati memainkan peranan penting dalam mengenalpasti perbezaan yang wujud dalam kalangan warga kerja dan belajar memanfaatkannya, bukan menolak perbezaan atau membiarkan perbezaan menjadi penyebab kepada timbulnya masalah yang disebabkan oleh perbezaan. Lebih dari itu, pengurus harus berfikir bagaimana cara untuk menghormati perbezaan di tempat kerja, dan bagaimana mahu bekerja bersama-sama mereka, seterusnya dapat memaksimumkan sumbangan setiap pekerja. Sepertimana dalam pendekatan sinergi [14] yang percaya dan menerima bahawa cara kami dan cara mereka berperilaku dan mengurus adalah berbeza, dan tidak ada siapa lebih baik daripada yang lain boleh menjadi pendekatan yang sesuai untuk mengatur dan mengelola warga kerja yang bercirikan kepelbagaian. Masalah yang mungkin berlaku dalam mengurus kesan kepelbagaian budaya akan mampu dilaksanakan tanpa menggunakan pendekatan mengurangkan kepelbagaian. Pengurus akan mampu memaksimumkan potensi keuntungan tanpa mengabaikan kepelbagaian yang wujud, malah pengurus dan pekerja secara tidak langsung dilatih memastikan kewujudan perbezaan budaya dan pada masa yang sama menggunakan perbezaan untuk mencipta keuntungan kepada organisasi. Kesimpulan: Teori merupakan elemen penting dalam penyelidikan kerana teori memandu pemikiran dalam penyelidikan. Bagi kajian tentang kepelbagaian budaya dan etnisiti di tempat kerja, untuk memahami pengalaman warga kerja dan menerangkan pelbagai situasi di tempat kerja yang berkaitan dengan kepelbagaian budaya tersebut, pendekatan eklektik sangat sesuai digunakan. Pendekatan eklektik dari segi pemilihan beberapa teori dianggap sesuai kerana ia tidak terikat kepada satu paradigma sahaja. Gabungan beberapa teori berguna bagi mencapai tujuan saling melengkapi, dan menggunakan teori-teori yang berbeza mengikut kes. Pendekatan seperti ini tidak semestinya digunakan untuk kajian lain kerana kemungkinan konteksnya berbeza dan tidak sesuai untuk diaplikasikan. REFERENCES 1. Ouchi, W.G. and A.L. Wilkins, Organizational Culture. Annual Review Sociology, 11: Jaffe, D., Organization Theory: Tension and Change. New York: McGraw Hill. 3. Swanson, R.A., Theory Building in Applied Disciplines. San Francisco, CA: Berrett-Koehler Publisher. 4. Azlina Abdullah., Kepelbagaian, Etnisiti dan Budaya Korporat: Kajian Dalam Kalangan Warga Kerja PROTON, Malaysia. Tesis Doktor Falsafah. Universiti Kebangsaan Malaysia. 5. Kadir Jasin, A. dan Cheah Chor Sooi, A Saga Proton s 25-Year Story. Kuala Lumpur: Berita Publishing Sdn. Bhd. 6. Creswell, J.W., Research Design Qualitative, Quantitative & Mixed Methods Approaches Edisi ke-2. Thousands Oaks: SAGE Publications.

7 51 Azlina Abdullah, PhD et al, 2016/ Research Journal of Social Sciences 9(3), May, Pages: Abdul Rahman Embong., Pembangunan dan Kesejahteraan: Agenda Kemanusiaan Abad Ke-21. Bangi: Penerbit UKM. 8. Fatimah Said dan Saad Mohd Said., Ekonomi Perindustrian. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. 9. Alvin, Y. So., Social Change and Development: Modernization, Dependency, and World-system Theories. Newbury Park: SAGE Publications. 10. Eisenstadt, S.N., Multiple modernities. American Academy of Arts & Sciences. 129(1): Harrison, D., The Sociology of Modernization and Development. London: Routledge Taylor & Francis Group. 12. Scott, W.R., Organizations: Rational, Natural, and Open System. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. 13. Giddens, A., The Constitution of Society. Outline of the Theory of Structuration. Berkeley: University of California Press. 14. Mansor Mohd Noor, Abdul Rahman Abdul Aziz & Mohamad Ainuddin Iskandar Lee., Hubungan Etnik di Malaysia. Petaling Jaya: Pearson Prentice Hall. 15. Adler, N.J., International Dimensions of Organizational Behaviour. Cincinnati, Ohio: South Western College Publishing.