SISTEM PEMANTAUAN DAN PENGURUSAN KETIBAAN BAS EKSPRES DI STESEN SRI PUTRI MOHD NADZREE BIN KARIM

Transcription

1

2

3 SISTEM PEMANTAUAN DAN PENGURUSAN KETIBAAN BAS EKSPRES DI STESEN SRI PUTRI MOHD NADZREE BIN KARIM Laporan ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains Komputer Fakulti Sains Komputer dan Sistem Maklumat Universiti Teknologi Malaysia MEI 2007

4

5 iii Teristimewa buat Ayahanda dan Bonda tersayang serta keluarga tercinta yang sentiasa memberi dorongan dan galakan dalam apa jua tindakan. Tidak lupa juga kepada rakan-rakan seperjuangan dan pensyarahpensyarah yang memberi tunjuk ajar dan nasihat. Terima kasih yang tak terhingga..

6 iv PENGHARGAAN Dengan nama Allah yang Maha Pemurah lagi Maha Pengasih Alhamdulillah, syukur saya ke hadrat Ilahi kerana dengan limpah kurnia serta dengan izin dan kasihnya, saya telah dikurniakan kesabaran dan kekuatan untuk menghasilkan dan meneruskan Projek Sarjana Muda ini. Di kesempatan ini saya ingin mengucapkan jutaan penghargaan dan ribuan terima kasih kepada penyelia projek saya Encik Noh Bin Abd. Samad atas bimbingan dan tunjuk ajar serta dorongan yang telah diberikan sepanjang proses projek ini dijalankan. Seterusnya penghargaan terima kasih juga turut ditujukan kepada Pensyarah kelas PSM I iaitu PM Dr. Mohd Aizaini Maarof yang telah banyak dan sering memberi tunjuk ajar, bimbingan dan pertolongan serta nasihat-nasihat dalam setiap pengajarannya. Terima kasih yang tidak terhingga juga diucapkan kepada keluarga terutama kedua orang tua saya yang amat memahami dan berdoa atas kejayaan saya selama ini serta pensyarah-pensyarah lain yang pernah membantu saya dalam projek ini dan tidak kurang juga kepada rakan-rakan seperjuangan saya yang telah banyak memberikan idea-idea dan bantuan semasa saya menghadapi masalah. Akhir kata, semoga projek ini dapat memberi sedikit ilmu dan manfaat kepada insan yang membacanya. Sesungguhnya segala yang baik itu datangnya daripada Allah s.w.t, dan kekurangan itu adalah kelemahan diri saya sendiri sebagai insan biasa. Wasalam.

7 v ABSTRAK Perkembangan teknologi pengkomputeran yang semakin berkembang telah menjadikan maklumat itu suatu kemestian dan menjadikan dunia lebih kecil tanpa sempadan. Maklumat merupakan perkara terpenting dalam penjanaan sesuatu pekerjaan kerana tanpa maklumat yang tepat, kesilapan mungkin berlaku menyebabkan ianya tidak efisyen. Dalam bidang pengangkutan secara khususnya juga mesti memastikan penerimaan dan penghantaran maklumat tepat dan sahih. Kesilapan ini boleh menyebabkan kerugian kepada pihak pengusaha pengangkutan termasuk pengangkutan awam amnya. Justeru itu cadangan pembangunan Sistem Pemantauan dan Pengurusan Ketibaan Bas Ekspres yang bertumpu kepada Stesen Sri Putri adalah merupakan salah satu cara untuk memberi maklumat awal yang tepat berkenaan dengan bas yang bakal mereka gunakan kepada penumpang. Matlamat utama sistem ini adalah untuk memberi amaran kepada penumpang tentang kehadiran bas mereka serta memberi maklumat secukupnya untuk penumpang supaya tidak menghadapi masalah berhubung perjalanan mereka. Sistem ini dihubungkan menggunakan teknologi RFID dimana setiap bas akan mempunyai transmitter dan di kesan menggunakan receiver yang di letakkan di tempat khas dan disambungkan kepada pangkalan data menggunakan rangkaian berwayar. Segala maklumat akan dapat dilihat melalui antaramuka paparan sistem pada bila-bila masa. Metodologi yang digunakan pula dalam pembangunan sistem ini adalah menggunakan metodologi Prototaip Evolusi dan kaedah UML. Sistem yang dihasilkan nanti di harap dapat berfungsi untuk membantu dan memastikan segala masalah yang dihadapi oleh penumpang-penumpang sebelum ini seperti masalah terlalu lama menunggu dan masalah tidak mendapat maklumat yang tepat dapat diatasi agar sistem pengangkutan awam menjadi lebih efisyen dan sistematik.

8 vi ABSTRACT The rising of computer technology has made information one of the most important thing in the world that made the world become much smaller without any limitation. Information has become the most important aspect in generating any kind of work because without proper or exact information, mistakes might happen making it rather unefficient or unconvenient. In transportation area particularly, it is important to make sure that receiving and transferring information are correct and genuine. Mistakes that happens might cause damage and loss to the transportation entrepreneur generally. As for that a suggestion to develop a system called A surveillance and managing express busses arrival that are based on Sri Putri Bus Station are perfect to alert passenger earlier about the correct information about thier busses that they are going to use to reach their destinastion. The main idea and reason for this system is to alert passenger and gave enough information regarding to their busses so that they wouldn t have any problem regarding to their journey. The system implement RFID technology where each busses will have their own transmitter and caught up using a receiver that is situated in a special place. It is then connected to a database using wire or land line. Every information can be seen through a display interface system anytime.whereby the methodology which is implemented for these particular system is Evolution Prototype and UML methods. The system that is being develop hopefully can fully function to help and make sure that all the problems occurs before this such as long waiting time and improper and false information distribution can be overcome so that this public transportation system will be more efficient and systematic.

9 vii KANDUNGAN BAB PERKARA MUKA SURAT JUDUL PENGAKUAN DEDIKASI PENGHARGAAN ABSTRAK ABSTRACT KANDUNGAN SENARAI JADUAL SENARAI RAJAH SENARAI SINGKATAN SENARAI ISTILAH SENARAI LAMPIRAN i ii iii iv v vi vii xii xiii xv xvi xvii BAB 1 PENGENALAN PROJEK Pengenalan Latar Belakang Masalah Matlamat Objektif Skop Kepentingan Projek 5

10 viii 1.7 Rumusan 6 BAB 2 KAJIAN LITERATUR Pengenalan Kajian Terhadap Sistem Sedia Ada Kajian Ke Atas Agensi Yi Soon (Syarikat KKKL) Kajian Ke Atas Syarikat Transnasional Sdn Bhd Analisis Masalah Mengenai Sistem Sedia Ada Agensi Yi Soon Syarikat Transnasional Sdn Bhd Teknik Penyelesaian Masalah Pangkalan Data MySQL MySQL-Front Pelayan Web Apache PHP Hypertext Preprocessor (PHP) Macromedia Dreamweaver MX Microsoft Visual Basic Microsoft Office Project Rational Rose Teknologi Radio Frequency Identification (RFID) Frekuensi RFID Kelebihan dan Kelemahan Teknologi RFID Peripheral Interface Controller (PIC) PicBasic Pro Compiler EPICWin Justifikasi Pemilihan Teknologi Rumusan 27

11 ix BAB 3 METODOLOGI PROJEK Pengenalan Metodologi Yang Digunakan Bahasa Pemodelan(UML) Metodologi Prototaip Fasa Perancangan Projek Fasa Analisa Terhadap Keperluan Projek Fasa Rekabentuk Projek Fasa Pembangunan Prototaip Fasa Pengujian dan Penilaian Prototaip Fasa Penakrifan Maklumat dan Pembaikan Sistem 3.3 Justifikasi Pemilihan Metodologi Bahasa Pemodelan UML Metodologi Prototaip Perancangan Kerja Perancangan PSM Perancangan PSM Keperluan Perkakasan dan Perisian Justifikasi Keperluan Perkakasan Justifikasi Keperluan Perisian Rumusan 39 BAB 4 ANALISIS DAN REKABENTUK SISTEM Pengenalan Rekabentuk Senibina Sistem Permodelan Sistem Gambarajah Kes Gunaan 45

12 x Rajah Kes Gunaan Pentadbir Rajah Kes Gunaan Staf Kaunter Takrifan bagi Aktor Sistem Takrifan bagi Gambarajah Kes Gunaan Gambarajah Jujukan Takrifan Bagi Operasi Log Masuk Takrifan Operasi Jana Mesej Takrifan Operasi Tambah Staf Kaunter Takrifan Operasi Kemaskini Butiran Staf Kaunter Takrifan Operasi Tambah Syarikat Takrifan Operasi Kemaskini Butiran Syarikat Takrifan Operasi Kemaskini Butiran Bas Takrifan Operasi Tambah Bas Takrifan Operasi Terima Mesej Rekabentuk Antaramuka Sistem Antaramuka Skrin Splash Aplikasi Antaramuka Utama Sistem Rekabentuk Pangkalan Data Rumusan 60 BAB 5 IMPLEMENTASI DAN PENGUJIAN Pengenalan Implementasi Sistem Bahagian Pemantauan/Pengecaman Antaramuka Utama Bahagian Paparan Fungsi Transmitter Fungsi Receiver Fungsi Log Masuk Fungsi Select Comport

13 xi Fungsi Start Device Fungi Paparan Fungsi Status Bahagian Pengurusan Fungsi Menghubungkan Antaramuka Dengan Pangkalan Data Fungsi Validasi Log Masuk Fungsi Kemaskini Rekod Fungsi Penambahan Rekod Fungsi Penghapusan Rekod Pengujian Pengujian Kotak Hitam Pengujian Kotak Putih Strategi Pengujian Pengujian Log Masuk Pengujian Semakan Data Dengan Pangkalan Data Pengujian Modul RFID Hasil Analisa dan Pengujian Rumusan 85 BAB 6 PERBINCANGAN DAN RUMUSAN Pengenalan Kekangan Sistem Kelebihan Sistem Kelemahan Sistem Cadangan Pembaikan Sistem Kesimpulan 89 RUJUKAN 91 LAMPIRAN A-E

14 xii SENARAI JADUAL NO JADUAL TAJUK HALAMAN Jadual 2.1 Perbandingan antara ASP, JSP dan PHP 18 Jadual 2.2 Kelebihan dan Kelemahan Teknologi RFID 23 Jadual 3.1 Keperluan Perkakasan Projek 36 Jadual 3.2 Keperluan Perisian Projek 37 Jadual 4.1 Keterangan Aktor Sistem 48 Jadual 4.2 Senarai dan Keterangan Kes Guna Sistem 49 Jadual 4.3 Staf_Kaunter 57 Jadual 4.4 Pentadbir 57 Jadual 4.5 Maklumat Syarikat 58 Jadual 4.7 Maklumat Bas 59 Jadual 4.8 Mesej 59

15 xiii SENARAI RAJAH NO RAJAH TAJUK HALAMAN Rajah 2.1 Carta Aliran Proses Pembelian Tiket dan 10 Perjalanan Penumpang Rajah 2.2 Input Kaedah UML 21 Rajah 2.3 Contoh Model a)transmitter dan b)receiver 22 Rajah 2.4 Senibina PIC16F628A 24 Rajah 2.5 Contoh Gambaran Teknologi RFID 26 Rajah 3.1 Model Metadologi Prototaip 35 Rajah 4.1 Rekabentuk Senibina Sistem 44 Rajah 4.2 Kes Gunaan bagi Aktor Pentadbir 46 Rajah 4.3 Kes Gunaan bagi Aktor Staf Kaunter 47 Rajah 4.4 Antaramuka Skrin Splash 54 Rajah 4.5 Antaramuka Utama Bahagian Paparan 55 Rajah 4.6 Antaramuka Utama Bahagian Pengurusan 55 Rajah 4.7 Struktur Pangkalan Data 56 Rajah 5.1 Modul A)Transmitter dan B) Receiver 63 Rajah 5.2 Antaramuka Utama Bahagian Pengecaman dan Pemantauan 64 Rajah 5.3 Keratan Atucara Transmitter 65 Rajah 5.4 Keratan Atucara Receiver 66 Rajah 5.5 Keratan Atucara Login 67 Rajah 5.6 Antaramuka Pemilihan Comport 68 Rajah 5.7 Komponen Tambahan untuk Membolehkkan Peranti RFID 69 Digunakan Rajah 5.8 Antaramuka Memulakan Peranti 69

16 xiv Rajah 5.9 Keratan Atucara bagi Memulakan Peranti 70 Rajah 5.10 Antaramuka Paparan LED 71 Rajah 5.11 Antaramuka Paparan pada Jadual 71 Rajah 5.12 Status Kenderaan yang Telah Sampai 72 Rajah 5.13 Keratan Atucara Menghubungkan Pangkalan Data dengan 74 Antaramuka Sistem Rajah 5.14 Antaramuka Log Masuk Staf Kaunter 75 Rajah 5.15 Keratan Atucara bagi Fungsi Validasi Log Masuk Staf Kaunter 75 Rajah 5.16 Antaramuka Kemaskini Rekod Syarikat 76 Rajah 5.17 Keratan Atucara Kemaskini Rekod Syarikat 77 Rajah 5.18 Antaramuka Penambahan Rekod Bas 78 Rajah 5.19 Keratan Atucara Penambahan Rekod Bas 78 Rajah 5.20 Keratan Atucara Penghapusan Rekod Syarikat 79 Rajah 5.21 Mesej Ralat Jika Pengguna Gagal Memasukkan Katanama dan 82 Kata Laluan Rajah 5.22 Mesej Ralat Jika Butiran Kenderaan Tiada dalam Pangkalan 82 Data Rajah 5.23 Antaramuka yang Menunjukkan Modul Receiver Berfungsi 83 Rajah 5.24 Antaramuka yang Menunjukkan Modul Transmitter Berfungsi 84

17 xv SENARAI SINGKATAN HTML - Hyper Text Markup Language HTTP - Hypertext Transfer Protocol IIS - Microsoft Internet Information Service LED - Light Emitting Diode OS - Operating System PHP - PHP Hypertext Preprocessor RAD - Rapid Application Development RAM - Random Access Memory RFID - Radio Frequency Identification SDLC - Software Development Life Cycle UML - Unified Modeling Language VB - Visual Basic XML - Extensible Markup Language

18 xvi SENARAI ISTILAH Atas Talian - online Jadual - table Kata Laluan - password Kata Nama - username Log Masuk - login Mengembalikan - restore No pengenalan - id Pelayan - server Pelayar Web - web browser Penerima - receiver Pengantar - transmitter Pengawal Mikro - microcontroller Server Mula - server started Simpan Rekod - backup Sistem Terbuka - open source Tanpa Kertas - paperless

19 xvii SENARAI LAMPIRAN LAMPIRAN TAJUK HALAMAN A Carta Gantt PSM 1 94 B Carta Gantt PSM 2 96 C Soalan 98 D Rajah Jujukan 99 E Manual Pengguna 108

20 BAB 1 PENGENALAN 1.1 Pengenalan Di dalam era globalisasi yang semakin berevolusi dan berteknologi tinggi, perkembangan yang semakin pesat dan pantas dari segi teknologi maklumat dan komunikasi dapat dilihat berlaku di seluruh dunia. Malah bukan sahaja teknologi yang berkembang pesat dan pantas tetapi seluruh masyarakat dunia juga mula bergerak lebih pantas seiring dengan teknologi sehinggakan dunia kelihatan seolaholah tiada batasan. Sistem pengangkutan yang baik serta sistem makluman tentang sesuatu perjalanan itu amat penting dan releven bagi memastikan perjalanan ke sesuatu destinasi berjalan dengan lancar dan tidak memberi masalah kepada pengguna. Antara pengangkutan yang sering di gunakan ialah bas ekspres. Kebanyakan individu-individu yang mengembara dan menggunakan perkhidmatan ini adalah kerana ia mampu memberikan perkhidmatan yang murah dan sesuai untuk perjalanan yang sederhana jaraknya. Dalam memastikan sistem pengangkutan ini berjalan dengan baik dan cekap sistem makluman bagi penumpang adalah sangat berguna melancarkan sesuatu perjalanan.

21 2 Sistem makluman ini telah lama wujud dalam sistem pengangkutan yang lain sebagai contoh sistem penerbangan di mana penumpang akan mendapat makluman awal berkenaan pengangkutan yang bakal mereka gunakan sebagai contoh penggunaan papan LED yang memaparkan kesemua maklumat-maklumat berkaitan perjalanan sesuatu penerbangan. Paparan ini akan dapat memberitahu dan memaklumkan penumpang tentang perjalanan mereka sebagai contoh masa ketibaan, masa pelepasan, destinasi dan nombor kapal terbang tersebut. Pada masa ini sistem ini masih belum di implementasikan untuk kegunaan bas ekspres. Dengan adanya kemudahan ini pengguna akan lebih peka tentang kehadiran bas mereka kerana adanya maklumat dari segi paparan yang memberitahu mereka tentang maklumat ketibaan kenderaan mereka dan maklumat berkaitan perjalanan mereka sebelum meneruskan sesuatu perjalanan. Ini secara tidak langsung dapat menjimatkan masa dan mengatasi masalah kegagalan menerima maklumat dengan tepat berkenaan kenderaan mereka kerana maklumat berkenaan hanya di sampaikan secara lisan setibanya kenderaan mereka di sesebuah stesen. Pengusaha bas-bas ekspres juga mampu mengemaskini kesemua maklumat berkaitan perjalanan dan maklumat kenderaan dengan adanya sistem 1.2 Latar Belakang Masalah Berikut merupakan latar belakang masalah yang telah dikenalpasti dan terlibat dalam pembangunan sistem ini: i. Menyelesaikan masalah yang dihadapi pengguna iaitu penumpang bas ekspres sebelum ini di mana tiada sistem berkomputer yang memantau dan menguruskan ketibaan bas yang tiba di Sri Putri. Ini dilakukan secara manual di mana penumpang yang membeli tiket dikehendaki menunggu mengikut masa bas bertolak dari stesen Larkin yang mana akan membazirkan masa penumpang dan kurang efisyen.

22 3 ii. Penumpang berkemungkinan gagal menerima maklumat tepat berkenaan ketibaan bas mereka kerana maklumat tersebut hanya di sampaikan secara lisan oleh kakitangan bas setibanya bas mereka di Sri Putri contohnya sekiranya berlaku kelewatan penumpang terpaksa menunggu lama sedangkan mereka boleh melakukan perkara lain semasa menunggu bas tersebut. iii. Berlakunya kekeliruan di mana penumpang gagal melihat maklumat kenderaan dengan jelas kerana berlakunya penukaran bas oleh pengusaha bas disaat-saat akhir yang kadangkala gagal dimaklumkan kepada penumpang. iv. Penumpang terpaksa menelefon pengusaha bas yang berada di Stesen Larkin jika perjalanan yang mereka pilih untuk ke destinasi agak lewat iaitu pada waktu melebihi 10 malam di mana kaunter pengusaha bas telah pun ditutup. v. Penyimpanan data adalah secara manual iaitu menggunakan fail dan kertas di mana ianya mempunyai kecenderungan untuk hilang atau dimanipulasi oleh pihak yang tidak bertanggungjawab 1.3 Matlamat Matlamat projek ini adalah untuk menghasilkan Sistem Pemantauan dan Pengurusan Ketibaan Bas Ekspres di Stesen Sri Putri yang akan berfungsi untuk membantu memberi isyarat awal tentang ketibaan bas ekspres dan memastikan pengurusan bas ekspres menjadi lebih baik dan efisyen.

23 4 1.4 Objektif Objektif penghasilan sistem ini adalah: i. Membangunkan sistem pemantauan ketibaan bas ekspres yang akan memberi maklumat awal tentang ketibaan bas ekspres dari stesen Bas Larkin ke stesen Sri Putri. ii. Membangunkan sistem pengurusan bas ekspres bagi tujuan penyemakan, penyimpanan rekod dan pengemaskinian rekod. iii. Menghasilkan pangkalan data yang selamat di mana capaian dibenarkan pada pihak yang tertentu sahaja. 1.5 Skop Sistem yang akan dibangunkan ini adalah berdasarkan kepada skop seperti disenaraikan di bawah ini: i. Sistem ini hanya melibatkan pengusaha bas ekspress dan pentadbir sahaja. ii. Sistem pemantauan dapat dicapai sebaik sahaja bas memasuki kawasan lingkaran atau radius bagi lingkungan yang dilitupi oleh titik capaian iaitu receiver. Bas ekspres akan memasuki radius capaian menggunakan teknologi RFID yang diimplemenkan dalam sistem.

24 5 iii. Setiap bas akan dibekalkan dengan transmitter (tag) yang berfungsi memberi isyarat / maklumat tentang kehadiran bas tersebut. iv. Sistem boleh di akses dan dimanipulasi oleh pihak pengurusan bas ekspres dan pentadbir sahaja. v. Sistem ini mempunyai satu pelayan yang akan menerima maklumat/isyarat dari bas yang kemudiannya akan diproses dan dimaklumkan kepada penumpang melalui paparan pada skrin. vi. Keselamatan pangkalan data dan sistem hanya akan melibatkan penggunaan kata laluan ketika log masuk sistem. vii. Pengguna bas boleh mencapai sistem ini hanya untuk melihat maklumat yang berkaitan tanpa boleh memanipulasi maklumat tersebut. 1.6 Kepentingan Projek Berdasarkan kepada penilaian dan jangkaan awal diharap aplikasi yang dibangunkan ini dapat membawa manfaat dan kepentingan kepada pihak yang terlibat dalam pengurusan dan pengguna yang menggunakan perkhidmatan bas ekspres. Berikut merupakan kepentingan atau kebaikan yang terdapat dalam sistem ini : i. Aplikasi ini di harap dapat membantu mengatasi masalah yang selama ini di hadapi oleh pengguna iaitu masalah menunggu bas dan juga masalah percanggahan maklumat berkenaan bas ekspres yang bakal mereka naiki.

25 6 ii. Aplikasi yang dibangunkan nanti di harap dapat mengesan bas sebelum mereka tiba di Stesen Sri Putri bagi membolehkan maklumat lengkap berkenaan bas mereka dapat di paparkan kepada pengguna. iii. Menyimpan semua koleksi data berkenaan maklumat bas secara berkomputer menggunakan pangkalan data. 1.7 Rumusan Secara keseluruhannya Bab 1 ini merupakan pengenalan secara umum dan juga pengenalpastian terhadap persekitaran sistem sokongan yang akan dibangunkan. Selain itu masalah-masalah yang sebelum ini timbul juga dikenalpasti dan cadangan penyelesaian terhadap permasalahan tersebut juga turut dibincangkan. Matlamat, objektif dan skop akan menerangkan dan menggariskan panduan tentang keperluan terhadap sistem yang dibangunkan agar projek tidak lari dari sempadan yang telah digariskan Kepentingan kajian pula menyokong secara menyeluruh kepada asas pembangunan sistem ini di lakukan agar dapat dimanfaatkan dengan sepenuhnya oleh pihak yang dikenal pasti.