p, LAYS/ýs ý UNIMPS Fakulti Sains Kognitif dan Pembangunan Manusia HUBUNGAN DI ANTARA INDIVIDUAL CAREER DALAM PEM 3ANGUNAN KERJAYA DAN KEPUASAN KERJA

Transcription

1 p, LAYS/ýs W 7C ý UNIMPS Fakulti Sains Kognitif dan Pembangunan Manusia HUBUNGAN DI ANTARA INDIVIDUAL CAREER COMPETENCIES DALAM PEM 3ANGUNAN KERJAYA DAN KEPUASAN KERJA Esther Angud Achok Sarjana Muda Sains (Kepujian) HF 5381 Pembangunan Sumber Manusia E

2 BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS Gred: /ý- JUDUL: f/vbun 44 cli ctn? cu'g /ndunduc,,! Career (om *ng'ej VQý agn64nqp 0 "n Ku'i uý ýn kepq a j4n Ký y ojs, 14m ýoc: f SESI PENGAJIAN : Saya ES tfterz ftn640 E}c N-cv_ (HURUF BESAR) mengaku membenarkan tesis * ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: I. Tesis adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak. 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja. 3. Pusat Khidmat Maklumat Akadernik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan. 4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. ** sila tandakan (4) SUI. IT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan seperti termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972) TERIIAI) (Mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organ isasi/badan di mana penyelidikan dijalankan) "IIDAK Iý[: RIIAD,A lý N (TANI)ATANGAN PI: NULIS) -Aý- (TANDATANGAN PENYELIA) Alamat Tetap:,r,y, il lae 6; NJýt, TmN OtJß PyBRIWNRN, 'L.. r. r, Pn; ý- Tarikh : ion'rzrjo/0 Tarikh: Catatan: " Iesa dimaksudkan sehagai tesis bagi Ijazah Ik)ktor Falsafah. Sarjana dan Sarjana Muda 'Jika tesis im IIIII atau 1I'RHAD. sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekah schah Jan tempoh tesis im perlu dikelaskan sehagai TERHAD.

3 Pusat Khidmat Makiumat Akademik üti1'"': F ý17'i kcill, AYSIA SARAWAK HUBUNGAN DI ANTARA INDIVIDUAL CAREER COMPETENCIES DALAM PEMBANGUNAN KERJAYA DAN KEPUASAN KERJA ESTHER ANGUD ACHOK Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Sarjana Muda Sains dengan Kepujian (Pembangunan Sumber Manusia) Fakulti Sains Kognitif dan Pembangunan Manusia UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK (2010) i

4 Projek bertajuk `Hubungan di antara Individual Career Competencies dalam Pembangunan Kerjaya dan Kepuasan Kerja' telah disediakan oleh Esther Angud Achok dan telah diserahkan kepada Fakulti Sains Kognitif dan Pembangunan Manusia sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana Muda Sains dengan Kepujian (Pembangunan Sumber Manusia) Diterima untuk diperiksa oleh: Tarikh: A- Gred ii

5 PENGHARGAAN Syukur kepada Tuhan, akhirnya saya dapat menyiapkan Projek Tahun Akhir ini dengan baik dan lancar. Di sini saya ingin mengambil peluang untuk memberi setinggi-tinggi perhargaan kepada semua yang telah memberi sokongan kepada saya bagi menyiapkan kajian ini. Terlebih dahulu, saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih serta penghargaan kepada penyelia yang sangat saya sanjungi iaitu Cik Farida Abdul Halim, atas segala bimbingan dan tunjuk ajar, kepada saya sepanjang tempoh menjalankan projek kajian ini. Setinggi-tinggi penghargaan kepada Penolong Pengarah Pembangunan Sumber, Encik Azmaniza Abu Bakar kerana telah memberi peluang kepada saya untuk menjalankan kajian di Assar Senari serta menolong mengedarkan borang soal selidik, dan terima kasih juga diucapkan kepada pekerja-pekerja di Assar Senari selaku responden kerana sudi memberikan kerjasama dalam membantu saya dalam kajian ini. Saya mendapat pengalaman yang sungguh berharga sepanjang menjalankan proses kajian ini. Selanjutnya, jutaan terima kasih yang tidak terhingga kepada seluruh ahli keluarga saya yang sentiasa menjadi pendorong dan pembakar semangat kepada saya dalam menyiapkan kajian ini. Berkat doa dan restu kalian, saya telah berjaya mengharungi segala dugaan dan halangan yang mendatang. Tidak dilupakan rakan seperjuangan saya, Zul-Azri kerana turut membantu bagi memudahkan perjalanan projek ini serta rakan-rakan yang selama ini banyak membantu dan bersama-sama dalam berkongsi pengetahuan dengan saya sepanjang kajian ini dijalankan. Akhir kata, setinggi-tinggi penghargaan kepada semua individu yang terlibat secara langsung dan tidak langsung dalam menghulurkan bantuan serta tunjuk ajar kepada saya. Jasa kalian tidak akan saya lupakan. Semoga segala usaha yang dilakukan akan diberkati. Sekian, terima kasih. III

6 Pusat Khidmat Maidutmat Akademik UNIVER STT1 MALAYSIA SARAWA]C JADUAL KANDUNGAN Muka surat Penghargaan Jadual Kandungan iii iv Senarai Jadual Senarai Rajah Abstrak Abstract vii viii ix X BAB 1- PENDAHULUAN 1.0 Pengenalan 1.1 Latar Belakang Kajian 1.2 Kenyataan Masalah 1.3 Persoalan Kajian 1.4 Objektif Kajian Objektif Umum Objektif Khusus 1.5 Kerangka Konseptual Kajian 1.6 Hipotesis Kajian 1.7 Kepentingan Kajian Kepentingan kepada Teori Kepentingan kepada Pengkaedah Penyelidikan Kepentingan kepada Pengamal Sumber Manusia 1.8 Definisi Istilah Pembangunan Kerjaya Kepuasan Kerja Knowing-why Knowing-whom Knowing-how 1.9 Limitasi Kajian 1.10 Kesimpulan BAB 2- SOROTAN KAJIAN 2.0 Pengenalan 11 II 1 1) Teori-teori yang berkaitan Teori Tingkahlaku dan Faktor Teori Kewujudan, Perhubungan dan Perkembangan Konsep Career Competencies Knoi+ing-whv iv

7 2.2.2 Knowing-whom Knowing-how Kajian-Kajian Lepas Kesimpulan 19 BAB 3- METODOLOGI 3.0 Pengenalan 3.1 Reka Bentuk Kajian 3.2 Populasi dan Sampel Pemilihan Saiz Sampel 3.3 Instrumen Kajian Borang Soal Selidik Bahagian A: Ciri-Ciri Demografi Bahagian B: Individual Career Competencies Bahagian C: Kepuasan Kerja Pengumpulan Data Fasa Pertama: Kajian Rintis Fasa Kedua: Kajian Sebenar Penilaian Psikometrik Pemerhatian Data Penganalisaan Data Statistik Deskriptif Statistik Inferensi Korelasi Pearson 3.7 Kesimpulan BAB 4- DAPATAN KAJIAN 4.0 Pengenalan Ciri Demografi Responden Jantina Umur Status Perkhawinan Tahap Pendidikan Dapatan Penilaian Psikometrik Ujian Kesahan Ujian Kebolehpercayaan Pengujian Hipotesis Hubungan di antara "Knowing-Why" dengan Kepuasan Kerja Hubungan di antara "Knowing-Whom " dengan Kepuasan Kerja Hubungan di antara "Knowing-How" dengan Kepuasan Kerja Kesimpulan 41 V

8 BAB 5- PERBINCANGAN DAN CADANGAN 5.0 Pengenalan 5.1 Rumusan Kajian 5.2 Implikasi Kajian 5.3 Batasan Kajian 5.4 Cadangan Cadangan kepada Organisasi Cadangan kepada Penyelidik Masa Depan 5.4 Kesimpulan RUJUKAN 48 LAMPIRAN 54 VI

9 SENARAI JADUAL Jadual 2.1 Konsep Career Competencies 15 Jadua12.2 Nilai Cronbach Alpha untuk Kajian Rintis 26 Jadua12.3 Nilai Cronbach Alpha untuk Kajian Sebenar 27 Jadual 3.3 Keputusan Ujian Pemerhatian Data 29 Jadual 3.4 Darjah Kekuatan Hubungan yang Wujud Diklasifikasikan mengikut Nilai 32 Jadual 4.1 Taburan Frekuensi dan Peratusan Responden mengikut Jantina 34 Jadual 4.2 Taburan Frekuensi dan Peratusan Responden mengikut Umur 34 Jadua14.3 Taburan Frekuensi dan Peratusan Responden mengikut Status Perkahwinan 35 Jadual 4.4 Taburan Frekuensi dan Peratusan Responden mengikut Tahap Pendidikan 35 Jadua14.5 Analisis Ujian Kesahan 36 Jadual 4.6 Analisis Ujian Kebolehpercayaan 37 Jadual 4.7 Keputusan Ujian Korelasi, r Knowing-why dengan Kepuasan Kerja 38 Jadua14.8 Keputusan Ujian Korelasi, r KnoHing-whom dengan Kepuasan Kerja 39 VII

10 Jadual 4.9 Keputusan Ujian Korelasi, r Knowing-how dengan Kepuasan Kerja 40 VIII

11 SENARAI RAJAH Rajah 1.1 Kerangka Konsepsual Kajian 5 Rajah 2.1 Model Teori ERG 13 ix

12 ABSTRAK HUBUNGAN DI ANTARA INDIVIDUAL CAREER COMPETENCIES DALAM PEMBANGUNAN KERJAYA DAN KEPUASAN KERJA Esther Angud Achok Kajian ini bertujuan untuk mengetahui hubungan di antara individual career competencies dalam pembangunan kerjaya dan kepuasan kerja. Persoalan yang perlu dijawab ialah mengetahui adakah terdapat hubungan di antara knowing-why dengan kepuasan kerja, mengkaji hubungan di antara knowing-whom dengan kepuasan kerja dan mengkaji hubungan di antara knowing-how dengan kepuasan kerja. Populasi kajian terdiri daripada 76 orang pekerja sokongan di Assar Senari, Kuching. Metodologi yang digunakan adalah berbentuk kuantitatif dan borang soal selidik digunakan untuk mengumpul data. Data yang dikumpul dianalisis dengan menggunakan Statistical Package for Social Science 14 (SPSS 14). Frequensi dan peratusan digunakan untuk merumus ciri-ciri demografi responden dan ujian korelasi Pearson digunakan untuk mengukur hubungan di antara knowing-why, knowing-whom dan knowing-how dengan kepuasan kerja. Dapatan menunjukkan bahawa terdapat hubungan yang signifikan antara semua faktor tidak bersandar terhadap faktor bersandar. X

13 ABSTRACT RELATIONSHIP BETWEEN INDI VID UAL CAREER COMPETNCIES OF CAREER DEVELOPMENT AND JOB SATISFACTION Esther Angud Achok This research was carried out to study the relationship between individual career competencies of career development and job satisfaction. The research questions is to identify the relationship between `knowing-why' and job satisfaction, identify relationship between 'knowing-whom' and job satisfaction and identify relationship between 'knowing-how' and job saticfaction. The population consisted of 76 employees at Assar Senari, Kuching. The methodology is quantitative and survey questionnaire is used to collect the data. The collected data was analysed using Statistical Package for Social Science 14 (SPSS 14). Frequency and percentage is used to summarize respondents 'demography and Pearson Correlation Coefficient is used to measure the relationship between `Knowing-why, `Knowing-whom ', and `Knowing-how' toward job satisfaction. The findings show that there was significant relationship between all independent variables with dependent variable. xi

14 BAB 1 PENDAHULUAN 1.0 Pengenalan Bab ini akan membincangkan tentang latar belakang kajian, kenyataan masalah, persoalan kajian, objektif kajian (objektif umum dan khusus), hipotesis kajian, kerangka konseptual kajian, kepentingan kajian, definisi istilah (definisi konseptual dan operational) dan limitasi kajian. 1.1 Latarbelakang Kajian Pada masa kini, kebanyakan organisasi memerlukan tenaga kerja yang berkemahiran, berpengetahuan tinggi serta berkebolehan dalam melaksanakan pelbagai bidang. Ini kerana dengan adanya elemen ini keberkesanan organisasi akan dapat dicapai jika pekerjanya mampu menyumbang kearah peningkatan prestasi. Oleh yang demikian, pekerja itu sendiri haruslah membuat perancangan kerjaya kerana ia penting dalam memperkembangkan penggunaan tenaga manusia terutamanya dalam arus teknologi yang semakin berkembang pesat ini. Ini disokong oleh Rouda dan Kusy (1995) yang menyatakan bahawa adalah 1

15 menjadi tanggungjawab individu itu sendiri dalam meningkatkan pembangunan kerjayanya. Perkembangan kerjaya adalah bergantung pada individu itu sendiri dalam menentukan matlamat dan membentuk perancangan perkembangan kerjaya (Liebowitz et al., 1991). Menurut Fazilah dan Zafir (2003) di dalam Kathrina (2004), pembangunan kerjaya merupakan satu pendekatan formal yang dijalankan sesebuah organisasi untuk membantu individu memperolehi kemahiran, pengetahuan, kebolehan dan pengalaman. Pelaksanaan program program pembangunan kerjaya mampu mempengaruhi tahap kepuasan pekerja. Pembangunan kerjaya merupakan satu pelaburan yang baik yang mana dapat membantu dalam merealisasikan matlamat organisasi dan pada masa yang sama dapat mewujudkan suasana bekerja yang lebih baik. Salah satu model kerjaya yang professional adalah rangkaian kemahiran individu (Baruch & Hall, 2004). Apabila pembangunan kerjaya dapat ditingkatkan ini secara tidak langsung akan mempengaruhi tahap kepuasan kerja seseorang individu di dalam organisasi tersebut. Dalam terjemahan dan adaptasi Abu Bakar dan Aminuddin (2002), sesetengah pekerja melihat kerja sebagai satu cara kepada pencapaian diri sendiri iaitu satu cara untuk lebih menggunakan kemahiran dan kebolehan dengan sepenuhnya, memenuhi kepentingan mereka dan membolehkan mereka hidup dalam gaya hidup yang mereka ingini. Ramai pekerja meletakkan lebih nilai ke atas kualiti aktiviti bukan kerja dan kehidupan keluarga daripada upah dan pengeluaran, pekerja akan meminta lebih banyak polisi kerja yang fleksibel yang membolehkan mereka memilih waktu kerja dan lokasi keja dilakukan. Menurut Staw (1995), manusia mempunyai beberapa jenis jangkaan yang berbeza terhadap pekerjaannya yang mana boleh menghasilkan kepuasan kerja. Contohnya ialah seperti keadaan kerja, corak penyeliaan, peluang memajukan 2

16 diri dan faedah-faedah sampingan yang disediakan oleh organisasi. Steers (1991) ada menyatakan bahawa terdapat beberapa keperluan yang diharapkan oleh pekerja terhadap pekerjaannya samada melalui gaji, peluang kenaikan pangkat dan kemajuan diri, sokongan, pengiktirafan dan loyalti daripada syarikat. Oleh yang demikian kepuasan kerja menjadi satu kepentingan di dalam diri seseorang pekerja terhadap sesebuah pekerjaan. 1.2 Kenyataan Masalah Di dalam Pelan RMK-10, tenaga kerja yang berpengetahuan dan berkemahiran tinggi, berinovasi serta kreatif adalah amat penting bagi meningkatkan produktiviti dan kadar upah serta menyumbang kepada nilai ditambah yang tinggi dalam sektor utama ekonomi (Tan Sri Mohd Sidek, 2009). Ini membuktikan bahawa pekerja yang beipengetahuan dan berkemahiran tinggi amatlah diperlukan dalam sektor ekonomi negara pada masa depan. Oleh yang demikian, adalah menjadi tanggungjawab individu itu sendiri dalam meningkatkan pembangunan diri yang secara langsung akan memastikan tahap kepuasan kerja individu meningkat. Jones dan DeFillippi (1996), telah memperkenalkan enam career competencies iaitu knowing-what, knowing-why, knowing-where, knowing-whom, knowing when dan knowing-how yang patut dilakukan oleh setiap pekerja dalam menghasilkan mutu kerja yang baik dan berjaya. Arthur (2003) dan Tineke dan Maddy (2008), telah meringkaskan career competencies tersebut dengan hanya memilih tiga career competencies iaitu knowing-why, knowing-whom dan knowing-how. Sidika (2007) menyarankan supaya kajian lebih lanjut terhadap hubungan antara career competencies dan kepuasan kerja. Oleh yang demikian pengkaji ingin melakukan kajian hubungan 3

17 di antara individual career competencies dalam pembangunan kerjaya dengan kepuasan kerja. 13 Persoalan Kajian 1. Adakah terdapat hubungan di antara knowing-why dalam pembangunan kerjaya dan kepuasan kerja? 2. Adakah terdapat hubungan di antara knowing-whom dalam pembangunan ker7aya dan kepuasan kerja? 3. Adakah terdapat hubungan di antara knowing-how dalam pembangunan kerjaya dan kepuasan kerja? 1.4 Objektif Kajian Objektif kajian ini terbahagi kepada dua iaitu objektif umum dan objektif khusus Objektif Umum Objektif kajian ini secara umumnya adalah untuk mengenalpasti hubungan di antara individual career competencies dalam pembangunan kerjaya dengan kepuasan kerja. 4

18 Puusat Khidmat Maklumat Akademik UNIVERSITI MALAYSIA SARAwAK Objektif Khusus 1. Untuk mengenalpasti hubungan di antara "knowing-why" dengan kepuasan kerja. 2. Untuk mengenalpasti hubungan di antara "knowing-whom" dengan kepuasan kerja. 3. Untuk mengenalpasti hubungan di antara "knowing-how' dengan kepuasan kerja. 1.5 Kerangka Konseptual Kajian Rajah 1.1 Kerangka Konsepsual Kajian Individual Career Competencies dalam Pembangunan Kerjaya " "Knowing-why" Kepuasan Kerja ýý-º " "Knowing-whom " " "Knowing-how" Sumber: Diubahsuai darf Tineke Cappellen dan Maddy Janssens (2008) 5

19 1.6 Hipotesis Kajian Hipotesis kajian adalah seperti berikut: Hi: Terdapat hubungan yang signifikan antara "knowing-why" dengan kepuasan kerja. Sumber: Diambil dari Tineke dan Maddy (2008) H2; Terdapat hubungan yang signifikan antara "knowing-whom" dengan kepuasan kerja. Sumber: Diambil dari Nor Wahiza et al., (2009) H3: Terdapat hubungan yang signifikan antara "knowing-how" dengan kepuasan kerja. Sumber: Diambil darf Authur (2003) 1.7 Kepentingan Kajian Kepentingan kajian ini dibahagikan kepada tiga bahagian iaitu kepentingan kepada teori, pengkaedah penyelidikan dan pengamal sumber manusia. 6

20 1.7.1 Kepentingan kepada teori Kajian ini hanya mengunakan Teori Tingkahlaku dan Faktor dan Teori Kewujudan, Perhubungan dan Perkembangan (ERG) yang dapat dikaitkan dengan kajian ini. Terdapat teori lain yang boleh dikaitkan dengan perhubungan antara pembolehubah ini. Oleh yang demikian, teori-teori lain yang sedia ada yang berkaitan dengan kedua-dua pembolehubah dapat membaiki kelemahan dan kelebihan dalam kajian ini Kepentingan kepada pengkaedah penyelidikan Kajian ini boleh dijadikan sebagai rujukan kepada pengkaji setenusnya. Dari kajian ini nanti, pengkaji akan mengesan kekurangan dalam kajian dan limitasi-limitasi ketika menjalankan kajian ini. Oleh yang demikian, pengkaji akan datang boleh merujuk dan membandingan kajian ini dengan kajian pengkaji pada masa depan Kepentingan kepada pengamal sumber manusia Kajian ini dapat dijadikan sebagai panduan kepada pengamal sumber manusia mengenai faktor-faktor career competencies yang mempunyai hubungan dengan kepuasan kerja seseorang individu dalam sesebuah organisasi. Maklumat dan pengetahuan yang diperolehi dapat digunakan sebagai panduan untuk menguruskan kerjaya dengan lebih teratur di masa akan datang. 7

21 1.8 Definisi Istilah Bahagian ini akan membincangkan istilah-istilah yang digunakan di dalam kajian ini. Definisi istilah dalam kajian ini diberi secara konsepsual dan operational Pembangunan Kerjaya Konseptual: Noe (2008) menyatakan bahawa pembangunan kerjaya merupakan sebuah proses di mana pekerja-pekerja membangun melalui siri yang berperingkat, penilaian berdasarkan perbezaan pembangunan tugas, aktiviti dan hubungan. Operasional: Istilah pembangunan kerjaya dalam kajian ini merujuk kepada semua aktiviti yang dijalankan di dalam organisasi bagi membantu meningkatkan pembangunan kerjaya semua pekerja di dalam organisasi tersebut Kepuasan Kerja Konsepsual: Kepuasan kerja didefinisikan sebagai keadaan emosi yang positif atau menyeronokkan hasil daripada tafsiran seseorang terhadap kerjayanya (Locke, 1976). Operasional: Kepuasan yang diperolehi itu bergantung kepada sejauh manakah organisasi tersebut memberikan sokongan kepada pekerja. 8

22 1.8.3 Knowing-why Konseptual: Tahu tujuan untuk bekerja yang mana dipengaruhi oleh nilai, minat, motivasi dan hal keluarga (Arthur, 2003). Operasional: Individu harus tahu tujuan dalam memilih sesuatu pekerjaan berdasarkan minat dan kehendak pekerja Knowing-whom Konseptual: Bagaimana membentuk hubungan yang baik, reputasi yang positif dan mendapat sokongan kerjaya daripada penyelia ataupun organisasi (Arthur et al., 1995). Operasional: Individu tahu membina hubungan yang baik antara kedua-dua pihak untuk memastikan suasana kerja yang harmoni Knowing-how Konseptual: Tahu bagaimana cara untuk mengunakan kemahiran, kemampuan, kecekapan dan pengetahuan di tempat kerja dalam memberikan prestasi kerja yang baik (Nor Wahiza et al., 2009). Operasional: Individu tahu mengunakan kemahiran, kemampuan, kecekapan dan pengetahuan dalam melaksanakan sesuatu tugasan yang diberikan. 9

23 1.9 Limitasi Kajian Dalam menjalankan kajian ini, terdapat juga limitasi yang perlu dibuat agar tidak bercanggah dengan kajian yang ingin dijalankan. Dalam kajian ini, pengkaji hanya melihat hubungan di antara tiga career competencies iaitu knowing-why, knowing-how dan knowing-whom dengan kepuasan kerja individu. Terdapat tiga faktor career competencies yang lain seperti knowing-what, knowing-where dan knowing-when yang tidak dikaji dalam kajian ini. Selain itu, pengkaji hanya melihat dari segi faktor pembangunan kerjaya dan kepuasan kerja sahaja. Oleh yang demikian, kajian ini tidak meliputi kesemua faktor dan tidak mencenninkan secara keseluruhan keadaan tersebut Kesimpulan Maka kesimpulannya, bab ini menghuraikan latarbelakang kajian yang dijalankan. la sedikit sebanyak menyentuh tentang pemasalahan yang dihadapi, objektif kajian, hipotesis, rangka konseptual, kepentingan kajian dan definisi istilah, 10

24 BAB 2 SOROTAN KAJIAN 2.0 Pengenalan Bab ini akan membincangkan tentang teori-teori yang berkaitan dengan kajian, konsep dan definisi individual career competencies; knowing-why, knowing-whom, knowing-how dan kepuasan kerja. Selain daripada itu, bab ini turut membincangkan kajian-kajian lepas yang telah dijalankan oleh penyelidik. 2.1 Teori- teori yang berkaitan Teori Tingkahlaku dan faktor Diperkenalkan oleh Parson pada tahun Teori ini adalah untuk mengenal pasti sikap, kecekapan, minat dan personaliti yang banyak mempengaruhi pembangunan kerjaya diri individu tersebut (Isaacson & Bmwn, 1993). Menurut Parson (1909), pemilihan dan perancangan kerjaya melibatkan tiga perkara utama iaitu: 11