Are those the type of tapes on which one could normally record on both sides? -- Yes. Thank you my lord, I have no further questions.

Transcription

1 CC 123/93 2 n, ^UJ8 c CUTHBKRTfinw Are those the type of tapes on which one could normally record on both sides? -- Yes. Thank you my lord, I have no further questions. COURT; May I have a look at the tapes please? _Have you.any idea who marked the tapes Mr Cuthbertson? -- My lord as far as I am aware it was the police that actually marked the tapes. When you did you investigations and you requested the different instances to try and analyse the position, were you aware of the fact that the police maintained that they had ) changed the tapes around? -- My lord, when we were at the sitting at Boipatong, that was the evidence that was actually led, yes, so that was the allegation that the police had actually made with the tapes there at that stage already and that 'is when it was decided to actually have the tapes analysed and to see of it was correct or not. And did you receive any comment from either Grinaker or the British Embassy or the British company on this allegation by the police? -- Yes, all that Grinaker said it wasn't bulk ^erased, that was their report and then the British Embassy's... (intervenes) It wasn't what? -- Bulk erased. They weren't put through and just taken off, that is why there are still pieces on it. Bulk erased, then you erase the whole think when it is bulk erased, but from the British Government, they were under the impression, there suggestion was that it had been done quickly and deliberately because they couldn't hear anything on the tapes, but the commission later on issued a press statement and said that they wouldn't go with those findings because when it was played on 2 November, we actually heard, you could actually hear pieces played on it and stuff like that and there is, you (: know/...

2 EP K1C CC 123/ C CUTHBRRTfinw know we could transcript things from it. Yes thank you Mr Cuthbertson, you may stand down. -- Thank you my lord. ME DE JAGER: NO FURTHER QUESTIONS U edele, die volgende getuie sal my kollega, ad- V vokaat Van der Merwe gelei word. MNR VAN DER MERWE: Soos u behaag -u edele, die volgende getuie is adjudant-offisier O'Reilly. ILSE O' REILLY. v.o.e. ONDERVRAGING DEUR MNR VAN DER MERWE = U is 'n adjudant-offisier in die Suid-Afrikaanse Polisie, is dit korrek? -- Dit is reg. En u is tans verbonde aan die kinderbeskermingseenheid te Vanderbijlpark, is dit korrek? -- Dit is reg. Vanaf November 1991 tot en met November 1992 was u gestasioneer by die afdeling binnelandse stabiliteit in Vereeniging, is dit korrek? -- Dit is reg. En daar adjudant was u aangestel as bevelvoerder oor die operasionele radiokamer, is dit korrek? -- Dit is reg. Sal u asseblief vir die hof se adjudant, eerstens, wat was u take en u pligte as bevelvoerder van die radiokamer? -- Algehele toesig, nasien en kontrole van die registers, beantwoording van die telefone, hantering van radio in krisistye en die hantering van die bandopname masjien. Die bandopnamemasjien waarna u nou verwys het is geinstalleer in die kantoor op 24 Maart 1992, is dit korrek? -- Dit is korrek. Is dit korrek adjudant dat aan die bandopnamemasjien daar twee telefone gekoppel was, asook twee radios? -- Dit is korrek ja. En is dit korrek dat alle gesprekke wat oor die telefone gemaak/...

3 gjc ^ 123/ I 0 'REILLY gemaak is wat gekoppel is aan die opnamemasjien, sowel as die wat gemaak word deur die twee radios, op die bandopnamemas j ien Bopgeneem word? -- Dit is korrek. Die twee radios wat aan die bandmasjien gekoppel was, watse radios was dit gewees? -- Dit was die gewone, soos ons hom genoem het, "FM-stel". Hy was direk verbind met onluste- eenheid in Krugersdorp en dan die -hoof frekwensie radio wat op daardie stadium net deur die onluste-eenheid gebruik was en op kanaal 55 gekoppel was. *- Adjudant, toe die bandmasjien gelnstalleer is daar in die kantoor het u enige opleiding ontvang in die hantering daarvan? Nee, geensins nie. Die persone wat hom kom installeer het, het self ook nog nie opleiding - ons het net die instruksies in 'n boekvorm gekry. Toe die bandmasjien geinstalleer is en u instruksies gekry het, of die handleiding, het u dit vir uself deurgegaan? -- Ja, ek het dit fisies self deurgegaan, alhoewel dit nie vir ons heeltemal verstaanbaar was nie, maar dit was die eerste keer wat sulke masjiene geinstalleer is in die land en daar was net 15 regoor die land geinstalleer. Sal u asseblief verduidelik adjudant hoe het die bandmasjien gewerk? -- 'n Bandmasjien het bestaan uit 'n dubbel kas- set eenheid. Bo-aan elke kassetspeler sal ek nou maar se was drie stelle liggies. Een wat op gestaan het "in use", een stand by en een dan die... (onvoltooid - tolk te gou tussenbei) Sal u net herhaal asseblief, ek het u nou onderbreek. Boaan het gestaan "in use"? -- By die ander een "stand by" en die derde een was die band wat in gebruik was se liggie wat gebrand het. jy kon enigeen van die, enige kant kon jy eerste gevul/...

4 K/C CC 123/ T I 0 REIT.TiV gevul het. Die kant links of regs wat jy eerste sou vul, sou eerste begin het om in gebruik te tree, dan sou die "in use"- liggie bokant daardie een dan nou gebrand het. Die ander band wat nie in gebruik was nie, by horn sou die "stand by"-liggie gebrand het. Wanneer jy dan nou, soos ek se, die linkerkantste of die regterkantste een eerste vul, sal hy begin in gebruik tree. Wanneer hy voltooi is, sal hy plus-minus d r i e sekondes 'n alarm geluidjie maak. Die band sal dan na daardie drie alarm geluidjies outomaties oorgegaan het na die volgende band toe, waarby die "in use" liggie weer sal brand. Wanneer hier- (10) die tweede band dan nou ook voltooi is, sal die masjien onophoudelik begin skree, daardie alarm-geluid maak, en hy sal nie ophou voordat hy nie weer die bande vervang het nie. Adjudant is dit korrek dat die bandmasjien het ook 'n ingeboude horlosie gehad sowel as 'n meganisme wat die datum en tyd van hierdie opnames getranskribeer sou word? -- Dit is reg, maar daardie datum is van die eerste dag af nooit reg ingestel nie. Die tegnikus wat hom geinstalleer het, het hom net nie ingestel - of hy het nie geweet hoe ine,of hy het hom net nie gestel nie en ons kon nie verstaan hoe om hom te stel nie, maar (20) hy is net nooit - die datum, die datum is - die tyd is gestel maar die datum nooit, want die tyd was al wat jy gesien het. Het u persoonlik geweet dat die mas j ien so 'n datum meganisme het? -- Nee, ek het geweet van die tyd-meganisme, maar die datum-meganisme het ek eers eintlik te wete van gekom tydens die Boipatong-ondersoek, die kommissie daarna. En die horlosie van die masjien, was hy deurgaans korrek gestel gewees? -- As kaptein Roos of ekself gemerk het die tyd is foutief op hom, het ons hom reggestel, maar daar was tye wat jy net eenvoudig nie gekyk het na die tyd om te kyk of hy - hy (30) was/...

5 K/C CC 123/ I O'REILLY was nie altyd eenhonderd persent akkuraat nie. Goed adjudant, die bande wat in die bandmasjien sou - gestel daar word band ingeplaas, dan kan dit enige tyd die opname gestop word, of die bande uitgehaal of omgeruil^ word? Nee, u kan slegs deur middel van die sleutel, kan jy die bande stop of dit omruil of ietsie. Die sleuteltjie plaas in 'n slotj xe wat 'n "off" het, in die middel 'n "on", en dan nou 'n "in use". Nou, jy draai hom na - ek is nie heeltemal seker of daar "in use" staan nie, maar dit kom in elk geval daarop neer, jy draai hom na hom toe wanneer die masjien werk. (io) Wanneer dit dan nodig word om die bande om te ruil moet jy die sleutel draai na die "on" toe, en dan kan jy enige voor - vorentoe speel of terugspeel-aksie of dan net die gewone speelaksie bewerkstellig, sonder die sleuteltjie, glad nie. Kan jy niks doen sonder die sleuteltjie nie? -- Nee, jy kan ook nie die band verwyder nie. En wie het normaalweg hierdie sleutel gehou van die bandmasjien? -- Daar ws slegs twee sleutels aan ons verskaf. Die een het ek persoonlik altyd fisies in my besit gehad en die ander een het kaptein Roos altyd fisies in sy besit gehad. (20) Adjudant en wat het nou gebeur wanneer u - gestel nou u was m e aan diens nie en die persoon in die radiokamer wou bande omruil of uithaal of wat ook al? -- Dan mes hulle vir my of kaptein Roos tuis skakel en dan het ons ingekom om die bande te kom verwyder. Het dit al gebeur dat u tuis geskakel is om in te gaan om die masjien aan te skakel of wat ook al? -- ja, dit het dikwels gebeur, veral as - oor naweke het ons beurte gemaak watter naweek wie verantwoordelik is vir die omruil, ek of kaptein Roos en dan het ons gewoonlik maar vroegtydig ingegaan as ons (30) weet/...

6 CC 123/93 9 n I 0 'REII.T.V weet die band gaan nou so naby aan sy einde raak. Maar dit het gebeur dat daar meer gesprekke is en dan gaan hy, dan raak hy op n einde, dan bel die ouens, dan maak daardie ding hulle rnal, dan bel hulle een van ons twee om hom te kom ommil. Goed, maar wat sou gebeur het, wat het in die praktyk g e beur indien u die middag van diens af gegaan het, het u nuwe bande ingesit of het u dit gelaat vir die persoon wat na u aan diens gekom het, wat het u gedoen? -- Negatief. Ek kon dit nie laat vir die persone na my aan diens nie, want slegs ek het - sleutel gehad. Ek het gewoonlik maar so tussen drie-uur en vieruur in die middag, het ek nuwe kassette in die bandmasjien geplaas. Die volgende dag sou ek dan hierdie kassette slegs omgedraai het dat die ander kant voltooi word en die daaropvolgende dae dan nou weer nuwes of omdraai soos dit, die geval nodig mag wees. Wanneer bande vol was en u dit uit u masjien haal, wat maak u dan? -- Ek het die datum daarop aangebring, die dag waarop ek dit ingesit het en die dag waarop ek dit uitgehaal het, met -n streep onderskei en as daar -n belangrike voorval was, het ek 'n verwysing na die voorval ook op die bande geskryf. En wat het u dan met die bande gemaak as u klaar daarop g skryf het. As ek klaar op die bande geskryf het, het ek dit persoonlik na die kantoor van die kaptein toe geneem. Hy het -n kluis in sy kantoor en in die regter onderkantste j'e het ons al die belangrike bande in gebere, die wat daar voorvalle was. Wat was die tydsduur van hierdie bande, hoe lank sou dit gespeel het? -- Dit het van twee dinge afgehang, die kapasiteit van die band, of jy 60-, 90-, of 120-kassette gebruik het en (; ook/...

7 K/C CC 123/ I Q 'RETTJ.V ook dan die tweede ding, die aantal gesprekke wat gevoer is, hetsy per radio of per telefoon. Is dit dan reg adjudant, dat die opname geaktiveer word sodra 'n persoon begin praat oor die radio, dan word hierdie gesprek opgeneem? -- Dit is, dit is honderd persent korrek. Jy hoor hoe die band aanga^n, hy maak 'n klik-geluid, sodra die radio se knoppie ingedruk word. * Goed, die middag van 17 Junie 1992, daardie dag, hoe laat is u van diens af? -- 16:00. Voordat u die middag van diens af is, het u nuwe bande 110) ingesit in hierdie bandmasjien, of wat het u gedoen? -- Ek het nuwe bande ingesit. Is u enigsins gedurende die nag van 17 Junie 1992 uitgeroep na die radiokamer? -- Nee, glad nie. Wat het die volgende oggend 18 Junie 1992 gebeur toe u by die radiokamer aankom? -- Ek het om halfagt aan diens gekom en ek kon sommer dadelik met my aankom s by die basis sien daar is totale chaos, want dar was honderde voertuie reg om die basis parkeer. Op 'n navraag aan konstabel O'Kelly, wat buite gestaan het, het hy my meegedeel daar was 'n massa slagting in (20) Boipatong die vorige nag en ek is direk na radiokamer toe waar die chaos nog erger was. Die radiokamer, wat normaalweg 'n "geen toegang"-area was, was propvol vreemde mense wat ek in my lewe nog nooit gesien het nie en almal het opdragte uitgeskree en fone geantwoord en te kere gegaan. Ek het toe onmiddellik begin om die hele radiokamer te reorganiseer. Elke lid te pos waar ek dink hy die beste gaan funksioneer en dadelik self begin om die radio te beman. Alhoewel ons toe op 'n bietjie meer georganiseerde basis gefunksioneer het, het dit nie werklik n verskil gemaak aan die chaos wat daar geheers (30) het/...

8 VJC cc 123/ I O'REILLY het nie, want elke offisier het daar ingestorm en hulle wou net rekords he van die vorige nag se gebeure, afskrifte van al die dokumentasie. Die topbestuur van die SAP het onmiddellik begin aankom na ons basis toe, daar is versterkings begin aanvra van onluste-eenheid op Diepkloof sowel as onluste-eenheid op V Krugersdorp en ons eie voertuie was ook - elke beskikbare man was in die veld gewees en logies,in radioverbinding. Die radio's sowel as die telefone was letterlik nie 'n sekonde stil nie en tussendeur moes ons nog op al die navrae antwoord van die mense wat nou alreeds begin het om die situasie te ontleed. (10) Soos uself weet is daar daardie nag slegs 17 lyke gevind. Die volgende oggend het ons die res van hulle gevind. Soos die mense buite in die veld van huis tot huis gegaan het, het hulle al hoe meer die situasie begin ontplooi. Goed, het u op enige stadium daardie dag, die 18de, die bandmasjien dopgehou? -- Ja, ek het op 'n stadium opgekyk na die bandmasjien toe, wat regs van my geinstalleer was en gesien die bande is naastenby op hulle einde. Ek het toe my bevelvoerder, kaptein Roos, per radio gekontak en vir hom gevra of hy sou voorstel ek moet dadelik die bande verwyder en of ek dit (20) moet omdraai sodat die hele Boipatong-voorval kan aangaan op dieselfde band. Die rede vir my navraag op hierdie stadium was slegs en alleenlik met die oog op die feit dat hulle al - al die beskikbare dokumentasie aangevra het, maar niemand het nog na die bande verwys nie en ek gedink het hulle sou dalk al op daardie stadium wou luister na wat die vorige nag gebeur het. Kaptein Roos het toe geantwoord dat ek nou maar soos gewoonlik die banke kan omdraai, aangesien die situasie in elk geval nog nie op 'n einde is nie, hulle is nog besig om lyke te kry en dit is nog 'n voortvloeisel uit die vorige nag se gebeure. (30) Persoonlik/...

9 K/C CC 123/ I O'REITJ.V Persoonlik het ek ook gedink dit is die beste bevel wat kaptein Roos gemaak het, aangesien die hele voorval dan saam gevang sou wees op dieselfde band en dit ook nie - dit is wat ons elke dag doen is om die band maar om te draai - dit was nie 'n buitenge- wone bevel van hom nie. Het u toe die twee bande omgedraai? -- Ek het, ek het toe die twee bande omgedraai, ek kan nie vir u presies se wat die tydsduur daardie tyd was nie, want ons het glad nie horlosies daardie dag gekyk nie, weens die druk in die radiokamer. En wanneer is hierdie bande uiteindelik uitgehaal uit die (io) bandmasjien? -- Ek kan ook nie vir u die pres iese tyd gee nie, maar dit was gedurende die aand van die 18de, voordat ek van diens gegaan het, het ek weer toe nou totaal nuwe bande ingesit. Het u met die bande gemerk soos wat u normaalweg doen, hierdie spesifieke twee kassette doen? -- Ek het die spesifieke twee kassette gemerk, "17/18", soos wat ek normaalweg doen met 'n verwysingna Boipatong. Adjudant, ek toon aan u twee kassette waarna die vorige staatsgetuie ook verwys het, is dit die twee kassette wat u (20) uitgehaal en gemerk het op die 18de? -- Dit is bevestigend, dit is die twee kassette. Goed, sal u net vir rekorddoeleindes, sal u net uitlees wat geskryf staan bo-0- daardie twee kassette? -- " /18", aan weerskante van albei die... (tussenbei) HOF: Net stadig asseblief, " "? -- "-17/18 en die woord "Boipatong" agterna. MNR VAN PER MERWE: En is dit so geskryf aan weerskante van elke kasset? -- Dit is bevestigend. Adjudant, het dit sedertdien tot u aandag gekom dat (30) indien/...

10 K/C CC 123/ I 0 *REILLY indien 'n kasset omgedraai word, daar probleme is om daardie kasset dan te transkribeer, is dit korrek? -- Dit is honderd persent reg. Wanneer het dit tot u kennis gekom dat 'n persoon, dat u slegs veronderstel is om aan die een kant 'n opname te maak? Die ondersoekspan het ondersoek ingestel het na die gebeure rondom Boipatong het die bande verwyder vanaf ons eenheid. 'n Paar dae later het kaptein Drikus de Burgh, daardie tyd verbonde aan die Boipatong-ondersoekspan, my geskakel en vir my gese dat die bande glad nie transkribeerbaar is nie, aangesien ^10) n mens by omdraai van die band, die band - die vorige opname vernietig, die vorige dag s'n, dit wil se. Dankie u edele, ek het nie verdere vrae nie. HOF: Net voor die advokaat u vrae vra. Het dit voor daardie dag, vanaf die goed in werking gestel is - wanneer was dit, Maartmaand? - was dit nooit nodig om van die bande te transkribeer nie? -- U edele, een dag was dit wel nodig om net terug te luister na 'n gesprek, maar dit was 'n halfuur nadat die gesprek op band geneem is, dieselfde band was nog aan die hardloop, toe het ek kaptein Roos binne geroep en vir hom gese (20) dit was - ek kan spesifiek onthou - 'n dispuut tussen my en 'n prokureur oor een van die lede en ek het hom laat luister en ons het aangegaan. KRUISONDERVRAGING DEUR MNR SWART: Adjudant, die betrokke masjien wat julle gekry het, was dit 'n nuwe masjien? -- Ja, dit is doodreg. Kan u onthou watse maak masjien is dit? -- Ek kan kyk na hierdie handleiding. Dit was hierdie Rachel Recorders Limited se - hulle was die vervaardigers. Ek neem aan as dit 'n nuwe mas j ien was adjudant, dan het (30) julle/...

11 K/C CC 123/ ft t ~ *048 I Q RKTT.T.Y j u H e seker demonstrasie-bande ook saam gekry? -- Nee, ons het geen demonstrasie-bande saam gekry nie. nie. Nie 'n enkele een nie? -- Nee, geen demonstrasie-bande Nou hoe het julle geweet waar moet julle, watse tipe bande julle moet kry vir die masjien? -- Ek het vir die tegnikus wat V dit geinstalleer het, adjudant Van Vuuren, het ek gevra watse I bande gebruik ons vir hierdie masjien. Die handleiding wat julle saam gekry het, u het hom bestu- deer? -- Dit is reg, ek het. Dit was nou voordat u begin het om die masjien te gebruik? (10) -- Wei, tydens sy installasie daar, het adjudant Van Vuuren die eerste twee bande aan die gang gesit. Hy kon nie presies vir my se wat gaan gebeur of niks nie. Hy het gese ons moet maar saam so deur die handleiding gaan en kyk wat gaan aan op hierdie ding. En het u toe inderdaad die handleiding deurgegaan? -- Ja, ek het die handleiding deurgegaan. Het hy vir u verduidelik wat hierdie masjien alles doen? -- Nee, hy was self nie honderd persent seker wat hierdie m a sjien alles kan doen nie. Soos ek se, daar was reeds net tien (20) van hulle oor die land geinstalleer. Weet u wat is 'n "four-track tape"? -- 'n Wat? 'n "Four-track tape"?-- Nee, ek weet nie. Miskien as u dit in "plain" Afrikaans vir my se, gaan ek weet. n Vier-kanaal band? -- Ja, soos wat op die bandmasjien is? Ja. -- Ja, ek weet die bandmasjien was aan vier kanale gekoppel. Het u nog nooit gehoor dat hulle daardie kasset wat daar voor u le 'n "four-track tape" noem nie? -- Dit is moontlik, (30) ek/...

12 K/C cc 123/ I O'REILLY ek kan nie onthou dat ek het nie. HOF; Wie noem dit so mnr Swart? MNR SWART: u edele, dit staan algemeen bekend, dit het altyd algemeen gestaan as 'n "four-track tape", of 'n kasset. HOF: Ja. Staan dit op die band so?*-- Nee u edele. Dit is die eerste keei?1wa ek daarvan hoor. Ja, mnr Swart? MNR SWART: Kan ek u net insae in die handleiding* en die kassette self kry asseblief? Om welke rede het u en kaptein Roos die sleutels gehou en is daar nie 'n sleutel by die "ops.- kamer" self gelos nie? -- Dit was maar net ter wille van beheer (10) oor die bande, want u kan uself nou indink, *as 'n polisieman nou sy meisie hier vir drie ure op die foon gaan bel, gaan hy nie daarvan hou dat daardie gesprek op die bande wees nie en dan gaan hy hom gewis afsit as hy 'n sleutel het. En word daar nie aangedui wanneer die - op die band self - wanneer die masjien afgeskakel word nie? -- Ja, dit word wel aangedui. Maar dan sou dit mos nie nodig gewees het om nie 'n sleutel daar te los nie? U sou mos kon navraag doen oor hoekom is die band afgeskakel? -- Ons het mos nie al die bande (20) geluister nie, so as 'n polisieman 'n paar ure kon uit-, die ding afsit, dan sou ons dit mos nie geweet het agterna nie, tensy dit in so 'n ondersoek duidelik geword het. Die bande wat u ingesit het, is dit hierdie twee, D120's? --Op die dag van die 17de? Ja. -- Dit is korrek. En hoe laat het u dit ingesit? -- Ek kan u nie met presiese sekerheid se nie, dit sou wees enige tyd tussen 15:00 en 16:00, die middag van die 17de. En ek verstaan dat die masjien van julle loop teen 'n (30) sesde/...

13 K/C CC 123/ I 0 ' REIT.TiY sesde van die spoed wat 'n normale kassetmasjien loop? -- Ek kan nie vir u se hoeveel hy stadiger loop nie, maar hy loop baie, baie stadig. Dit was die getuienis van die vorige getuie gewes dat hy inderdaad teen 'n sesde van die spoed loop van 'n normale kas- V setspeler, u kan dit nie betwis nie? -- Wei, hy is die "profes- < sional", ek het nie rede om dit te betwis nie. Hoe laat die volgende dag het u 'n nuwe kasset ingesit? Ek kan dit nie met sekerheid se nie, ejc persoonlik het daardie dag nie een keer op my horlosie gekyk nie. Ek, soos ek (10). getuig het, toe ek opgekyk het en gesien het die bande is op n einde, het ek navraag gedoen en direk daarna dit omgeruil Hoe sou u die daaropvolgende kassette gemerk het as u hierdie "17/18", 17/18" "1" en "2" gemerk het, hoe sou u die daaropvolgende kassette gemerk het? -- Ek kan nie nou vir u met honderd persent sekerheid se nie, maar ek sou glo, as daar nog van die 18de se gesprekke op gewees het, sou ek hom "18/19" gemerk het. En kan u onthou hoe gereeld u daardie betrokke dag kassette omgeruil het? -- Ja, ek kan spesifiek onthou ek het die (20) oggend toe ek vir kaptein Roos gevra het of ek maar kan om- draai, het ek omgedraai en die aand het ek uitgehaal. Nou, sersant ek neem aan julle gebruik as standaard die 120 kassette? -- Negatief, ons het afhangende van die beskik- baarheid van die bande, het ons 60's, 90's en 120's gebruik. Sersant, daar is net een ding wat my pla van hierdie kassette wat u die vorige middag drie-uur sou ingesit het. Kom ons maak dit drie-uur. 'n 120 Minute kasset se opneemtyd op julle masjien sal wees 12 uur, sal u met my saamstem? -- Nie noodwendig nie, dit gaan afhang van die aantal gesprekke wat (30) gevoer /...

14 K/C CC 123/ gevoer is. I O'REIT.T.Y U is inderdaad reg, dit sal 'n minimum van 12 ure wees, want dit is net wanneer die boodskap deurkom wat die masjien loop, is dit korrek? -- Dit is reg. Met ander woorde as daar nou 'n "gesprek is van 'n minuut op hierdie band, en daar i van nou tot moreoggend geen ander gesprek nie, gaan die band nog heeltemal skoon wees behalwe vir daardie een minuut wat hy opgeneem het? -- Dit is nou die telefoongesprekke alles ingesluit, ja. U sien teen 'n sesde van die spoed van 'n normale kasset (l ) behoort 'n 120 minute band, wat 120 minute, met ander woorde twee ure, in 'n normale masjien speel, behoort hy 12 ure lank te speel in julle masjien, wat hy boodskappe ontvang? -- Ek is nie 'n tegnikus nie, as u so se glo ek u. U sien ek wil dit aan u stel dan dat die eerste kasset sou dan geloop het van drie-uur die middag tot drie-uur die volgen- de oggend. Dit is as u hom drie-uur ingesit het, maar dit kan vasgestel word met die vorige band, is dit nie so nie? -- Dit kan. HOF: Nee meneer, dit is mos nou nie reg wat u nou stel aan die (20) getuie nie. Dit is 'n minimum van 12 uur, dan moet hy voluit loop, al die tyd. MNR SWART: Inderdaad u edele. HOF: Ons weet nie hoeveel het hy geloop nie, blykbaar het dit eers hier van die aand tienuur af begin dol gaan. MNR SWART: Goed, ek sal my vraag anders stel, dankie u edele. U sien adjudant, soos sy edele tereg gewys het, as u hom drie- uur ingesit het, en dit is my stelling as hy voltyds geloop het sou hy tot drie-uur die volgende oggend geloop het. -- Dit is moontlik. (3Q) Maar/...

15 K7C cc 123/ I 0' REILT.Y Maar soos sy edele tereg uitwys daar het nie veel gebeur tot hierso so van tienuur se kant die aand af nie, so ons sal aanneem hy sal tot veel later as drie-uur sou hy geloop het. - - Ek het nie die kennis om oor hierdie dinge basies my mening te gee nie, maar ek voel dat daar tog ander faktore is ook wat dit kon beinvloed, soos 'n> 'n knoppie van 'n radio wat vashaak wat die band ook kon aktiveer, of 'n telefoon wat aan) neerge- sit word aan die ander kant as daar nie gepraat word ni'e, en werk word gedoen. So, ek kan nie presies vir u se van watter tyd tot watter tyd 'n band sou hardloop of kan hardloop nie. (,10) HOF: Maar ek verstaan nie heeltemal u punt* nie mnr. Swart, tot drie-uur wanneer sou u se het hy geloop? MNR SWART: Drie-uur die volgende oggend u edele. Drie-uur. HOF: Ja, nou wat is daarmee verkeerd? MNR SWART: U edele, ek kom... HOF: Hy loop nou nie voltyds nie, nou loop hy tot drie-uur, en sy se dit was na halfagt wat sy daar ingekom het en op een of ander stadium - sy weet nie wanneer nie - het sy horn toe nou, nou wat se u wat klop nie? M R SWART: U edele, met respek wat nie klop nie, adjudant, in- (20) dien die eerste band voltyds geloop het, sou hy tot drie-uur geloop het voordat hy outomaties oor sou geskakel het op die tweede band, is dit korrek? -- Dit is reg, maar nou se ons indien hy sou, maar ons weet nie of hy het nie. En dan sou die volgende band op die hipotese dat daar miskien 'n radio se knoppie is wat vashaak aaneen loop vir die volgende 12 ure, met ander woorde tot drie uur die volgende middag, die 18de. -- Dit is moontlik maar dan is daar nog 'n punt wat ons uit die oog uit verloor, dat daar vier kanale is, en jy kan gelyktydig twee verskillende lede op twee (30) verskillende/...

16 , K/C cc 123/ I O'REILLY verskillende fone praat, en albei die radio's kan ook gelyk vat, en ons wat nie daardie opleiding het en tegnikusse is nie, weet nie hoeveel van die band hy dan werklik beslaan nie. Adjudant, ek wil dit aan u stel dat hierdie 'n gewone bandopname is, as die telefoon aankom, dan loop die band, as die radio aankom dan l o o p M i e band. HOF: Mnr Swart, sy se mos nou vir u sy is nie 'n te^nikus nie,hy sal kom u kan hom vra daaroor. MNR SWART: Soos u edele behaag. En ek wil dit verder aan u stel, volgens die transkripsie "02" op bladsy 206 op 18 Junie & 0) om 10:10: "EERSTE PERSOON: 'Okay' Sersant O'Reilly, ruil vir ons solank daardie 'tape' wat klaar is asseblief." So, u het tienuur die oggend al waarskynlik die -eerste band omgeruil. -- Dit is moontlik. Nou as u die band omruil gaan hy outomaties oor op die volgende een? -- Die normale prosedures was dat ons albei die bande gelyktydig omruil wanneer die laaste een klaar is. So, ek sal nie vir u kan se of ek net een omgeruil het nie, dit sou (20) in elk geval nie normale prosedures gewees het as ek dit gedoen het nie, maar niks omtrent die hele situasie daardie dag was normaal nie. Nou, as ons uitgaan van die aanname dat hierdie band so stadig loop soos wat die vorige getuie getuig het, dan wil ek dit aan u stel sou dit nie voor drie-uur die oggend gebeur het nie, maar dit is moontlik dat eers teen die volgende oggend die eerste band vol geraak het. Dit is moontlik. -- Dan, dan het dit seker soos ons normaalweg, het ek albei bande gelyk ge- ruil, soos ons normaalweg gedoen het. (30) Maar/...

17 K/C cc 123/ I O'REILLY Maar as hy dan eers oorskakel na die volgende band, dan het u mos nie nodig om die volgende band om te ruil nie. -- Dit is hoekom ek se, dit het heel waarskynlik gebeur soos ek dit altyd doen, dat ek albei gelyk omgeruil het. Ek kan nie dink hoekom ek net een sou omruil nie, want ek het dit nooit gedoen nie. v Die bandmasjien wat julle het, die opnamemasjien, ek verstaan as u hierdie kasset nou in hom gaan insit dan sal hy wys wat die tyd is waarop 'n spesifieke gesprek geneem is. -- Met die terugspeel daarvan gaan hy, as jy die bandmasjien g.0) insit, gaan hy die tyd slaan, maar wanneer*jy net 'n gewone band insit, los hy die gewone tyd op wat gestel is, gewoonweg daar is. Nee, ek praat spesifiek van hierdie band, hierdie, nie 'n nuwe een nie, hierdie een. -- Ja, ja, hierdie een. As hy vir ons wys hoe laat het 'n spesifieke gesprek plaasgevind, alhoewel hy nie vir ons die datum sal se volgens u nie. -- Ja, dit is reg, maar dan moet ons ook in ag neem dat ons nie met honderd persent sekerheid kan se dat die tyd was honderd persent akkuraat op daardie stadium nie. (20) Kan u net vir my verduidelik die BEWYSSTUK 0, bo-aan is getik "KASSET 2", dan "1A", waarna verwys dit presies? -- Ek weet regtig nie, ek het nie daardie dokumentasie opgestel nie, so ek weet nie waarna het hulle verwys nie. Want volgens die transkripsie is daar "KASSET 2 1A" op bladsy 32, en dan op bladsy 33 is dit - wag, daar is 'n tydstip daarso by op bladsy 32, dit is "03:09" op "18 JUNIE", volgens die transkripsie. -- U edele, ek wil dit net baie duidelik maak, ek was glad nie teenwoordig tydens die transkribering van hierdie bande nie, so ek het nie 'n idee wat staan in daardie (30) transkripsies/...

18 K/C CC 123/93 I O'REIT.T.V transkripsies nie. Hoe dit genommer is nie. so, u kan ons nie werklik behulpsaam wees presies waar hierdie twee kassette inpas ten opsigte van die transkripsie nie? -- Glad nie. u kan ook nie verduidelik dat indien die vorige getuie se getuienis korrek is dat hierdie band teen 'n ses.de van die spoed loop, hoekom u die volgehde oggend tiennur nodig gehad het om die bande om te m i l nie? - Wel, al gevolgtrekking waartoe ek kan kom, is dat ons sekere feite oor die hoof sien, soos die vier kanale wat logies -n groter spasie of -n klelner" spasie kon opneem, afhangende van die hoeveelheid wat besig was op daardie stadium. Dankie, ek het nie verdere vrae nie. n m s o «D W v, M T N g DEUR MNP s t p v p ^ M : Na die voorval, en toe u nou hoor daar is probleme met die kassette het u die handleiding nagegaan om te sien waar staan dit dat julle net een kant van die kassette moet gebruik? -- Dlt ls reg, maar d±t ^ nie in die handleiding nie. Die kassette wat julle gekry het, het dit van die kwartiermeester gekom, of het julle dlt self maar gekoop? --Die - dag tot hulle die bandmasjien geinstalleer het, het hulle ges«ons moet -n tender kry, klomp kwotasies gaan kry en dit dan wegstuur logistiek toe vir magtiging. Dic hec ons gedoen, ^ die voorlopige bande het maar van orals af gekom. Party het ons sommer self gaan koop uit die -kitty" van die eenheid af, en die ander het ons van MID ontvang. Wie was die aand van l7de, vroee oggend ure van die 18de die persoon wat in beheer was in die "ops.-kamer"? - Dit sal ek m e vir u met sekerheid kan se nie. Terwyl -n mens in die "ops.-kamer" is, kan -n mens die (3, gesprekke/...

19 K/C C C '2W I O'RETT.T.V gesprekke hoor, is dit reg, die radiogesprekke? -- u kan na enigeen van die vier kanale se gesprekke luister, as jy 'n knoppie druk op die - daar is so 'n paneeltjie met 'n klomp sulke knoppies, ek kan nie onthou spesifiek watter knoppie dit was nie. 0-ja, soos die vier kanale so was, as jy die knoppie onder kanaal druk, kan jy na die spesifieke foongesprek of radiogesprek luister, dan kom dit oor die luidsprekertj*ie. Maar die persoon in beheer van die radio moes tog die radiogesprekke gehoor het deurgaans, is dit reg? -- Dit is reg, ^ die wat oor die radio kom, maar nie oor die band nie. Gedurende daardie tydperk, verwysende nou na Junie verlede dor jaar, het u ooit terwyl u in die "opskamer', was die roepsein "Tango" gehoor? -- Ja, bevestigend ek het die roepsein "Tango" gehoor. U edele, mag ek sit asseblief? HOF; Seker. M R STRYDOM: Afgesien van 18 Junie het u ooit die roepsein Tango 2 gehoor, af gesien van 18 Junie? -- Nie waarvan ek kan onthou nie. ^ Dankie, ek het nie verdere vrae nie. HERONDERVRAGING DEUR MNR VAN PER MKRVTR Qeen vrae. GEEN VERDERE VRAF! (20) M R VAN PER MERWE: Soos die hof behaag u edele, mag ek in hierdie stadium 'n verdaging versoek tot more-oggend. Paar is geoordeel dat daar vandag genoeg getuies sou wees tot vieruur, maar dit blyk nie die geval te wees nie. HOF: Pie hof sal verdaag tot tienuur more-oggend. HOF VERDAAG - HOF HERVAT OP 24 SEPTEMBER ME. PE JAGER: Mag dit die hof behaag u edele, die staat roep Meindert Jacobus Bornman. (30) MEINDERT/...

20 K/C CC 123/93 MEINDERT JACOBUS BORNMAN. 9n*-7 ^057 v.o.e. M J BORNMAN OHDERVRAGINr, DEUR ME DE JAGER; Mnr Boriman, is dit korrek dat u tans by die SAUK, die Suid-Afrikaanse Uitsaai Korporasie werksaam is? -- Dit is reg. Watter hoedanigheid beklee u en waarvoor is u tans daar verantwoordelik? -- Ek is 'n tegniese, senior opsiener. Ek is verantwoordelik vir klankstelsels in die radio-blok en Piet Meyer-gebou. Behels u taak om verantwoordelik te wees vir die- opname- masjiene en radiotoerusting wat gebruik word deur die SAUK? -- (io) Ja, my hoofsaak, my hoof werk is in "audio" in klank, ek werk in radio, nie in televisie nie. Hoe lank is u reeds in diens van die SAUK? Ek werk 11 jaar in die departement. Mnr Bornman, kan u u kwalifikasies en ondervinding in die veld van klankopnames en elektronika, elektroniese klankopnames aan die hof skets? -- Ek het 'n sertifikaat in Industriele Elektronika. Ek het oorspronklik van 1972 by IBM gewerk in rekenaarstelsels. In (tussenbei) HOF: Net In oomblik vanaf watter jaar? -- Van 1972 af. (20) ME DE JAGER: Ja? -- Ek het 'n, 'n privaat besigheid gehad, my eie besigheid van 1979 tot 1982 wat ek by die SAUK begin het. Ekskuus tog, die besigheid, het dit het ook verband gehou met opname van klank? -- Nee, dit was Industriele Elektronika. Industriele Elektronika? -- Ja. En is u dan van 1982 af werksaam by die SAUK? -- Dit is reg, ja. Is dit korrek dat u benewens die kwalifikasie in industriele elektronika sedertdien ook kwalifikasies verwerf het in digitale elektronika en audio-elektronika? -- Ja van - ek het (30) tussen/...

21 K/C c c 123/93 5 n(-o ^Ub8 M J BORNMaM tussen die jaar 1978 en 1982 tot voorbereiding van my pos by die SAUK, om aansoek te doen daar, het ek -n sertifikaat verwerf in radio en televisie, video, elektronika en dan digitale elektronika. Nou mnr Bornman, kan u vir die hof kortliks net skets wat die velde van industriele', digitale en audio-elektronika behels? -- Industriele elektronika.is elektronika wat meestal in die Industrie gebruik word vir meting van proses -stelsels. Ek hoef nou seker nie dieper in te gaan as dit nie, ne? Dan digitale elektronika is elektronika wat hulle gebruik, meestal van- (i0) dag m digitale audio soos van CD's af en da ardie stelsels en dan natuurlik wat hulle in rekenaars gebruik. Is dit korrek mnr Bornman dat u ook reeds die afgelope_14 jaar inderwaarheid elektronika doseer? -- Ja ek het - basiese elektronika. Waar? -- Dit is by 'n kollege, Nexsa, in Johannesburg. In die loop van u ervaring in die besondere veld mnr Bornman het u te make gehad met opnamemasjiene, bandopnamemasjiene en bande, die herwinning van klank en dies meer? -- Ja, my hoof werk by die SAUK is in elektronika wat spesifiek met bandma- (20) sjiene te doene het. Ek kan net byvoeg dat een van die afde- lings van my werk in die outomatisasie stelsels by die SAUK is die polisie-bande by die SAUK. Nou nie polisie in die - ons noem dit polisie-bande omdat hulle 24 per dag alles opneem wat op die lug in Suid-Afrika gaan van die SAUK af en ook van 702 en op televisie. Mnr Bornman, is dit korrek dat u in November van 1992 namens die Goldstone-kommissie gekontak is om hulp te verleen in verband met bande waarop na bewering gesprekke in die radiokamer van die afdeling binnelandse stabiliteit van die polisie (30) in/...

22 KJC CC 123/ M J BORNMAN in Vereeniging opgeneem is? -- Ek moet dit net regmaak, ek is deur die SAUK aangewys om dit te doen. Die Goldstone-kommissie het in werklikheid die SAUK genader om dit te doen. Die SAUK het besluit dat ek daarop gebruik sal word. Die hof het getuienis aangehoor mnr Bornman dat mnr Cuthbertson, advokaat Cuthbertson van die Kommissie in November 1992 u voorsien het van twee bande, waaroor die hel^ kwessie van die opnames in die radiokamer gegaan het, is dit korrek? -- Dit is reg. Sal u aan die hof skets wat gebeur het nadat die bande na (10) u gebring is? -- Die oorspronklike aanvraag'van die, van die Goldstone-kommissie was dat die bande gedupliseer moes word om getranskribeer te word en dat die ondersoek moet eintlik daarom gaan om te sien of daar, of daar enige "sequence" in die bande is. Dit was twee bande gewees. Hulle het dubbel merking op gehad. Die bande was gemerk deur iemand met 'n dag en datum, en dan... (tussenbei) Net 'n oomblik. u kan voortgaan. -- Ons het die bande oorspronklik gedupliseer wat die Goldstone-kommissie nie kon gebruik het nie, omdat dit nie op hulle hof-masjiene gewerk het (20) m e en toe het hulle die hof-masjiene agterna gebring dat ons dit weer vir hulle gedupliseer het. Goed, u het vroeer net gese dat die versoek was dat die bande ondersoek moes word om vas te stel of daar 'n "sequence" op die bande is, kan u dit net vir die hof verduidelik, wat beteken dit, wat bedoel u dan daarby? -- Ja, die, die, om uit te vind of daar 'n "sequence" op die bande is, moet jy probeer om tye vas te stel wat die bande opgeneem is en dan wat die hoofdoel was is om te kyk of daar goeters van die bande afgevee is, dat die, die "sequence" wat op die band opgeneem is, (30) verbreek/...

23 KJC CC 123/ M J BORNMRN verbreek word. In ander woorde as die, die band, hierdie bande het datum en tyd op en as enigiemand met die volgens die, met die bande peuter, sal daardie datum en tyd 'n verbreking in he, so die - die "sequence" sal gebreek wees op die bande. Goed, ek dink ek moet u op hierdie stadium vra of u op daardie stadium van u onciersoek toegang verleen is tot so 'n masjien waarop die bande na bewering opgeneem sou gewees het? J 3. Sal u aan die hof 'n beskrywing van die masjien en sy werking gee mnr Bornman? -- Ja, kan ek net, dat, om net by die 110) dinges te bly, kan ek net iets oor die grafiek se? Die tape", die bande wat in die masjien gebruik word loop teen 'n baie stadige spoed en jy kan hom nie dupliseer band-vir-band m e, so die "sequence" is opgestel dat ons geweet het waar, watter band 'n kopie is. So, as jy na die, die... (tussenbei) HOF: Net 'n oomblik asseblief. -- Ekskuus tog. U se die bande loop teen 'n baie stadige spoed, u kan hulle nie? - Band vir band dupliseer nie, want 'n uur-band het twaalf ure op. Laat ek net reg verstaan, die normale term "dupliseer", <20} is dit maar net eenvoudig jy maak 'n af skrif van die band? -- Dit is reg, ja. ME DE JAGER: Nou in die duplisering sou u nie net 'n gewone band kon neem en die oorspronklike band speel en op 'n ander masjien hom net opneem nie? -- Nee. Hoekom nie? -- Omdat jy nie daardie band kan inpas op 'n ander band nie, behalwe as jy 'n band het wat baie langer is as wat hulle ooit in kom. Het u met ander woorde die kopie gemaak op 'n standaard masjien wat teen 'n standaard spoed loop? -- Spoed loop, ja. (30) U/...

24 K/C CC 123/93 On C l 2061 M J BORNMAN J a. U het twee oorspronklike bande gekry om te dupliseer. -- Was daar toe nou twee kopie-bande? -- Nee, daar was 12, 13, 14 bande van, wel, dit was ses vir een kant, ses_vir die ander band se een kant, en dan een band vir 'n klein stukkie v wat op albei bande aan die ander kant was. I So, verstaan ek u reg dat die twee bande, het hoeveel kopie-bande gegee? Bande. 14 Bande. U het na 'n grafiek verwys, laat dit net 'n oomblik daar, ons sal nou-nou daarby kom. Die 14 kopie-bande (io) waarmee u toe gesit het, het u die bande op enige wyse gemerk? Ja, die bande is gemerk sodat die nommer, die eerste nommer die band nommer, die bandnommer wat die Goldstone-kommissie aan hom toegeken het wys, dan is daar "slash" en die volgende nommer is dan die kopienommer en die A of die B is aan watter kant die oorspronklike band was. Goed, net 'n oomblik ons sal dit net 'n bietjie verder toelig. Om dit nou net baie duidelik te illustreer, u het die oorspronklike band, se nou maar hy het 'n kant A, is dit, verstaan ek u korrek? -- Ja. Nou het u uit daardie kant A van die eerste band wat die kommissie aan u voorsien het, hoeveel kopiee gekry? -- Die eerste kant net een, net een want dit was net 'n klein stukkie gewees. En hoe het u hom gemerk? -- "Band 1", vir die eerste band /l " vir die eerste kopie en "A" wat verwys dan na die A-kant van die eerste band. HOF: Nee, stadig asseblief. Kopie, u kry net een kopie en u merk hom wat? -- "1/iA". E DE JAGER. Se u met ander woorde dat aan die een kant van (30) die/...

25 K/C CC 123/93 o n e o ^ 62 M J BORNMaw die een band wat die Goldstone-kommissie aan u verskaf het, kon daar net 'n klein stukkie klank herwin word? -- Ja. En dit is opgeneem op 'n kopie band wat u "1/lA" gemerk het? -- Dit is reg. Aan die tweede kant, aan die B'-kant, as ek dit nou so kan stel, van die eerste band gemerk 1 wat u van Goldstone-kommissie gekry het, kon daar enige opname herwin word? -- Ja, bykans die hele band, dit het ses kopie-bande nodig gehad. gemerk "1/lB"... (tussenbei) Hulle was Net 'n bietjie stadiger. -- Ekskuus tog. - (!0 Ja? -- Bande is gemerk vir die eerste een wat opgeneem is, "1/lB", waar een die eerste een verwys na band 1 van Goldstone. Die tweede een verwys na die eerste kopie van die B-kant. Die eerste kopie-band? -- Dit is reg ja, die eerste kopie band, ja. En hoe is die res van die ses kopie-bande wat u uit kant B van die eerste band gekry het gemerk? -- Hulle sal almal l he vir 'n voor, 'n nommer, dan die "slash" en dan die nommer van die band sal dan die tweede syfer wees. So, band 2 sal 2 wees, band 3, 3, band 4, 4, band 5, 5, band 6, 6, en dan almal (20) sal 'n B he vir die B-kant. Goed, so dit sal dan wees bande 1/lB, 1/2B, 1/3B en so aan tot by 1/6B? -- Dit is reg. Die tweede band wat deur advokaat Cuthbertson aan u beskikbaar gestel is, kon u aan sy A-kant enige opname herwin? Ja, sy A-kant kon ons ses bande weer uitmaak. Met ander u kon dit op ses kopie-bande vasle? -- Ses kopie-bande, ja. Wel... (tussenbei) En hoe was die bande gemerk, die kopie-bande? -- Die kopie-bande was dan weer gemerk omdat dit band 2 is met 'n "2/" (30) en/...

26 K/C cc 123/93 o n C1 ^Ub3 M J BORNMRN en dan band 1A, 2A, 3A, 4A, 5A, 6A vir die noimers van die bande self. Aan die B-kant van die tweede band wat deur advokaat Cuthbertson voorsien is, kon u enige opname herwin? -- Ek kon een band herwin, weer soos met die... (tussenbei) Met ander woorde u kon 'n stukkie herwin wat op een kopieband vasgele is? -- Ja, die res van die, die res van*die klank op daardie band was in "reverse audio" gewees. Wat? -- "Reverse", in tru-klank. Ja... (tussenbei)? -- Met ander woorde dit is daar, maar -(10) dit is nie... (onvoltooid) Ja, ons sal dit net vir u vra om dit nou net verder toe te lig. Hierdie gedeelte wat u wel op die B-kant van die tweede band kon herwin, hoe het u dit gemerk op die kopie? -- Ons het dit gemerk 2, weer vir band 2, en dan "/IB" vir band 1 van die B-kant. Wat het u toe met die 14 kopie-bande gemaak? -- Advokaat Goldstone het die 14 kopie-bande verwyder saam met die bande wat hy... (tussenbei) HOF: Praat u van regter Goldstone? -- o, o, regter ja. Is dit (20) regter Goldstone? Nee... (tussenbei) ME DE JAGER: tog, dankie. Advokaat Cuthbertson? --...Cuthbertson, ekskuus Net om die kwessie van die kopie-bande af te sluit mnr Bornman, het u weer met die kopie-bande iets te make gehad, of met 'n latere transkripsie iets te make gehad? -- Nooit weer gesien nie, ek weet, ek weet wel dat hulle dit vir transkripsie wou gebruik. Om nou terug te keer na die oorspronklike bande. U het 'n oomblik gelede in u getuienis gese dat die res van kant B (30) van/...

27 K/C CC 123/93 one a 2064 M J BORNMAN van die tweede band was in "reverse audio". Kan u hierdie terminologie aan die hof verduidelik asseblief? -- "Reverse audio" is as jy 'n band sou vat, en in die verkeerde rigting speel, dan is die spraak, dit is nog daarso maar dit klink natuurlik, dit klink soos Russies, want dit is in, agterstevoor die taal. v Nou was dit net aan die B-kant van die tweede band waarin u daarop afgekom het dat daar 'n opname was wat in die verkeerde rigting van die band, kan 'n mens se opgeneem is-? -- Nee, dit was ook op band 1, die A-kant. -(10) Ook behalwe vir die stukkie wat u daar *kon herwin? -- Ja. Nou mnr Bornman, kan ons nou terugkom na die masjien waarin die opname, tipe masjien waarin die opname gemaak is, wat op hierdie bande, die oorspronklike bande nou vasgele is. Kan u eerstens die werking van die bandmasjien aan die hof verduidelik, en dan ook vir die hof sg of u 'n verklaring kon vind vir die feit dat daar dele van die band agterstevoor was, wat u gesien het, wat u gehoor het? -- in my "affidavit" wat ek gemaak het vir die Goldstone-kommissie, het ek onder andere 'n paar punte aangestip wat ek spesifiek oor die masjien uitgevind (20) het. Goed. u edele, met verlof van die hof en ek dink vir u g e n e f, omdat die getuie nou van tyd tot tyd verwys na die verslag of 'n grafiek wat hy vir doeleindes van die Goldstonekommissie voorberei het, versoek ek dan om op hierdie stadium as BEWYSSTUK 03 op te handig, 'n verslag wat die getuie in November 1992 voorberei het. Goed, kan u die hof se wat die m a sjien kan doen. -- Goed, met verwysing na punt 1 daar, die "tape", die band, is geproduseer op 'n vier-baan-masjien, kassetmasjien. Oor drie van die bane word daar op die audio (30) digitale/...

28 K/C CC 123/93, n c, * 065 M J BORNMAM digitale informasie gesit om die datum en tyd weer te gee. Wat bedoel u op die "audio" van die band? -- Dit is stukkies digitale informasie wat hulle invoeg gedurende die "audio" wat ons ore nie kan hoor nie, wat vir die masjien, soos 'n rekenaar, teen so 'n hoe spoed dat die, dat ons dit nie kan hoor m e, wat hy - maar hy s rei dit oor drie bane, sodat as jy e m g e e n van hulle uitvee dan verloor hy die "sequence" wat ons netnou van gepraat het. Wat is die doel van die meganisme wat in die stelsel in- 9 s. Die doel van die meganisme is dat jy met geen baan "(10) op daardie masjien kan peuter nie. As jy en gsins iets probeer verwyder of verander sal jy daardie digitale - so jy kan probeer om met 'n ander masjien iets in op te neem, in te sit, "en dan sal jy die digitale informasie verloor en die masjien sal 'n "error" wys en 'n "buzzer', laat afgaan. Verstaan ek u reg, dit is 'n veiligheidsmaatreel wat in die stelsel ingebou is om te verseker dat 'n aaneenlopende opname verkry word van wat ook al 'n mens wil opneem? -- Dit is reg. Kan u ook toelig wat u bedoel met 'n "vier-kanaal - -20) opnemer"? -- 'n Gewone kassetband het twee kanale op, as jy hom op jou radio speel, wat dan links en regs is eenkant toe, en as jy hom omdraai, dan is dit links en regs anderkant toe. Die masjien gebruik links en regs, en links en regs net in een rigting, in ander woorde daar is vier kanale wat jy dan op kan opneem, maar net in een rigting. U kan voorgaan? -- Die masjien se opname-spoed is 'n sesde n normale kassetmasjien, so jy kan nie dit terugspeel op 'n normale kassetmas j ien nie. Die band mag net in een rigting opgeneem word, so jy kan die band net in een kant gebruik, nie (30) aan/...

29 K/C CC 123/93 oncc ^ U66 M J BORNMAN aan a -*- twee kante nie. As jy probeer om in die teenoorgestelde n g t i n g op te neem sal jy wat jy nou opgeneem het uitwis, "destroy". Kom ons staan net 'n oomblik stil by die punt mnr Bornman. Gestel ek as leek neem nou 'n gewone band, ek sit hom nou daar in die masjien, en ek maak daardie band vol. Ek neem op, se nou maar, gebeure van agtuur die oggend tot agtuur die aand. --.Dit is reg. En ek draai die band om, kan hy aan die ander kant ook speel, wat sal gebeur, wat sal fisies gebeur? -- Wei, as jy (i0) hom, as jy hom vir 12 ure omdraai, sal hy* die vorige 12 ure uitwis. Hy sal met ander woorde die 12 ure van agtuur die aand tot agtuur die oggend opneem, maar in die proses oor opneem. (tussenbei)? -- Dit is reg ja....op dit wat die voorafgaande 12 ure opgeneem is? -- Dit is reg ja. Ja dit is reg. Ons praat nou van die oorspronklike opname, die een van agtuur die oggend tot agtuur die aand, gaan hy hom uitwis in dieselfde rigting as wat die band opgeneem is, met ander woorde (20) begin uitwis vanaf agtuur die oggend, of gaan hy hom van die agtuur die aand terug na die oggend toe, met ander woorde agterstevoor uitvee? -- Agterstevoor ja. Hy gaan agterstevoor uitvee. Goed, op die bande wat u ondersoek het, bande 1 en 2 was daar enige tye, tye en datums te bespeur volgens die digitale proses wat u vroeer aan die hof verduidelik het? -- Ja, die tye was op die band, volgens my skedule sal u sien hierso dat dat die datum verkeerd was, so ons het ons nie aan die datum gesteur nie... (tussenbei) ^ q) Ja/...

30 CC 123/93 o n e n 2067 M J BORNMAM Ja, u moet dit net... (onhoorbaar) vir die h o f... (tussen- bei)? -- Ekskuus tog? Ja....meer verduidelik, wat het u gevind... (tussenbei) --...wat die datum aanbetref. - Ja. Die datum wat op die bande gereflekteer was, was vir die jaar 00, die maand die 3de maand, en die 3de dag. En die bande, volgens die datum op die band was geproduseer op 17 en 18 van die 6de maand, U bedoel nou volgens die handgeskrewe informasie wat op die band voorgekom het? -- Handgeskrewe informasie, ja. is reg, ja. Dit Laat ek net seker maak dat ek verstaan, op die band het u geskryf gevind "17/18 Junie 1992"? -- Dit is reg. Maar die ooreenstemmende tyd wat in die band ingeets is, volgens die digitale proses, was inderdaad die 3de dag van die 3de maand in die jaar 00? -- Dit is reg, ja. Het u toe mnr Bornman, aan die hand van die inligting wat op die band ingeets is, as ek die term mag gebruik, en die loop van die band, 'n tydskedule probeer opstel waarin u die tyd, ek wil amper die Engelse woord "plot" waarop u dink dat die bande inderdaad gespeel het, of opgeneem is? -- Ja, die oorspronklike doel van die grafiek hierso was om die bande, die oorspronklike bande te plaas teenoor die "copies" die afskrifte, en omdat die bande die 17de en die 18de gemerk was het ons die ure op die bande opgedeel vir die 17de en die 18de. Verstaan ek u reg, daar op daardie stadium was dit u funksionere belang? -- Nee dit, nee dit was maar net om die, om - as jy 'n 19:00 "recording" of 'n ses uur "recording" het waar sit jy hom, as jy nie dit "plot" en se "okay" ek pas dit hierso in, en ek sal glo dit het daar gepas, maar dit is om te wys/...